The boys from Brazil door Ira Levin

Feitelijke gegevens

• 1e druk, 1976
• 256 pagina's
• Uitgeverij: Constable & Robinson

Flaptekst

Eerste zin

Early one evening in September of 1974 a small twinengine plane, silver and black, sailed down onto a secondary runway at Sao Paulo's Congonhas Airport, and slowing, turned aside and taxied to a hangar where a limousine stood waiting.

Samenvatting

Barry Koehler is is een jonge amateur die op Nazi's jaagt en hij is in Zuid-Amerika omdat hij denkt iets op het spoor te zijn over Jozef Mengele, de beruchte arts uit Auschwitz. Hij heeft het juist: Mengele heeft een groep oud-SS-collega's verzameld om ze een speciale opdracht te geven. Deze opdracht houdt in dat zij in de komende 2,5 jaar 94 mannen van een bepaalde leeftijd moeten ombrengen. Dit moet rond specifieke dagen zijn en het moet lijken alsof ze door een natuurlijke dood of een ongeluk zijn gestorven. Barry neemt de vergadering op met een recorder en belt Yakov Lieberman om het verhaal te vertellen. Lieberman heeft Auschwitz overleefd en wil nu de nog levende nazi's terecht stellen. Lieberman gelooft het verhaal maar half, omdat het zo bizar klinkt. Ondertussen wordt Barry ontdekt en vermoord. Toch gaat Liebermann wel achter het verhaal aan, omdat hij de haat van Mengele door de telefoon dacht te voelen.

Uiteindelijk komt hij er met hulp van een student (Klaus von Palmen) en bevriende wetenschappers achter dat Mengele vlak na de oorlog met het DNA van Hitler 94 klonen heeft gemaakt. Deze 94 jongens zijn nu ongeveer veertien jaar oud. De omstandigheden waarin de jongens zouden opgroeien, moesten hetzelfde zijn als waarin Hitler zich toentertijd bevond, om een nieuwe Hitler te kunnen ontwikkelen. Toen Hitler op dezelfde leeftijd was, overleed zijn vader namelijk. 

Wanneer Liebermann erachter komt wie de volgende is die vermoord zal worden, Wheelock, wil hij hem waarschuwen. Mengele is hem echter voor en wacht Liebermann op in het huis om Liebermann te vermoorden. Wat volgt is een spannende scène. Liebermann wordt onder schot gehouden, maar Wheelock heeft gevaarlijke honden, die gevangen zitten achter een deur. Liebermann krijgt de deur open, wordt beschoten, maar de honden bedreigen op die manier wel Mengele. 

Dan komt de zoon (één van de klonen van HItler) thuis. Hij hoort op dat moment de waarheid van Mengele: dat hij een kloon van Hitler is en dat hij geadopteerd is. Hij zorgt ervoor dat de honden Mengele vermoorden en Liebermann mag naar het ziekenhuis als hij belooft zijn mond te houden. 

Liebermann herstelt wonder boven wonder in het ziekenhuis. Wanneer hij weer in Oostenrijk, zijn geboorteland, is, overlegt hij met joodse leider wat te doen. De joodse leider wil alle klonen vermoorden, maar Liebermann is het daar niet mee eens. Meerdere factoren bepalen immers of een kloon met de genen van Hitler ook echt een Hitler wordt. Hij gelooft dat de omstandigheden nu dusdanig anders zijn dat dat niet zal gebeuren.

Echter blijkt uit het einde van het boek dat één van de klonen toch wel een bewonderaar van Hitler is... 

Personages

Yakov Liebermann

Een joodse man op leeftijd, die er zijn levensmissie van heeft gemaakt om nazi's terecht te stellen voor hun misdaden. Hij geeft over de hele wereld colleges over dat onderwerp. Hij is sceptisch na het telefoontje van Barry, maar gaat er wel helemaal voor. Hij toont geen angst tegenover Mengele, terwijl hij wel bang is.

Barry Koehler

Een jongeman die op amateuristische wijze achter Mengele probeert aan te gaan. Dit lukt aardig, totdat hij ontdekt wordt en op gruwelijke manier vermoord wordt.

Klaus von Palmen

Een student die Liebermann ontmoet bij één van zijn lezingen. Klaus wil hem helpen in zijn zoektocht en is niet bang voor het gevaar dat daarmee gepaard komt.

Josef Mengele

De arts die allerlei experimenten in Auschwitz heeft gedaan, waarbij veel kinderen zijn omgekomen. Hij is na de oorlog gevlucht naar Zuid-Amerika en kon daar ongestoord zijn praktijken voortzetten. Hij gelooft in een 'vierde rijk' en wil dat bewerkstelligen door klonen van Hitler te maken. Hij probeert één van de klonen ervan te overtuigen, maar het jongetje gelooft hem niet en daardoor vermoorden honden hem.

Quotes

"I have to correct it slightly: by killing them you prepare the way for the fulfillment of the destiny, et cetera. It will come; not in April 1977, when the nenety-fourth man dies, but in time." Bladzijde 22

"All those Jews wail at you from the grave every time Liebermann stept in the room. It was sad but true." Bladzijde 47

"Six identical boys - no, six very similar boys, maybe identical - lived in six different places, with six different mothers all the same age, and six different dead-by-violence fathers, all the same age, similar occupations. It wasn't impossibe; it was real, a fact. So it had tot be dealt with, unravelled, understood." Bladzijde 69

"'Do you see now,' Klaus asked Liebermann, 'why the men are being killed?' Liebermann nodded. 'To - I don't know what word to use - to shape the boys. '" Bladzijde 50

"It could be that none will be Hitler, not even if there was a thousand of them. They're boys. No matter what their genes are. Children. How can we kill them? That was Mengele's business, killing children. Should it be ours? " Bladzijde 249

Thematiek

Moord

Het verhaal draait om de moorden op de 94 mannen. Waarom worden ze vermoord, wie worden er vermoord en wanneer?

Toekomstproblematiek

Mengele ziet een bepaalde toekomst voor zich, een soort betere versie van het rijk van Hitler. Liebermann weet hem te stoppen, maar wil de overgebleven klonen van Hitler ook niet vermoorden. Op het einde van het boek wordt er een toespeling gemaakt op de toekomst: de kloon van HItler bewondert hem...

Ethiek

Mag je klonen van Hitler vermoorden? Ook al zijn het nog kinderen? Doe je dan niet hetzelfde als de nazi's? Deze vragen stelt Liebermann zichzelf.

Motieven

Discriminatie en racisme

Mengele is duidelijk racistisch tegenover de joden, dit blijkt uit zijn hele doen en laten. Zijn toekomstbeeld en doel is dat ook.

Goed & kwaad

Deze twee staan in het boek tegenover elkaar. Het kwade zijn de nazi's, het goede degenen die ze terecht proberen te stellen.

Klonen

Met het DNA van Hitler heeft Mengele 94 klonen gemaakt. Deze baby's zijn overal ter wereld geadopteerd door gezinnen die lijken op het gezin waarin Hitler was opgegroeid.

Opdracht

To 
Jed Levin
Nicholas Levin
Adam Levin

And the memory of
Charles Levin

Trivia

Naast thrillers, schreef Ira Levin ook toneelstukken en liedjes.

Ira Levin is in 1929 geboren en in 2007 overleden in New York.

Titelverklaring

'The boys from Brazil' verwijst naar de plek waar de klonen van Hitler gemaakt zijn. Mengele is namelijk gevlucht naar Brazilië, waar hij aan de slag is gegaan met het DNA van Hitler. Uiteindelijk draait het hele verhaal ook om deze jongens, want zij zijn de reden dat de 94 mannen binnen een bepaalde tijd vermoord moeten worden. En die moorden zijn de reden dat Liebermann achter Mengele aangaat. 

Structuur & perspectief

Structuur

Het boek bestaat uit negen hoofdstukken, welke genummerd zijn. De structuur die deze hoofdstukken aangeven is me niet helemaal duidelijk, aangezien er binnen de hoofdstukken ook gewisseld wordt tussen bijvoorbeeld Liebermann en Mengele. Deze wisseling wordt soms aangegeven met een sterretje, maar soms ook niet. Daardoor is het op sommige momenten niet direct duidelijk wie de focalisator (degene die de verhaalwereld als het ware 'ziet') op dat moment is. 

Perspectief

Hoewel er meerdere focalisators in het verhaal zijn (Mengele, Liebermann, Koehler, één van de klonen), wordt het verhaal niet vanuit een ik-perspectief verteld. De personages worden aangeduid met 'hij', maar ieder personage beschrijft op zijn eigen manier. Er is wel een auctoriale verteller, bijvoorbeeld hoe ruimtes beschreven worden: 'At its centre, bamboo backrests with tan-and-white-patterned cushions faced three sides of a low black oblong table set with white plates and cups; three settings and backrests at each of the table's long sides and one at its right end. A shallow footwell smaller than the table lay beneath it.' (p. 239). Zo'n soort beschrijving oogt heel objectief, alsof het niet vanuit een personage komt.

Decor

Decor

Het verhaal speelt zich binnen meerdere landen af. Liebermann is in Oostenrijk wanneer hij het telefoontje krijgt van Koehler, Mengele is op dat moment in Brazilië. De mannen die vermoord moeten worden komen uit allerlei verschillende landen: van Duitsland tot Zweden tot Canada. Kleine stukjes van het verhaal spelen zich op die plekken af. Het grootste gedeelte speelt zich echter af in de VS, omdat Liebermann erachter komt dat Wheelock de volgende is die vermoord zal moeten worden en hij dat wil stoppen. De spannendste en belangrijkste scène uit het boek speelt zich af bij Wheelock thuis. 

Het deel van het verhaal van het daadwerkelijke klonen gebeurt in Brazilië, maar hier wordt slechts af en toe naar terug gerefereerd. Een groot gedeelte van het verhaal speelt zich daar wel af, omdat Mengele zijn mannen daar bijeenroept voor het bespreken van de missie en Barry Koehler ze daar bespioneert.

In de historische werkelijkheid was Mengele ook echt gevlucht naar Brazilië. 

Tijd

Het verhaal speelt zich af rond 1975. Dit komt ook terug in bepaalde dingen, zoals dat er alleen vaste telefoons zijn. Het taalgebruik is niet zo ouderwets. De tijd waarin het verhaal zich afspeelt komt overeen met de werkelijkheid: Mengele leefde toentertijd nog. 

Stijl

De stijl van de schrijver kenmerkt zich door gedetailleerde beschrijvingen van de ruimte en de personages: 'Two of them, in dark suits, were bulky and aggressive-looking, one blond and the other black-haired. The third man, striding between them, was slimmer and older, in white from hat to shoes except for a lemon-yellow necktie.' (p. 9). 

Daarnaast heeft ieder personage zijn eigen stijl. Mengele heeft een uitgesproken haat voor joden: 'He found a paperback copy of Liebermann's book; studied the stamp-size photo on the back of it. There would be no mistaking that Jewisch beak.' (p. 186). 

Ook wordt er soms nadruk gelegd op bepaalde woorden, bijvoorbeeld door interpunctie of cursivering: 'Will you call me Ben, for God's sake! How many years has it been already?' (p. 252). 

Kortom, het verhaal wordt gedetailleerd en levendig neergezet, bijna alsof je meespeelt in een film.

Slotzin

He could hear the people cheering, roaring; a beautiful growing love-thunder that built and built, and then pounded, pounded, pounded, pounded. Sort of like in those old Hitler movies.

Beoordeling

Dit boek kabbelt aan het begin wat aan: zeker omdat je (net als Liebermann) in het gewisse wordt gelaten over het waarom. Maar wanneer dat eenmaal duidelijk is, komt het verhaal in een stroomvernelling en is het erg spannend. Dit is dus een goed voorbeeld van een boek dat je kan verrassen wanneer je je erdoorheen slaat. Daarom zou ik het boek aanraden, omdat er veel meer boeken zoals dit zijn. Ook het einde van het boek zet je aan het denken: wat als 'the boy' tóch een uitgroeit tot een vergelijkbaar persoon als Hitler? 

Recensies

"In Yakov Liebermann, an elderly Jewish Nazi-hunter who hears of the plot at an embryonic stage, we get an unthreatening – but very tenacious – protagonist, whose patience and brainpower finally unpicks the horrific and insane reason for the murders. Although the book is now fairly dated, at the time of publication the inclusion of real or near-real characters (Mengele's nemesis Liebermann is a conflation of Nazi-hunters such as Simon Wiesenthal and Serge Klarsfield, who attempted to capture Mengele in South America) must have added a chilling dimension." https://www.theguardian.c...vin-review

"Most of the book reads like an extended film scenario. Fictive detail is almost totally accidental, as if the author were much of the time filling in an outline. Here is Mengele at a crucial moment: “He got out his cigarette case; lit a cigarette and drew on it, dropped the match on the slivers of glass.... He called Siebert's private number. A Brazilian maid with the giggles told him that the Senhor and Senhora were out, she didn't know where.” The maid has not been mentioned before and is not mentioned again. She giggles because something has to fill the spaces between dramatic events. There is nothing wrong wjth that kind of prose if you are sitting in an airline terminal or waiting for your dentist; my point is that, by and large, if such details cannot be filmed they're not there" https://www.nytimes.com/1...ument.html