Aardbevingen

Samenvatting Zijn er bepaalde plaatsen waar er meer aardbevingen voorkomen dan op andere plaatsen? De meeste aardbevingen gebeuren in Amerika langs de San-Andreas breuk en ook in Japan zijn er opmerkelijk veel aardbevingen. Ook in Turkije en nog op andere plaatsen komen veel meer aardbevingen voor dan elders. Dit komt omdat deze gebieden op de scheiding liggen van verschillende platen. In en rond Japan komen er zelfs vier platen samen dus daar zijn er regelmatig aardbevingen. Er komen natuurlijk ook heel veel aardbevingen voor op zee want het merendeel van het aardoppervlak is water. Het is wel zo dat de zwaarste aardbevingen altijd voorkomen langs de breuklijnen van de platen. Men beweert ook dat er nu meer aardbevingen zijn dan vroeger maar dat komt doordat de meetapparatuur verbeterd en er veel meer aardbevingen worden waargenomen. Ook zijn er nu meer slachtoffers maar dat is omdat de gebieden waar de aardbevingen voorkomen veel dichter bewoond zijn dan vroeger. Wat zijn aardbevingen en hoe worden ze veroorzaakt? Een aardbeving is eigenlijk het trillen van de aarde. Dat trillen kan verschillende oorzaken hebben. Bijvoorbeeld door het verschuiven van gesteentelagen of door het inslaan van een meteoriet op aarde. Op aarde zijn er zeven grote platen die tegen elkaar kunnen botsen. De verschillende platen op aarde. Het is doordat die platen met elkaar botsen dat er aardbevingen ontstaan. De platen schuiven langzaam tegen elkaar en de spanning tussen de platen wordt enorm groot tot op een moment dat de spanning zo groot wordt dat de platen in één ruk verschuiven. Dan heb je een aardbeving. Naargelang de grootte van de verschuiving is de aardbeving zwakker of krachtiger. Als de platen recht op elkaar botsen schuiven ze meestal onder elkaar door en zo worden hele gebieden als het ware omhoog of omlaag geduwd.
Hoe meet men de kracht van een aardbeving? De kracht van een aardbeving kan je meten met een seismograaf. De grootte van de kracht van een aardbeving wordt de magnitude genoemd. De mensen die aardbevingen onderzoeken zijn seismologen. De seismograaf bestaat uit twee delen. Het ene deel meet de trillingen en de grootte ervan en het andere deel vertaalt de trillingen dan in lijnen die het uitschrijft op een blad. De seismogrammen. Er bestaan ook twee verschillende soorten seismografen. Er zijn er die de horizontale trillingen meter maar er zijn er ook die de verticale trillingen meten. Om een aardbeving te bepalen heb je drie seismografen nodig. Een seismograaf die de verticale bewegingen meet en twee voor de horizontale bewegingen. Je hebt één nodig voor de noord-zuid richting en één voor de oost-west richting. Met die drie seismografen weet je precies welke bewegingen de aardkorst maakt op de plaats waar de seismografen opgesteld staan. De kracht van een aardbeving geven we aan met de schaal van Richter en wordt gemeten met de seismograaf. Vroeger werd ook wel de schaal van Mercalli gebruikt maar die was niet wetenschappelijk genoeg. De schaal van Mercalli berustte op de schade die was aangericht door de aardbeving. Die informatie was natuurlijk zeer subjectief in op iedere plaats anders naargelang de aard van de grond en de stevigheid van de gebouwen. Om die onduidelijkheid weg te werken bedacht de Amerikaanse seismoloog Charles Richter in 1935 zijn eigen schaalverdeling. Die was gebaseerd op de amplitude die de seismograaf aangaf. Hoe groter de uitslag van de naald, hoe zwaarder de aardbeving. Omdat aardbevingen zoveel in kracht van elkaar kunnen verschillen is de schaal exponentieel. Als er één eenheid meer is op de schaal, dan is de aardbeving tien keer ernstiger. Hieronder zie je de schaalverdeling van Richter. 1 zeer lichte aardbeving geen schade
2 zeer lichte aardbeving trillingen voelbaar, geen schade
3 lichte aardbeving ramen en deuren rammelen, losstaande voorwerpen vallen om 4 lichte aardbeving schrikreacties, veel voorwerpen vallen om, scheuren in minder sterke huizen
5 lichte aardbeving schoorstenen breken, leidingen lekken
6 zware aardbeving paniek bij mensen en dieren, spoorrails verbuigen, minder sterke huizen storten in
7 zware aardbeving zware schade aan veel gebouwen en ondergrondse leidingen worden vernield
8 zeer zware aardbeving algemene verwoesting van gebouwen. 9 zeer zware aardbeving niets blijft overeind, rotsen breken in stukken, veel aardverschuivingen
Zoals je kan zien is de schade al vrij erg vanaf wanneer een aardbeving een als Richterschaal vijf heeft. Als de Richterschaal al zeven is wordt bijna alles vernietigd. Enkele voorbeelden van zware vernielingen door aardbevingen. De grondverschuiving is hier duidelijk zichtbaar. Dit was bij een magnitude van zeven. Bij een magnitude van acht is bijna alles verwoest. Wat is het gevolg van een aardbeving? a) Voor de mens. De gevolgen voor mensen kunnen bij een lichte aardbeving nagenoeg niets zijn afgezien van een eventuele verschrikking doordat je jezelf niet veilig voelt als de grond plots begint te bewegen onder je voeten. Maar wanneer bij een zware aardbeving alles verwoest wordt kunnen de gevolgen natuurlijk catastrofaal zijn. Er kunnen duizenden doden zijn en de mensen die het overleefd hebben zijn alles kwijt. Er kan ook veel economische schade zijn doordat er niet meer geïnvesteerd worden in de streek want men loopt het risico om bij een eventuele volgende aardbeving alles kwijt te zijn.
b) Gevolgen voor het landschap en de omgeving. Bij zware aardbevingen stort alles in en moet het dus allemaal herbouwd worden. Men kan soms zelfs bruggen en hoge flatgebouwen weg en weer zien zwaaien wanneer de magnitude groot genoeg is. Ook de grondstructuur kan helemaal veranderen. Er kunnen scheuren en barsten komen in de grond en in rotsen. Zijn aardbevingen te voorspellen en wat kunnen we er tegen doen? Er zou natuurlijk veel minder schade zijn als we zouden weten wanneer er een aardbeving zou zijn. Maar er zijn ook nadelen aan het voorspellen van aardbevingen. Als we bijvoorbeeld zouden weten dat er volgend jaar een aardbeving zou zijn, dan zou alle industrie weg blijven uit dat gebied. Er zou daar dus een economische crisis zijn. Men kan ongeveer berekenen wanneer een aardbeving zou zijn met hulp van feit dat aardbevingen cyclisch zijn. Als men kijkt hoeveel aardbevingen er in een bepaalde periode waren, dan kan men weten om de hoeveel jaar er in dat gebied een aardbeving is. Een andere manier is gebaseerd op de terugspringtheorie. Men weet dat de spanning wordt opgebouwd tussen twee platen tot de platen uiteindelijk terugspringen. De wetenschappers kunnen de spanning ongeveer berekenen en weten uit vorige aardbevingen wanneer de platen terugspringen. Geen van beide methoden is echter sluitend en als men een verkeerde voorspelling zou doen zou er natuurlijk heel veel kritiek zijn op de wetenschappers. Men zou wel kunnen zorgen dat er in risicogebieden steviger gebouwen staan en men zou de mensen tips kunnen doen wat ze moeten doen in en na een aardbeving. De meeste slachtoffers vallen immers niet tijdens de aardbeving maar erna door branden en overstromingen en vloedgolven. Men kan ook zorgen dat de reddingsdiensten er op voorzien zijn zodat ze onmiddellijk kunnen reageren. Persoonlijke mening Ik denk dat het veel beter zou zijn als de wetenschappers er in zouden slagen om de aardbevingen te voorspellen. Daarbij moeten ze de mensen en de bedrijfsleiders wel goed informeren wat ze moeten doen. Anders zouden de fabrieken en wegtrekken uit de streek en zou de streek dus failliet gaan. Maar als de wetenschappers iedereen goed kan informeren en de gevolgen uitleggen en goed zeggen wat de mensen moeten, dan ben ik ervan overtuigd dat iedereen vertrouwen zou hebben in de wetenschappers. Als je soms in het nieuws ziet welke zware catastrofes aardbevingen kunnen veroorzaken, dan zou het misschien wel beter zijn dat alle bebouwing in die streken verdwijnt en dat de mensen ergens anders zouden gaan wonen. Dat is zeker mogelijk als je weet dat de meeste en vooral de zware aardbevingen toch in bepaalde streken voorkomen. Ik denk dat er plaats genoeg is op de wereld om de mensen ergens anders te laten wonen. Waar de breuklijnen voorkomen kan er dan eventueel aan landbouw gedaan worden. In landbouwgebied zullen er nooit zoveel slachtoffers zijn als in een stad dus dat zou zeker beter zijn. Als je kijkt hoe de aardbevingen veroorzaakt zijn kan men misschien daar ook een oplossing vinden. Het is misschien mogelijk om gebouwen te ontwerpen die de verticale en horizontale trillingen kunnen opvangen. Dus ze zouden eigenlijk moeten kunnen veren. Ik denk dat het ook mogelijk moet zijn om te bouwen met bepaalde materialen die een totale andere frequentie hebben dan de frequenties van aardbevingen. Dat zou vooral nuttig zijn voor bruggen en andere zwevende constructies. Aan de aardbeving zelf kan men natuurlijk niet veel doen. Men kan moeilijk de platen verbieden om te verschuiven of ze anders terugschuiven. Dat is onmogelijk, naar de bewegingen van de grond kan men juist maar kijken en hopelijk daar de juiste conclusies uittrekken. Misschien zullen de platen ooit tot stilstand komen en zal de seismische activiteit zo goed als verdwijnen. Dat is wel niet zo waarschijnlijk aangezien de platen al verschuiven sinds het ontstaan van de wereld. Dus waarschijnlijk zullen de platen blijven verschuiven en zullen er nog heel lang aardbevingen zijn. We zullen ze dan misschien wel weten van vooraf en wat we moeten doen, maar er zullen toch altijd nog vernielingen zijn al is het gewoon aan de natuur.