Titel: Duizend schitterende zonnen
Auteur: Khaled Hosseini
Plaats van uitgave: Amsterdam
Jaar van uitgave: 2007
Druk: zestiende druk

Motivatie keuze 1000 schitterende zonnen
Het tweede boek dat ik gekozen heb heet 1000 schitterende zonnen en is geschreven door de auteur van de vliegeraar: Khaled Hosseini. Mijn moeder had het boek van haar zus geleend en toen ze het uit had boven aan de trap gelegd. Ik zag het liggen de kaft trok mij heel erg aan. Een andere reden voor mijn keuze van dit boek is de bekende auteur. Zelf heb ik het boek De vliegeraar nooit gelezen, maar wel veel positieve dingen over gehoord. Khaled Hosseini moest dus wel een goede auteur zijn. Het boek speelt in de oorlog van Afghanistan, een heel andere cultuur dan de onze. Ik heb al eerder boeken gelezen die zich afspelen in een andere cultuur en dat spreekt mij altijd erg aan. Een laatste reden voor mijn keuze van dit boek is dat het gaat over vrouwen die worden mishandeld en onderdrukt. Ik ben niet iemand die zegt: “wat je niet weet, bestaat niet” en ik wil best iets lezen over hoe verschrikkelijk en hoe goed de wereld kan zijn. Dus ook al vind ik het verschrikkelijk om te lezen hoe de hoofdpersoon wordt gedwongen op stenen te bijten en haar kiezen te verliezen, ik wil het wel weten.

Oordeel kort na het lezen van 1000 schitterende zonnen
Tijdens het lezen van het boek was ik al heel erg onder de indruk van dit boek. Het is zo indrukwekkend en bijzonder. Het geeft zo duidelijk de waarheid weer. Hosseini weet je met zijn manier van schrijven echt te raken. Er wordt duidelijk beschreven hoe een land lijdt onder een oorlog en hoeveel macht een echtgenoot over zijn vrouw heeft. Ook komt er in het boek de zoektocht naar geluk voor die op een bepaalde manier wel en op een bepaalde manier niet wordt bereikt. Het boek is goed geschreven en duidelijk in tijdsbeeld. Als laatste maar zeker niet belangrijkste is natuurlijk de vriendschap tussen Mariam en Laila erg bijzonder. Ik vind het een prachtig, maar verschrikkelijk


Korte samenvatting 1000 schitterende zonnen
De psychologische roman 1000 schitterende zonnen gaat over twee vrouwen: Mariam en Laila. Ze leven in een oorlog en zijn getrouwd met dezelfde man die hen beide onderdrukt en mishandeld. Samen proberen ze te overleven in de oorlog Afghanistan, die voor hen ook binnenshuis woedt. De roman is opgebouwd uit vier delen.

Deel 1 over de jeugd van Mariam en haar huwelijk met Rasheed
De ongeschoolde Mariam wordt in 1959 geboren. Ze is een “harami”, een onwettig kind met een rijke vader en arme moeder. Van haar moeder krijgt ze al op jonge leeftijd te horen hoe slecht mannen zijn en van haar vader, die ze een keer per week ziet, krijgt ze veel liefde. Op 15 jarige leeftijd pleegt Mariams moeder zelfmoord en wordt Mariam uitgehuwelijkt aan de dertig jaar oudere Rasheed. Ze verhuist naar Kabul. Vooral als Mariam Rasheed niet de zoon kan schenken die hij in zijn eerdere huwelijk is verloren, wordt hij steeds erger. Hij slaat, mishandelt, verkracht en onderdrukt Mariam. De communisten hebben Afghanistan overgenomen.

Deel 2 Laila’s jeugd en haar vriendschap met Tariq
Laila is een negenjarig meisje en erg leergierig. Ze wordt in een intellectueel gezin opgevoed. Laila heeft een vriendje: Tariq. Ze brengen veel tijd met elkaar door en worden op latere leeftijd verliefd. Laila’s moeder is depressief en in 1988 verlaten de Sovjets het land en komt en een binnenlandse machtsstrijd. In Kabul zijn veel gevechten en er sterven onschuldige burgers. Tariq en zijn ouders vluchten. Als afscheid hebben Laila en Tariq, tegen alle wetten in, seks. Uiteindelijk heeft Laila’s vader haar moeder zo ver dat ze ook vluchten. Vlak voor hun vertrek vallen er bommen op het huis. Laila’s ouders komen om en Laila raakt zwaar gewond.

Deel 3 over de vriendschap tussen Mariam en Laila en de verschrikkelijke Rasheed
Rasheed en Mariam verzorgen Laila totdat weer genezen is. Laila krijgt te horen dat Tariq is overleden. Rasheed trouwt met Laila, die zwanger is van Tariq. Mariam haat de mooie Laila. Rasheed mishandelt beide vrouwen. Laila krijgt een dochtertje, Aziza. Mariam smelt voor het meisje en als Laila voor Mariam opkomt als Rasheed haar mishandelt met een riem is dit het begin van hun vriendschap. Ze delen elkaars geheimen en angsten. Samen proberen ze te vluchten, naar Pakistan. Het plan mislukt en Rasheed is woedend. Hij verminkt en bedreigd ze zo erg dat ze het niet nog eens zullen proberen. In 1996 komen de Taliban aan de macht. Vrouwen mogen helemaal niets meer en zijn helemaal niets waard. Laila bevalt van haar tweede kind, de gezonde jongen Zalmai, zonder verdoving tijdens de keizersnee. Als Rasheeds zaak verbrand en er geen inkomen meer is moet Aziza naar een weeshuis. De Taliban voert inmiddels een schrikbewind. Op een dag staat Tariq voor de deur. Als Rasheed erachter komt dat Tariq binnen is geweest breekt er een verschrikkelijk gevecht uit tussen hem en de twee vrouwen. Rasheed wurgt Laila bijna en uiteindelijk slaat Mariam haar gehate echtgenoot dood. Mariam beveelt Laila met Tariq naar Pakistan te vluchten en blijft zelf achter om de schuld op zich te nemen. Mariam wordt zonder proces door de Taliban doodgeschoten in een voetbalstadion vol toeschouwers.

Deel 4 over de afloop en Laila’s huwelijk met Tariq
Laila en Tariq zijn naar Pakistan gevlucht, waar ze onderdak en werk krijgen in een hotel. Dan komt de aanval op New York (11 september 2001) en de wereld verandert snel. Bush valt Afghanistan binnen en er lijkt een veiliger vaderland te komen. In 2002 gaat Laila met haar gezin terug naar Afghanistan om het land te helpen opbouwen. Laila bezoekt het geboortedorp van Mariam. De zoon van de mullah overhandigt haar een doos die de overleden vader van Mariam, voor Mariam heeft achtergelaten. De doos bevat drie dingen: een videoband van Pinokkio (dat begrijpt Laila niet) maar het was de film die Mariam graag wilde zien op haar 15e verjaardag. Een brief waarin hij vlak voor zijn dood om vergeving vraagt en geld. Met het geld helpt Laila het weeshuis in Kabul renoveren. Laila is zwanger van een derde kind, dat later de naam van Mariam zal dragen.


Beschrijving tijd in 1000 schitterende zonnen
De tijd wordt in het boek Duizend schitterende zonnen nauwkeurig beschreven, vooral doordat er veel jaartallen worden genoemd. Bijvoorbeeld op bladzijde 77, eerste regel van hoofdstuk 12: ´In dat jaar, 1974, viel de ramadan in de herfst”. Voor dit boek is het ook belangrijk dat de tijd duidelijk is, omdat er een deel van de Afghaanse geschiedenis wordt beschreven. Het boek begint met de geboorte van Mariam in 1959 en eindigt bij de zo goed als gelukkige Laila rond 2003. De vertelde tijd is dus 44 jaar. Het boek is helemaal chronologisch opgebouwd. Er zitten geen flashbacks of flash-forwards in.

Hoofdpersonen in 1000 schitterende zonnen
In het boek zijn twee hoofdpersonen. Mariam is een vrouw die geen prettige jeugd heeft gehad. Haar moeder pleegde op jonge leeftijd zelfmoord en daar blijft ze zich de rest van haar leven schuldig over voelen. Ik kan me niet goed inleven in haar, omdat ik zelf een prima jeugd heb. Ik kan me wel goed voorstellen hoe ze met het schuldgevoel blijft rondlopen en het eigenlijk nooit een plekje kan geven. Ook kan ik met voorstellen hoe ontzettend vernederd ze zich voelt nadat ze een nacht in de kou voor het huis van haar vader heeft zitten wachten totdat hij haar binnenliet, wat natuurlijk niet is gebeurt. Deze twee gebeurtenissen beïnvloeden haar verdere leven en bepalen ook de manier waarop Mariam haar keuzes maakt. Ik ben het niet altijd eens met de beslissingen die ze maakt, maar kan het me wel goed voorstellen. Ik snap ook helemaal haar haat tegenover Laila. Voor mij is het overduidelijk dat Laila niets vijandelijks in de zin heeft, maar Mariam ziet alleen maar vijandelijkheid. Gelukkig ziet Mariam na een tijdje dat ze samen sterker zijn dan alleen en proberen ze zich samen Rasheed te overleven. Wat ik heel erg bewonder aan Mariam is haar moed aan het einde. Ze stuurt Laila weg om gelukkig te worden met man en kinderen, terwijl dat voor haar de dood betekend. Ze probeert er niet voor te vluchten en is ontzettend dapper als het moment van schieten aanbreekt. Een oude vrouw die door haar man te vermoorden voor het eerst in haar leven zelf een beslissing heeft gemaakt. Waar Mariam een oude, verweerde en uitgezakte vrouw is, is Laila een mooie, slimme en jonge vrouw. Zij en Mariam schelen ongeveer twintig jaar en toch hebben ze die innige vriendschap. Laila heeft op jonge leeftijd al van haar vader meegekregen hoe belangrijk onderwijs is. Ze is vastbesloten haar school af te maken en wil later trouwen met Tariq. Van deze toekomst komt niks terecht; Tariq vertrekt naar Pakistan, haar ouders gaan dood en ze trouwt met een man die haar mishandelt, verkracht en onderdrukt. Laila wil weg bij Rasheed. Ondanks al het naars wat ze heeft meegemaakt, wil ze gewoon de toekomst die ze altijd al wou. Daarom ook het dappere plan om te vluchten. Dit plan gaat mislukt en even lijkt Laila in een sleur te komen waar ze niet meer uitkomt. Nadat Mariam Rasheed heeft vermoord, lukt het Laila weer beter om de jonge, vrije en gelukkige vrouw te zijn die ze ooit was. Ik vind de beslissing van Laila om Mariams geboortedorp op te zoeken erg goed, ze sluit zo een deel van haar leven af en ze laat Mariam niet in de steek. Ik herken bepaalde dingen in zowel Laila als Mariam, maar ik vergelijk me niet met deze vrouwen. Het is in ieder geval een heel moeilijke vraag omdat ze in een compleet andere cultuur en hele andere levensomstandigheden zijn opgegroeid dan ik. Maar toch hebben ze bepaalde karaktereigenschappen die mij beïnvloeden en inspireren. Ik vind het heel belangrijk dat ik een band heb met de hoofdpersoon uit een boek. Als dat niet zo is, dan begrijp ik niet waarom hij of zij die keuzes maakt. En als ik zoiets niet begrijp, is het hele boek onlogisch en onduidelijk.

Opbouw 1000 schitterende zonnen
De roman is opgebouwd uit vier delen en 51 hoofdstukken. Hieronder zie je een overzicht van wat in welk deel gebeurt.
Deel 1 Hoofdstuk 1- 15 (blz. 9-99) Mariam vertelt over haar jeugd en huwelijk met Rasheed
Deel 2 Hoofdstuk 16-26 (blz. 103-183) Laila vertelt over haar jeugd en vriendschap met Tariq
Deel 3 Hoofdstuk 17-47 (blz. 187-348) Mariam en Laila vertellen over hun huwelijk met Rasheed
Deel 4 Hoofdstuk 48-51 (blz. 351-387) Laila vertelt over de afloop van het verhaal en haar huwelijk met Tariq.
Op de laatste pagina’s van het boek, 393 – 397, staat een woordenlijst met Afghaanse woorden die veel in het verhaal voorkomen.
De verhaallijnen van de twee vrouwen komen in deel drie samen. Per hoofdstuk wisselt het perspectief van waaruit je het verhaal beleeft. De functie van het wisselende perspectief is dat je goed begrijpt waarom ze hun keuzes maken. Je snapt bijvoorbeeld Mariams haat tegenover Lidy heel goed. Op bladzijde 221, als Laila en Rasheed net zijn getrouwd, lees je vanuit Mariams perspectief hoe attent hij is tegenover haar. “Op een vroege ochtend in de lente van 1993 stond Mariam bij het raam van dce woonkamer te kijken hoe Rasheed met het meisje de straat op ging. Het meisje liep lichtgebogen, wankelend, een arm beschermend over de strakke trommel van haar buitk, waarvan de vorm door de burka zichtbaar was. Rasheed, bezorgd en overdreven attent, hield haar bij haar amrm en leidde haar over het erf als een verkeersagent. Hij maakte een gebaar dat ze even moest wachten, rende naar de voorpoort en wenkte toen naar het meisje, waarbij hij met zijn ene voet de poort openhield. Toen ze bij hem was, pakte hij haar bij de hand en hielp haar erdoor. Mariam kon hem bijna horen zegggen: ‘Pas op waar je loopt, mijn bloempje, mijn gul.’

Omdat je dit leest vanuit de ogen van Mariam heb je door hoe ontzettend zei ermee zit dat ze haar gehate echtgenoot moet delen. Het duurt lang voordat ze doorhebben dat ze samen sterker zijn tegen de verschrikkelijke acties van Rasheed. Mariam ziet alleen maar dat Laila hem wel kinderen kan schenken, terwijl zei haar leven kinderloos blijft. Ik vind dit heel knap gedaan door Hosseini. Nog een voordeel van dit wisselende perspectief is dat de samenhang heel erg aanwezig is. Het boek is chronologisch verteld dus weet je altijd waar je zit. In tegenstelling tot bij de Verdronkene, zie hierboven, waar samenhang en duidelijk voor een groot deel ontbreken.

Perspectief 1000 schitterende zonnen
Ook in dit boek is sprake van een alwetende verteller. Hij weet van beide vrouwen wat ze denken en doen en is ook op de hoogte van de oorlog. De verteller is het hele verhaal impliciet aanwezig. In deel I heeft Hosseini gekozen voor het camerastandpunt van Mariam, in deel 2 lees je het verhaal vanuit Laila’s ogen. In deel drie wisselt het per hoofdstuk af, boven het hoofdstuk staat vermeld wie aan het woord is, en deel 4 is beschreven vanuit Laila’s ogen. Op deze manier krijgt je een goed inzicht in de gedachten van beide vrouwen. Je begrijpt waarom ze de dingen doen die ze doen en waarom ze de keuzes maken die ze maken. Deze vertelsituatie is heel betrouwbaar, omdat je van meerdere personen dingen te weten komt. Het effect van deze vertelsituatie is dat je je goed kan inleven in de hoofdpersonen en dat je bovendien het boek gaat begrijpen. Ik vind het zelf altijd fijner om vanuit een ikfiguur te lezen, maar ik snap heel goed dat Hosseini voor een alwetende verteller heeft gekozen. Hij probeert namelijk een groot deel van de oorlog in Afghanistan aan de wereld duidelijk te maken via dit boek. Bijvoorbeeld op bladzijde 93: “Op 17 april 1978, het jaar waarin Mariam negentien werd, werd er ergens een vermoorde man gevonden, Mir Akbvar Khyber. Twee dagen later werd er een grote demonstratie in Kabul gehouden.” Of een stukje verder in het hoofdstuk, op bladzijde 97: “Rasheed draaide aan de volumeknop en boog voorover. ‘Er is een revolutionaire raad van de gewapende strijdkrachten in het leven geroepen, en onze watan zal bekendstaan als de Democratische Republiek Afghanistan,’zei Abdul Qader. ‘Het tijdperk van de aristocratie, het nepotisme en de ongelijkheid is voorbij, hamwatans. We hebben een einde gemaakt aan tientallen jaren tirannie. De macht ligt nu in handen van de massa en het vrijheidslievende volk. Een glorieus nieuw tijdperk in de geschiedenis van ons land breekt aan. Een nieuw Afghanistan is geboren. We verzekeren u dat u niets hebt te vrezen, landgenoten. Het nieuwe regime zal het grootst mogelijke respect betonen voor de islamitische en democratische principes. Dit is een tijd van blijdschap en feest.’ Rasheed zette de radio af.“

Thema 1000 schitterende zonnen
De positie waarin het land Afghanistan de laatste dertig jaar verkeert, is niet erg stabiel. Er is constant kans op oorlog. Van buitenaf worden ze aangevallen door de Sovjet-Unie, de communisten en daarna door de Verenigde Staten. Van binnenuit zijn er vele –plaatselijke veldheren die de macht willen hebben en de Taliban regeert een tijd over het land. Wie er ook aan de macht is, de bevolking is altijd de lul. Er sterven onschuldige burgers en huizen en winkels worden vernield. Hosseini komt in zijn boek op voor de vrouw. Omdat de Taliban de vrouw totaal onderdrukt en al haar rechten afneemt, krijgen vrouwen een zware tijd. Ik vind dit een belangrijk thema in het boek, omdat ik het helemaal met hem eens ben. In de westerse wereld hebben vrouwen veel meer rechten dan in landen als Afghanistan. Alle mensen zijn gelijk en iedereen moet dezelfde kansen krijgen. Ik denk dat het goed is als er wat aan gedaan wordt. Daarnaast is de vriendschap tussen twee vrouwen een belangrijk thema. De twee vrouwen zijn eerst een soort concurrenten en springen later voor elkaar in de bres. Aan het einde van deel 3 neemt Mariam schuld op zich en laat Laila gelukkig worden. Dit is een daad die je alleen doet bij hele goede vriendschap. Het boek gaat ook over het huwelijk tussen een oudere man en een jong meisje. De liefde tussen Laila en haar jeugdliefde Tariq is een ander belangrijk thema in het boek. Naast de liefde komt ook de haat tegen Rasheed in het boek voor. En de dood is een veelvoorkomend thema. Laila’s ouders bij de raketaanslag, de schijndood van Tariq, de dood van haar vroegere schoolvriendinnetje en natuurlijk de zelfmoord van Mariams moeder. Mariam blijft zich de rest van haar leven schuldig voelen over die dood waardoor schuldgevoel een belangrijk thema in het boek is. Als laatste speel godsdienst speelt ook een belangirjke rol in het boek. De Taliban die helemaal doorslaat met haar ideeën over wat mag en wat niet en ook Rasheed die zijn vrouwen verplicht een burka te dragen. Kortom: het boek bevat vele thema’s, onder andere: oorlog, liefde, dood, de rechten van de vrouw, schuldgevoel, vriendschap, liefde en haat.

Recensie 1000 schitterende zonnen
Op de volgende bladzijde staan twee recensies van het boek 1000 schitterende zonnen. De eerste is een redelijk positieve recensie uit De Volkskrant van 25 mei 2007, geschreven door Erik van den Berg. De tweede recensie is iets minder positief. Hij stond in de Trouw van 2 juni 2007 en is geschreven door Ger Leppes. Ik heb in de recensie de feiten geel gemarkeerd, de meningen paars en de argumenten groen.

In geen van de twee recensies wordt iets over de structuur en het perspectief gezegd. De tweede recensie is overwegend negatief. Bij de eerste recensie hangt het erom, maar is toch meer positief dan negatief. Ik vind geen van de twee recensies erg overtuigend.

Deze twee recensies hebben niet bijgedragen aan het begrip van mijn boek. Er staan geen dingen in uitgelegd of verduidelijkt. Bovendien ben ik het totaal niet eens met wat de recensies over het boek zeggen. In zo’n geval maakt een recensie mij alleen maar kwaad, in plaats van dat ik erdoor wordt overtuigd. Ik ga me bovendien onzeker voelen; is het raar dat ik het een mooi boek vind? Wordt er in het boek echt te veel aandacht besteed aan de oorlog? Maar omdat ik het niet eens ben met wat er in de recensies wordt gezegd en ik mijn mening over het boek verschilt met die van de recensies, heeft het lezen van secundaire literatuur mij niet geholpen het boek te begrijpen.

Eindoordeel 1000 schitterende zonnen
Ik vind de tweede roman van Khaled Hosseini een geweldig boek! Het verhaal is goed, de stijl is goed, de informatie over Afganistan is goed. Ik kan me goed inleven en ben ervan overtuigd dat iedereen dit boek zou moeten lezen! Het boeit tot de laatste bladzijde en je hebt en in een zucht uit. Het is interessant, leerzaam, spannend, boeiend, ingewikkeld op een goede manier, droevig en vrolijk, verschrikkelijk en prachtig. Het boek heeft me flink aan het denken gezet over hoe goed wij Nederlanders en andere Europeanen het hebben vergeleken met de vrouwen in ontwikkelingslanden. Ik ben blij dat ik het gelezen heb en vind het een prachtig boek!


Recensies de Verdronkene
Volkskrant 15 april, Arjen Peters, onder de titel “Vaste grond bestaat niet.”

“De Moor vermenselijkt de ramp door middel van de bijna knusse scènes op de zolder van de boerderij, waar een hoogzwangere vrouw zelfs nog het leven schenkt aan een jongetje, terwijl rondom de nog lange tijd behouden woning wrakstukken en lijken drijven. Het extreme loslaten van haar normale leven, dat Lidy overkomt, past evenwel bij haar talent om voortvarend op ‘de grootse dingen’ af te stevenen. Is het dan wel zo’n toeval dat uitgerekend zij dit moest meemaken?
Maar de grootste prestatie die Margriet de Moor hier levert, is gelegen in de compositie: ze wisselt de hoofdstukken over Lidy ’s in noodlot verkeerde lot af met het ‘gewone’ leven dat Armanda in het gespaarde Amsterdam leidt. Voor hetzelfde geld, begrijpen we, had Lidy haar rechtmatige plaats ingenomen……. Heel wrang laat De Moor de Zeeuwse en Amsterdamse hoofdstukken op elkaar botsen: terwijl Lidy aan het verdrinken is, ligt Armanda thuis genietend in bad. Ze weet niet wat Lidy’s man Sjoerd, als die in 1955 háár man is geworden, in zijn schild voert: terwijl hij naar de radio luisterde, ‘nam een impulsief hersenschimmetje de vorm van een volstrekt voor de hand liggend besluit aan’. Een typisch De Moor-moment. Uit een caprice kan een catastrofe groeien. En niemand die achteraf een schuldige kan aanwijzen. Ronduit meisjesachtig en tegelijk van een intense dramatische kracht is het vijfde bedrijf van deze tragedie, ‘Responsorium’ getiteld. Op het einde van haar leven zit Armanda in huize Tabithai, niet ver afgedreven van de plek waar ze is opgegroeid en heeft gewoond. Ze voert een dialoog met haar gestorven zus, die ze door haar leven over te nemen in zekere zin in leven heeft gehouden. Respectievelijk oud en dood zijn ze ook weer meisjes. Vroeger en nu zijn onontwarbaar verstrengeld. Dat slot is, zoals deze hele imponerende roman, van een pijnlijke schoonheid.”

NRC 22 april 2005 Elsbeth Etty onder de titel “Veel te vol van de ander”
“Virtuoos brengt De Moor haar contrasten aan. Na een hallucinair relaas over Lidy's uren durende gevecht tegen de verdrinkingsdood, volgt een bloedeloze uiteenzetting onder de woordspelige titel `De verdrongen’ met Armanda in de hoofdrol. Tijdens een begrafenis van de vermoedelijke resten van Lidy - na dertig jaar gevonden in het Zeeuwse slik - zegt ze: `Er heeft zich te veel van jou in mij opgehoopt, Lidy. Door jou heb ik nooit kunnen zijn wie ik was.’ In deze tegenstelling ligt ook een bekend thema van De Moor besloten: dat van de ontheemde die volkomen op zijn plaats is in een onbekende omgeving, terwijl de thuisblijver zich verbannen voelt uit zijn eigen bestaan.
Het is een vondst dit thema te plaatsen tegen de achtergrond van de adembenemend beschreven watersnoodramp van 1953, juist omdat de afschuwelijke beelden daarvan zoveel herkenning oproepen. Het door Armanda gearrangeerde uitstapje van Lidy naar Zierikzee - een weekendje weg om nooit weer terug te keren - is een briljant verslag van verregaande inleving. De Moor vertelt iets na wat niemand heeft kunnen navertellen en geeft daarmee de roman, ook al kennen we bij voorbaat de afloop, een spanning die ze bijna tot het einde weet vol te houden.”