Kleuren genetica bij paarden

Basis begrippen

Chromosoom: Is een stukje DNA
Gen: Is een stukje chromosoom, hier op staan de specifieke eigenschappen
Allel: één van de varianten waarin een gen voor kan komen. Meestal zijn dit er twee per gen, maar voor sommige genen kunnen er meerdere verschillende allelen zijn.

Kleurvererving 

De kleur van een paard word bepaald door zijn genen.
Elk paard heeft chromosomen in zijn cellen. Dit zijn stukjes DNA. Chromosomen bestaan uit genen, hier op staat precies welke kleur een paard heeft, hoe groot hij word of hoe zijn karakter word. Een chromosoom bestaat altijd uit 2 kopieën, deze noem je een allel.
Bij voortplanting gaat dit net even wat anders. Een eicel en een zaadcel bestaan allebei uit 1 chromosoom. Hier door krijgt het veulen van de merrie 1 chromosoom en van de hengst 1 chromosoom.

Homozygoot en heterozygoot

We hebben nu dus besproken dat een chromosoom uit genen bestaat en een gen uit allelen.
Als een paard twee dezelfde allelen heeft in 1 gen betekend dat dat hij homozygoot is. Homozygoot betekend het zelfde. Als een paard homozygoot is van een bepaalde gen geeft hij deze eigenschap áltijd door aan nakomelingen. Als er twee verschillende allelen zijn is het paard heterozygoot. Hier is de kans 50/50 en kan het de eigenschap doorgeven van 1 van eigenschappen.

Dominant en recessief

Een allel kan dominant of recessief zijn. Een dominante allel heeft maar 1 allel nodig om zich te tonen. Een recessief allel heeft er twee nodig om zich te kunnen tonen. Als er 1 dominant is en 1 recessief dan toont alleen de dominante allel zich. Een Dominante allel wordt aangegeven met een hoofdletter, recessief met een kleine letter.

Voorbeeld:

AA =  Dominant homozygoot
aa =   Recessief homozygoot
Aa =  Heterozygoot

Basiskleuren

Elke kleur bestaat uit 1 van de drie basiskleuren:

Zwart

De genetische code van zwart is ‘E’.
Omdat zwart dominant is heeft het maar 1 allel nodig. Dus is de genetische code EE of Ee.
Vos

De genetische code van vos is ‘e’.
Omdat een vos recessief is het altijd homozygoot. Dan krijg je ee.
Een vos x vos = altijd vos, omdat vos altijd homozygoot is.
Bruin

Bruin is eigenlijk geen echte basis kleur. Een belangrijke gen is Agouti. Deze kleur veroorzaakt in combinatie met zwart de kleur bruin. De genetische code is EA ( E= zwart A= agouti)
Agouti is dominant en kan je alleen zin op zwart,  een vos kan agouti ook dragen, alleen kan je dit niet zien.

Verdunningskleuren

Creme

Creme is een verdunning die de vacht lichter maakt. Bij een paard die homozygoot is voor creme is het resultaat groter dan een heterozygote. De genetische code is Cr.
De combinatie van een enkele creme gen ( Cr) :
- vos x creme ( ee x Cr) = palomino ( eeCr )
- zwart x creme ( Ee x Cr) = smokey black ( EeCr)
- bruin x creme (EA x Cr ) = Buckskin/valk (EACr)

De basis kleuren met een dubbele creme ( CrCr) :
- vos x dubbel creme ( ee x CrCr) =  Cremello ( eeCrCr )
- zwart x dubbel creme ( Ee x CrCr) = Smokey cream ( EeCrCr)
- bruin x dubbel creme ( EA x CrCr) = Perlino ( EACrCr)

Dun

Deze gen zorgt er voor dat de vacht wat lichter word en het paard een aalstreep krijgt en (zebra) strepen op benen en soms op de hals. Dun is dominant dus toont altijd. Fjorden hebben altijd een Dun kleur. De genetische code is D.
De combinatie van het Dun gen met de basis kleuren:
- vos x dun ( ee x D) = Red Dun (eeD)
- zwart  x dun ( Ee x D) = Grulla ( EeD)
- bruin x dun ( EA x D ) = Classic Dun ( AED)

Op een verdunning:
- valk x dun ( EACr x D) = Dunskin ( EACrD)
- palomino x dun ( eeCr x D) = Dunalino ( eeCrD)
- smokey black x dun ( EeCr x D) = Smokey Grulla ( EeCrD)

Pearl

Pearl maakt de vacht lichter. Het is recessief of is het heterozygoot dan is het niet zichtbaar.
Als het paard homozygoot is voor pearl dan lijkt het op  verdunning van een dun creme of creme gen, alleen krijgen deze een rozige gloed over hun vacht en hebben geen (aal)strepen.
Vaak worden pearl paarden verward met champagne door hun roze huid en blauwe ogen bij de geboorte, deze kleuren later licht bruin of amberkleurig worden.
Een Prl x Cr geeft de de zelfde kleuren als een Cr maar vallen deze wat donkerder en rozer uit.
De genetische code is Prl.
De combinatie van het pearl gen met basis kleuren is:
- vos x pearl ( ee x prl) = abrikooskleurig ( eeprl)
- zwart x pearl ( Ee x prl) = leverachtige kleur (Eeprl)
- bruin x pearl ( EA x prl) = valk achtige kleur met een roze gloed ( EAprl)
 

Champagne

Deze kleur lijkt veel op pearl. Dit gen maakt de vacht lichter en geeft het paard een roze huid. Ook deze paarden worden met blauwe ogen geboren en kleuren later naar licht bruin of champagne. Veulens worden ook vaak geboren met een wat donkerde vacht en worden later lichter. Typisch kenmerk van champagne zijn de stippen rond de ogen, mond, neus en billen. Ook hebben champagne vaak donkere appeltjes. Champagne is dominant en de genetische code is Ch.
De combinatie van champagne met de basiskleuren:
- vos x champagne ( ee x Ch ) = Gold champagne ( eeCh )
- zwart x champagne ( Ee x Ch) = Classic champagne ( EeCh
- bruin x champagne ( EA x Ch) = Amber champagne ( EACh)

Silver

Het gen silver maakt  de manen en staart lichter en is alleen zichtbaar op zwart.
Ook de vacht kan iets valer worden en kan er een aalstreep over de rug lopen. Het gen is dominant en de genetische code is Z.
In combinatie met de basis kleuren :
- vos x silver ( ee x Z) = niet zichtbaar
- zwart x silver ( Ee x Z) = zilverappel (EeZ)
- bruin x silver (EA x Z) = zilverappel bruin ( EAZ)