Feitelijke gegevens

• 2e druk, 2015
• 266 pagina's
• Uitgeverij: Van Goor

Flaptekst

Eerste zin

Voordat je dit boek gaat lezen, moet je één ding weten: dat het me spijt. En dat ik het een volgende keer weer zou doen.

Samenvatting

Jaap-Jan is een student psychologie. Hij woont in een typisch studentenhuis. Op zijn eerste dag komt hij Scrabble tegen, met wie hij bevriend raakt. Zo ontmoet hij ook Liza en Mi-Lan. Hij komt samen met hen te wonen in het oude landhuis van de familie van Scrabble. Terwijl hij zich stort in het studentenleven, denkt hij vaak terug aan zijn verleden. Het komt telkens in flitsen voorbij. Hij is vroeger namelijk gruwelijk gepest door Ivar. Wanneer Ivar er was, werd zijn leven zuur gemaakt. Wanneer Ivar er niet was, deed de rest van de klas weer normaal tegen hem. Ivar heeft Jan-Jaap en zijn vrienden gruwelijke dingen aangedaan. 

Op een gegeven moment komt J-J (de bijnaam van Jaap-Jan, bedacht door Scrabble) Ivar bij toeval tegen in de club waar hij werkt. Ivar krijgt een relatie met Liza. J-J en Liza zien elkaar ook zitten, maar door zijn jeugdtrauma's kan J-J Liza niet alles geven wat hij wil, waardoor Liza naar Ivar stapte.

J-J begint Ivar te bespioneren. Hij wil namelijk wraak op hem nemen. Hij komt erachter dat Ivar bij een psychiater loopt en dus zorgt J-J dat hij bij die praktijk stage mag lopen. Hij steelt het dossier van Ivar en komt erachter dat Ivar een moeilijke jeugd heeft gehad en daarom anderen kwaad doet. 

J-J had vroeger twee vrienden, Stijn en Verona (Vero). Hij denkt meteen terug aan Vero wanneer hij Liza ziet. Scrabble zat bij Vero op school en was ook bevriend met haar. Vero is vroeger opeens vertrokken naar een ander land. Scrabble weet niet waarom, J-J wel. Ivar heeft namelijk de hond van de gehandicapte broer van Vero geknuppeld en dat heeft Ivar van een afstandje gezien.

Dan komt de climax. J-J komt erachter dat Ivar al die tijd heeft geweten van de spionages en dat ook Ivar wraak wil nemen op J-J en dat hij daarom met Liza aangepapt heeft. Scrabble heeft intussen een verrassing in petto: Vero is terug in Nederland. Alles komt samen in de trein. Er volgt een confrontatie tussen Ivar en J-J omdat Ivar Vero bedreigt. Ivar steekt J-J met een mes, waarna J-J Ivar hard op zijn adamsappel slaat. Beiden komen in het ziekenhuis te liggen. Ook J-J komt er wonder boven wonder weer bovenop. Hij belooft vervolgens aan Vero dat hij haar het hele verhaal zal vertellen, in de vorm van een boek. 

 

Personages

Jaap-Jan

De hoofdpersoon. Hij is een student van achttien jaar. Hij beschrijft zichzelf als onopvallend. Vroeger durfde hij niet voor zich op te komen of zijn mening uit te spreken, omdat hij gepest werd. Dat duurt even voordat hij dat weer durft. Uiteindelijk voelt hij zich gelijkwaardig aan Scrabble en Mi-Lan. Met Liza is het moeilijk, omdat ze hem zo doet denken aan zijn verleden. Uiteindelijk komt hij zijn angsten te boven en wordt hij de held van het verhaal. Hij maakt dus een grote karakterontwikkeling door.

Verona

Bijnaam Vero. De beste vriendin van Jaap-Jan op de basisschool. Ze verloor haar vader in een auto-ongeluk, waardoor haar broer gehandicapt is en haar moeder geestelijk minder stabiel is. Ze vertrekken halsoverkop naar Italië en ze ziet Jaap-Jan niet meer, totdat Scrabble haar vindt. Meteen is het weer als vanouds.

Stijn

De tweede vriend van Jaap-Jan op de basisschool. Hij is heel groot en een beetje sloom, maar wel heel slim. Hij heeft J-J geleerd waar je iemand het beste kan raken in een gevecht. Hij is ook bevriend met Fabian, de broer van Vero.

Scrabble

De eerste vriend van J-J sinds hij studeert. Hij is heel wereldwijs en altijd netjes gekleed. Een groot liefhebber van schaken en whisky. Hij houdt ook van discussiëren met Liza en Mi-Lan. Hij is homoseksueel, hier komt J-J pas heel laat achter. Vroeger heeft Scrabble Vero ook gekend, ze waren beste vrienden op de vrije school.

Liza

Woont ook bij Scrabble in huis. Ze doet J-J denken aan Vero. Ze is een wiskundegenie en brengt het hoofd op hol van J-J. Daarnaast werkt ze in de underground, waar J-J later ook gaat werken. Ze kan niet goed met J-J omgaan, omdat hij niet duidelijk is in zijn gevoelens voor haar.

Mi-Lan

Van Aziatische afkomst. Hij is lang en mager en eet voor twee. Ook hij woont bij Scrabble in het landhuis. Hij speelt in een rockband.

Ivar

De pestkop in het verhaal. Hij maakte J-J het leven zuur op de basisschool. Hier heeft J-J trauma's van. Zelf heeft Ivar ook geen makkelijke jeugd gehad, zoals blijkt uit zijn dossier bij de psychiater. In het heden wil hij J-J ook te grazen nemen, omdat hij toentertijd verliefd was op Vero en hij nu hetzelfde ziet gebeuren met Liza. Uiteindelijk zit hij in een kliniek.

Quotes

"Opeens besef ik dat de rollen zijn omgedraaid, de tijden zijn veranderd. Ik sta niet meer te wachten bij de uitgang van de basisschool totdat iedereen vertrokken is. Nee, vanaf nu bepaal ik wat er gaat gebeuren. Ik heb de touwtjes in handen en ik ben niet van plan ze ooit nog los te laten." Bladzijde 176

"Weer zie ik beelden van vroeger voor me en ik voel een enorme woede opkomen. Een woede die ik niet ken van mezelf. Een woede die een naam heeft, of eigenlijk meerdere namen. Fabian. Diesel. Stijn... Vero." Bladzijde 177

"Op de een of andere manier had ze me geraakt toen ze vroeg: 'Waarom loop je altijd voor de dingen weg, Jaap-Jan?'" Bladzijde 48

"Ik richt me tot Liza en zeg: 'Omdat ik dacht dat als je eenmaal aan het wegrennen bent, je niet meer kunt stoppen.'" Bladzijde 263

"Ik knik. 'Ik ga alles voor je opschrijven. Het zal een heel boek worden, en je zult even geduld moeten hebben, maar je krijgt het hele verhaal te horen, van het begin tot het eind.'" Bladzijde 263

Thematiek

Coming of age

Je ziet dat Jaap-Jan een ontwikkeling doormaakt. Van een bang jongetje naar iemand die zijn mannetje staat in moeilijke discussies. Je ziet dat hij zijn trauma's nog niet helemaal verwerkt heeft en daar dus aan werkt. Wel zie je dat hij op het einde een hele andere persoon is geworden: 'Ik glimlach. 'Nee, misschien is er wel iets veranderd.'' (p. 263).

Wraak / bloedwraak / eerwraak

J-J wil wraak op Ivar. Hij wil hem hetzelfde aandoen als wat Ivar hem heeft aangedaan. Hij gaat hiervoor veel grenzen over.

Motieven

Verliefdheid

Ivar was verliefd op Vero, J-J is verliefd op Liza. En Scrabble heeft een relatie met de baas van de underground, Antoine.

Jeugdherinneringen

J-J denkt regelmatig terug aan zijn jeugd. Vooral zijn pestverleden op de basisschool. Het bepaalt hoe hij naar de wereld kijkt en hoe hij zich gedraagt.

Psychische afwijking

Ivar heeft een psychische afwijking. J-J komt hierachter. Daarnaast studeert J-J psychologie.

Motto

Clearly I remember
piching on the boy
seemed a harmless little fuck
oh, but we unleashed a lion

Uit: 'Jeremy', Ten (1991), Pearl jam

Opdracht

Er is geen opdracht.

Titelverklaring

'Oog om oog' verwijst naar de uitdrukking 'Oog om oog, tand om tand'. Dit heeft als betekenis dat je wraak op iemand neemt door precies hetzelfde te doen wat diegene jou heeft aangedaan. Dit is precies waar het boek over gaat. Jaap-Jan is vroeger gepest door Ivar en wil wraak nemen op Ivar door ook hem te pesten. Dat gaat wat anders dan gepland, maar in de confrontatie is het wel degelijk 'oog om oog', ze staan recht tegenover elkaar.

Structuur & perspectief

Het boek bestaat uit twee delen met 31 hoofdstukken in het eerste deel en 22 hoofdstukken in het tweede deel. Er is nog een soort epiloog, genaamd 'Drie maanden later'. Het eerste deel is vooral een opbouw naar de climax in het tweede deel. Het is een aanloop, waardoor je begrijpt waar J-J vandaan komt. Aan het eind van elk hoofdstuk is er een schuingedrukte passage, waarin een gebeurtenis uit het verleden van J-J wordt beschreven. De verhaallijn uit het verleden loopt er dus doorheen.

Het perspectief is vanuit J-J. Het wordt vanuit een ik-perspectief beschreven. De focalisatie is ook vanuit hem, hij is degene die de wereld als het ware waarneemt. 

Stijl

De schrijver gebruikt veel dialogen om weer te geven hoe de kinderen (in J-J's jeugd) en studenten (in het heden) met elkaar praten. Verder wordt het boek echt geschreven vanuit J-J's perspectief, dus het woordgebruik is hedendaags. Verder is J-J heel wijs voor zijn leeftijd, en zijn vrienden ook. Ze praten over allerlei serieuze zaken: ''Tegenwoordig bepaalt het publiek wie een prijs wint, en niet een vakjury, maar dat wil niet zeggen dat het nooit een wedstrijd geweest is.' 'Het leven is een talentenjacht.' Mi-Lan zegt het op zo'n droevige toon dat het even duurt voordat we in de lach schieten. 'Daar moet op gedronken worden,' roep ik. 'Biertje?'' (p. 53). 

''Kun je onderweg zijn zonder doel?' vraagt Liza. Ze doet me weer aan Vero denken. Het komt door de manier waarop ze haar hoofd houdt: een beetje scheef als een jong hondje. 'Ja, volgens mij wel,' antwoord ik. 'Vroeger vonden we het fijn om te schommelen, toch?' [...] 'Schommelen is zo fijn omdat je beweegt,' ga ik verder. 'Je bent onderweg. Zonder doel. De beweging is het doel op zich. Juist dat maakt het prettig om te doen.' (p. 23-24). 

Slotzin

Een jongen verschijnt. Hij heeft zwart haar, zijn ogen staan iets te dicht bij elkaar en verdwijnen bijna onder zijn dikke wenkbrauwen. Vanaf de buitenkant van zijn linkeroog loopt een dun lijntje over zijn wang naar beneden.

Beoordeling

Dit boek is heel spannend. Het eerste deel beslaat meer dan de helft van het boek, dus het boek heeft een hele lange opbouw. De schuingedrukte stukjes maken dat je verder wilt lezen wat er nou precies gebeurd is. Er zijn ook veel cliffhangers. Verder heeft het boek een fijne stijl, het boek is niet voor niks geschreven voor jongeren. Ook komen er heel veel levenslessen in het boek voor, waardoor het niet alleen maar spannend is, maar ook kan ontroeren. Die combinatie maakt het heel goed.

Recensies

"Je verwacht een heftig, emotioneel verhaal. En als je verwachtingen schept, moet je ze nakomen. Of liever nog: overtreffen. Hier is Buddy Tegenbosch met zijn prettige, toegankelijke schrijfstijl zeker in geslaagd. Het verhaal boeit vanaf het begin." http://www.leesfeest.nl/b...oog-om-oog

"De laatste tijd ben ik een beetje huiverig geweest voor Nederlandstalige Young Adults: ze zijn vaak een beetje te kinderlijk, te oppervlakkig, te eenvoudig. Ik was daarom bang dat ik Oog om oog ook geen succes zou vinden, maar Tegenbosch heeft me heel aangenaam verrast met zijn schrijfstijl." http://thebookreview.nl/r...egenbosch/

"Wel had ik continu terwijl ik las in mijn achterhoofd wat op de achterflap stond. Die gebeurtenis met verstrekkende gevolgen, ik zat er de hele tijd op te wachten. Dit kwam echter pas na 200 bladzijden. Heel erg vond ik dit overigens niet, je blijft namelijk continu geboeid lezen en wordt er langzaamaan heen geleid. Al kon ik het boek in het begin nog wel redelijk makkelijk wegleggen, tijdens die laatste 100 bladzijden kon ik echt niet meer stoppen, man wat spannend!" https://www.reviewsandros...egenbosch/