Je hebt al superlang de populaire JBL-box op het oog, maar helaas is deze vrij prijzig. Gelukkig bestaat er zoiets als Marktplaats. Je ziet het boxje dat je wilt op de tweedehands-site en besluit hem te kopen. Je maakt het geld netjes over, maar vervolgens krijg je 'm niet binnen. Je bent opgelicht. 

Er zijn twee vormen van fraude bij online shoppen: aankoopfraude en verkoopfraude. Als jij als koper een bedrag hebt overgemaakt en vervolgens geen product ontvangt, gaat het om aankoopfraude. Verkoopfraude betekent dat jij als verkoper een product aanbiedt, maar dat de koper bijvoorbeeld niet betaalt, terwijl jij wel het product hebt gegeven. Of dat jij het product per post verstuurt en de koper aangeeft dat jij het product nooit hebt opgestuurd en daarom jou niet zal betalen. Kort gezegd: op beide manieren word je genaaid!

Als scholier heb je niet veel te besteden, tweedehands-websites zoals Marktplaats, Vinted of United Wardrobe (dat hoort nu ook bij Vinted) zijn geweldige plekken om goeie deals te scoren. Maar oplichters weten dit ook. Om erachter te komen hoe je voorkomt dat je slachtoffer wordt van oplichting, interviewde ik de online fraudespecialist van Marktplaats, Frank van der Plaats.

Hoe herken je een oplichter?

"Oplichters hebben negen van de tien keer een product dat gewild is op dat moment in de aanbieding. Bijvoorbeeld de PlayStation 5, de nieuwste iPhone, of een JBL-boxje. Het kan ook aangeboden worden in een totaalpakket. Zoals de PlayStation 5 met wat extra spelletjes erbij. Precies de producten waar mensen in geïnteresseerd zijn, worden net wat gunstiger geprijsd."

Met wat voor spullen wordt nou het meest gefraudeerd? 

"Oplichters kijken goed naar de juiste periode en trends. In de zomer verkopen ze een luxe barbecue, in het festivalseizoen zijn het festivalkaartjes. Maar over het algemeen zijn het vooral de elektronische producten en spelletjes voor spelcomputers zoals bijvoorbeeld de Nintendo Switch en de Playstation, waar voornamelijk jongeren in geïnteresseerd zijn. Jongeren zijn vaak gevoeliger voor impulsaankopen." 

Zijn wij daarom een populair doelwit?

"Misschien herken je het wel: je ziet iets moois en je wilt het heel graag meteen hebben, dus je gaat snel over tot de betaling. Hier komt druk bij kijken. Als je nu niet beslist, dan wachten er na jou nog genoeg andere mensen die het wél aandurven. Een fraudeur speelt hier op in. Jongeren zijn hier nog iets kwetsbaarder voor en gaan er eerder in mee. Oudere mensen hebben wat  meer levenservaring en nemen minder snel dit soort beslissingen."

Wat doe je als je slachtoffer van fraude bent geworden?

"Bij Marktplaats werkt het zo dat als zelf constateert dat je slachtoffer bent geworden van fraude, dat je contact opneemt met Marktplaats om het door te geven. Daarna verwijzen zij jou door naar de politie. Je vult een formulier in en dat komt terecht bij de politie. Je kunt ook de advertentie aangeven op de website. Dat heet de 'meld aan marktplaats-knop'. Een team van mensen gaat de advertentie dan bekijken. Er zit een heel proces achter. Het is een samenwerking tussen Marktplaats en de politie." 

Kun je je geld terugkrijgen na de oplichting?

"Die kans is helaas niet zo groot. Een betaling is niet meer terug te draaien vanuit de bank. De rekening waarop jij het geld hebt overgemaakt, is vaak al gelijk leeggehaald door de fraudeur. De politie kan dat ook niet zomaar terugbetalen. Je zou bij de aangifte kunnen aangeven dat je je geld graag terug zou willen als de dader wordt gepakt."

Hoe kun je ervoor zorgen dat je veilig koopt via tweedehands websites zoals Marktplaats?

"Het belangrijkste is dat je je van te voren goed inleest, en dat je goed research doet naar de persoon met wie je handelt. Er is een reviewsysteem op de site waarmee je (tot op zekere hoogte) kan uitsluiten of iemand een fraudeur is. Kijk verder ook of de aanbieding niet te mooi is om waar te zijn. Marktplaats biedt ook een gelijk-oversteken-service aan. Je maakt het geld over naar een derde partij, zij houden jouw geld vast totdat je pakketje is binnengekomen. Er wordt daardoor vaker veilig gehandeld dan voorheen."

Alle tips op een rijtje

Marktplaats probeert dus op verschillende manieren te voorkomen dat er gefraudeerd wordt, maar toch is het goed om op je hoede te zijn. Dagelijks worden er 350.000 nieuwe advertenties geplaatst en per dag ontvangt de klantenservice 60 meldingen van mogelijk gefraudeerde kopers en verkopers. Als jij je bewust bent van de risico's, zorg je ervoor dat jij niet een van die 60 bent.

• Bedenk of de prijs voor product dat de verkoper aanbiedt realistisch is
• Doe je research en check de reviews van de verkoper
• Blijf altijd binnen de web-omgeving van het online platform en maak gebruik van de faciliteiten van het platform om veilig te handelen
• Communiceer niet via WhatsApp of e-mail, maar gebruik de communicatiemogelijkheden van het Platform.
• Verstuur nooit een kopie van je ID als de verkoper daar om vraagt
• Ga nooit in op een 1-cent-betaalverzoek en klik nooit op links met zogenaamde betaalverzoeken

Gepubliceerd op 2 december 2020

---