Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2019
• 251 pagina's
• Uitgeverij: Uitgeverij de Arbeidspers

Flaptekst

Eerste zin

Met de oliezwarte veer die ik op straat vond kriebel ik over de binnenkant van mijn arm.

Samenvatting

Nicolas zit op een avond met zijn moeder in de woonkamer, als er ineens een nieuwsbericht op TV komt, waaruit blijkt dat er een zwart gat richting aarde komt. De kans is aanwezig dat hij de aarde en daarmee de gehele mensheid zal opslokken, waarna deze zullen verdwijnen. Beetje bij beetje begint de samenleving uit elkaar te vallen. Nicolas merkt dat er steeds minder klasgenootjes naar school komen en steeds minder volwassenen gaan aan het werk. zijn vader werkt nog wel, sterker nog, erg vaak, en is daarom vaak afwezig. Zijn moeder is er wel fysiek, maar mentaal vaak ergens anders. Nicolas moet veel voor zichzelf zorgen. Nicolas zijn beste vriend, Joachim, weet eerst een tijd niet wat er gebeurt, omdat zijn ouders hem niks vertellen. 

De situatie verergert. Er wordt meer duidelijk over het zwarte gat, en de toekomst ziet er steeds minder rooskleurig uit. Als ook de minister-president zelfmoord pleegt wordt duidelijk dat het echt ernstig is. Boodschappen worden steeds lastiger. Op school hoeft Nicolas steeds minder te doen. Op een dag vinden Nicolas en Joachim de directeur van de school in zijn kantoor hangen nadat ook hij zelfmoord heeft gepleegd. Hierna hoeven ze ook niet meer naar school.

Nicolas houdt zich vast aan De Adelaar, zijn grote voorbeeld en zijn favoriete stripheld. Hij heeft een theorie, dat De Adelaar zijn krachten heeft gekregen door martelingen. Nicolas begint zichzelf ook pijn te doen, in de hoop dezelfde krachten te krijgen als De Adelaar. Als ook zijn zusje wordt geboren en de ouders nog steeds erg afwezig zijn, voelt Nicolas zich nog verantwoordelijker, en is hij nog gedrevener om de wereld te redden. Ook voor Katja, zijn overbuurvrouw, oppas en goede vriendin, die ook zwanger blijkt te zijn. Na een tijdje betrekt hij Joachim hier ook bij, en samen gaan ze trainen en zichzelf pijn doen totdat ze kunnen vliegen.

De mensen om Nicolas heen reageren allemaal anders op de ramp. Nicolas zijn moeder verliest de hoop, en wordt een emotioneel wrak. Mevrouw Sun, de vrouw van een supermarktje in Nicolas' zijn straat blijft positief en lief tegen Nicolas en Joachim. Joachim zijn ouders houden zich vast aan hun geloof. Ook dan komt Nicholas zijn oude juf, Juf Helga tegen, die hem introduceert aan haar nieuwe community, waar ze geloven dat dit alles voorbestemd is, en alles, zolang ze maar lief blijven hebben en hoop houden, weer goed komt. Nicholas vindt het fijn daar, maar voelt zich toch ook niet altijd op zijn gemak.

Als Joachim een keer eerder lijkt te kunnen vliegen dan Nicolas, krijgen ze ruzie, en zien ze elkaar een tijdje niet meer. Ondertussen is Nicolas druk bezig met het zorgen voor Emma en zijn moeder. Hij moet regelmatig de enge straat op om spullen te halen voor het gezin. Zijn vader is al een tijd geleden vertrokken om levensmiddelen te halen, maar uiteindelijk blijkt dat hij nooit meer terugkomt. Er gebeuren steeds engere dingen op straat en in de stad. 

Op een gegeven moment maken Nicolas en Joachim het weer goed met elkaar. Ze gaan verder met trainen. Nicolas steekt zichzelf een keer per ongeluk te diep in zijn arm, waardoor het een grote, nare wond wordt, die maar niet lijkt te helen. Op een dag spreken ze af dat ze allebei van een etage van het gebouw op de bouwplaats zullen springen, omdat ze denken dat ze nu kunnen vliegen. Nicolas ziet Joachim maar niet, tot hij na een tijdje ontdekt dat Joachim geprobeerd heeft te springen en te vliegen, maar is gevallen en dood op de grond ligt. Vanaf dan stopt Nicolas met zichzelf pijn doen en met proberen te vliegen.

De etensvoorraad raakt op. Nicolas, Emma en hun moeder zwakken allemaal af, en het gaat steeds minder goed met iedereen. Nicolas wordt zwak, en zijn armwond blijft erger worden. Dagen lopen in elkaar over, en er gebeurt niet veel meer. Voor hij het weet zijn ze al bij de laatste dagen van het bestaan van de aarde gekomen. Hij drinkt chocomel met zijn moeder en met Emma erbij, totdat zijn moeder en Emma in slaap vallen. Hij gaat een laatste keer naar Katja toe, waar zij net aan het bevallen is van haar baby. Nicolas helpt kleine Leo Nicolas, het kindje van Katja, dat vernoemd is naar Nicolas, te wereld. Met z'n drieën zitten ze te wachten tot de wereld zal vergaan, wat nu elk moment kan gebeuren. Het verhaal eindigt met Nicolas, die, om tijd te doden, een verhaal gaat vertellen. Het is soms een vreemd verhaal, maar het heeft wel een goed einde.

Personages

Nicolas

Nicolas is de hoofdpersoon van het verhaal en ook de persoon wiens perspectief we volgen gedurende het verhaal. Hij is acht jaar oud. Hij is groot fan van stripheld De Adelaar en heeft zijn eigen theorie voor hoe hij aan zijn krachten is gekomen, namelijk door zichzelf pijn te doen. Om deze reden doet Nicolas regelmatig aan zelfkastijding, in de hoop zelf ook superkrachten te krijgen en de wereld te kunnen redden. Hij voelt zich na de geboorte van zijn zusje, Emma, erg verantwoordelijk voor haar en doet erg zijn best goed voor haar te zorgen, zeker omdat zijn ouders dit verwaarlozen.

Het gezin van Nicolas

Nicolas woont met zijn vader en moeder. Zijn vader werkt in het ziekenhuis en is druk. Zijn moeder heeft mentale problemen, maar het word niet erg duidelijk wat er mis is met haar. Ergens tijdens het verhaal bevalt zijn moeder van zijn zusje, Emma. Als de maatschappij steeds meer uit elkaar valt gaat Nicolas zijn vader weg om voor levensmiddelen te zorgen. De eerste keer komt hij nog terug, maar nadat zijn vader voor de tweede keer weggaat ziet Nicolas hem nooit meer terug. Zijn moeder is erg wisselvallig en blijkt op een gegeven moment drugs te gebruiken. Ze is vaak niet in staat om goed voor Nicolas en Emma te zorgen, waardoor Nicolas dit zelf moet doen.

Joachim

Joachim is Nicolas zijn beste vriend. In het begin weet Joachim maar weinig van de naderende ramp, omdat zijn ouders dit voor hem verzwijgen en doen alsof er niks aan de hand is. Hij is vaak erg bang. Op een gegeven moment betrekt Nicolas Joachim in zijn plan om zichzelf vaak pijn te doen, in de hoop om superkrachten te krijgen, en een tijdje doen ze dit samen. Joachim lijkt sneller krachten te ontwikkelen, waarna ze ruzie krijgen. Op een gegeven moment maken ze het weer goed en gaan ze weer samen trainen. Op een dag springt Joachim van een gebouw, omdat hij denkt te kunnen vliegen, maar valt dan en sterft.

Katja

Katja woont tegenover Nicolas en heeft voorheen vaak op hem gepast. Nicolas kan het erg goed met haar vinden en voelt zich bij haar het meest op zijn gemak. Na een tijdje blijkt Katja zwanger te zijn. Het is onduidelijk of de baby zal komen voordat de wereld vergaat, of dat hij dat nooit zal meemaken. Uiteindelijk wordt hij geboren in de laatste uren van het bestaan van de aarde.

Quotes

"Mama vond dat ik oud genoeg was om op mezelf te passen, maar soms vraag ik me af of dat zo is. Ik bedoel, ik speel niet met lucifers of zo en ik ga ook heus niet zomaar iemand binnenlaten (ik moet even denken aan het monster dat met mijn sleutel binnenkwam) maar ik vind eigenlijk dat ik nog niet zo groot ben dat ik zelf naar bed kan gaan. Iemand moet je instoppen en welterusten zeggen. Misschien niet als je volwassen bent, maar wel als je acht bent. Vooral als je steeds moet denken aan grote mensen die zelfmoord plegen en aan de messen die ze misschien daarvoor gebruiken en hoe dan." Bladzijde 47

"Weet je wat ik denk? Ik geloof dat het door de martelingen kwam. Omdat hij zoveel pijn heeft verdragen is hij ongelooflijk sterk geworden: zijn lichaam en zijn wil. Dat geloof ik. (Nicolas over de superkrachten van De Adelaar)" Bladzijde 50

"Angst is een gelegenheid om moedig te zijn. / Angst is het omhulsel van moed. (komt vaker terug in het boek)" Bladzijde 84

"'De Adelaar zegt altijd dat moed en hoop elkaar nodig hebben. Zonder moed geen hoop en zonder hoop geen moed.'" Bladzijde 106

"Lieve, vrolijke Emma die geeneens de woorden weet van bang en dood en zwart. Ze heeft gelachen naar me. Ik was zo blij dat ik dingen vergat, voor even." Bladzijde 129

"Joachim zet een been naar achteren en dan springt hij naar voren. Hij valt niet. Hij blijft hangen in de lucht. Even blijft hij zweven op dezelfde plaats als waar hij naartoe gesprongen is. Hij slaat zijn armen wijd uit, zijn hoofd in zijn nek, als een vogel die tegen de hemel op wil vliegen." Bladzijde 134

"Ik probeer me Eddie voor te stellen met een baby in zijn armen, maar ik word verdrietig van dat idee. het verdriet kruipt vanonder mijn ribben naar boven en in mijn hoofd spatten allemaal dingen die me treurig maken: onze straat waar overal afval ligt, Joachim die niet meer met me mag spelen, papa die er niet is, Emma die niet weet dat ze nooit één zal worden, meester Ulke die steeds dunner en langer wordt, mama die in mijn dromen metalen puntvingers heeft, de klok die steeds harder gaat tikken, een gat groter dan de wereld dat ons opzuigt als een zwart bodemlos meer waar je een muntje in gooit. Plop. Ik omarm mijn zusje." Bladzijde 141

"Mijn lijf wist dat het klaar was. Het probeerde niet eens meer op te stijgen. De hoop was eruit gevallen. Joachim was moedig. Joachim is dood." Bladzijde 185

"Misschien is er wel iets anders dat ons redt, dacht ik. Maar juist toen ik dat dacht werd ik bang. Want wat nou als dat niet zo is? Wat nou als alle verhalen die we hebben, gewoon verzonnen zijn? De verhalen waar de hoop in zit? Wat nou als er niks van waar is?" Bladzijde 233

Thematiek

Dystopie

Het hele verhaal is gecentreerd om de wereld die zal vergaan en de maatschappij die daardoor uit elkaar valt. Iedereen dealt op een verschillende manier met de situatie en het noodlot dat eraan zit te komen. De wereld wordt een enge wereld om in te leven voor Nicolas. Hoe gaat zo'n achtjarig jongetje met zo'n situatie om? En hoe doet de rest van de wereld dat?

Motieven

De adelaar

Nicolas zijn favoriete strip is De Adelaar. De Adelaar is zijn grote voorbeeld, en maakt dat hij zelf ook de wereld wilt redden. Dit zorgt ervoor dat Nicolas zichzelf pijn gaat doen. Hoewel dit natuurlijk erg onaangenaam is, geeft het Nicolas wel iets om aan vast te houden, en het geeft hem een plan. De Adelaar biedt zowel afleiding voor Nicolas (in de vorm van de strips) als een doel (in de vorm van het heldendom dat hem staat te wachten als hij zichzelf maar genoeg pijn doet). Deze zelfkastijding zorgt er uiteindelijk voor dat Joachim sterft, nadat hij van het gebouw springt, omdat hij denkt dat hij kan vliegen. Hierna doet Nicolas het zelf niet meer.

Geloof en hoop

Hoe verschillende mensen reageren op de uit elkaar vallende maatschappij en het nabijkomende noodlot hebben over het algemeen een ding gemeen: hoop. Nicolas vindt hoop in zijn grote held De Adelaar en zijn zelfkastijding. Joachim en zijn ouders vinden hoop in het christelijke geloof en in het bidden. Juf Helga en haar community vinden hoop in elkaar en hun profeet Toleman, en in het geloof in de liefde. Aan de andere kant hebben we Nicolas zijn moeder, die juist geen hoop lijkt te hebben, en daardoor helemaal uit elkaar valt. Kortom: hoe verschillende mensen zichzelf in stand houden tijdens het bittere einde staat centraal in hoop. Ook veel van de citaten relateren aan hoop.

Motto

oh lover, hold on

'till I come back again

for these arms are growin' tired

and my tales are wearing thin

 

if you're patient I will surprise

when you wake up I'll have come

 

Rachael Yamagata

Titelverklaring

De hoofdpersoon van het boek is de achtjarige Nicolas. Het boek volgt hem en alles wat hij meemaakt vanaf het moment dat hij hoort dat de wereld waarschijnlijk zal verdwijnen en vergaan. 

Structuur & perspectief

Het boek is opgedeeld in drie hoofddelen, die elk bestaan uit meerdere, vrij korte hoofdstukken. De hoofdstukken zijn aangegeven met drie sterretjes " *** " en zijn dus niet genummerd.

Het boek is geschreven vanuit het perspectief van de achtjarige Nicolas. Het verhaal wordt in de eerste persoon verteld.

Decor

Het verhaal is gesitueerd in een ongespecifeerde stad in Nederland. De meest voorkomende plaatsen zijn de straat waar Nicolas woont, waar ook Katja woont en de winkels van mevrouw Sun en Dave zitten; de school van Nicolas; het huis van Joachim; de bouwplaats waar Nicolas en Joachim regelmatig komen; en het gebouw waar Juf Helga en haar community zich in hebben teruggetrokken. 

Het verhaal valt binnen het tijdsbestek van begin november 2021 tot 2 mei 2022. Het verhaal begint met het moment dat Nicolas, samen met zijn moeder, ontdekt dat er een zwart gat naar de aarde toekomt, en eindigt enkele minuten voordat de wereld zal verdwijnen. Afgezien dat Nicolas af en toe in zijn gedachten terugblikt naar dingen die in het verleden zijn gebeurd (wat allemaal in real time in zijn gedachten afspeelt) is het verhaal op chronologische volgorde.

Stijl

De stijl van het boek is bijzonder, omdat het geschreven is vanuit het perspectief van een achtjarig jongetje. Voor zijn leeftijd lijkt Nicolas echter al aardig volwassen en zelfstandig. De schrijfstijl maakt dat situaties vanuit een opvallende invalshoek zijn beschreven. 
Naast het bijzondere perspectief wordt de stijl van het boek ook steeds neerslachtiger.
Aan het eind van het boek, als het steeds slechter gaat met Nicolas, is dit ook te merken aan de stijl. De gedachten van Nicolas zijn vager en moeilijker te volgen, en het is onduidelijk in hoeverre hij alles nog goed meemaakt en waarneemt.

Slotzin

Ik reik naar Leo's omslagdoek, vouw de hoek om zijn voetje en begin bij het begin.

Bijzonderheden

Het boek heeft de prijs voor 'Beste Boek voor Jongeren' gewonnen in 2020.

Beoordeling

Ik vond het een heel bijzonder boek. Ik had van tevoren gezien dat andere schrijvers en recenseurs hadden gezegd dat het een boek is dat je naar binnentrekt en een boek dat maakt dat je niet hetzelfde bent na het lezen dan ervoor. Dat vond ik op eerste opzicht een beetje overdreven, maar na het lezen van het boek snap ik goed wat ze hiermee bedoelen.

Ik denk dat het wat ambitieus was om een boek te schrijven vanuit het perspectief van een achtjarige, maar wel nog steeds een rijke inhoud heeft. De stijl vond ik dan ook niet geheel geloofwaardig voor een achtjarige. Dat gezegd hebbende, wende dat best snel, en maakte dit perspectief wel voor een vernieuwende, interessante blik en werd ik alsnog snel het verhaal ingezogen. 

Ik zou het boek niet omschrijven als 'leuk', omdat het verhaal nou eenmaal niet leuk is, maar het is naar mijn mening wel een 'goed' boek. Het laat je wat voelen (soms iets te veel) en neemt je echt mee in hoe Nicolas de verdwijnende wereld beleeft. Het verhaal is best wel triest en soms neerslachtig, maar steekt wel goed in elkaar.

Als je van dystopische verhalen houdt en toe bent aan iets nieuws, maar ook wel best heftige dingen aankunt in verhalen, kan ik dit boek zeker aanraden!

Recensies

"Nicolas en de verdwijning van de wereld is een vlot geschreven boek, waar je doorheen vliegt. Het verhaal blijft echter nazinderen. Niet zozeer het einde van de wereld weet te raken, maar vooral de erbarmelijke omstandigheden waarin Nicolas moet opgroeien raakten me diep in mijn hart. De schijnbaar simpele schrijfstijl van Anne Eekhout vond ik prachtig." https://www.oogopdetoekom...de-wereld/

"Ik heb enorm uitgekeken naar het derde boek van Anne Eekhout, omdat ik Dogma en Op een nacht zo goed vond. En dan komt ze ook nog met dit boeiende thema. Haar schrijfstijl is weer net zo pakkend, met rake observaties. Nicolas ziet alles, maar oordeelt niet. Ik ervaar het lezen deze keer als minder compact, terwijl er toch weer zoveel in zit. Annes typische grimmige sfeer ligt vlak onder de oppervlakte van het gewone leven." https://lalageleest.nl/20...e-eekhout/

"Als het boek uit is, blijf je verbijsterd, vertwijfeld en een beetje verdrietig achter. Nicolas en de verdwijning van de wereld laat je niet los en blijft zeker nog een tijd in je hoofd zitten. Een beter compliment kun je als auteur niet krijgen." https://www.hebban.nl/rec...-de-wereld