On the Come up door Angie Thomas

Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2019
• 379 pagina's
• Uitgeverij: Moon

Flaptekst

Eerste zin

Misschien moet ik vanavond iemand afmaken.

Samenvatting

Brianna Jackson is zestien en woont samen met haar moeder Jay en haar broer Trey in een achterbuurt, genaamd Garden Heights. Ze zit in haar eindexamen jaar, maar wil eigenlijk rapper worden. Haar tante Pooh heeft geregeld dat Bri mag battles in de Ring. Ze wint de battle van een jongen genaamd Milez en wordt meteen de favoriet van het publiek.

Thuis heeft Bri's familie niet veel geld en haar moeder is ook nog eens ontslagen, waardoor ze al helemaal krap bij kas zitten. Bri probeert wat bij te verdienen door snoep te verkopen op school. Tijdens de controle bij de ingang op school, wordt Bri gecontroleerd door de beveiligers genaamd Long en Tate. Ze komen erachter dat Bri illegaal snoep verkoopt. Ze wordt door hen op de grond gesmeten en een tijdje geschorst. Het valt de zwarte leerlingen op dat zij er vaker worden uitgepikt dan de witte scholieren bij de controles op school.

Ondertussen heeft tante Pooh een studio-opname geregeld voor Bri. Ze neemt een nummer op waarin ze ingaat op het incident dat op haar school heeft plaatsgevonden, genaamd 'niet te stoppen. De teksten zijn niet erg beschaafd, maar het lied wordt wel een hit. Bri komt nu alleen wel over als agressief en dat was niet haar bedoeling. Jay mag niks weten van de opname, omdat ze het niet goed zou vinden als Bri dit soort teksten rapt.

De vroegere manager van haar vader Supreme (en vader van Milez, de jongen van wie ze de battle won) wil met Bri in zee gaan en haar manager worden. Eigenlijk was tante Pooh al Bri's manager, maar Pooh verdwijnt soms zonder aankondiging om veel later pas weer terug te keren. Pooh wil nooit zeggen waarom ze verdwijnt, maar dit heeft in ieder geval te maken met het feit dat ze drugs dealt.

De bewakers Long en Tate mogen na het incident met Bri gewoon weer terugkomen op school. De zwarte jongeren zijn het er niet mee eens en beginnen het lied 'niet te stoppen' van Bri te zingen waarin ze afrekent met de beveiligers. Dit loopt alleen helemaal uit de hand en er ontstaat een gevecht. Bri's lied wordt gezien als oorzaak van dit agressieve gedrag en er wordt zelfs een petitie gestart om het lied van het internet te verwijderen. Dit zag Bri niet aankomen, want het was niet haar bedoeling om zo'n controversieel lied te schrijven. Bri reageert met een filmpje waarin ze boos haar vinger opsteekt. Dit wordt haar natuurlijk helemaal niet in dank afgenomen.

Ondertussen weet Bri niet zo goed wat ze met haar goede vriend Malik aanmoet. Hij heeft een vriendin, maar toch vindt ze hem leuk en zoenen ze. De zoen valt alleen een beetje tegen. Als de twee daarna samen op straat lopen worden ze bedreigd met een geweer. Een lid van de Crowns (een van de gangs in Garden Heights) wil de ketting van Bri's vader hebben die ze altijd omheeft. Bri geeft de ketting af, ook al was het de enige financiële buffer die de familie Jackson nog had. Bri besluit dit alles niet aan haar moeder en broer te vertellen, want die zullen vast erg boos worden en dat kunnen ze niet gebruiken nu de koelkast leeg is en de elektriciteit is afgesloten. Ook krijgt ze ruzie met Malik.

Op school vindt een avond plaats waarin vragen gesteld mogen worden over de behandeling van zwarte jongeren op het Midtown College. De inspecteur biedt zijn excuses aan voor het voorval. Jay geeft zelfs haar papieren af voor een eventuele baan als zijn secretaresse. Pooh is ondertussen weer terug en Bri heeft haar verteld dat ze met Supreme in zee gaat. Pooh is gelukkig niet boos. Maar dan komt er plots een arrestatieteam aan die leden van de gang de Garden Disciples oppakt, waaronder Pooh die op dat moment drugs op zak heeft. Curtis vangt de bange Bri op en ze beginnen te zoenen.

Bri mag te gast zijn in een bekend radioprogramma van Dj Hype. Tijdens dit interview suggereert hij dat Bri een ghostwriter heeft en dat ze zich neerzet als "ghettochick". Bri wordt boos, maar dat zorgt er alleen maar voor dat de aannames over haar nog meer bevestigd worden. Gelukkig heeft Supreme naar aanleiding van het interview wel een platenbaas geregeld. Dit betekent dat Bri een eigen nummer op mag nemen. Helaas is er al een nummer voor haar geschreven met teksten waar ze eigenlijk niet achterstaat. Toch zingt ze het nummer in.

Nadat Jay en Bri terugkomen van een bezoekje aan Pooh in de gevangenis, hebben ze een goed gesprek over de bedreiging met het geweer en Bri's nummer. Ook wordt Jay gebeld door de schoolinspecteur voor een sollicitatiegesprek. Ook maakt Bri het goed met Malik en zijn ze erbij als Sonny zijn internetvriend ontmoet. Dit blijkt Miles te zijn, de jongen van de battle. Hij zegt dat hij het vervelend vindt dat zijn vader (Supreme) iemand van hem wil maken die hij niet is. Bri begrijpt hem.

Ook de oma van Bri en Jay hebben met elkaar gepraat. Ze kunnen normaliter niet zo goed met elkaar door één deur maar zijn wel met een oplossing gekomen  voor het feit dat de familie Jackson geen geld heeft. Bri, Jay en Trey gaan namelijk tijdelijk bij opa en oma wonen. Jay heeft de baan als secretaresse gekregen, maar moet wel sparen zodat ze de huur kan betalen. Jay gaat ermee akkoord dat Bri nog een keer de Ring ingaat voor een rapbatte. Bri rapt alsof haar leven ervan afhangt en krijgt een aanbod om samen te werken met een grote artiest.

 

 

 

Personages

Brianna Jackson

Brianna (Bri) is zestien jaar en wil heel graag rapper worden. Voordat haar vader overleed was hij dat ook. Ze wil in zijn voetsporen treden, maar dan wel op haar eigen manier. Bri heeft het niet makkelijk: haar tante is drugsdealer en thuis leven ze in armoede. Bri wil graag helpen, maar dit is niet zonder risico's. Bri zorgt goed voor de mensen om haar heen, maar kan soms nogal bozig reageren. Hier maken sommige mensen (bijvoorbeeld Supreme en Hype) soms wel eens misbruik van.

Jay (moeder van Bri)

Jay was vroeger drugsverslaafde. Ze heeft een tijdje niet voor haar kinderen kunnen zorgen, maar is nu weer clean. Als ze wordt ontslagen komt ze echter wel in de problemen, want de huur kan niet meer worden betaald. Jay heeft het niet makkelijk: ze wil haar kinderen zo veel mogelijk bieden, maar ze moet ook niet terugvallen in haar verslaving. Jay is streng, maar wel rechtvaardig.

Trey

Trey is de broer van Brianna. Hij heeft psychologie gestudeerd, maar werkt nog steeds bij een pizzeria. Met zijn inkomen probeert hij een steentje bij te dragen, maar het liefst zou hij zijn master halen. Trey is slim en een echte grote broer waar Bri altijd van op aankan.

tante Pooh

Tante Pooh is het jongere zusje van Jay. Pooh is lid van een van de gangs van Garden Heights: de Garden Disciples. Pooh houdt veel van Bri, Trey en Jay, maar ze verkeert in het criminele circuit. Soms verdwijnt ze zomaar ineens en dat heeft alles te maken met het feit dat ze drugs dealt. Uiteindelijk belandt ze hiervoor in de gevangenis.

Sonny

Sonny is een van de beste vrienden van Bri. Ze zijn al erg lang bevriend. Sonny heeft een jongen op internet ontmoet, genaamd Rapid, waar hij verliefd op is.

Malik

Malik is Bri's andere beste vriend. Samen met Sonny vormen zij een die-eenheid. Maar dan krijgt Malik een vriendin en dat vindt Bri niet zo leuk (ondanks dat ze niet zo goed weet wat voor gevoelens ze heeft voor Malik).

Supreme

Supreme was de manager van de vader van Bri. Ook wil hij graag de manager van Bri zelf worden. Supreme probeert Bri te veranderen om zo meer publiciteit te verwerven.

Miles (artiestennaam Milez)

Miles is de zoon van Supreme en Bri's eerste battle-tegenstander. Ook Miles gaat gebukt onder de ideeën van zijn vader. Hij geeft aan iets te moeten zijn wat hij niet is. Miles doet zich op internet voor als Rapid om zo uiteindelijk bij Sonny te komen.

Opa en oma van Bri

De opa en oma van Bri zijn de vader en moeder van Bri's vader die overleden is. Brief heeft een tijdje bij hen thuis gewoond toen haar moeder in de afkickkliniek zat. Opa en oma maken zich zorgen om Bri en Trey omdat ze bang zijn dat Jay niet goed voor hen kan zorgen.

Curtis

Curtis is de kleinzoon van een van de vriendinnen van Bri's oma. Curtis pest Bri altijd een beetje, maar uiteindelijk blijkt hij verliefd op haar te zijn. Curtis is een lieve jongen die veel voor Bri over heeft.

Quotes

"Volgens tante Pooh heb ik maar één kans om alles en iedereen te laten weten wie ik ben. En dus grijp ik die." Bladzijde 39

"Mijn moeder en mijn broer werken zich uit de naad zodat ik kan eten en een dak boven mijn hoofd heb, en wat doe ik? Helemaal niks." Bladzijde 76

"Laten we eerlijk zijn: wij zijn de zwarte jongeren uit een van de slechtste buurten van de stad. Een van ons hoeft het maar te verpesten en dan zitten we allemaal in de shit." Bladzijde 111

"Dat ene woord is genoeg. Ik durf te wedden dat de politie al onderweg is." Bladzijde 200

"Het enige wat ik doe is hem ook zoenen." Bladzijde 294

"Ik moet zeggen wat zij willen dat ik zeg. Ik moet zijn wie ze willen dat ik ben. En het ergste van alles? Ik doe het." Bladzijde 327

Thematiek

Coming of age

In dit boek probeert Bri erachter te komen wie ze is en waar ze voor staat. Haar moeder vraagt dit letterlijk aan haar, maar ze weet hier (nog) geen antwoord op te geven. In het boek komt Bri er wel geleidelijk achter dat ze zich niet voor wil doen als iemand anders en al helemaal niet als een "agressieve ghettochick". Het boek haalt vele thema's aan, maar centraal staat de ontwikkeling naar volwassenheid van Bri. Bri leert langzaam aan dat ze niet alles zelf in de hand heeft en dat ze dit moet accepteren.

Motieven

Verliefdheid

Bri worstelt met haar gevoelens. Ze vond Malik altijd leuk, maar nu komt Curtis ineens op haar pad. Uiteindelijk zoent ze met beide jongens, maar komt ze erachter dat ze Curtis toch echt leuker vindt.

Drugs

Jay is vroeger verslaafd geweest en doet nog steeds haar best om geen terugval te krijgen. Toch is Bri bang dat het weer slechter gaat met haar moeder. Tante Pooh handelt in drugs om zo geld te verdienen.

Moord

De vader van Bri is vermoord toen Bri nog maar heel jong was. In Garden Heights worden vaker moorden gepleegd. Zo is er pasgeleden een onschuldige zwarte jongen vermoord door een witte agent.

Muziek

Hiphop speelt een hele belangrijke rol in dit boek. Bri droomt ervan om rapper te worden en schrijft haar teksten zelf. Deze rapteksten staan volledig uitgewerkt in het boek. Ook worden vele hiphopartiesten als Cardi B en Tupac aangehaald.

Armoede

De familie Jackson leeft in armoede: de koelkast is leeg en zelfs de elektriciteit wordt afgesloten. Trey doet er alles aan om haar kinderen te beschermen. Bri probeert met rappen haar geld te gaan verdienen zodat ook zij haar steentje kan bijdragen.

Verschil tussen zwart en wit

Op het Midtown College worden zwarte jongeren er tijdens controles vaker uitgepikt dan de witte jongeren. De zwarte jongeren komen hiertegen in opstand. Het verschil tussen zwart en wit is een terugkerend element in het boek.

Opdracht

Voor de kinderen met SoundCloud-accounts en grote dromen. Ik zie jullie. En voor mijn moeder, die mij als eerste zag.

Trivia

Het eerste boek van Angie Thomas 'The Hate U Give' is verfilmd door Fox2000.

Angie Thomas trad regelmatig op als rapper tijdens haar tienerjaren.

Voor 'The Hate U Give' heeft Thomas al erg veel prijzen mogen ontvangen.

Angie Thomas heet eigenlijk Angela Thomas, maar er was al een schrijfster met dezelfde naam en daarom heeft ze zichzelf een bijnaam gegeven.

Titelverklaring

Bri wil rapper worden en heeft daar alles voor over. Ze krijgt de kans om in een studio een nummer op te nemen. Het nummer dat daaruit voortkomt heet 'niet te stoppen' en bevat een paar controversiële zinnen. Het nummer wordt uiteindelijk gebruikt om aandacht te vragen voor ongelijkheid tussen zwarte en witte scholieren. 'Niet te stoppen' staat in dit boek niet alleen voor het nummer dat Brief geschreven heeft. Het staat ook voor Bri's wilskracht om een beroemde rapper te worden.

Structuur & perspectief

Structuur

'Niet te stoppen' bevat drie delen en in totaal vierendertig hoofdstukken en een epiloog waarin het verhaal op chronologische volgorde verteld wordt. Elk deel heeft een eigen naam: 

Deel 1: Old School

Deel 2 Golden Age

Deel 3: New School

De verschillende delen lijken voor de ontwikkeling van Bri te staan. In het eerste deel streeft ze ernaar om rapper te worden, in deel twee heeft ze "succes" met haar raps en in deel drie slaat ze een nieuwe weg in door te doen wat ze zelf wil. Thomas eindigt haar hoofdstukken en delen vaak met een (kleine) cliffhanger. 

Af en toe krijgt Bri flashbacks naar haar jeugd. In het huis van haar opa en oma denk ze bijvoorbeeld aan de nachten dat ze wakker lag en aan haar moeder dacht. 

Perspectief

Het hele boek is geschreven vanuit het hoofdpersonage Brianna Jackson (oftewel Bri). Het boek is geschreven in de ik-vorm, waardoor je als lezer alle gedachten van Brief meekrijgt. Als Bri tijdens het radio-interview bijvoorbeeld boos wordt op Hype (de interviewer) kun je tijdens deze ruzie de gedachten van Brief goed volgen:

"Weet je, rot op allemaal. Het maakt niet uit wat ik zeg of doe. Wie ik ben, mijn nummer... Iedereen maakt er toch van wat hij wil. Ik ruk de koptelefoon van mijn hoofd. 'Ik ben weg.'"

 

Decor

Decor

Het verhaal speelt zich af in een buitenwijk (Garden Heights) van een grote Amerikaanse stad waar Brianna en haar vrienden en familie wonen. Het eerste boek van Angie Thomas genaamd 'The Hate U Give' speelt zich af in dezelfde wijk. In de wijk bestaan twee gangs (de Garden Disciples en de Crowns) die continu met elkaar in de clinch liggen. Garden Heights is een zwarte buurt waar regelmatig criminele activiteiten plaatsvinden. De meeste mensen zijn er niet zo rijk en wonen dus niet in grote huizen. Bri gaat niet naar school in Garden Heights, omdat ze op een andere school iets buiten de wijk waarschijnlijk betere kansen zou krijgen. Het verhaal speelt zich voornamelijk af in Garden Heights (bijvoorbeeld bij Bri thuis, bij haar opa en oma of in de kerk) en op de school van Brianna: Het Midtown College voor Kunstonderwijs.

Tijd

'Niet te stoppen' speelt zich af in het heden. Dit merk je onder andere aan de muziek en films die worden genoemd (Cardi B, Harry Potter, etc.) en aan het bestaan van social media en online muziekplatforms. Het internet speelt een belangrijke rol in het verhaal, omdat de filmpjes en teksten van Bri op deze manier verspreid worden. De tijd van het boek beslaat ongeveer enkele maanden. Het verhaal begint even voor kerst en eindigt een paar maanden na kerst. 

Het is niet voor niets dat dit boek in deze tijd geschreven is. Het boek maakt deel uit van de Black Lives Matter-beweging die al een tijdje geleden is opgericht. Dit boek is, samen met Thomas' andere boek 'The hate u give', een van de eerste jeugdboeken die dit thema aanhalen.

 

Stijl

De stijl van dit boek is erg modern: er wordt veel gebruik gemaakt van straattaal en Engelse uitroepen. Dit maakt dan ook dat de personages erg realistisch doen voorkomen: ze praten precies zoals ze je voorstelt. Snelle dialogen wisselen elkaar af met de gedachten van Bri. Deze gedachten zijn in deze zelfde stijl geschreven als de gesproken tekst. Dit betekent ook dat er af en toe wel eens wat scheldwoorden als 'godver' en 'shit' voorbijkomen. Ter illustratie van dit alles een citaat uit het derde hoofdstuk waarin Bri luistert naar de rap van haar allereerste tegenstander Milez in de Ring:

"Oké. Hij krijgt wat credits. Deze lines zijn beter dan de hele tekst van 'Zerrific', maar voor de rest? Dit kan die jongen niet mensen. Hij is geen gangster met een hoofdletter G, hij is geen gangster met een kleine letter G, hij is helemaal geen gangster..."

Behalve prozatekst staan er ook raps in het boek die Thomas zelf geschreven heeft in het Engels, maar die door Akwasi vertaald zijn naar het Nederlands.

Slotzin

'Maar alleen als ik het op mijn eigen manier kan doen.'

Beoordeling

'Niet te stoppen' is een boek dat je pakt en niet meer weglegt. Doordat de schrijfstijl en de onderwerpen zo van deze tijd zijn, wordt je helemaal meegenomen in het verhaal. Ook Brianna is een fijn hoofdpersonage. Ze wil iedereen in haar omgeving redden, maar tegelijkertijd haar eigen ding doen en ook nog eens volwassen worden. Ondanks dat het boek heftige thema's als drugs en criminaliteit aanhaalt, maakt dit boek je vrolijk. Dit komt vooral door de herkenbare en humoristische manier van denken van het hoofdpersonage Bri. Ook vind ik het goed dat dit boek geschreven is vanuit een zwart personage en dat de thematiek aansluit op Black Lives Matter. Naar mijn idee mag er namelijk wel iets meer diversiteit in young-adult boeken komen.

Recensies

"Oordeel: scherp, met veel humor, en oog voor het gewone puberleven." https://www.trouw.nl/cult...~a45a0c27/

"This makes On the Come Up sound worthy and heavy going, but it is actually joyous and very funny." https://www.theguardian.c...mas-review

"We are lucky to have her, and lucky to know a girl like Bri." https://www.nytimes.com/2...me-up.html

"Kortom: fantastisch boek. Niet Te Stoppen krijgt van mij vijf sterren." https://mustmag.nl/recens...ie-thomas/

"Angie Thomas levert opnieuw een knappe pageturner af, die uitstijgt boven de andere boeken in dit genre." https://www.jaapleest.nl/...e-stoppen/

Bronnen

Website Angie Thomas

https://angiethomas.com