Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2022
• 352 pagina's
• Uitgeverij: Atlas Contact

Flaptekst

Eerste zin

Helen Brand zag hem zodra ze de straat in draaide. Links en rechts een etalage waarin hij had kunnen kijken, maar nee: hij stond met zijn neus tegen de deur ter hoogte van de openingstijden. Toen ze op haar parkeerplaats aankwam, haar tas pakte en uitstapte, was de man nergens meer te bekennen. Ze stak de sleutel in het slot en voelde de vroege klant in het portiek als restwarmte in de lucht.

Samenvatting

Helen Brand is een veertigjarige eigenaresse van een in financiële moeilijkheden verkerende boekhandel in een Rotterdamse volkswijk. Ze ontmoet in 2019 in die winkel de bijna even oude Leo Brangert. Hij noemt zich met zijn moedersnaam Wassermann. 
Beiden dragen een problematisch verleden mee: Helens moeder is zesentwintig jaar geleden van huis weggelopen. Helen heeft de slecht lopende boekhandel van haar vader overgenomen: ze verkoopt nauwelijks iets; bol.com is een grote concurrent geworden.

Leo's ouders kwamen vijfentwintig jaar geleden om bij een vliegtuigongeluk. Hij wordt ondergebracht bij een tante in Haarlem. Hij weet weinig over de familiegeschiedenis o.a. in Indonesië. Daar lijkt een taboe op te rusten. Leo heeft zijn bedrijf goed kunnen verkopen: hij wilde los van alle zakelijke beslommeringen leven en terug naar zijn Rotterdamse roots. Financieel kan hij zich vrijwel alles permitteren. Hij weet niet op dit moment wat hij met zijn leven wil.

Helen (die vanaf haar geboorte spastische benen heeft) ziet haar moeder Ank na zoveel jaar ineens terug in de winkel, maar ze wil eigenlijk niets met haar te maken hebben.
Intussen hebben Leo - die de winkel heeft bezocht-  en Helen gevoelens voor elkaar gekregen, en vreemd genoeg uiten ze die op vreemde manier in klassieke liefdesbrieven aan elkaar: Helen wordt dan de  Griekse  dichteres Sappho en Leo de Griekse filosoof Anaximander. Daarin wordt op een  metaforische manier over de liefde gesproken. Ze kunnen in de brieven kwijt wat ze in de werkelijkheid niet tegen elkaar kunnen/willen zeggen. 
De essentie van dit alles is eigenlijk dat Helen en Leo beiden hun traumatische verleden niet aan elkaar willen vertellen. En dat blijkt in de liefde rampzalig: je kunt je verleden niet voor de ander verstoppen en dus ook niet met een blanco lijst beginnen.

Helen ziet haar moeder steeds dichter in haar buurt komen. Leo ziet zijn familie ook naderen. Hij probeert zelf achter het Indische geheim te komen eventueel met hulp van het rare verhaalpersonage P.V. Spin die te pas en te onpas en op de vreemdste plaatsen opduikt. Maar zijn opa die het misschien zou kunnen vertellen, is dement geworden. Met een broer van zijn moeder Roos kan hij nog het beste overweg.

Helen en Leo gaan ook een weekendje weg naar de Wadden en ze hebben seks met elkaar. Gek genoeg is er daarna weer een periode van verwijdering tussen de beide geliefden. Helen wordt dan een tobberaar en beseft niet wat Leo bezielt.
Zo'n zelfde periode van verwijdering komt er later, wanneer Leo een half jaar in New York gaat wonen. Hij beweert dat hij een vriend gaat helpen, maar hij wil eigenlijk nadenken over zijn gevoelens voor Helen.

Helen wil de winkel renoveren en tegelijkertijd een appartement eraan vast bouwen. Haar moeder wil haar financieel tegemoet komen, maar aanvankelijk wil ze het niet.
Toch komt de sloophamer eraan te pas, al gooit de coronapandemie (2020) flink roet in het eten.

In die tijd wil Leo weer terugkomen naar Nederland, omdat hij Helen mist. Bij terugkomst vanuit New York moet hij eerst tien dagen in quarantaine.
Zijn opa is inmiddels overleden en van zijn oom Johan krijgt hij de beschikking over familiefoto's die voor hem het raadsel van Indië oplossen. In een brief die zijn vader aan zijn oom heeft gestuurd, kan Leo opmaken dat een Indisch vrouwtje een rol gespeeld heeft in  het leven van zijn vader. Ook is  er een schietincident (oorlogsmisdaad) geweest, waarbij Willem een rol heeft gespeeld. (blz. 286: '''voor hetzelfde geld hadden die dessajongens bewapend kunnen zijn.") Hij is daarna met het Indische verleden wel klaar.

Ook bij Helen in de familie sterft er iemand aan corona: vader Jan. Leo probeert haar te helpen waar hij kan. Na weer een door de overheid afgekondigde lockdown heeft Helen steeds minder plezier in het openhouden van de winkel. Ze heeft veel concurrentie van bol.com  en wil de winkel verkopen. Helen gaat bij haar moeder op bezoek in het plaatsje Almen. Hoezeer Ank haar best ook doet, Helen voelt zich niet happy en vertrekt na één dag. Ze beseft nu pas goed dat haar moeder ter wille van haar naar Nederland is teruggekomen.

Ook Leo bezoekt een familielid: nl. zijn tante die hem na het vliegongeluk van zijn ouders heeft opgevangen. Als hij bij  haar vertrekt, wordt hij weer opgevangen door P.V. Spin, wat een mysterieus personage in de roman blijft. Opnieuw denkt Leo aan de zinvolheid van zijn bestaan: hij wil eigenlijk terug naar de natuur en iets (ver)bouwen, laten groeien. Kortom, iets nuttigs doen.

In de epiloog vertrekt het stel naar Frankrijk om een oom van Helen te bezoeken. Het is een wijnboer en Leo en Helen stellen zich in hun plannen voor dat ze in een soort tv-programma "Ik vertrek XXL"  zitten en dat alles bij het realiseren van hun wilde plannen, tegenzit. Maar ze denkt ook: "we kunnen dit." 
Het einde is daarom vrij open.

Personages

P.V. Spin

P.V Spin is het merkwaardigste personage in de roman. Hij komt alleen voor in de hoofdstukken die door Leo worden verteld. Waar Leo zich ook bevindt, hij komt de Spin op veel plekken tegen. Ho 2: Spin noemt zich onderzoeker en Leo vraagt hem in Rotterdam het Indische verleden van zijn familie te onderzoeken. Ho 4: Leo ontmoet Spin een het verpleegtehuis van zijn opa in Capelle. Ho 6: Spin loopt met Leo op naar zijn huis en ze praten over de kracht van poëzie. Ho 12 : Leo ontmoet Spin zelfs in New York. Ho 16 : Spin is ineens wegenwachter als Leo autopech krijgt op de rijksweg . Ho 18: Spin is mantelzorger van zijn oude tante als Leo die in Haarlem bezoekt. Hoe moet je de figuur van Spin interpreteren? Hij geeft Leo gevraagd en ongevraagd advies. Is hij het innerlijk geweten van Leo? Is hij een soort engelenbewaarder? Het lijkt in ieder geval een soort metafysische verschijning die de gids in het leven kan worden voor Leo.

Helen Brandt

Helen is veertig jaar en eigenaresse van een slecht lopende boekwinkel. Ze heeft die uit een soort morele verplichting ten opzichte van haar vader overgenomen. Maar de bewoners van de Rotterdamse woonwijk zijn geen lezers. Helen doet ook wel eens zeikerig tegen hen. Het is sowieso geen opgewekt persoon: vanaf de geboorte is ze gehandicapt: ze heeft spastische benen, maar ze kan niettemin aardig uit de voeten. Ze is vaak wat nors en lijkt soms ook wat depressief. Van haar moeder die vijfentwintig jaar later na haar vertrek ineens voor haar in de winkel staat, moet ze niets meer hebben. Lichtpuntje wordt Leo, maar voor vrijgezelle veertigers met een verleden is liefde en verliefdheid een vrij groot probleem. Moet je je verleden voor je nieuwe relatie op tafel leggen? Het blijft daardoor halen en brengen voor haar. Leo vindt aan het einde van de roman dat ze moet veranderen.

Leo Brangert

Leo Brangert is ook veertig jaar en hij heeft ook een moeizaam leven achter de rug. Toen hij vijftien jaar was, verongelukten zijn ouders bij een vliegtuigramp. Hij wordt door een tante opgevoed, maar ook een ander element uit het verleden van zijn ouders (In Indië) speelt hem parten. Hij wil het opgelost zien, maar dat kost moeite. Hij heeft financieel gezien 'goed geboerd', maar geld maakte hem niet gelukkig. Hij verkocht zijn bedrijf en ging terug naar Rotterdam. Hij is daardoor de verpersoonlijking van het begrip 'vrijheid', geheel in tegenstelling tot Helen, die onvrijheid uitwasemt. Als de pandemie uitbreekt zit Helen meer gevangen dan Leo. Die krijgt zelfs inspiratie om weer wat nieuws te beginnen. Helen gaat de boekhandel sluiten. Leo is iemand die in zijn midlifecrisis zit, maar er uit weet te komen. Hij wil eigenlijk terug naar de natuur en hij zal met Helen een poging wagen die in Frankrijk te benaderen.,

Quotes

"‘Ik heb je niets te zeggen,’ zei Helen. Haar stem klonk net ets te hoog. Een veertienjarige. ‘Ik jou wel.’ ‘Ik heb geen belangstelling.’ Helen liep naar haar plaats bij de kassa als om de dag af te gaan sluiten. ‘We zijn gesloten.’ ((Eerste weerzien met haar moeder na 25 jaar))" Bladzijde 14

"Was Helen mooi? Hij dacht van wel, niet de absolute hoofdklasse maar er ging iets van haar uit, iets eigenzinnigs. Een subtiel en donker soort schoonheid die contrasteerde met de hulpeloosheid van haar fladderende bewegingen." Bladzijde 39

"Hij had plezier beleefd aan de Griekse brieven die hij Helen had geschreven, nou ja, het waren er pas twee geweest, maar hij had zich vermaakt. Zich verplaatsen in een andere tijd, een ander personage, en ander leven en daar woorden bij vinden, was een leuk uitstapje. Het handhaven van de naam Wassermann was naast Nax een extra fictie in hun relatie." Bladzijde 73

"Helen was ervan overtuigd dat verliefdheid vooral voortkwam uit de behoefte verliefd te worden. Leegte en toeval beslisten. Was in de behoefte eenmaal voorzien, ging de liefde snel voorbij. Na verloop van korte of langere tijd ontstond er een klein donderwolkje op de plaats waar kort daarvoor nog een zoen had geklonken. Een fout overhemd, een onaangename lach, een vies luchtje konden de ban breken. Wat op het ene moment vertederde en op het volgende moment afkeer inboezemde was niet hem te wijten, maar uitsluitend haar probleem. Het was een nuchtere theorie, die romantische voorstellingen van ‘bestemming’ of ‘zielsverwantschap’ met een korte, cynische lach afwees." Bladzijde 80

""Ik ben bang", zei ze, voor zich uit kijkend. "Niet alleen voor mijn vader. Ook voor de boekhandel. En voor jou. Voor ons. Dat je naar New York ging, begreep ik best. Je had het nodig. Ik dacht: dat overbruggen we wel. En dan kunnen we rustig aan de volgende fase van onze relatie werken. Maar toen kwam corona. Wacht even. Dat is wel erg algemeen."" Bladzijde 277

Thematiek

Verliefd worden op latere leeftijd

Helen en Leo zijn beiden veertigers, als ze elkaar voor de eerste keer ontmoeten en verliefd worden. Ze dragen beiden een behoorlijke rugzak met het verleden erin. Dat maakt de relatie tussen hen niet gemakkelijk. Tijdens een weekend naar de Waddeneilanden hebben ze voor het eerst seks en vooral Helen laat merken dat ze het geweldig vindt. Maar er komt kort daarop toch een tijdelijke verwijdering. Eigenlijk is het tussen de twee steeds 'een beetje halen en brengen'. Ook zien we als lezer het cynisme van twee volwassen mensen die eigenlijk voor het eerst verliefd worden, maar al een eigen leven hebben geleid. Wanneer Helen denkt het in de relatie voor elkaar te hebben, vertrekt Leo naar New York om even uit haar buurt te zijn. Wanneer de pandemie uitbreekt, wil hij juist weer terug naar Nederland. Na de quarantaine zoekt hij haar weer op. Het is bijna onmogelijk om het verleden dat de geliefden meetorsen voor elkaar verborgen te houden. Na weer een lockdown ziet Helen het exploiteren van de boekwinkel niet meer zitten. Leo krijgt juist weer een energie om iets te ondernemen. Het blijft een verschil van dag en nacht tussen die twee. Hij beseft dat hij eigenlijk iets heel anders wil in zijn leven en hij zegt Helen dat ze ook moet veranderen. In de epiloog vertrekken ze naar Frankrijk en dat schept misschien kansen voor hun relatie..

Motieven

Midlifecrisis

De veertigjarige Leo zit in een midlifecrisis. Hij heeft zich mentaal hersteld van de vliegramp met zijn ouders en is een vermogende zakenman geworden. Maar hij vraagt zich af wat hij de rest van zijn leven wil doen. Hij verkoopt zijn bedrijf, verbreekt een relatie en keert terug naar zijn Rotterdamse verleden. Wat zal hij de rest van zijn leven gaan doen? Hij neemt een sabbatical. Hij ontmoet de lang niet zo gemakkelijke Helen en die heeft bovendien een fysieke handicap. Het is dus een echt midlife-motief.

De coronapandemie

Ver over de helft van de roman voert Nelleke Noordervliet het motief van de uitgebroken coronapandemie in haar verhaal in. Daarin vertelt ze vooral over de eerste periode van de corona-pandemie en de maatregelen waardoor veel mensen getroffen worden. Dit zijn eigenlijk de best te verteren hoofdstukken van de roman. De vader van Helen krijgt corona en belandt in het ziekenhuis en sterft. Waar Helen niet van de pandemie opknapt, krijgt Leo weer ideeën om iets te ontwikkelen.

Moeder-dochterrelatie

Moeder Ank is vijfentwintig jaar geleden weggelopen bij het gezin Brand. Ze heeft over de hele wereld gezworven en allerlei filosofieën over het leven gehad. Ineens staat ze in 2019 in de winkel van Helen die dat niet kan verkroppen. Ze heeft nog steeds een hekel aan haar moeder vanwege haar plotselinge vertrek. In het begin is er nauwelijks een gesprek tussen hen mogelijk. Ank wil Helen wel financieel bijstaan bij de renovatie van de winkel. De relatie wordt gaandeweg beter.

Fysieke handicap

Helen is van de geboorte af gehandicapt. Ze loopt mank door een aandoening aan haar benen, maar spot er zelf vaak genoeg mee. Leo maakt er eigenlijk geen probleem van. De handicap beperkt Helen in haar dagelijkse zaken. Haar auto is aangepast, en als ze samen naar de Wadden gaan, moet ze op het strand worden vervoerd met een strandrolstoel.

Klassieke oudheid

In de brieven die de twee geliefden aan elkaar schrijven verwijzen ze naar de Griekse oudheid. In de ogen van Leo is Helen de Griekse dichteres Sappho. Zelf noemt hij zich in die brieven Animaxander. Op die manier durven ze elkaar cryptische boodschappen te sturen, die ze zelf wel begrijpen. Maar het zijn verhalen die ze elkaar in het gewone leven niet durven te vertellen.

Tegenstelling vrijheid vs onvrijheid

Er zit tussen de geliefden ook een opmerkelijke tegenstelling. Ze zijn weliswaar beiden even oud, maar het leven van Helen is anders verlopen. Ze heeft zich altijd gedwongen gevoerd op het levenswerk van haar vader, de boekwinkel, te blijven voortzetten, maar kwam daardoor vast in een levenspatroon te zitten. Het ging financieel steeds slechter en ze zit in het vaste patroon door elke dag naar een slecht lopende boekwinkel te gaan. Leo daarentegen is een voorbeeld van volkomen vrijheid. Hij heeft geen ouders meer die hem tot iets kunnen dwingen. Hij heeft het na zijn vijftiende allemaal alleen moeten uitzoeken. Hij is daarin geslaagd. Hij weet op zijn veertigste niet of dit leven kan doorgaan. Hij koopt zich "vrij": verkoopt zijn bedrijf, verbreekt een relatie en gaat terug naar Rotterdam. Dat leven bevalt hem uiteindelijk toch ook niet. Hij moet iets nuttigs doen. Hij kan niet stilzitten. De coronakwestie inspireert hem iets anders uit te vinden , een App die voor een betere communicatie over de pandemie zorgt. Maar als die impuls ook weer uitgewerkt is, weet hij dat hij wil doorgaan met Helen, maar op een heel andere manier: hij wil de natuur dienen, grond verbouwen, produceren. Wil Helen met hem mee? Ze moet natuurlijk eerst de boekhandel opdoeken. Hij is dan wel van haar vader, maar die is dood. Die mentale belemmering heeft ze niet meer.

Het familiegeheim

De vader van Leo heeft in Indië gediend, maar er is een taboe in de familie over wat daar allemaal gebeurd is. Als zijn opa gestorven is, heeft zijn oom een aantal foto's en documenten die hij aan Leo geeft. Daaruit en uit een luchtpostbrief blijkt dat zijn vader in Indië een jonge Inlandse vrouw heeft gehad, bij wie hij kinderen heeft gemaakt. Als de Indonesische vrijheidsoorlog uitbreekt, is er sprake van een dodelijk incident waarbij Leo's vader en oom Guus betrokken zijn geweest. Het wordt impliciet verteld, maar je kunt uit de weinige verstrekte gegevens opmaken dat er sprake is van het neerschieten van ongewapende Indische jongens.

Titelverklaring

Angela Merkel sprak ooit de legendarische woorden: "Wir schaffen das!" toen Duitsland zich over bootvluchtelingen uit Afrika wilde ontfermen.
Het moeilijke karwei van de liefde voor Helen en Leo wordt uiteindelijk vlak voor het einde van de roman geklaard met de opmerking: "Wij kunnen dit", de Nederlandse variant op het citaat van Merkel.
Blz.348: "En terwijl ze wedijveren in toekomstvoorspellingen, denkt Helen: we zijn samen. Wij kunnen dit."

Structuur & perspectief

Er zijn twintig titelloze hoofdstukken (ho 20 is een epiloog) in de roman waarin twee vertellers in de zij/hij-vorm elkaar steeds afwisselen. De ene verteller is Helen en de andere Leo, maar je voelt als lezer dat er bovendien een derde (onzichtbare) verteller boven het verhaal meezweeft.Die geeft het verhaal toch een ironisch karakter mee, het lijkt wel of die derde verteller impliciet commentaar geeft.
Daarnaast wordt in enkele hoofdstukken een aantal keren een briefwisseling van Anaximander ( Leo) en Sappho ( Helen) ingevoerd. Ze schrijven elkaar in de ik-vorm in metaforen over wat ze van elkaar en van de liefde vinden. Na het lezen van enkele brieven is dit element voor lezers niet verrassend meer en eigenlijk zijn het ongeloofwaardige intermezzo's die niet iedereen zal kunnen waarderen. 

Decor

Het decor van de roman is voornamelijk Rotterdam. De boekhandel van Helen is er gevestigd in een volkswijk en Leo komt vanuit Amsterdam terug naar zijn geboortestad. Na het ongeluk van zijn ouders was hij bij een tante in Haarlem gaan wonen.
Helen en Leo brengen nog een weekend door op Schiermonnikoog.
Tijdens zijn relatie met Helen verblijft  hij enige tijd  in New York. Aan de ene kant helpt hij daar een vriend, aan de andere kant wil hij even weg bij Helen om na te denken. Maar hij mist haar toch en hij wil terug naar Nederland. Hij moet wel tien dagen in quarantaine. In de epiloog vertrekken Helen en Leo naar Frankrijk. Ze hebben plannen om zich daar te vestigen.

Wat de tijd betreft, die is gemakkelijk te herleiden. In een paar hoofdstukken vóór het einde komt ineens de uitbraak van de coronapandemie in het verhaal. Die is in Nederland in 2020 uitgebroken. In het jaar daarvóór leerden Helen en Leo elkaar kennen. Dat moet dus in 2019 zijn geweest. In de epiloog  is het inmiddels 2021 geworden.

Stijl

De stijl van Nelle Noordervliet zal  in deze roman moeilijk zijn voor scholieren. Ze gebruikt soms lastige woorden, ingewikkelde zinnen en af en toe gezochte en  gezwollen  metaforen. De metafoor is in deze roman wel een veel voorkomend en door haar geliefd stijlmiddel.
- (blz. 133: "De vage opening die Ank haar gisterenavond had geboden, was als een spijkertje in haar muur geslagen. Ze haalde er steeds haar hand aan open.")  
- (blz. 151: "Willem Brangert en Antoinette stonden elkaar te zoenen, haastig uiteengaand zodra ze hem zagen. Een klassieke betrappingsscène, waarover geen woord was gesproken en zo diep was weggezakt dat hij nu pas bovenkwam, zoals een lijk boven komt drijven na lang onder water vastgezeten te hebben aan een tak of in een autowrak,") 
- (blz. 254:" Maar die boeken worden niet bij mij in de winkel gekocht. Ik zit hier een beetje voor lul bij mijn boeken, een kind dat aan het eind van Koningsdag nog al haar oude speelgoed op haar kleedje heeft liggen.")
- (blz. 279: "We zitten allebei even muurvast in onze eigen situatie. Corona heeft ons gedwongen al onze illusies te zien voor wat ze zijn. We zijn twee gestrande dolfijnen.")

Maar in zijn recensie in het NRC maakt Thomas de Veen gehakt van de volgende zinnen (inderdaad bombastisch en cliché op cliché gestapeld): " (bl.z 55) ‘Heel langzaam was dit echec aan komen wandelen, vanaf de introductie van het internet, de e-boeken, Bol en Amazon, ontlezing, zonder aarzelen recht op het doel af, de onafwendbare genadeklap voor Boekhandel Brand. […] Haar collega’s in de stad hadden vergelijkbare problemen. Sommigen hadden er al het bijltje bij neergegooid en waren uit de club verdwenen. Op het congres van boekverkopers waren de klaagzangen niet van de lucht. De hele industrie was in mineur. Ze praatten elkaar allemaal het graf in. Bij uitgevers werden meer en meer mensen voor de marketing aangetrokken die minder en minder succes hadden. Bij schrijvers hingen de rafels aan de broekspijpen. Voor hen leek de koude zolderkamer weer het enige alternatief. [Helen] had grote behoefte aan advies, aan een schouder om op uit te huilen, aan steun.’

Er zijn in deze roman ook passages te vinden waarin één zin meer dan een halve tot zelfs een hele pagina beslaat. (zie bijv. blz. 298-299) En dan zijn er nog de ingelaste passages van de brieven die zogenaamd door Sappho en Animaxander worden geschreven. Die zullen voor scholieren onbegrijpelijk en onleesbaar zijn. Ze zijn ook niet geloofwaardig of realistisch: waarom zouden veertigjarige geliefden anno 2020 zo elkaar aanspreken? Na een paar van die brieven gelezen te hebben, haakte ik als lezer bij de nieuwe  passages over Sappho en haar tegenspeelster af.

Toch ontbreekt ook een luchthartige humoristische toon niet:
_ ( blz. 19: Nieuwsbrieven up-to-date houden was een leerzaam karweitje: Wetenschap en filosofie! En dat in deze buurt. Je zou hier eerder Rollator en Steunkous verwachten!")
- (blz. 129: De avond passeerde traag als de advocaat die oma Brand vroeger uit een fles met een zwarte kip op het eitiket in kleine glaasjes schonk. Helen mocht de druppel aflikken die aan de hals bleef hangen. Ze nam nauwelijks deel aan de conversatie.")
- (blz. 211:" Ze moest naar de wc, maar wist dat een luide wind tot in de woonkamer hoorbaar was. De test van elke verhouding is de eerste scheet die je in tegenwoordigheid van de geliefde laat. Of niet. Als je niet snel tot een dergelijke vertrouwelijkheid overging moest je de rest van je leven je winden opsparen tot momenten van alleen-zijn. Niet te doen. Haar eigen ontwaken werd elke ochtend begeleid door een aantal klinkende winden.")

De genoemde voorbeelden zijn het bewijs dat Nelle Noordervliet goed en fraai kan schrijven, maar ook dat ze moet oppassen voor overkill.

Slotzin

In het najaar zullen ze een demeure de charme met wijngaard, lavendel en olijfbomen kopen, nabij Loumarin, waar op de begraafplaats Albert Camus al ruim zestig jaar onder de eenvoudige steen naast een wijd uitwaaierende oleander rust. Of: Of:

Bijzonderheden

Wie was Animaxander ? UIt wikepedia: 

Anaximander was de tweede grote natuurfilosoof uit de stad Milete in Ionië, het huidige westelijke deel van Turkije. Daar was hij mogelijk een gezel of leerling van Thales en tevens de leermeester van Anaximenes.
Zie verder onder het kopje: Bronnen

Beoordeling

In haar eerdere romans stond Nelleke Noordervliet garant voor een spannend verhaal. Ik vind haar altijd een goede vertelster. In de laatste romans lijkt ze toch wat van dat pad afgedwaald te zijn. In haar vorige roman uit 2021  "De val van Thomas G."haakte ik door de  vertragende structuur en de stijl voortijdig af. Bij "Wij kunnen dit" heb ik het volgehouden tot het einde, ook al heb ik naarmate de roman vorderde de passages van Sappho en Animaxander links laten liggen. Ook de filosofische getinte beschouwingen van Leo Brangert en P.V. Spin (een raar en wellicht een overbodig personage) haalden het vaart uit de roman.
Noordervliet beschrijft met een zoete saus de liefde van twee veertigers, dat mag, maar is in de vertelling m.i. niet zo realistisch. Ik ken geen veertigers van deze tijd die zo handelen en spreken. Volgens mij zitten die meer op Tinder om te daten..
Noordervliet is teerhartig in haar opvatting over deze liefde met een suikerzoete uitsmijter.

Voor scholieren (en zeker voor hen die van een 'strak verhaal' houden) is "Wij kunnen dit"  lastig te verteren. Maar wellicht leidt de romen tot gezellige gespreksstof in leesclubjes, waarbij het thema meer tot de verbeelding van de deelnemers zal spreken.  

Recensies

"Noordervliet maakt van ‘Wij kunnen dit’ een mooi liefdesverhaal, wat allerlei factoren in het leven van Helen en Leo heel passend combineert. De liefde is mooi beschreven, zonder zoetsappigheid of clichés. Helen loopt moeilijker door een spastisch been (cerebrale parese) en dat onderwerp komt geregeld terug. Zonder dat het zielig wordt. En ook het filosofische in de brieven is mooi en niet teveel of te ingewikkeld. Het blijft een prettig boek om te lezen. Ik vond het ook mooi dat het zoeken in het verleden, gecombineerd wordt met de corona lockdown, waardoor ‘Wij kunnen dit’ ook een actueel boek is." https://www.stoerleesvoer...unnen-dit/

"Wij kunnen dit beschrijft een eerste échte liefde tussen twee laatbloeiers. Dat de beginveertigers er al een half leven op hebben zitten, dat ze wijzer en meer vastgeroest zijn dan de gemiddelde romantische beginneling, maakt die liefde alleen maar interessanter. En gelukkig gedragen Leo en Helen zich regelmatig ook als onhandelbare pubers. Lichte gebreken Niet alles aan de speelse, komische roman is overtuigend. Noordervliets beeldspraak is vaak helder en doeltreffend, maar bij vlagen ook wat alledaags, op het clichématige af. Enkele bijfiguren en plotwendingen doen nogal karikaturaal aan, en de dweperige correspondentie tussen Leo en Helen had wel met een liefdesmail of vijf minder afgekund." https://www.parool.nl/kun...gle.com%2F

"Iemand met een onverwerkt verleden die begint aan een zelfonderzoek kán een razend interessant uitgangspunt voor een roman opleveren. Maar de manier waarop Noordervliet formuleert, geeft eerder een gevoel van sleur: daar gaan we weer. Hetzelfde geldt voor het speurwerk dat Leo begint naar de familie van zijn moeder: ‘Daar zat een geheim, wist hij. Ruzie, breuk.’ Goh.[...] Misschien wilde Noordervliet, met die ironie en de verwoording van gevoelens in sapphische bombast en versleten uitdrukkingen, de onmacht van haar personages benadrukken? Maar als lezer zit je er maar mooi mee: door al die afstand verlies je veel te vroeg je interesse, als die in beginsel al was aangewakkerd." https://www.nrc.nl/nieuws...g-a4081198

"Maar wat blijft er over als je niet in staat bent jeugdtrauma’s samen onder ogen te zien, als de behoefte aan het lichaam van de ander niet van overweldigende aard is, vroeg ik me af. Aan die vraag gaat Noordervliet voorbij in de overbodige epiloog die een gepoedersuikerde blik werpt op de zomer van 2021 als de pandemie aan kracht lijkt te hebben ingeboet. Het is een slot dat wellicht een mooie boodschap herbergt, maar dat ook wringt." https://www.trouw.nl/rece...gle.com%2F

"Nelleke Noordervliet kan schrijven, dat blijkt opnieuw in dit boek. De taal is mooi, haar humor verfrissend. Naast Helen en Leo doen nog wat andere personages hun opwachting, vader Jan, moeder Ank, de stagiaire Nico die zich Finnegan laat noemen, wat familieleden van Leo. Zij brengen de nodige levendigheid, maar ook nuchterheid in het verhaal. Wat mij betreft erg plezierig want door de teksten van Sappho en Anaximander, hoe schitterend ook, werd het verhaal voor mij op die momenten wat zweverig en soms een beetje 'over the top'." https://www.hebban.nl/rec...kunnen-dit

"Of alle elementen in deze roman even geslaagd zijn is de vraag. De uitgesponnen mails van Sappho en Anaximander geloof je op den duur wel. Daarnaast komt in de zoektocht van Leo naar zijn familie ook de fictieve onderzoeker P.V. Spin voor die telkens in een andere gedaante opduikt. Een metafysische verschijning die Leo bijvoorbeeld meeneemt in het riool van New York en die ook als wegenwachter langsrijdt wanneer Leo met pech langs de weg staat." https://dvhn.nl/cultuur/b...14360.html

Bronnen

Interview op Op1 -radio- interview met de auteur.

https://www.nporadio1.nl/...kunnen-dit

Wie was Anaximander ?

https://nl.wikipedia.org/...naximander

Wie was Sappho?

https://nl.wikipedia.org/...iki/Sappho