Houtbewerking

Inleiding
Als eerste wilde ik sloper worden omdat ik altijd dingen kapot maakte. Maar toen was ik 7 en wist ik niet welke beroepen er waren. Ik doe hout omdat het een leuk vak is, je bent creatief bezig. En ik vind het leuk om met m’n handen te werken en te knutselen. Mijn vader knutselt ook vaak en toen kwam ik erachter dat ik in de richting van hout wilde gaan en vanaf daar ga ik meubelmaker worden of scheepsinterieurbouwer.

Hout

Wat is hout?
Alles wat voorkomt uit stoffen waaruit planten en dieren zijn opgebouwd, noemt men organisch (natuurlijk) materiaal. Hout is dus ook een organisch materiaal, want het is - zoals gezegd – een product van de natuur, boom.

Een boom groeit doordat de wortels bodemwater (met daarin opgeloste voedingszouten) opzuigen. Een boom groeit zowel in de dikte als in de lengte en bovendien door vertakking.
Wie een stukje hout goed bekijkt, zal zien dat het niet zo glad en gelijkvormig is als bijvoorbeeld glas of staal. Hout is min of meer poreus. Dat wil zeggen dat de fijne gangetjes of kanaaltjes (poriën) doorheen lopen.
Als we een stukje hout onder een sterk vergrootglas of microscoop bekijken, zien we dat het is opgebouwd uit langwerpige vezels. Hout is dus een organisch (natuurlijk) materiaal, dat enigszins poreus en vezelvormig is.

Hout…… een veelzijdig materiaal
Hout behoort tot de veelzijdigste materialen waar we in het dagelijks leven mee te maken hebben. Het aantal toepassingen van hout is bijzonder groot.
· Muziekinstrumenten zoals gitaren, violen, orgels, piano’s en dwarsfluiten.
· Meubels zoals deuren, raamkozijnen, vloeren en daken.
· Sportartikelen zoals honkbalknuppel, tennisracket, hockeysticks en doelpalen.
· Gymnastiektoestellen zoals wandrek, paard, brug.
· Huishoudelijke artikelen zoals kapstok, pannenrek, pollepels, snijplank, hangrepen voor mes en vork, deegroller.
In gebouwen vooral woningen, past men veel hout toe in de vorm van wand- en plafondbetimmering en ook parketvloeren.
Zo vind je om je heen nog veel meer houten dingen.

Het gebruik van hout in Nederland
In ons land wordt per jaar ongeveer zeven miljoen kubieke meter bouw-, meubel- en ander hout gebruikt. Eén kubieke meter hout is een plank van 500 meter lang, tien centimeter breed en twee centimeter dik. Zeven miljoen kubieke meter betekent: een plank van diezelfde dikte en breedte zó lang, dat je hem ongeveer 86 maal rond de hele aarde kunt spannen!

Nederland heeft niet zoveel bos en het hout dat we nodig hebben, wordt dan ook geïmporteerd (ingevoerd) uit andere landen. Hiervoor zorgt de Nederlandse houthandel, die vertakkingen heeft over de hele wereld.

Hoeveel verschillende houtsoorten er op de hele wereld bestaan weet niemand precies, maar het zijn er – schrik niet – beslist meer dan 60.000. De mensen passen alleen die soorten toe die ze goed kunnen gebruiken en waarvan de voorraden in de bossen groot genoeg zijn. In ons land worden ongeveer 100 verschillende houtsoorten voor allerlei doeleinden gebruikt.

Van dik hout zaagt men planken
Wanneer wij hout gaan verwerken, moet het (behalve voor palen) gezaagd worden.
Het is duidelijk dat voor zulke grote hoeveelheden ook heel wat zagerijen nodig zijn, waar stammen worden gezaagd tot planken en balken in maten waaraan behoefte is. Dat zagen gebeurde vroeger vrijwel geheel in ons eigen land. Alleen al in de Zaanstreek stonden in de 17e eeuw bijna 300 houtzaagmolens. Ook toen werd in Nederland dus al erg veel hout verwerkt.
Er zijn ook nog verschillende houtproducten namelijk: fineer, triplex en multiplex, spaanplaat en houtvezelplaat.

Meubels
Het bezit van tafels, stoelen, bedden en kasten is vaak heel vanzelfsprekend door het dagelijkse gebruik ervan, maar tot de 19e eeuw werd alles met de hand gemaakt en konden maar weinig families zich veel meubels veroorloven. In de meeste huizen stond een tafel met alleen een eenvoudige kruk of bank om op te zitten. De mensen borgen de weinige kleren en bezittingen die ze hadden, op in de kast en sliepen op een matras op de vloer. Tegenwoordig worden de meeste meubels in fabrieken gemaakt en ze zijn vaak heel praktisch met gemakkelijk schoon te houden oppervlakken op precies de juiste hoogte. Er is een grote verscheidenheid aan stijlen, passend bij elk interieur.

Timmerman
De timmerman werkt met hout. Maar officieel wordt de term timmerman niet meer gebruikt: hij heet nu machinaal houtbewerker. Dat machinaal slaat op al die grote machines: bijvoorbeeld schaafbank, lintzaag, cirkelzaag, schuur- en freesmachine en draaibank. Maar ook de oude werktuigen zoals zaag, nijptang, spijkers, schroeven en bankschroef worden nog gebruikt. Hij maakt ramen, deuren en kozijnen en hele winkelbetimmeringen. Dus toonbanken, kasten en laden. Dat doe je niet zomaar uit je hoofd. Een houtbewerker werkt met een tekening die hij moet kunnen lezen. Hij moet begrijpen wat er gevraagd wordt vervolgens moet hij heel secuur te werk gaan, want een scheve boekenkast of een parketvloer met spleten, daar heeft niemand wat aan.

Er zijn ook timmerlieden die dingen maken die meteen weer afgebroken worden. Hoe dat kan? Bij de bouw van huizen en gebouwen wordt veel beton gebruikt. Vers beton is zo zacht als modder en loopt alle kanten uit. Daarom zijn er betonmodelmakers en betontimmerlieden die zorgen dat het niet gebeurt. Hij maakt een vorm van hout, een mal of model genoemd. In dat model wordt het beton gegoten. Bij het timmeren van dat model gebruikt hij een cirkelzaag, decoupeerzaag en een boormachine. Als het beton hard is wordt het hout eraf gehaald. Je ziet dat er voor timmerlieden eigenlijk nog net zoveel werk is als vroeger. Er zijn alleen veel meer machines gekomen.

De gereedschapkist van een houtbewerker
In de gereedschapkist van een houtbewerker zitten onder andere
· Beitels · Schroevendraaiers
· Hobbymes · Potloden
· Klauwhamer · Rolmaat
· Handzaag · Schuurblokje
· Verstekbak · Montageklem
· Kapzaag · Potloden
· Houten hamer · Boortjes
· Zaagplank · Stalen handschaaf
· Boormachine · Winkelhaak
· profielaftaster · combinatiehaak
· Kruishout · Afschrijfmes
· Duimstok · Schietlood
· Winkelhaak · Waterpas
· Richtliniaal · Zweihaak


Interview met een beroepsbeoefenaar
Wat is de naam van het beroep?
Timmerman

Werkt u vooral met mensen gereedschappen of
vooral met gegevens?

Met mensen, gereedschappen, en gegevens

Kunt u vertellen hoe uw dagtaak eruit ziet?
Hout uitzoeken op maat maken en bewerken + plaatsen

Werkt u alleen of ook met anderen?
Met anderen en soms ook alleen

Hoe zijn uw werktijden geregeld?
38 urige werktijd

Zou u uw werk kunnen missen
Nee

Wat vindt u de vervelende en leuke dingen in het werk?
Vervelend: stoffig, sloopwerk, veel werk
Leuk: opnieuw maken van timmerwerk bijvoorbeeld, daklijsten,
deurkapel, deurhangen

Hoe vindt u de werksfeer hier?
Het is goed

Zouden er zaken zijn die veranderd kunnen worden
waardoor het werk plezieriger wordt?
Ja, meer vakbekwame collega’s

Is contact met collega’s erg belangrijk voor u?
Ja, is belangrijk


Heeft u ook inspraak op uw werk?
Ja

Bent u tevreden met de beloning voor het werk?
dat u doet?
Ja

Werkt u vooral binnen, buiten, of op meerdere plaatsen?
Op meerdere plaatsen

Moet u speciale werkkleding dragen?
Ja

In welke houding werkt u meestal (staand, zittend, gebukt,
knielend)?
Allemaal

Kent uw beroep een typische beroepsziekte?
Ja, de rug

Heeft u bewust voor dit beroep gekozen
of bent u er toevallig ingerold?
Ja, ik heb bewust gekozen, en mijn vader was ook timmerman

Als u er bewust voor gekozen heeft, kunt u mij dan
vertellen wat er zo aantrekkelijk was in dit beroep?
Je maakt iets met je handen


Heeft de keuze iets te maken met enige sterke
of zwakke kanten van vroeger op school?
Ja ik denk het wel

Welke vooropleiding hebt u gehad?
L.T.S timmerman

En welke school/scholen heeft u daarna gevolgd?
Avondschool Gezel

Worden er eisen gesteld aan het vakkenpakket?
Ja

Worden er door de school ook andere eisen gesteld
bijvoorbeeld, Leeftijd, nationaliteit, gezondheid, lichaamsbouw?
Nee, er worden geen eisen gesteld

Hoe zijn de vooruitzichten op dit beroep?
Die zijn uitstekend

Zijn er teveel of te weinig leerlingen die
dit beroep kiezen?
Te weinig

Geef in het kort jouw mening weer over dit beroep?
Het lijkt me een leuk beroep alleen het slopen lijkt
me niet leuk maar andere dingen maken lijkt me wel

leuk. Ik heb niet iets geleerd, alleen dat je rugklachten
kan krijgen maar ik heb nog steeds evenveel belangstelling
voor het beroep.

Opleidingsmogelijkheden Hout
Hierin heb je de volgende opleidingsmogelijkheden:
- (Werkplaats) timmeren * - meubelmaker *
- Machinaal houtbewerker *
- Meubelmaker in scheepsbetimmering.
- Houten jacht- en bootbouw.
- Meubelafwerken.
- Machine bediende houtindustrie 1 & 2.
- Woningstofferen * - Gereedschapslijpen *
- Meubelstofferen * - Parketvloerleggen.
- Technisch medewerker in de houthandel.
- Technisch medewerker in de woningrichting.
N.B. De met * aangegeven opleidingen hebben tevens een voortgezette
Opleiding. De kaderfunctie volgt na de voortgezette opleiding.

Leerlingen met een diploma bouwtechniek doen 2 jaar over de primaire opleiding.

De voortgezette opleiding duurt ook 2 jaar, evenals de kaderfunctie.

Boekenlijst
1 Encyclopedie
2 Het beroepenboek voor kinderen : Toon Kramer & Harmen Van Straten
3 Hout….. veelzijdig materiaal : Informatie Uitgever de Ruiter B.V.
4 Meubelmaker het complete handboek : Roger Holmes
5 Basisboek houtbewerking :James Summer & Mark Ramuz