Rebecca door Daphne du Maurier

Feitelijke gegevens

• 5e druk, 1938
• 378 pagina's
• Uitgeverij: Poemapocket

Flaptekst

Eerste zin

Vannacht droomde ik dat ik weer naar Manderley ging.

Samenvatting

De tweede mevrouw De Winter droomt wanneer ze een middelbare leeftijd bereikt heeft van haar vroegere leven. Zo werd ze opgeleid tot gezelschapsdame door mevrouw Van Hopper. Toen ze samen in Monte Carlo waren, ontmoette ze Maxim de Winter. Na veel tijd samen door te brengen in Monte Carlo, besluiten ze om te trouwen. Maxim neemt haar mee naar zijn landgoed in Engeland, genaamd ‘Manderley’. Maxim heeft echter een verleden. Zijn vrouw (Rebecca de Winter) is een jaar geleden overleden in zee. Wanneer ze na hun huwelijksreis in Venetië op Manderley aankomen, zorgt de huishoudster, mevrouw Danvers, ervoor dat de tweede mevrouw De Winter goed weet hoe fantastisch Rebecca geweest is en dat zij daar nooit aan zal kunnen tippen. De tweede mevrouw De Winter wordt hier erg onzeker van en moet bij alles wat ze doet, aan Rebecca denken. Ze spreekt haast nooit met Maxim over Rebecca: Maxim is daar erg gesloten over.

Uiteindelijk komt de tweede mevrouw De Winter erachter hoe de vork echt in de steel zit: het huwelijk van Rebecca en Maxim was verre van gelukkig: Rebecca scheen een sadistisch mens geweest te zijn die er allerlei affaires op nahield, zelfs met haar neef Favelli. Op het hoogtepunt schoot Maxim Rebecca dood in het huisje bij zee, omdat hij het niet meer aan kon. Hij legde haar in haar zeilbootje en liet het bootje vervolgens zinken, zodat het leek alsof ze verdronken zou zijn.

Wanneer er een ander schip door mist op de rotsen bij Manderley loopt, vinden duikers bij toeval het bootje van Rebecca (met haar lijk erin) onder water. Hierdoor komt de hele geschiedenis weer naar boven drijven: Favelli beschuldigt Maxim ervan dat hij haar vermoord heeft. Uiteindelijk bleek dat Rebecca ongeneeslijk ziek was (dit wist niemand, behalve haar dokter) en dat was voldoende bewijs om de zaak als zelfmoord af te doen. De tweede mevrouw De Winter kan hierdoor eindelijk rust vinden: Rebecca kan haar niks meer doen, is uit haar hoofd verdwenen. Zij en Maxim kunnen eindelijk gelukkig leven. Maar als ze midden in de nacht terugkomen op Manderley, zien ze dat het landgoed in vlammen is opgegaan.

Personages

Rebecca de Winter

Rebecca is de eerste vrouw van Maxim de Winter. Zij is (zo gelooft men) verongelukt op zee en daardoor overleden, maar in werkelijkheid is ze vermoord door Maxim. Iedereen in en rond Manderley aanbad Rebecca. Ze wordt beschreven als waanzinnig knap, lang en ze wond iedereen zo om haar vinger wanneer ze tegen je sprak. Maar dit is allemaal schijn: in werkelijkheid was ze een gemeen, mens, dat 'niet normaal' (volgens Maxim de Winter) was. Zo dreigde ze Maxim het leven zuur te maken na een eventuele scheiding en dreigde ze Ben (een idioot die op het strand bij Manderley rondzwerft) naar het gekkenhuis te sturen. Toch was Rebecca ook zwak: ze was immers ongeneeslijk ziek.

Mevrouw De Winter (de ik-persoon)

Van de ik-persoon kom je de meisjesnaam nooit te weten: dit benadrukt het belang van Rebecca des te meer. De ik-persoon is erg jong, een tiener nog, wanneer ze Maxim de Winter ontmoet in Monte Carlo. Daar was ze met haar baas, mevrouw Van Hopper, om opgeleid te worden tot 'gezelschapsdame'. De ik-persoon is erg verlegen en nog erg onvolwassen in haar doen en laten. Ze bekommert zich erg om wat anderen van haar denken. Tegen het einde van het boek is ze echter niet meer zo onvolwassen: ze is door alle ellende rond de zaak van Rebecca 'opgegroeid' tot een dame die kan zeggen wat ze denkt en een stuk minder onzeker is, maar bovenal zielsveel houdt van haar man.

Maxim de Winter

Maxim kun je het beste omschrijven als 'stille wateren hebben diepe gronden'. Je komt eigenlijk erg weinig over hem te weten, want hij laat weinig los tegenover de ik-persoon. Toch ziet zij hem wel voor wat hij waard is. Maxim de Winter is begin veertig jaar oud, hij is dus een stuk ouder dan de ik-persoon. Hij is geboren op Manderley en heeft daar zijn hele leven gewoond. Hij is erg goed in de schijn ophouden tegenover de buitenwereld: zo was zijn huwelijk met Rebecca miserabel, waardoor hij haar vermoordde, maar deed hij alsof alles in orde was tegenover de buitenwereld. Dat hielp hem ook in het proces dat tegen hem werd aangespannen, zodat de dood van Rebecca op zelfmoord uitkwam.

Mevrouw Danvers

Mevrouw Danvers is de huishoudster op Manderley. Ze is er al heel lang, al voordat Rebecca vrouw van Maxim werd. Ze was een soort persoonlijke vriendin van Rebecca, Rebecca vertelde haar altijd alles. Daarom kwam Rebecca's ziekte als een grote schok voor haar. Tegenover de tweede mevrouw De Winter (de ik-persoon) doet ze erg afstandelijk en gemeen, waarschijnlijk omdat ze nog in de rouw is om Rebecca. Mevrouw Danvers speelt een grote rol in het beeld dat de ik-persoon van Rebecca krijgt.

Frank Crawley

Frank Crawley is een persoonlijke vriend van Maxim de Winter. Ook de ik-persoon is erg op hem gesteld, omdat hij altijd eerlijk is. Frank weet dat Maxim Rebecca vermoord heeft, maar het wordt niet duidelijk hoe hij dat weet. Zijn loyaliteit jegens Maxim is groot: zo helpt hij hem in het proces dat tegen Maxim aangespannen wordt door Jack Favelli.

Jack Favelli

Jack Favelli is een neef van Rebecca: zij hadden een verhouding met elkaar. Hij komt pas in het midden van het verhaal in beeld, wanneer de ik-persoon hem ziet wanneer hij (stiekem) op bezoek gaat bij mevrouw Danvers. Jack Favelli is degene die een proces aanspant tegen Maxim, omdat hij niet gelooft dat Rebecca zelfmoord zou hebben gepleegd. Omdat hij echter dronken was toen hij zijn beschuldigingen uitte en erg agressief was, werd hij niet geloofd door de politierechter. De ik-persoon beschrijft hem als een nare man waar ze de kriebels van krijgt.

Quotes

"Zijn gezicht was boeiend, gevoelig, middeleeuws op een vreemde, onverklaarbare wijze en het herinnerde me aan een portret dat ik in een museum gezien had, ik wist niet meer waar, van de een of andere 'Onbekende Heer'." Bladzijde 20

"Ik kon er niets aan doen dat ik me gast op Manderley, mijn tehuis, voelde als ik liep waar zij geschreden had, rustte waar zij gelegen had. Ik was een gast, ik beidde mijn tijd, wachtte op de terugkeer van de gastvrouw." Bladzijde 145

"Het leek me nu ongelofelijk dat ik dat nooit begrepen had. Ik vroeg me af hoeveel mensen er op de wereld waren die leden en bleven lijden doordat ze zich niet uit hun schroom en terughouding hadden kunnen bevrijden en in hun verblinding en dwaasheid een grote, misvormde muur voor zich opbouwden, die de waarheid verborgen hield." Bladzijde 279

"Ik begreep het nu allemaal. Frank wist het, maar Maxim wist niet dat hij het wist. En Frank wilde niet dat Maxim wist dat hij het wist. En daar stonden we nu elkaar allemaal aan te kijken en hielden die schuttinkjes tussen ons in stand." Bladzijde 304

Thematiek

Moord

Maxim vermoordt Rebecca.

Heden en verleden

De ik-persoon blikt terug op het verleden vanuit het heden.

Haat

Maxim haatte Rebecca. Dit zegt hij letterlijk tegen de ik-persoon.

Motieven

Incest

Rebecca heeft een verhouding met haar neef, Jack Favelli.

Maatschappelijke druk

De ik-persoon voelt een enorme maatschappelijke druk om net zo te presteren als Rebecca, terwijl zij een hele andere persoon is.

Liefde

Onvoorwaardelijke liefde tussen Maxim en de ik-persoon.

Vertrouwen

Er is sprake van onvoorwaardelijk vertrouwen tussen Maxim en de ik-persoon en Maxim en Frank. Dit vertrouwen is de basis voor de "goede ' afloop van het verhaal.

Coming of age

De ik-persoon maakt deze ontwikkeling door: ze wordt volwassen.

Jaloezie

De ik-persoon is erg jaloers op Rebecca, omdat ze dacht dat Maxim en Rebecca het perfecte huwelijk hadden en zij daar nooit aan zou kunnen tippen. Hier is ze jaloers op. Dit slaat echter om wanneer ze achter de waarheid komt.

Dood door schuld

Rebecca is dood door de schuld van Maxim.

Ernstige ziekte

Rebecca had een ernstige ziekte en zou niet lang meer te leven hebben: dit wist ze op de dag dat ze vermoord werd.

Minderwaardigheidscomplex

De ik-persoon raakt zo overrompeld door de persoon die Rebecca geweest was, dat ze er een minderwaardigheidscomplex van krijgt.

Motto

Er is geen motto.

Opdracht

Er is geen opdracht.

Titelverklaring

‘Rebecca’ is de naam van de eerste vrouw van Maxim de Winter. Wanneer de tweede mevrouw De Winter op het landgoed arriveert, zorgt mevrouw Danvers (de huishoudster) ervoor dat ze goed weet hoe fantastisch Rebecca geweest was. Hierdoor wordt ze zich extreem bewust van haar eigen tekortkomingen. Bij alles wat ze doet, denkt ze aan Rebecca.

Ook Maxim lijkt een jaar na haar dood nog bevangen te zijn door Rebecca. Zijn tweede vrouw denkt dat dat van de rouw is, maar in werkelijkheid is hij ongerust dat het lijk naar boven zal komen drijven, waardoor hij misschien wel beschuldigt kan worden van moord.

Rebecca is dus een overleden persoon, maar ook in het heden nog dusdanig aanwezig, dat het ieders leven heel sterk beïnvloedt. Ze staat zelfs tussen Maxim en zijn tweede vrouw in, totdat de waarheid over haar aan het licht is gekomen.

Over Rebecca als personage kom je alleen maar informatie te weten via de andere personages: zij vertellen hoe ze geweest moet zijn. Op het einde van het verhaal komt aan het licht hoe ze écht moet zijn geweest, en valt ze van haar voetstuk af.

Structuur & perspectief

Structuur

Het boek is ingedeeld in genummerde hoofdstukken. Dit zijn er in totaal 27.

De spanning in het verhaal is zorgvuldig opgebouwd. Er is ook chronologie aan te merken. Het verhaal begint met de eerste ontmoeting tussen Maxim en de ik-persoon, daarna gaan ze samen naar Manderley, waar de ik-persoon een beeld van Rebecca krijgt voorgeschoteld door alle mensen daar. Hierdoor wordt ze erg onzeker over zichzelf en dat komt haar huwelijk niet ten goede. Maar stukje bij beetje valt Rebecca van haar voetstuk af. Wanneer Maxim uiteindelijk aan de ik-persoon vertelt dat hij Rebecca haatte: ‘Ik haatte haar, zeg ik je, ons huwelijk was vanaf het allereerste ogenblik af een schijnvertoning. Ze was gemeen, dat vervloekte mens, door en door rot.’ (pagina 274).

Wanneer een dronken Favelli, de neef van Rebecca, Maxim beschuldigt van moord, is het spannendste deel van het boek aangebroken. De climax zit in het moment dat dokter Baker vertelt dat Rebecca ongeneeslijk ziek was.

Perspectief

Het verhaal wordt verteld vanuit een ik-persoon. Die ik-persoon is de tweede vrouw van Maxim de Winter. Haar naam kom je niet te weten, behalve dat ze dus ‘mevrouw De Winter’ is. De hele geschiedenis wordt vanuit haar oogpunt, in een soort flashbacks verteld. Aan het begin van het verhaal kom je te weten dat ze droomt over Manderley. Door het verhaal zijn af en toe zinnetjes geweven die aangeven dat het om een flashback gaat: ‘Ik ben nu heel anders dan toen ik voor het eerst naar Manderley reed, hoopvol en geestdriftig, belemmerd door een vrijwel hopeloze linksheid en vervuld van een sterk verlangen om in de smaak te vallen.’ (pagina 14) en ‘Tegenwoordig, nu ik in de zelfgenoegzame wapenrusting van de naderende middelbare leeftijd gehuld ben […]’ (pagina 41).

Als lezer weet je minder dan het hoofdpersonage: het hoofdpersonage blikt namelijk terug en weet dus al hoe het zou aflopen. Hierdoor loop je als lezer als het ware achter de feiten aan.

Je wordt als lezer beperkt tot de belevingswereld van de ik-persoon. De beschrijvingen van personen en ruimtes leer je kennen vanuit haar oogpunt. De ik-persoon is wel erg gedetailleerd in haar beschrijvingen. Bijvoorbeeld wanneer ze aan het diner zit met mevrouw Van Hopper:  ‘Het vlees was droog, onappetijtelijk en onder een scheve hoek gesneden […] ik kon aan de manier waarop de saus langs haar kin droop, zien dat ze haar bord ravioli lekker vond.’ (pagina 16). Of wanneer ze de kamer van dokter Baker beschrijft: ‘De overtrekken van de stoelen en sofa waren splinternieuw. Op de schoorsteenmantel stonden foto’s van twee schooljongens, met ronde, glimlachende gezichten. Er stond een heel grote radio in de hoek van de kamer bij het raam. Daar zaten snoeren aan vast en eindjes antenne.’ (pagina 361). Hier beschrijft ze het uiterlijk van dokter Baker: ‘Hij was van normale lengte, met een vrij langwerpig gezicht en een scherpe kin. Zijn haar was zandkleurig en werd al grijs. Hij droeg een flanellen broek en een donkerblauw jasje.’ (pagina 362).

Decor

Decor

Het verhaal speelt zich voor een deel af in Frankrijk, Monte Carlo, waar de ik-persoon en Maxim de Winter elkaar ontmoeten. De rest van het verhaal speelt zich af in Engeland, op het landgoed Manderley. Dit landgoed ligt redelijk dichtbij Londen, aangezien ze weleens een dagje naar Londen gingen: dan is het op bereisbare afstand. Het landgoed is heel belangrijk voor het verhaal: Rebecca heeft het huis en de tuin namelijk helemaal naar haar eigen smaak ingericht, waardoor Rebecca overal op Manderley terug te zien is (en dat ziet de ik-persoon ook). Bovendien is de baai bij Manderley (het ligt aan zee) de plek waar Rebecca overleden is.

Ook het weer speelt een grote rol in het verhaal: de nacht dat Rebecca verdween, was het erg stormachtig. Dit is een typisch weerbeeld voor Engeland. Ook de mist wanneer een ander schip op de rotsen loopt bij Manderley, is typisch voor Engeland. Dit zou bijvoorbeeld niet zomaar in de tropen kunnen gebeuren, maar wel in Engeland, vanwege het klimaat.

Tijd

Er wordt nergens in het verhaal een tijdsbepaling genoemd, maar aan het ouderwetse woordgebruik en de beschrijvingen van ouderwetse kleding en kamers, kun je opmaken dat dit in de eerste helft van de 20^e eeuw heeft plaatsgevonden. Deze tijd is belangrijk voor het verhaal. De moord op Rebecca wordt uiteindelijk afgedaan als zelfmoord, puur vanwege een verklaring van dokter Baker. Dat zou in deze tijd met nieuwe technieken niet meer mogelijk zijn. Ook was niet meer aan het lijk  te zien dat ze vermoord was, omdat de kogel geen botten geraakt had. Ook dat zou in de moderne tijd makkelijker te achterhalen zijn. De tijdsbepaling heeft dus de ‘goede’ afloop van het verhaal voor Maxim en de ik-persoon grotendeels bepaald.

Stijl

De stijl van de schrijfster bestaat uit lange zinnen met veel bijvoeglijke naamwoorden: ‘De rododendrons waren vijftien meter hoog, doorstrengeld en vermengd met varens; ze hadden een vreemdsoortig huwelijk aangegaan met een menigte naamloze struiken, armzalige bastaards die zich aan de wortels van de andere planten gehecht hadden alsof zij zich hun onzuivere afkomst bewust waren.’ (pagina 6)

Bovendien zijn er veel vergelijkingen aanwezig, die soms een beetje raar aanvoelen: ‘Hij spreekt dan vlug en gretig over zaken van niets en grijpt elk onderwerp aan als geneesmiddel voor zijn smart.’ (pagina 9) en: ‘Dan fladderden de duiven, als oude dames die in bed verrast werden, uit hun schuilplaats op, geschrokken en dwaas opgewonden;  met hun vleugels […]’ (pagina 11).

Het boek bevat vooral gedachtes en beschrijvingen van de ik-persoon, maar er komen ook dialogen in voor, zoals op pagina 73, weer met een lange zin: ‘’Vind je ze mooi?’ zei hij. Ik antwoordde een beetje ademloos ‘Ja’, onzeker of ik de waarheid sprak of niet, want in mijn ogen was een rododendron iets gezelligs en huiselijks, binnen enge grenzen, mauve of roze van kleur, en ze moesten naast elkaar staan in een keurig rond perk.’

Slotzin

En met de zoute zeewind woei de as ons tegemoet.

Beoordeling

Als je houdt van ouderwets woord- en taalgebruik, dan zou ik dit boek zeker aanraden. Mocht je niet zo van die schrijfstijl houden (en alle decorbeschrijvingen die daar bij horen), dan is dit boek iets te ouderwets en zou je daar misschien te veel door worden afgeleid tijdens het lezen. De tijd (begin 20e eeuw) klinkt namelijk erg duidelijk in het verhaal door. De climax van het plot laat bovendien even op zich wachten, dus het boek moet voor die tijd wel behapbaar blijven. Toch vind ik de spannende wending in het verhaal wel reden genoeg om – ook al leidt het taalgebruik je af bijvoorbeeld – het boek uit te lezen. Je geduld wordt beloond!

Als je dit boek met plezier hebt gelezen, dan denk ik dat je de romans van Louis Couperus ook mooi zou vinden. Deze dateren ongeveer een eeuw eerder, maar zijn denk ik in zekere mate vergelijkbaar.

Recensies

"Rebecca is an absolutely gripping and powerful novel to which any teenage girl can relate as the themes of identity crisis and competition with another woman will undoubtedly have resonance for many readers. Manderley is brilliantly depicted as the hellish gothic mansion to which the protagonist cannot adjust and it is almost a character in itself as it seems to breathe and tremble with Rebecca's haunting presence." https://readingagency.org...-kate.html

"Many critics dismiss Du Maurier as a second-rate writer, and it’s true that some of her later books are not that good. But Rebecca is a masterpiece in which Du Maurier pulls off several spectacular high-wire acts that many great writers wouldn’t attempt." https://www.theguardian.c...literature

Bronnen

Sex, jealousy and gender: Daphne du Maurier’s Rebecca 80 years on

https://www.theguardian.c...0-years-on