Je hebt vast weleens gehad dat je die ene wiskundesom maar niet onder de knie krijgt. Wat doe jij ermee? Neem je een pauze of word je boos op jezelf? Zeg je ‘het gaat me wel lukken’ of ‘shit, ik kan echt niks’? Je stemming, de keuzes die je maakt, de dingen die je tegen jezelf zegt: ze worden allemaal beïnvloed door je zelfbeeld.

Voor deze blog spreek ik Eugène Oostveen, ook wel bekend als De Zelfbeeldpsycholoog. Hij is GZ- en eerstelijnspsycholoog en is gespecialiseerd in onder meer het zelfbeeld. Met zijn online platform probeert hij nog meer mensen te bereiken en ze bewust te maken van het belang van een goed zelfbeeld.

Eugène Oostveen, 'De Zelfbeeldpsycholoog'

Positief zelfbeeld

Zelfbeeld is een vrij breed begrip, legt Eugène uit: "Het gaat over de manier waarop je naar jezelf kijkt, de gedachtes die je over jezelf hebt en de dingen die je wel en niet durft. Het gaat over hoe je omgaat met tegenslagen en of je je gelijkwaardig voelt aan anderen." Daarnaast gaat het vooral over hoe je je voelt over je innerlijk, niet per se je uiterlijk. Volgens Eugène is een positief zelfbeeld "ontzettend belangrijk.

“Met een goed zelfbeeld vraag je makkelijker om hulp, ben je sneller weer op de been na een tegenslag en denk je eerder: oké, wat ik heb gedaan, is goed genoeg. Je bent wat milder naar jezelf en je kan makkelijker doorgaan als iets niet lukt. Het hebben van een goed zelfbeeld scheelt je heel veel energie.”

Heb je een positief zelfbeeld, dan stap je eerder op je wiskundedocent af voor extra uitleg. Je wordt minder boos op jezelf als je een fout maakt en je kan je sneller over een onvoldoende heen zetten.

Een negatief zelfbeeld

"Een negatief zelfbeeld kost je juist veel energie", gaat Eugène verder. "Je wil alles altijd goed doen, maar als je er daardoor te lang mee doorgaat, word je moe en kan je je niet meer goed concentreren."

Maar een slecht zelfbeeld kan ook het tegenovergestelde veroorzaken. "Iemand die een negatief zelfbeeld heeft en denkt 'ik kan niets, want niets lukt', gaat ook niets proberen. Diegene legt bijvoorbeeld geen contacten, gaat geen vervolgopleiding doen en houdt zichzelf klein. Daar word je ongelukkig van."

"Je gaat veel in je eentje oplossen en eist veel van jezelf, wat ook tot eenzaamheid kan leiden. Daarnaast is iemand veel te veel op zoek naar waardering en erkenning. In relaties ga je dingen doen waar je niet achter staat. Loverboys maken hier bijvoorbeeld gebruik van. Er zijn een heleboel dingen in relaties en contacten die niet leuk zijn, soms gaat het over je eigen grenzen heen. Heb je een negatief zelfbeeld, dan heb je vaak moeite om je eigen mening te geven en jezelf te beschermen."

Sociale media

Sociale media geven ons toegang tot een hoop informatie: hoe anderen eruit zien, wat ze doen en hoe ze leven. "Voor een deel is dat goed, daardoor krijg je inspiratie en voorbeelden. Maar er komen steeds meer voorbeelden bij om jezelf mee te vergelijken", legt Eugène uit. En dat kan negatieve gevolgen hebben, blijkt uit onderzoek naar de invloed van Instagram op het zelfbeeld van tieners uit de VS en het VK.

Zo heeft bijvoorbeeld 32 procent van de tienermeisjes een negatief beeld over haar eigen lichaam. Instagram verslechtert dat. "Want je zoekt vaak onbewust bevestiging voor jouw negatieve gedachten en gevoelens over jezelf en die vind je áltijd in een wereld aan content", geeft Eugène als oorzaak. 

Je zelfbeeld verbeteren

"Je kan je zelfbeeld verbeteren door je kwetsbaar op te stellen: door verbinding te maken met je omgeving en te ervaren dat anderen je accepteren. Daarnaast is het goed om te experimenteren." Door nieuwe dingen te proberen, kan je ontdekken wat je belangrijk vindt en wat je wel en niet bevalt. Zo kan je ja leren zeggen tegen dingen die goed voelen en nee tegen dingen die niet goed voelen.

Ook kan het helpen om meer kwaliteiten van jezelf te waarderen. "Door meer onderdelen van jezelf te zien, word je minder zwart-wit." Dat die ene wiskundesom niet wil lukken, betekent bijvoorbeeld niet meteen dat je helemaal geen wiskunde kan. Bovendien zijn er vast andere vakken die je wel beter liggen.

Hulp bij een negatief zelfbeeld

We zijn allemaal weleens onzeker of kritisch naar onszelf. Maar als dit je dagelijks belemmert, kan het goed zijn om hulp te zoeken. "Minder goed gaan slapen, faalangstig worden en heel veel van jezelf eisen, zijn eerste signalen dat onzekerheid dwars gaat zitten. Wil je hulp, dan is het het makkelijkst om naar je huisarts te gaan." Aan je huisarts kan je vervolgens vertellen wat je klachten zijn en dat dat bijvoorbeeld komt doordat je veel piekert of veel van jezelf vraagt.

Je zelfbeeld is ontzettend belangrijk en het hebben van een negatief zelfbeeld kost veel energie. Heb je daar last van, praat dan met de mensen om je heen en durf jezelf open te stellen. Je staat er niet alleen voor en het is oké om hulp te vragen.

Lees ook
Wat we nodig hebben op social media? Meer body positivity!