Zakelijke informatie

Auteur:Dirk Ayelt Kooiman
Titel:Montyn
Uitgave:Uitgegeven in 1998 te Amsterdam, 7e druk (eerste druk 1982)
Uitgever:Rainbow Pocket (Uitgeverij Maarten Muntinga b.v.)
Aantal blz.:367
Genre:Roman/biographie

Eerste reactie

Keuze:
Verplicht boek
Inhoud:
Het boek gaat over het leven van  Montyn (zijn voornaam is jan, maar hij wordt door iedereen Montyn genoemd), die nooit rust kan vinden. Hij gaat bij de Duitse marine en vanaf dan is zijn leven 1 grote hel, met een paar goede momenten.
Ik vond het een goed boek. Kooiman verteld op een indrukwekkende manier de belevenissen van Montyn, die vele vreselijke dingen meemaakt. Ik was bijna het hele boek door geboeid, alleen beschrijft Kooiman sommige gebeurtenissen iets te uitgebreid, waardoor sommige delen een beetje saai worden.


Verdieping

Samenvatting:
Montyn verteld aan een gedeserteerde Amerikaanse kolonel wat hij zoal doet. Hij bevindt zich op dat moment in Laos. Hij etst in Frankrijk en begeleid kindertransporten uit oorlogsgebieden. Dit is eigenlijk het begin en het einde van het boek.

Hij groeide op in Oudewater. Zijn vader is huis- en rijtuigschilder en leider van streng gereformeerde gemeente. Van het militarisme zijn ze bij hem thuis een groot voorstander en politiek juist helemaal niet, behalve de Staatkundig Gereformeerde Partij. Montyn tekent veel en een kunstkenner en vriend van zijn vader raad hem aan veel te oefenen, want hij heeft talent. Langzamerhand wil Montyn weg uit zijn ouderlijk huis, want hij kan de sfeer daar niet uitstaan Hij gaat vaak niet meer mee naar de kerk, omdat hij toevallig iets anders moet doen. Als de Duitsers Nederland zijn binnengevallen, vindt zijn vader dat de Nederlanders aan de bezetters    moeten gehoorzamen, want god zal het wel zo willen volgens hem. Omdat zijn vader dit in de kerk heeft gezegd wordt Montyn gepest en buitengesloten.

Montyn wil graag bij de Jeugdstorm, ook omdat hij dan niet in een fabriek hoeft te werken. Samen met Hein, een Limburgse vriend tot wie hij zich sterk aangetrokken voelt, (ik denk dat Montyn biseksueel is) vertrekt hij naar Oostenrijk, naar een weersportkamp van de NSB. Dit kamp, en vooral een nachtelijke dropping, maken veel indruk op hem en terug in Nederland voelt hij zich niet meer thuis. Opnieuw gaan Montyn en Hein naar een sportkamp. Omdat de mannen allemaal de oorlog in zijn of in een fabriek moesten werken, waren er daar heel weinig mannen en dus waren zij erg welkom. Een vrouw waar Hein helemaal gek van is (Monika) krijgt hen zelfs zo ver om een Duitse munitietrein te laten ontsporen.
Nadat ze dat gedaan hadden was Monika opeens verdwenen. Hein meldt zich aan bij de Kriegsmarine, want hij vond dat zijn leven verder toch niet zoveel zin meer had. En Montyn ging mee.
Door een tekort aan schepen moeten de jongens na hun training eerst aan land werken. Dit werk is zo verschrikkelijk dat Montyn er over denkt om weg te gaan. Onverwacht mogen ze dan toch de zee op. Op zijn eerste tocht, merkt hij al snel dat het op de boot ook niet veel beter is dan op het land, want ze worden continue bedreigd door onderzeeërs en telkens gaat het alarm en hebben ze de kans getorpedeerd te worden en te verdrinken. Wat uiteindelijk ook gebeurt, maar ze hebben het geluk opgepikt te worden door een ander schip dat naar Koerland ging. Daar moeten ze weer op het land gaan vechten en de verschrikkingen zijn zo erg dat Hein over wil lopen naar de Russen, maar voordat dat kan overlijdt hij door een schot in een long. Montyn is erg geschokt daardoor en later wordt ook hij geraakt, maar hij overlijdt niet en gaat naar een ziekenhuis in Flensburg. Het schip dat hem vanaf daar naar Duitsland vervoerde werd ook getorpedeerd, maar hij overleefde het. Na zijn revalidatie mag hij tegen de regels in zijn verlof in Holland opnemen. Hij voelt zich thuis niet bepaald thuis en mede daarom vertrekt hij weer naar Duitsland (zijn verlof was ook voorbij) Terug in Duitsland leert hij Willy kennen en samen overleven ze het bombardement bij Dresden en helpen bij het puinruimen. Met zijn oude commandant uit het Koerland vertrekt Jan  naar het front aan de Oder. Pas nu hoort Montyn van het afschuwelijke lot van de Joden. Samen met Luc (een Belgische fascist die zich bedrogen voelt) vlucht Jan naar de Franse zone om dienst te nemen in het vreemdelingenlegioen. Hij volgt een keiharde training in Algerije. Na enkele tegenslagen (berovingen ed.) trekt hij in bij een plaatselijke hoer.
Jan meld zich weer in Straatsbug, maar nu als krijgsgevangene. Hij krijgt 3 jaar gevangenisstraf in Scheveningen en Katwijk. In zijn tijd als gevangene leert hij van een 'foute' schilder restaureren en vervalsen.
Terug in Oudewater werkt Jan wee jaar in de zaak van zijn vader. Hierna houdt hij het niet meer uit en meld zich voor de oorlog in Korea. Na de training wordt hij ingedeeld bij de MP. In de boeddhistische tempel die ze onderweg tegenkomen vindt hij rust.
Met verlof in Tokio begint hij een relatie met de Japanse Yoshika, deze relatie wordt nog beter als Montyn gewond is door een val in een ravijn. Als hij weer beter is blijkt het meisje zwanger te zijn, ze trouwen. Dit huwelijk duurt echter niet lang. Bij zijn terugkomst in Nederland wordt hij in Oudewater als een held gehuldigd.

In 1953 helpt Montyn bij de watersnood, hij droomt weer van het bombardement bij Dresden. Hij krijgt last van black-outs en aanvallen van razernij. Hij gaat weer tekenen en krijgt de opdracht een historisch museum op te richten voor grenadiers. Ondertussen vervalst hij kunststukken en vervalst deze. Overdag is Montyn een keurige militair met een keurige vriendin. 's Nachts gaat hij zich te buiten aan drank en hoeren gedrag. Hij organiseert vele feesten voor 'hoge' personen, maar het zijn eigenlijk gewoon enorme orgies
Montyn krijgt hele erge hoofdpijn en ligt een week in coma in een ziekenhuis in Den Bosch.
Weer terug in Vught valt hij rekruten lastig in bed totdat iemand een klacht indient. Hij probeert vervolgens zelfmoord te plegen met een scheermesje, want hij zag het niet meer zitten nu hij in de cel zat. Maar er komt een psychiater die hem aanraad om alles op te schrijven, want volgens hem was dat de beste manier om het te verwerken. En het helpt behoorlijk. Hij komt vrij en gaat in een hoerenbuurt wonen samen met een andere jongen.
Deze pleegt uiteindelijk zelfmoord. Hierna gaat Montyn met Sonja naar Frankrijk en ze bouwen daar een eigen huis.
Ze gaan samen kindertransporten regelen vanuit zuidoost Azië.
Daar in zuidoost Azië ontmoet hij een andere vrouw waarmee hij zijn leven deelt.

Verhaaltechniek:

Plaats:Het boek speelt zich op vele plekken op de wereld af. Montyn's ouderlijk huis in Oudewater, de loopgraven in Rusland, Korea, het gesticht enz.
Tijd:Het verhaal speelt zich af vanaf vlak voor de 2e Wereld Oorlog tot enkele jaren na de oorlog in Korea.
Het verhaal is niet chronologisch geschreven.
Verhaalfiguren: Montyn, de hoofdpersoon van het boek is een round character. Zijn karakter
en de dingen die hij denkt en meemaakt worden zeer uitvoerig beschreven.
Vertelwijze:ik-verhaal


Thematiek:

De thema van het boek is: angst(bijv. in zijn dromen komen allerlei beelden terug van de oorlog), eenzaamheid(bijv: na de oorlog voelde hij zich nergens meer thuis, vanwege alles wat hij had meegemaakt en omdat hij aan de verkeerde kant had gevochten), onrust/geweld (Montyn is altijd onrustig, hij kan zich niet aan een patroon houden en gaat telkens weer de oorlog in, omdat hij 'niet beters te doen heeft')
Er is niet echt een verband tussen het thema en de titel. Titelverklaring: Montyn is de hoofdpersoon van het boek.

Informatie over de schrijver:

Dirk Ayelt Kooiman werd geboren in 1946. Hij was medeoprichter van het literaire tijdschrift 'De Revisor'. Hij zegt zelf (in 'De Revisor') dat  het hem in de eerste plaats niet gaat om het vertellen van een verhaal. Het gaat hem er eerder om een bepaalde ordening aan te brengen in de werkelijkheid, waarbij elke illusie dat die werkelijkheid waarheidsgetrouw kan worden weergegeven, afwezig is. Enkele boeken van hem zijn: 'Een Romance' (1973), 'Souvenirs' (1974), 'De grote stilte' (1975) en 'De schrijver droomt' (1977). Montyn werd in 1982 voor het eerst uitgegeven.


Beoordeling:

Ik vond Montyn een heel goed boek. Vooral het deel waar hij in het gekkenhuis zit, vond ik best wel aangrijpend
Montyn is anders dan andere boeken over oorlog. Die gaan meestal over allerlei heldendaden en dit boek is veel realistischer (het is ook een soort biografie). Ook gaat het over iemand die voor de Duitsers heeft gevochten, tegen de russen en dat zie je niet vaak, meestal gaan ze over de geallieerden of verzetsstrijders.
Het boek heeft een redelijk moeilijk taalgebruik, maar ik vond het redelijk makkelijk te lezen.
Kortom: Het was een leuk boek om te lezen en ik zou het anderen ook aanraden.