Feitelijke gegevens over het boek

Gebruikte druk: 1e
Verschijningsdatum 1e druk: mei 2009
Aantal bladzijden: 256
Uitgegeven door: Anthos te Amsterdam

Beschrijving van de cover

Op de voorkant staat een jonge vrouw in een mantelpakje, precies zoals ik me de advocate Femke Wolzak zou voorstellen. De uitgever Anthos heeft een heel herkenbare stijl voor de uitgaven van de literaire thrillers.

Genreaanduiding van het boek

“De bezieling” is de derde literaire thriller van Tess Franke, waarin de advocate Femke Wolzak een rol speelt.

De flaptekst

De ambitieuze advocate Femke Wolzak – partner bij advocatenkantoor Wolzak, Spreeuwenberg en Spreeuwenberg – neemt een van haar collega’s waar bij de behandeling van een moordzaak. Het lijkt een simpele kwestie: er is geen slachtoffer, er zijn geen getuigen, en de verdachte – de Marokkaanse halal slager Moustafa D. – is brandschoon.
De zaak dreigt op een nachtmerrie uit te lopen, wanneer dé nationale misdaadjournalist Bas P.Verhoef via zijn tv-show de publieke opinie weet te alarmeren. Femkes onschuldige cliënt wordt staatsvijand nummer één. Zo raken zij verstrikt in een trial by media en ziet Femke zich genoodzaakt niet alleen haar cliënt te verdedigen, maar ook zichzelf, tegenover iedereen, zelfs tegenover haar familie en goede vriendinnen.
De bezieling is een spannende, actuele en intelligent geschreven thriller over een wereld waarin schuld en onschuld inwisselbare begrippen zijn, en over het mechanisme van volkswoede en burgers die het recht in eigen hand nemen.

Motto

Er zijn twee motto’s. Het eerste is een uitspraak van minister Donner over de mogelijkheid van de herziening van een rechtszaak wanneer nieuw feitenmateriaal opduikt. Hij heeft daar een wetsartikel voor gewijzigd. (juli 2008)

Het tweede motto is een Engelse uitspraak van de moordenaar Charles Manson, die er inhoudelijk op neerkomt dat wanneer de media je hebben veroordeeld je geen schijn van kans meer maakt. Ook al vertellen ze leugens, dan nog word je veroordeeld.

Beide motto’s zijn van toepassing in deze thriller. Om de heropening van de zaak tegen de slager van Zaandam mogelijk te maken is de nieuwe maatregel van Donner noodzakelijk. En de tweede uitspreek is een reactie op de televisie-uitzendingen van de misdaadverslaggever Bas P. verhoef die het met de feiten niet zo nauw neemt en de slager van Zaandam eigenlijk publiekelijk veroordeelt. Het leidt tot een ware hetze, waarvan de verslaggever in zijn strijd tegen kijkcijfers weer handig gebruikt maakt.

Structuur en/of verhaalopbouw

De inhoud van de thriller wordt verteld in een aantal hoofdstukken die alleen se dag aangeven waarop de het verhaal speelt. De eerste dag is zondag 5 oktober en de laatste dag vrijdag 17 oktober. In een soort epiloog hoofdstuk dat op zaterdag 25 oktober afspeelt , spreekt Femke met haar vriend Ben en enkele vriendinnen de hele zaak na.
Het verhaal wordt dus chronologisch verteld. Er zijn eigenlijk geen flashbacks. Ook de vertelde tijd wordt dus eenvoudig uit te rekenen, namelijk precies 20 dagen.

Gebruikt perspectief

De vertelster is de 30-jarige ambitieuze advocate Femke Wolzak. Ze vertelt in de ik-vorm en in de o.t.t. Dat houdt de spanning natuurlijk wel in het verhaal. Dat het perspectief helemaal bij haar ligt kun je goed zien wanneer ze dag van dinsdag 14 oktober beschrijft. Die bladzijde is bijna leeg, omdat ze met een hersenschudding in het ziekenhuis ligt.

De tijd van het verhaal

De tijd wordt door de vertelster keurig aangegeven in de hoofdstuktitels. Het verhaal begint op zondag 5 oktober. Hoewel het jaar er niet bij staat, is gemakkelijk na te gaan dat dit 2008 moet zijn. Die data kloppen met dat jaartal 2008 en bovendien heeft minster Donner het nieuwe wetsvoorstel waarover het in de thriller gaat in juli 2008 aangekondigd.

De plaats van handeling

E zijn enkele topografische plaatsen die een rol in het verhaal spelen. Femke is advocate in Amsterdam en woont daar ook in een appartement. Haar vriend Ben die twee klierige kinderen heeft, woont in Purmerend en daar is Femke enkele nachten aanwezig. De door haar verdedigde cliënt Moustafa Dahri (Moes) heeft een zaak in Zaandam, maar die gaat in vlammen op. Rondom deze drie plaatsen speelt het verhaal zich af.

Samenvatting van de inhoud

In het eerste hoofdstuk (zondag 5 oktober) is Femke Wolzak (30 jaar, advocate) op bezoek bij haar vriend Ben die uit een vorig huwelijk twee kinderen heeft (Cindy en Wendy) De kinderen klieren een beetje. Ze willen gaan vrijen maar ze kijken eerst naar het programma Misdaadland van Bas P. Verhoef. Deze misdaadverslaggever ontketent met zijn programma een hetze rondom de Marokkaanse slager Moustafa Dahri die zelfs vrijgesproken is door de Hoge Raad van een moord op een jonge vrouw Marcella van Toor. Ben trekt een beetje partij voor de verslaggever, terwijl Femke het verslag helemaal niets vindt. Haar advocatenkantoor heeft d e verdediging gevoerd en de slager van Zaandam is helemaal vrijgesproken. Ze vindt dat er sprake is van een hetze. Ze besluit niet bij Ben te blijven die nacht en verlaat stiekem het huis in Purmerend.

6 oktober: Onderweg naar huis wordt ze gebeld door haar compagnon. Er zijn problemen bij de slagerij van Moustafa en hij verzoekt haar er heen te gaan. Het huis en de zaak van Moes staat in de fik. Er zijn filmopnamen van Bas P. Verhoef. Ze gaat weg en wanneer ze bij haar auto komt, ziet ze dat de achterruit is ingeslagen. Later blijkt dat de Marokkaan Moes in haar auto ligt en haar ruit heeft ingeslagen. Hij is doodsbang voor wat er gaat gebeuren. Ze neemt hem mee naar haar appartement, omdat hij moet vluchten voor de volksopstand, die is uitgelokt door het programma van Bas P. Verhoef. De volgende morgen heeft ze min of meer ruzie met haar partner-advocaat Junior, die beweert dat Moes geen cliënt meer van hen is, want hij is immers vrijgesproken. Met een vriendin belt Femke om te weten hoe ze nu met Ben moet omgaan.

7 oktober: Moes is nog steeds bij Femke: het wordt een emotioneel ontbijt. Wanneer ze op kantoor is hoort ze via skype dat Senior een kort geding wil aanspannen tegen Misdaadland. Omdat Senior op vakantie is, zal Femke het moeten doen. Ze overlegt met Moes of hij dat wil. Die ziet het niet zo zitten.

8 oktober: die morgen moet ze eerst voor een verkrachtingszaak naar den Bosch. Onderweg belt ze weer eens met Ben. Die is nog steeds op de hand van Bas P., omdat er nu tussen de asresten een verbrand lijk is gevonden. Moes is dus weer verdacht geworden. Tegelijkertijd is er een nieuwe wetsregel (Nebus) die inhoudt dat er een heropening van de zaak kan komen, wanneer er nieuwe feiten aan het licht komen. Ineens is Moes dus weer een verdachte en verschaft Femke een crimineel onderdak. Het is druk op kantoor, want de minder snuggere Junior heeft meteen allerlei mensen uitgenodigd om te bekijken of hun zaak wordt heropend. Dan wordt Femke opgeschrikt door een harde knal. Haar auto is opgeblazen. Wie zou dat nu willen doen? Op videobeelden is alleen te zien dat er een een tijdje verhuiswagen voor haar auto heeft gestaan.

9 oktober: de zaak van Moes zal a.s. maandag al worden voorgeleid. Bas P. Verhoef is al weer bezig met nieuwe feiten voor een tv-programma te verzamelen. Moes wordt woedend. Femke schakelt wat Marokkaanse buurjochies in die een soort buurtwacht moeten houden, zodat ze weet wie er rondsnuffelt. Ze wordt die dag al snel gewaarschuwd door een van de jongens. Bas P. is bezig bij haar in de buurt. Hij staat voor haar deur en de pislinke Moes wil hem met een mes te lijf gaan. Femke weet dat te voorkomen, want Moes mag niet bij haar worden gezien. Ze beseft intussen wel dat Moes niet bij haar kan blijven en ze brengt hem onder bij familieleden van hem.

10 oktober. Femke laat haat stagiaire speuren naar het verleden van Marcella van Toor. Ze is een ex-militair en uit de militaire dienst gezet. Ze hoort ook dat er DNA-sporen zijn gevonden in een auto die in verband wordt gebracht met het opblazen van haar BMW. Ene Sake Boersma is erbij betrokken. Dat is ook een ex-militair (toeval?) Ze brengt de avond door bij Ben. Ze denkt dat de kinderen er niet zijn en ze heeft een herlijk vrijpartijtje met hem.

11 oktober: Maar Cindy en Wendy staan ’s nachts toch voor haar bed: Ben had dat verzwegen. Ze gaat later die dag met haar drie vriendinnen naar de sauna en het gesprek gaat over Moes. De vriendinnen zijn nogal cynisch. Wanneer ze terugrijdt, belt Moes op en vertelt haar dat hij maandag niet naar de rechtszaak(de voorgeleiding) zal gaan. Hij wil niet worden veroordeeld voor iets wat hij niet heeft gedaan.

12 oktober: op zondag kijkt Femke naar de tweede aflevering van Misdaadland over de zaak. Ineens ziet ze dat met de beelden is geknoeid. Bas P. heeft twee scènes gemixt waardoor het lijkt alsof Moustafa heeft bekend. Maar ze schrikt wel als aan het einde van de uitzending de brandweercommandant vertelt dat hij denkt dat de brand van binnenuit aangestoken is. Wie heeft er dan een sleutel?

13 oktober: de volgende dag gaat Femke naar de rechtbank: ze rijdt met een vriend mee, want er is veel volk op de been. Die zijn opgehitst door de uitzending. Moes komt eraan in een zwarte Mercedes en hij wordt afgeleverd door zijn familie. Ineens komen er twee taxi’s aanscheuren. Er springen mannen met bivakmutsen uit die Moes en Femke beginnen af te tuigen.

14 oktober: Femke ligt in het ziekenhuis en is niet bij kennis.

15 oktober: Femke komt langzaam bij: ze heeft een flinke hersenschudding. Moes ligt op intensive care. In het ziekenhuis kijkt ze via een laptop naar een uitzending van Pauw & Witteman die Bas P. en een politicus die iets wegheeft van Wilders interviewen. De ondervraagden vinden helemaal niet dat ze uitgelokt hebben. Femke weet dat Moes in hetzelfde ziekenhuis bivakkeert en gaat hem zoeken. In de lift komt ze een man met een litteken tegen (Sake) Maar dat weet ze dan nog niet. Moes is net bij kennis en ze kan/mag even met hem praten. Hij vertelt dat hij een appartement boven de zaak heeft verhuurd aan ene Albert. Er zijn nu dus twee verdachten: Sake en Albert. Femke beseft dat ze gevaar loopt. Ook bij Moes is geen bewaking. Ze besluit Ben te bellen en haar te laten ophalen.

16 oktober: Door een medische “fout”overlijdt Moes. Femke wil hem nu vrijpleiten voor de televisie en vraagt of ze bij Pauw & Witteman kan komen. Ze klaagt daar het systeem van Bas P. aan en beschuldigt Sake ervan Marcella gedood te hebben. De uitzending lukt niet goed. Als ze weg wil gaan, gaat Ben alvast de auto ophalen, maar als ze instapt zit niet Ben maar Sake achter het stuur. Ben ligt in de kofferbak.

17 oktober: ze wordt ontvoerd door Sake (die toegeeft dat hij ook Albert is) Hij wilde als ex-militair wraak nemen op Marcella die immers kinderen uit Afghanistan verhandelde. Moes moest eraan geloven omdat hij teveel wist. Dat gaat ook gebeuren met Femke en Ben. Femke houdt hem aan de praat. Ze wordt gebeld door een van haar vriendinnen. Ze heeft stemherkenning op haar gsm en belt op die manier roepend 112. Sake wordt boos en wil nu korte metten met haar maken. Hij zal de auto in de fik steken. Wanneer hij dat idee wil uitvoeren, komen er twee grote helikopters boven de auto. Het telefoontje heeft toch geholpen. Femke en Ben worden gered.

25 oktober: een week later zitten Ben en Femke in Purmerend. Ze praten met de vriendinnen van Femke na. Die leren Ben nu als vriend van Femke kennen en ze vinden hem best leuk. Sake is nog op vrije voeten. Femke geeft aan dat ze hem desondanks wel zou willen verdedigen. Ze vindt wat Bas P. Verhoef heeft gedaan (het aanzetten tot geweld en haat) namelijk veel erger.

Titelverklaring

“De bezieling”is een verwijzing naar de manier waarop Femke probeert haar cliënt Moustafa vrij te pleiten waarvan Bas P. hem verdenkt. Hij is vrijgesproken door de Hoge Raad en ze vindt het verschrikkelijk wat de televisieverslaggever Bas P. met hem uithaalt. Daarom is ze zo fanatiek bezig.
Dat fanatisme maar wat minder positief zou je ook kunnen zeggen van de misdaadverslaggever die met alle middelen probeert Moustafa veroordeeld te krijgen. Ook Sake is met bezieling bezig. Hij kan het niet hebben dat een ex-militair die voor vrede moet vechten zich met kinderhandel bezighoudt. Daarom moet ook Marcella eraan geloven.

Thematiek en interpretatie

In deze thriller gaat het om de macht van de media. Een vrijgesproken Marokkaan wordt door de manipulatietechnieken van de misdaadverslaggever Bas. P. ( met wie een relatie kan worden gelegd door Peter R. en zijn fanatisme met betrekking tot Joram van der Sloot) door de mening van het volk veroordeeld. Veel mensen vinden dat Moes de misdaad heeft gepleegd, omdat de feiten zo duidelijk worden gebracht. Femke ziet dat er gemanipuleerd wordt met beelden en probeert Moes buiten schot te houden. Ze gelooft nog wel in het Nederlandse rechtssysteem en haalt Moes over om te komen naar de rechtbank. Maar daar gaat het verkeerd en zowel hij als zij worden het slachtoffer van de volkswoede. De man die Moes tenslotte in elkaar slaat en later vermoord, is een ex-militair die een PTSS heeft overhouden uit zijn Dutchbattijd. Hij vindt dat hij zijn ex-collega mag vermoorden, omdat ze kinderhandel drijft. Maar dat betekent niet dat het doel de middelen mag heiligen. Femke neemt afstand van zowel Bas P. (ook van Peter R..?) als van Sake, maar de eerste vindt ze een groter gevaar dan de tweede. Zelfs na de dood van Moes die hij toch op zijn geweten heeft, wil ze hem namelijk wel blijven verdedigen. Ze heeft blijkbaar een groot gevoel voor rechtvaardigheid. Dat heeft ze niet voor het recht in eigen hand nemen van de gewone man. (Dat levert in de thriller ook de ruzie met haar vriend Ben op die de publieke opinie verwoordt, terwijl zij nog gelooft in de rechtsgang) Zo komen schuld en onschuld in een bepaald daglicht te staan.
Opvallend is ook wel dat er geen happy end aan het einde is. Sake wordt niet opgepakt en ze deelt mee dat ze hem wel wil verdedigen.

Beoordeling scholieren.com

Een spannende thriller die gezien het perspectief van de advocate (de schrijfster is zelf juriste)
een heel andere thriller oplevert dan die van bijvoorbeeld Saskia Noort, Marion Pauw of Simone van der Vlugt. Anders betekent overigens helemaal niet minder van kwaliteit. Tess Franke leest net zo prettig weg als de hierboven genoemde schrijfsters. De opzet van het verhaal is spannend en doordacht, terwijl de structuur heel eenvoudig is. Nu eens niet twee verhaaldraden door elkaar, maar alle zaken worden gezien vanuit de advocate in een verhaal dat linea recta naar het einde wordt gebracht. Ook de dialogen zijn kort maar krachtig en realistisch. Femke handelt bovendien heel natuurgetrouw voor een jonge, ambitieuze vrouw.
Tess Franke is een aanwinst voor de vaderlandse vrouwelijke kolonie thrillerschrijfsters.

De amusementswaarde voor de scholieren van alle niveaus is ruim voldoende. Voor de literaire waarde wil ik wel twee punten toekennen. Ik zou docenten Nederlands willen adviseren Tess Franke toe te staan op de literatuurlijst.

Over de schrijver en eerder gepubliceerde werk

Bron: website uitgever
Tess Franke (1970) is juriste en schrijfster. Samen met haar man en twee dochters vluchtte ze enkele jaren geleden uit Amsterdam vanwege bedreigingen aan het adres van haar echtgenoot, ook een strafpleiter. In Florida begon Franke haar romans te schrijven over de jonge juriste Femke Wolzak, wat tot nu toe resulteerde in De inwijding (2006) en De beproeving (2008), beide verschenen bij uitgeverij De Geus.

Bijlage: interview met de schrijfster

Bron: www.dizzy.nl
Je debuut De Inwijding is alweer van een tijd terug. Wat heeft je destijds bewogen om te gaan schrijven?
Het was een combinatie van heimwee en begaanheid met de situatie in Nederland.

Nadat je boek De Inwijding was verschenen kwam in 2008 De beproeving op de markt. In beide boeken speelt Femke Wolzak, advocate en tevens partner van advocatenkantoor Wolzak, de hoofdrol. Ook in je nieuwste titel De Bezieling is zij de belangrijkste personage van het verhaal. Op zich niet vreemd, het is een karakter vol met mogelijkheden. Hoe zorg je ervoor dat zo’n karakter een waterval aan mogelijkheden krijgt?

Ik doe daar heel lang over. Ik heb mezelf namelijk ten doel gesteld dingen in haar privéleven te laten gebeuren en in haar werksituatie. En liefst grijpen die dan ook nog op elkaar in en lossen ze elkaar op. Je begrijpt dat het niet meevalt om zoiets te verzinnen. Dat doe ik dan ook niet. Ik laat allerlei nieuwsberichten op me inwerken, lees goed wat mijn vriendinnen me laten weten en op een nacht begin ik te dromen van de mogelijkheden en - geloof het of niet – die groeien vanzelf naar elkaar toe.

Een boek schrijven is een lang proces. Komt het wel eens voor dat een personage uit je boek er anders uit komt te zien dan je op voorhand in gedachten had?

Nee. Als ik merk dat ik scheef ga, herstel ik het. Wat me wel overkomt is dat ik personages vergeet, of althans vergeet hoe ze in elkaar steken of eruit zien. Voor De Bezieling moest ik bijvoorbeeld opeens De Inwijding gaan lezen om te weten hoe telefoniste Gonnie ook alweer was. En stilzwijgend heb ik haar toen wel een beetje aangepast.

Is de ‘route’ van je verhaal al uitgestippeld of vinden er ook voor jouw nog wel eens onverwachte wendingen plaats?

Ik begin met een grote lijn. Bij het begin van het schrijven aan De Bezieling wist ik het verhaal tot ongeveer twee derde. Het laatste stuk moest ik dus nog bij elkaar dromen en dat heb ik dan ook pas gedaan toen ik de rest al naar de uitgeverij had opgestuurd. Tijdens het schrijven van dat eerste stuk, veranderde er ook steeds nog van alles. Hoe dat werkt is me eerlijk gezegd een raadsel.

Je bent zelf juriste van beroep. Dat komt natuurlijk goed uit bij het schrijven van een ‘legal thriller’ zoals we je boeken wel kunnen noemen. Wellicht hebben vele dingen uit het dagelijks leven gediend als inspiratiebron, maar welke bron sprong er écht uit?

Voor dit boek bedoel je? Dat is zonder meer het verhaal van een goede vriendin van me die jaren geleden een relatie begon met een gescheiden man met kinderen. Zulke relaties lopen bijna altijd stuk, maar in hun geval overwint de liefde echt alles. Dat bemoedigende verhaal wilde ik graag doorvertellen – op mijn manier.

Het Openbaar Ministerie, rechtspraak en advocaten is nog maar een kleine greep aan ingrediënten uit je boek waarover de lezers kunnen lezen en eventueel leren. Is dat ook de bedoeling van het verhaal? Dat je bepaalde ingewikkelde zaken speciaal onder de aandacht brengt?

Als je het zo zegt, klinkt het bijna alsof ik schooljuf kom spelen. Zo is het echt niet bedoeld. Het is meer dat ik me opwind over bepaalde misstanden. Ik wil me daar over uitspreken en ik wil die kwesties bij andere mensen onder de aandacht brengen.

Je nieuwe boek De bezieling is een eigentijdse thriller mede door het media-aspekt: televisie. In eerste instantie lijkt de zaak een simpele kwestie: er is geen slachtoffer, er zijn geen getuigen, en de verdachte – de Marokkaanse halal slager Moustafa D. – is brandschoon. De zaak dreigt op een nachtmerrie uit te lopen, wanneer dé nationale misdaadjournalist Bas P. Verhoef via zijn tv-show de publieke opinie weet te alarmeren. Femkes onschuldige cliënt wordt staatsvijand nummer één. Zo raken zij verstrikt in een trial by media en ziet Femke zich genoodzaakt niet alleen haar cliënt te verdedigen, maar ook zichzelf, tegenover iedereen, zelfs tegenover haar familie en goede vriendinnen. Zoals in real-life spelen de media een grote rol in dit verhaal. Hoe sta jij er tegenover dat de media zo’n grote invloed kunnen hebben met alle gevolgen van dien?

Tja, lees het boek, zou ik zeggen. Ik heb het doemscenario geschetst. Zo erg kan het worden. Nee, dat moet ik verbeteren: zo erg is het eigenlijk al. Het is ronduit verbijsterend hoe mensen zich laten leiden door de massamedia. Nog even en niemand denkt meer zelf na.

Je hebt Nederland ingeruild voor Amerika. Het was min of meer een gedwongen verhuizing. Kan je ons daar iets meer over vertellen? En mis je Nederland?

Het is een pijnlijke geschiedenis die ik bovendien al te vaak heb verteld. Ja ik mis Nederland zoals het was.

Hoe creëer jij voor jezelf de ideale werkplek of werksituatie?

Mijn grote geluk is dat ik het meeste werk in bed doe. Die ideale werkplek had ik al, ik verblijf er nu alleen vaker. Verder heb ik de tijd als de kinderen de deur uit zijn. Dan veeg ik de tafel leeg, zet mijn laptop neer en concentreer me op het verwoorden van wat me eerder is ingevallen. Een leeg huis, een kale tafel, koffie in de aanslag. Ideaal.

Hoe ziet jouw ideale leesplek eruit en welke rituelen horen daarbij?

Ik lees overal. In het vliegtuig, aan tafel, in bed, op een strandstoel bij het zwembad. Rituelen heb ik niet of het moet zijn dat ik de punten van bladzijden omvouw waarop iets interessants staat. Ik vermoord de boeken die ik lees. Ik vouw ze dubbel, mors erop enzovoorts. Mijn man vindt het een gruwel, maar ik kan niet anders.

Welke auteur verdient er volgens jouw wat meer aandacht? En waarom?

Meer aandacht? Geen idee. Ik lees niks onbekends, dus daar hoef ik geen reclame voor te maken. Ken je Daniëlle Hermans? Daar kreeg ik laatst van een vriendin een boek van toegestuurd dat ik met veel plezier heb gelezen. Het Tulpenvirus.

Wat is (naast je eigen boeken) het meest bijzondere boek wat je in je bezit hebt of hebt gelezen?
Het bijzonderste? De Koran, denk ik. Ik dacht dat ik die wel even zou lezen om te snappen hoe moslims denken. Dat was nodig voor De Bezieling, vond ik, maar De Koran is helemaal geen verhaal of zo. Ik worstel er nog steeds mee hoe ik dat vreemde boek nou toch moet lezen.
Is er tenslotte nog iets wat je graag aan onze lezers kwijt wilt? Met het risico alsnog voor schooljuf te worden versleten: denk zelf. Je leven speelt zich voor 99% in je hoofd af.