Mensen in de spotlight vormen, gewild of ongewild, een voorbeeld voor anderen, in het bijzonder jongeren. Een voorbeeld van zo'n persoon is Enzo Knol, een YouTuber met ruim 2,7 miljoen volgers, van wie aannemelijk veel jongeren. Hij kwam recent in het nieuws vanwege zijn gedrag als hij staande wordt gehouden door de politie, maar lijkt zich niet te realiseren hoe dit overkomt op zijn kijkers. YouTubers zoals hij en andere influencers moeten zich bewuster zijn van hun voorbeeldfunctie.

Enzo Knol is wat dit betreft niet het enige voorbeeld. Ook zogenaamd 'fitfluencer' Joel Beukers rijdt een aantal maanden geleden met ruim 300 kilometer per uur over de weg en post hier een video van op sociale media.

In het moment lijkt dit cool en stoer, maar beïnvloedbare jongeren zien deze beelden ook en die denken dan dat zij zulk gedrag moeten vertonen om 'cool' te zijn. Jongeren zijn nog veel bezig met ontdekken wie ze zijn en willen graag 'erbij horen', dus dit soort viral filmpjes waarin toch echt de wet wordt overtreden zijn een slechte invloed. Als Beukers naar zijn voorbeeldfunctie gevraagd wordt in een interview met De Telegraaf, geeft hij een fraaie reactie: "Wat voor voorbeeldfunctie? Ben ik iemand zijn vader?"

Bekijk de vlog van Enzo Knol hieronder:

Bekijk de vlog van Joel Beukers hieronder:

Gedrag

Hoewel hij een punt heeft, en ouders ook echt de grootste rol spelen in de opvoeding van hun kinderen, moet hij niet onderschatten wat zijn volgers uit zijn gedrag oppikken. Niet alles is goed te praten omdat het niet jouw taak zou zijn om jongeren op het rechte pad te houden. Gelukkig had Enzo Knol na het posten van zijn video wel door dat hij fout zat. Hij heeft zijn excuses aangeboden en is bij de talkshow Beau aangeschoven om zijn kant van het verhaal te belichten, waarin hij aangeeft spijt te hebben van zijn actie: "Ik kan alleen maar zeggen dat ik mijn excuses wil aanbieden [voor mijn gedrag]."

Dit gesprek wordt steeds actueler, omdat steeds jonge kinderen op sociale media zitten en deze dingen meekrijgen. Denk daarbij eens aan de vele posts en filmpjes op bijvoorbeeld Instagram en TikTok, waarin overmatig alcohol- en drugsgebruik te zien is, zonder enige waarschuwing of disclaimer. Het lijkt bijna alsof die dingen de normaalste zaak van de wereld zijn. En natuurlijk, wanneer je dit soort content plaatst, zijn veertienjarigen niet de doelgroep. Maar ook zij zien dit op hun tijdlijn voorbij komen. Deze normalisering laat een verkeerde indruk achter op jongeren.

Ongezond eetpatroon

Een derde voorbeeld van een slecht voorbeeld voor jongeren is de 'what I eat in a day'-video's die vooral op TikTok rondgaan. Hierin laten influencers zien wat ze op een dag eten, wat vaak verdacht weinig is. In een tijd waar iedereen al constant gewezen wordt op hun uiterlijk en gewicht, lijkt mij dit geen goede invloed. Jongeren kijken naar deze video's en trekken de conclusie dat zij te veel of te ongezond eten, terwijl zo'n dieet geen gezond eetpatroon schetst.

Er is echter ook een andere kant van dit verhaal. Jongeren wijzen hun favoriete influencers graag op misstappen, zoals in het geval van Enzo Knol, die werd overspoeld door reacties met mensen die hem terecht zetten. Dit laat gelukkig zien dat er genoeg jongeren zijn die met hun eigen verstand nadenken, maar dit slaat wel steeds vaker door. Mensen op sociale media, niet eens alleen influencers, kunnen niet één bedenkelijke uitspraak doen of ze worden door alles en iedereen 'gecanceld'. Er worden bij bekende mensen soms zelfs uitspraken van jaren geleden teruggehaald om hen op basis daarvan te cancellen. Ja, houd mensen verantwoordelijk voor wat ze doen, maar wees realistisch hierin. Dus ja, influencers hebben een voorbeeldfunctie, maar het zijn ook mensen en mensen maken fouten.

Voorbeelfunctie

Maar er moet wel iets veranderen. Of het nu gaat om te hard rijden en de wet overtreden in vlogs, in grote mate verslavende middelen gebruiken in Instagram-posts of een ongezond eetpatroon promoten in een TikTok; influencers moeten zich bewuster worden van hoe de dingen die zij plaatsen overkomen op de kijker, en wat voor invloed dit heeft.

Dit wil je ook lezen:

Hoe overleef ik: een week zonder social media?