Mijn opa Aat (88 jaar) staat in mijn familie bekend als een goede prater. Daarom ging ik in de kerstvakantie een gesprek met hem aan over zijn schooltijd. Naar de middelbare school gaan was in zijn tijd namelijk nog niet vanzelfsprekend. En de leerlingen hadden nog respect voor hun leraar.

Zo was het volgens mijn opa niet gemakkelijk om toegelaten te worden op de HBS (hogereburgerschool, een soort middelbare school). "Je moest hoge cijfers hebben en een beetje rijke ouders. Veel oudste kinderen in een gezin gingen het werk leren dat hun ouders deden. Zelf een beroep kiezen zat er toen vaak niet in."

Volgens mijn opa kon niet iedereen de middelbare school betalen, en dus waren arme gezinnen sterk in de minderheid op school. "Ook de verschillen in de klassen waren groot: arme kinderen zaten tussen rijkere kinderen en toen ik 17 was, zat er iemand van 26 bij me in de klas. Die wilde economie studeren, maar had nooit de HBS afgemaakt omdat zijn familie het door armoede niet had kunnen betalen."

Op zaterdag naar school

Ook de schooldagen zagen er in de tijd van mijn opa net wat anders uit dan nu. "Elke dag moest ik een flink stuk lopen naar de HBS. De dag duurde van 9 tot 12 en van 2 tot 4. Tussen de middag at ik thuis. Vroeger moest je ook op zaterdag naar school toe, maar dat was ik wel gewend.

Toen mijn opa op de middelbare school zat, was het oorlog. Ik ben benieuwd wat hij daarvan merkte.
Opa: "Ik had een NSB’er (Nederlander die de Duitsers hielp in de oorlog) als leraar. Ik wilde mijn best niet doen voor een NSB’er, dus haalde ik expres lage cijfers. Uiteindelijk beloofde ik na een gesprek dat ik mijn principes zou laten varen. Vanaf dat moment haalde ik zevens."

De jeugd van tegenwoordig

Wat ik ook graag van mijn opa wil weten is wat hij van de huidige scholieren vindt. Doen we eigenlijk wel genoeg ons best? Opa: "De huidige scholieren verschillen weinig van hun ouders. De zesjescultuur bestaat al langer. Wel ontbreekt het de huidige generatie aan respect."

Volgens mijn opa zien leerlingen hun leraar meer als vriend dan als iemand met een functie. "Dat zou moeten veranderen, vroeger was dat veel strenger; je haalde het niet in je hoofd om een leraar te beledigen, want dan kreeg je klappen met een liniaal. Als er meer respect is, ben je gelijk af van het mobieltjes-probleem."