Titel Harry Mulisch, De Aanslag. Amsterdam, 1982. 19e druk. 1e druk 1982. Uitgeverij De Bezige bij Motto Het motto is ontleend aan een brief van een Romeinse senator, die verslag doet van een rampzalige uitbarsting van de Vesuvius in het jaar '79. Pompeji werd bedolven en kwam in een absolute duisternis. Zo'n ramp is " De Aanslag" voor Anton: hij komt terecht in een diep duisternis. Genre Het genre is oorlogsroman. Het boek speelt zich af in de 2e wereld oorlog. Samenvatting van het verhaal Het verhaal begon toen erop een Januari avond in 1945 te Haarlem een man werd doodgeschoten, het was Fake Ploeg, een hoofdinspecteur van de politie. Zijn lijk lag voor het huis van de buren van de familie Steenwijk. De buren van de Familie Steenwijk legde het lijk voor hun huis neer. Peter (De oudste zoon van de familie Steenwijk) Wou Fake Ploeg oppakken en ergens anders heen brengen uit angst voor represailles. Maar de Duitsers zagen hem en Peter probeerde te vluchten. De Duitsers kwamen het huis binnen van de familie Steenwijk en staken het huis in brand. De ouders en de jongste zoon (Anton) werden meegenomen. Anton en zijn ouders werden naar verschillende plekken weggevoerd. Anton zou nooit weten waar zijn ouders terecht waren gekomen. Anton zelf werd gevangen gehouden in een cel waar ook vrouw in zat. Hij had een diepgaand gesprek met de vrouw maar had haar niet kunnen zien. De volgende dag mocht Anton naar zijn oom en tante die in Amsterdam woonde. Jaren na de oorlog komt hij de zoon van Fake Ploeg tegen. Hij heet ook Fake Ploeg en zat vroeger bij Anton in de klas. Ze praten over de oorlog en ze kregen een beetje ruzie. Fake gooit met een steen een spiegel kapot. Kort daarop ontploft de oliekachel, waardoor de kamer onder het roet komt te staan. Dit is een toevallige kopie van de avond van 1945 toen de Duitsers de ruiten van het huis Van de familie Steenwijk ingooiden en in brand staken. Weer jaren later trouwt Anton met zijn 1e vrouw. Op een zekere dag gaat hij naar een begrafenis waar hij oud verzetsstrijders tegenkomt. Hij ontmoet een man die Takes werd genoemd. Hij is diegene die Fake Ploeg doodgeschoten had in de oorlog. Anton was eerst eigenlijk niet geïnteresseerd maar Takes vertelde door en zei dat hij samen met een vrouw was: Truus Coster. Later blijkt dat dat de vrouw is waarmee Anton die nacht in de cel mee heeft doorgebracht. Als het verhaal bijna op zijn eind loopt hertrouwt Anton met een andere vrouw (Liesbeth). Ze krijgen een zoontje (peter). Als Anton een paar jaar later met Peter in een demonstratie meeloopt ontmoet hij Karin Korteweg. De dochter van de buurman die het lijk voor hun huis had neergelegd. Ze vertelde Anton waarvoor nou precies voor hun huis. De vader van haar was namelijk bang voor zijn hagedissen. Toen bleek wat de Duitsers allemaal hadden gedaan heeft hij ze allemaal doodgetrapt. Bij de andere buren kon het namelijk niet omdat die buren joden bij hen hadden laten onderduiken. Toen Anton alles wist is hij verder de mensen massa ingelopen.
De personen de hoofdpersoon is Anton. De bijpersonen zijn, zijn ouders en zijn broer die in het begin van het verhaal worden vermoord. Anton ontmoet later als hijzelf volwassen is ook nog 3 mensen uit de oorlogstijd. Namelijk: Cor Takes, Fake Ploeg jr. En de buurvrouw. Het Karakter van Anton is dat hij een doorzetter is in z'n jeugd, want hij heeft vele tegenslagen te verwerken gehad en later is hij een binnenvetter die de oorlog ziet als een afgesloot hoofdstuk, maar als hij Takes tegenkomt, die de oorlog niet kan vergeten raakt hij weer geïnteresseerd en wijst hij Fake Ploeg Jr. op zijn foute vader en vraagt hij aan de buurvrouw waarom nou juist Fake Ploeg Sr. Bij hun voor de deur werd gelegd. Eerst doet de buurvrouw er geheimzinnig over maar late zegt ze het toch. Perspectief Er is spraken van een persoonaal perspectief. De gebeurtenissen die Anton beleeft volg je door z'n eigen ogen. Structuur Het boek bestaat uit 5 scènes (een proloog en 5 episodes). Dat is de griekse tragedie. In zo'n verhaal gebeurd en globaal gezien dit: er gebeurd iets en dan word in het boek de nawerking ervan verteld, en meestal lijdt dat tot zuivering in de geest van de hoofdpersoon. Dat is precies wat er ook in dit boek gebeurt. Tijd Het boek speelt zich in de tijd van 1940 t/m 1945 af als Anton in Haarlem woont, hij komt voor 1 nacht in de gevangenis en daarna gaat hij bij z'n oom en tante wonen. Ook speelt het verhaal zich zo'n 20 jaar later af als Anton volwassen is en een kind heeft. Later gaat hij dan nog 1 keer naar zijn geboorteplaats Haarlem om z'n jeugd te vergeten. Ook zijn er aardig wat tijdsprongen in het verhaal. Ruimte Het boek speelt zich af in Haarlem waar de moord is gepleegd op Ploeg. Anton gaat ook later nog in Amsterdam wonen bij z'n tante en oom en later gaat hij nog op zichzelf wonen.
Thematiek In de 2e wereld oorlog werd Fake Ploeg sr. Een verkeerde politieagent doodgeschoten. Dit had ingrijpende gevolgen voor de familie Steenwijk. Het Thema is schuld en verantwoordelijkheid en het toeval dat het de Familie Steenwijk treft. Voor Anton heeft dit incident grote gevolgen voor zijn leven voor maar ook ver na de oorlog. Motieven Wat mij opviel was dat Anton sommige gebeurtenissen 2 keer meemaakte, alleen dan in een andere vorm, zoals toen zijn huis in brand werd gestoken en de ruiten werden ingeslagen. Represailles voor de dood van Fake Ploeg. Later toen Anton volwassen was en bij Fake Ploeg jr. kwam gebeurde hetzelfde, hij sloeg de spiegel kapot (ruit) en er kwam een grote roet wolk in z'n huis (huis in brand). Titelverklaring de titel " de aanslag" geeft de kern van het verhaal aan, daar draait het allemaal om. De titel verwijst naar een aanslag die in de straat van de hoofdpersoon gebeurt. Daardoor verandert zijn leven, en daar gaat het boek over. Taalgebruik de schrijver praat met nette woorden. De woorden zijn niet moeilijk en dus is dit boek makkelijk te lezen. Gegevens over de auteur Harry Mulisch werd op 29 juli 1927 in Haarlem geboren. Hij heeft verschillende boeken gemaakt waaronder autobiografische werken. Hij verdiept zich nadrukkelijk in zijn relatie met zijn vader en moeder: voer voor psychologen (1961), Het seksuele bolwerk(1973) en Mijn getijdenboek (1975) zijn 3 autobiografen. In 1947 publiceerde Mulisch zijn eerste verhaal " de hamer " in Elsevier weekblad. Zijn eerste boek kwam uit in 1952. Tussen hamer en aambeeld. Daarop volgde nog veel meer boeken en 1 daarvan is het boek "De Aanslag". Bijzonderheden In het begin van het boek komt er eerst een proloog. Die al een voorstukje geeft voor het boek. Het boek is ook met veel achtergrond geschreven.
Plaats van de roman in de literatuur de thema's van Harry Mulisch's boeken werd steeds meer de 2e wereldoorlog. Vooral 2e wereldoorlog boeken. Dat kwam ook door zijn achtergrond van zijn ouders. De moeder was joodse de vader een Oostenrijkse die samenwerkte met de Duitsers zodat ze na de oorlog ook gevangen werden genomen. Met deze achtergrond is het niet verwonderlijk dat Mulisch geobsedeerd werd door de problemen van fascisme en collaboratie, van schuld en van de verwerking van het verleden. De periode waarin hij daarmee zijn eerste boek uitbrengt is in 1959 met Het stenen bruidsbed. Later kwam er het veel bekendere boek De aanslag. De betekenis va het boek voor de Nederlandse literatuur is dat dit boek een stukje vertelt over de geschiedenis van Nederland. Harry Mulisch zegt ook nog "alleen de boeken blijven hoor, niet de echte realiteit. In vergelijking met andere schijvers staat in Gallerij deel 2 dat Harry Mulisch zijn gedachte vaak een wijde vlucht nemen. Het is niet de werkelijkheid dat in zijn werk regeert, maar de fantasie, of misschien de samenhang die door de creatieve fanatasie in de werkelijkheid gevonden kunnen worden. De persoonlijke verwerking Toen ik dit boek begon te lezen dacht ik van: hier moet ik zo snel mogelijk doorheen. Het boek begint wel spannend en dat motiveert je toch wel om verder te lezen. Gaande weg het boek vordert wordt het wat saaier. Het boek zit niet vol met spanning maar met de gedachte dat je meer wilt weten over die avond. Je wilt hoe verder je in het boek komt steeds meer weten over die beruchte avond. Waarom ze nou die dode Fake Ploeg sr. precies voor hun huis neer moesten leggen? Dat zijn dan allemaal vragen die jezelf tijdens het boek gaat stellen. Dat vind ik wel goed van de schrijver dat hij je hersens ook bezig houdt tijdens dit boek. Achteraf gezien is dit boek nog best wel een leuk boek geweest. Je ziet dan ook in verschillende recensie en columns dat achter het boek veel meer zit dan dat je bij het begin zou denken. Ook vind ik de structuur van het boek goed. Het begint heel erg spannend meteen, zodat je gemotiveerd word om verder te lezen. En dan komen 4 periodes die dan het verhaal als een puzzel in elkaar zet
Ik vind het positief dat hij de oorlog weer even in de schijnwerpers zet zodat de mensen die dingen niet gaan vergeten want van de geschiedenis kan je heel veel leren. Dit boek vertelt een verschrikkelijke gebeurtenis die iedereen kan overkomen. De Toeval dat ze Fake Ploef bij hen in de straat moesten doodschieten en dat ze hem nou precies voor hun huis neer moesten leggen. Dat is allemaal pure toeval voor de familie en de pech die ze hebben gehad. Het had iedereen kunnen overkomen. Iets minder van het verhaal vond ik wel dat het allemaal een beetje te toevallig op zijn pootjes terecht is gekomen. Bijvoorbeeld dat hij dan Takes bij een begrafenis tegenkomt die weer wat schreeuwt waardoor Anton in 1 keer weer denkt aan de oorlog en zij daarover gaan praten en dat blijkt dat Takes de aanslag gepleegd had. Dat vind ik allemaal iets te toevallig, maar als het verhaal niet opgelost zou worden zou het geen goed of leuk boek geweest zijn.