Klem door Mel Wallis de Vries

Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2012
• 266 pagina's
• Uitgeverij: De Fontein

Flaptekst

Eerste zin

Een stormachtige westenwind probeert me omver te duwen. Hij voelt koud en herfstachtig aan, terwijl het toch echt eind mei is. Wat een baggerweer.

Samenvatting

Een vijf atheneum klas uit Amsterdam gaat op schoolreisje naar Vlieland en vrijwel iedereen lijkt daar erg veel zin in te hebben. Op woensdag komen ze aan en na hun spullen naar kamphuis De Vliehorst te hebben gebracht, mogen de leerlingen het nachtleven van Vlieland meemaken, terwijl de docenten hun eigen feestje hebben tot de eerste leerlingen terugkomen. Kiki, Juno en Nynke maken zich klaar om naar De Oude Stoep te gaan. Nynke wordt gepest door de andere twee, omdat ze verliefd is op Milan. Om van het gezeur af te zijn, vertelt ze hen dat ze niet meer geïnteresseerd is in hem, maar die leugen wordt niet geloofd. Ondertussen hebben Floris, Milan en Tony het over de nacht die eraan gaat komen. Zowel Tony als Milan zijn van plan Kiki te versieren en ze sluiten een weddenschap, die ze allebei vastberaden te zijn te winnen. 

Eenmaal in De Oude Stoep probeert Lotte aan te sluiten bij haar enige vriendin, Kiki, maar die keert haar letterlijk de rug toe en Lotte keert boos terug naar De Vliehorst. Ze beseft dat Kiki haar gebruikt heeft om de hoofdrol in de musical te krijgen, maar haar nu niet meer nodig heeft. Als Nynke en Juno allebei niet meer in de buurt van Juno zijn, besluit Tony op Kiki af te stappen en dat lijkt erg goed te gaan. Milan ziet dit en neemt een overhaast besluit. Hij stapt op Kiki af, fluistert iets in haar oor en wacht af. Kiki doet precies wat hij gewild had, zoent hem en beledigd vervolgens Tony, hetgeen bij hem volledig in het verkeerde keelgat schoot. Nynke ziet dit gebeuren en rent huilend de disco uit.

Ondertussen zijn de docenten hun eigen feestje aan het houden, waarbij Rob de Vries Ella Bruins probeert te versieren, waarbij hij in een dronken bui te ver gaat. 

Als Kiki en Juno terug in hun slaapkamer zijn, ligt Nynke daar al te doen alsof ze slaapt. Na een tijdje sluipt Kiki zachtjes de kamer uit en Nynke volgt haar stilletjes.

 

De volgende dag moet de helft van de klas vroeg mee op excursie naar de duinen. Harriet Aarsman en Rob de Vries begeleiden hen. Eenmaal in de duinen besluit Remi Pouw, van Staatsbosbeheer, de groep mee de vogelkijkhut in te nemen, maar als hij die gaat inspecteren schrikt hij. Hij vindt het lichaam van Kiki en licht direct de begeleiders in, die vervolgens de politie en de klas inlichten. 

Pieter Vos, hoofdcommissaris van de politie, schrikt als hij het nieuws hoort. Hij heeft in alle jaren dat hij bij de politie heeft gezeten nog nooit een moordzaak meegemaakt en dit lijkt er dan toch een te worden. Samen met Benny Jongstra, agent, gaat hij het lichaam onderzoeken. 

Terug in De Vliehorst wordt de rest van de groep ingelicht en Pieter Vos kondigt aan iedereen te willen ondervragen. De groep schrikt enorm en reageert op allerlei verschillende manieren. De dader probeert het hoofd koel te houden en niet op te vallen door gepast te reageren. De leerlingen willen weten wanneer ze van het eiland af kunnen, maar krijgen te horen dat dat de komende 48 uur niet zal kunnen, door de storm.

De ondervragingen gaan van start, maar Vos en Jongstra vinden niets wat ze opvallend lijkt, behalve de zoen tussen Milan en Kiki de nacht ervoor. Dan komt Nynke binnen. Op alle vragen geeft ze een vaag antwoord en bij de vraag 'had Kiki vijanden?' reageert ze bijzonder fel. Vos weet niet zo goed wat hij daarvan moet denken. Ondertussen moet het lichaam van Kiki geïdentificeerd worden, dus Ella Bruins en Thomas Rijsterbos gaan op pad.

Anneke heeft die dag en de avond ervoor een aantal dingen opgemerkt en gehoord en besluit die te onderzoeken. Terwijl ze dat doet, komt ze te dichtbij de dader, die zich bedreigt begint te voelen. In de jas van Nynke vindt ze Kiki's armbandje en ze schrikt. Als ze 's avonds op de fiets stapt en naar de duinen rijdt, besluit de dader haar te volgen. 

In de slaapkamer vertelt Nynke Juno over de nacht ervoor. Juno vertelt haar hier niks over te zeggen tegen anderen en dat zij haar zal helpen. 

De volgende dag komt Juno erachter dat haar fiets gejat is en ze stapt naar de docenten. Thomas Rijsterbos besluit met haar naar het politiebureau te gaan, omdat hij denkt dat dit belangrijke informatie zal zijn. Eenmaal daar horen ze van Vos dat de zaak opgelost is en dat er een jongen van het eiland, Sjoerd Kiemstra, is opgepakt. 

Die nacht kan Anneke niet slapen. In de gang ziet ze een paar vieze regenlaarzen staan. Als ze ziet van wie ze zijn, schrikt ze, maar voor ze iets kan doen, wordt ze neergeslagen. 

Tony wordt wakker van geluid en gaat op zoek. Hij denkt dat er mensen in de voorraadkast seks aan het hebben zijn, opent de camera op zijn telefoon en gaat naar binnen, maar hij had nooit verwacht wat hij daar aantreft: Thomas Rijsterbos staat over Anneke heen gebogen. Als hij Tony ziet loopt hij op hem af, maar Vos is hem te snel af en slaat hem bewusteloos. Tony belt het alarmnummer voor Anneke die op het nippertje nog leeft.

De daaropvolgende dinsdag ligt Anneke nog in het ziekenhuis. Ze besluit dat ze nooit meer naar die school wil, maar een berichtje van Tony verandert haar misschien wel van gedachten.

Personages

Kiki

Kiki is het populairste meisje van de vijf atheneum klas. Ze doet alles om die populariteit te behouden. Daarbij doet ze veel zonder daarbij rekening te houden met het effect dat het op anderen zou kunnen hebben. Op die manier jaagt ze veel mensen tegen zich in het harnas.

Juno

Juno is een vriendin van Kiki en Nynke. Het is haar grote droom om later naar de toneelschool te gaan. Over het algemeen laat ze de streken van Kiki een beetje gaan, maar als ze te ver gaat, staat ze op voor zichzelf en Nynke. Juno was liever niet mee gegaan met het schoolreisje naar Vlieland, door haar grote angst voor varen.

Nynke

Nynke is een vriendin van Kiki en Juno. Ze is al jaren smoorverliefd op Milan en wordt daarmee een beetje gepest. Ze is wat minder meisjesachtig dan haar vriendinnen en durft vaak niet uit te komen voor haar mening.

Milan

Milan is een populaire en brutale jongen. Hij zoekt vaak de grenzen op bij zijn leraren. Hij is bevriend met Tony en Floris. Samen met Tony maakt hij een weddenschap over wie er als eerst met Kiki het bed zal delen en hij doet er alles aan om Tony te laten verliezen.

Tony

Tony is een beetje een straatschoffie. Door zijn achtergrond is hij jaloers op Floris (vooral op het geld dat hij heeft). Hij wil koste wat het kost zijn weddenschap met Milan winnen, maar als dat dreigt fout te gaan slaan de stoppen door.

Floris

Floris is een kakker met rijke ouders, van wie hij regelmatig een zakcentje krijgt. Hij is bevriend met Tony en Milan, maar voelt zich daar niet zo bij thuis. Floris heeft een woedeprobleem en loopt daarvoor bij een psycholoog. Regelmatig voelt hij zijn woede opkomen, maar hij doet zijn best het in toom te houden.

Lotte

Lotte is nieuw op school dit jaar. Op haar oude school is ze erg gepest en ze voelt zich erg onzeker. Ze dacht dat Kiki haar vriendin was en voelt zich buitengesloten door Juno en Nynke. Ze komt er echter achter dat Kiki haar slechts gebruikte om de hoofdrol in de musical te krijgen, hetgeen bij Lotte helemaal verkeerd valt.

Anneke

Anneke is stil en houdt zich graag op de achtergrond. Ze heeft geen vrienden op school, maar lijkt dat niet zo erg te vinden. Anneke houdt heel erg van alles wat met het heelal te maken heeft en duikt daarvoor regelmatig in de boeken. Als ze uit de boeken komt, dreigt Annekes nieuwsgierigheid haar in de problemen te brengen.

Rob de Vries

Rob de Vries is gymdocent. Hij is voornamelijk erg geïnteresseerd in vrouwen, en eigenlijk maar weinig in het schoolreisje dat hij begeleidt. Als hij te veel drinkt doet hij een poging om bij Ella Bruins binnen te komen, maar die is niet in hem geïnteresseerd.

Ella Bruins

Ella Bruins is docent Engels. Ze is nieuw op school en nog erg enthousiast. Daardoor valt ze bij Harriet Aarsman niet erg in de smaak. Rob de Vries lijkt haar wel leuk te vinden, maar die vindt ze maar raar.

Harriet Aarsman

Harriet Aarsman is al jarenlang docent biologie en is alleen mee als begeleider door Vlieland dat zo mooi is in mei. Ze heeft geen klik met de andere begeleiders en wordt door veel leerlingen ook niet erg gewaardeerd.

Thomas Rijsterbos

Thomas Rijsterbos is docent Nederlands. Bij de meeste leerlingen valt hij erg in de smaak door zijn enthousiaste manier van lesgeven. Hij is ongelukkig getrouwd en heeft thuis twee kinderen. Zijn vrouw is altijd ongerust over hem hetgeen hem vaak irriteert. In het afgelopen jaar heeft hij een affaire gehad met Kiki, maar als die hem plotseling laat vallen en dreigt alles aan zijn vrouw te vertellen, neemt hij haar dat niet in dank af.

Pieter Bos

Pieter Bos is hoofdcommissaris van de politie op Vlieland. Hij is bijna op pensioensgerechtigde leeftijd en heeft in zijn carrière eigenlijk weinig spannends meegemaakt. De dood van een tienermeisje zorgt dat zijn carrière dan toch zal eindigen met een knaller.

Benny Jongstra

Benny Jongstra is net afgestudeerd bij de politie academie en is agent bij het politiekorps van Vlieland. Hij heeft nog weinig ervaring, waardoor zijn aanvullingen niet altijd op prijs worden gesteld door de hoofdcommissaris, wie hij helpt bij het oplossen van een moordzaak.

Frank Berendschot

Frank Berendschot is 47 jaar. Hij is veerbootkapitein bij Rederij Doeksen. Frank is weduwnaar en heeft één dochter: Sara.

Quotes

"Doodgaan op een schoolreisje naar Vlieland. Dommer kan echt niet." Bladzijde 11

"Kiki's dood voelt als een bevrijding. Als gerechtigheid." Bladzijde 167

"Het is voorbij. Afgelopen, finito, einde voorstelling. Ik kan ophouden met toneelspelen." Bladzijde 227

Thematiek

Moord

Er vinden in dit boek twee pogingen tot moord plaats, waarvan er één succesvol is. Voor de rest gaat dit hele boek over het oplossen van de moord die direct in het eerste hoofdstuk van het boek plaatsvindt.

Motieven

Moord

Het hele boek gaat over de moord in het eerste hoofdstuk.

Liefde

Er zijn verschillende enigszins ingewikkelde liefdesrelaties, al dan niet beantwoord, in dit boek. Hier staan ze op een rijtje: Thomas en Kiki, Thomas en zijn vrouw, Rob en Ella, Kiki en Milan en Milan en Nynke

Opdracht

Voor Teun

'Hou van jou!'

Trivia

Zelf is Mel Wallis de Vries één keer naar Vlieland geweest. De boottocht was toen net zo onrustig als die in het verhaal.

Een aantal plaatsen dat in het boek is gebruikt:de Vliehorst en De oude Stoep, bestaan echt. Mel Wallis de Vries is er echter nooit zelf geweest, dus wellicht is de beschrijving ervan niet erg waarheidsgetrouw.

Het personage Nynke van der Heide is gebaseerd op een meisje dat een een wedstrijd heeft gewonnen, met als prijs: een rol in een boek van Mel Wallis de Vries!

Titelverklaring

De titel Klem kan op een aantal manieren geïnterpreteerd worden. Om te beginnen met de pogingen tot moord die in dit boek plaatsvinden. Beide pogingen worden gedaan door middel van verstikking, oftewel Kiki en Anneke worden gewurgd. Hun nekken en daarmee hun luchtpijp zitten klem in de handen van Thomas Rijsterbos.

Een andere manier om de titel te interpreteren is de vriendschap tussen Kiki, Nynke en Juno. Nynke en Juno zitten klem in de macht die Kiki over hen heeft. Kiki doet dingen die een echte vriendin niet zou doen, maar toch durven beide vriendinnen er in eerste instantie niets over te zeggen of aan te doen. 

Ook kan de titel bekeken worden als het vastzitten op het eiland. Door de storm varen er geen boten dus kan de klas onmogelijk van het eiland afkomen. De leerlingen zitten daar dus klem.

Structuur & perspectief

Structuur

Dit boek bestaat uit een proloog, gevolgd door 53 hoofdstukken. Deze hoofdstukken worden nog van elkaar gescheiden in drie delen: woensdag, donderdag, vrijdag en dinsdag. 

In de proloog staat de moord op Kiki vanuit Kiki's perspectief. Dit is een flashforward naar de gebeurtenis die woensdagnacht  plaats zal vinden. 

In 'woensdag' staat hoe de groep aankomt op Vlieland en wat ze meemaken in De Oude Stoep. Ook wordt er verteld over het 'lerarenfeestje'.

In 'donderdag' ontdekt men het lichaam van Kiki en de politie en de groep worden ingelicht. Verder zijn er ondervragingen en gaat Anneke alleen op onderzoek uit, tegen beter weten in.

In 'vrijdag' dreigt Anneke steeds dichterbij te komen en de dader voelt zich bedreigt. De politie denkt ondertussen dat ze de moordenaar al hebben. Vrijdagavond komt Anneke erachter wie de dader is, maar die is haar te snel af en slaat haar neer. Tony vindt haar en we lezen dat Anneke nog leeft.

In 'dinsdag' lezen we dat Anneke in het ziekenhuis ligt.

Perspectief

Het perspectief van dit verhaal is erg interessant en belangrijk. Ieder hoofdstuk is vanuit het oogpunt van een ander personage geschreven. Zo kom je erachter wat mensen meemaken en spanning wordt op deze manier opgewekt. Je komt namelijk veel te weten over de personages en hun beweegredenen, maar nooit genoeg om te weten te komen wie de dader is tot het laatste moment.

Decor

Decor

Dit verhaal speelt zich grotendeels af op Vlieland. Een kort stuk aan het begin van het verhaal speelt zich af op de boot naar Vlieland, die tevens 'De Vlieland' heet. Op Vlieland zijn er drie locaties die samen het grootste deel van het decor vormen.

Allereerst de Vliehorst. Dit is het kamp huis waar de leerlingen en leraren verblijven. Hier zijn de slaapkamers van Kiki, Nynke en Juno en van Floris, Tony en Milan. Ook zijn er slaapzalen voor de jongens en voor de meisjes en slaapkamers voor de studenten. Verder is er een grasveld waar alle fietsen staan en een eetzaal. 

Dan is er de Oude Stoep. Dit is de enige discotheek van Vlieland. Hier gaan de leerlingen woensdagavond heen om het nachtleven van Vlieland te ontdekken. De plek wordt omschreven als saai en ouderwets. 

Als laatste is er de Vogelkijkhut in de duinen. Dit is de plek waar de moord op Kiki plaatsvindt en waar Remi van Staatsbosbeheer haar dan ook vindt. De plek ligt middenin de duinen en wordt door bordjes aangegeven. 

Verder zijn er natuurlijk nog andere locaties, die minder voorkomen in het verhaal, zoals het politiebureau, het fietspad naar de duinen, de bus en het VUmc waar Anneke komt te liggen.

Tijd

Dit boek speelt zich af in de moderne tijd. Dit is te merken aan het gebruik van mobiele telefoons. Het zal echter een aantal jaar geleden zijn, aangezien de leerlingen op hun zeventiende nog aan drank kunnen komen. De tijd is echter niet erg belangrijk voor het verhaal. 

Het verhaal speelt zich af in drie dagen: woensdag, donderdag en vrijdag. Ook wordt er een klein stukje vooruit gekeken naar dinsdag. De dagen worden in het boek aangegeven en delen het boek als het ware in delen. 

 

Stijl

De schrijfstijl in dit boek is niet erg gecompliceerd. De zinnen zijn kort, wat het boek makkelijk leesbaar maakt. Er wordt vooral in de dialogen, maar ook in de gedachten en beschrijvingen van de personages veel gebruik gemaakt van spreektaal. Dit is logisch, aangezien het perspectief bij ieder hoofdstuk wisselt (zie het stuk over Structuur en perspectief). Door het maken van kleine aanpassingen in de stijl bij iedere persoon, wordt dus goed zichtbaar dat er inderdaad ieder hoofdstuk iemand anders aan het woord is.

Door in het eerste hoofdstuk een flash forward naar de eerste moord te schrijven, wordt er direct spanning opgewekt. Juist door nog niet bekend te maken wie er vermoord is en door wie is die spanning groot. Zelfs nadat bekend is dat Kiki vermoord is, blijft de spanning aanhouden. Vrijwel ieder personage dat aan het woord komt, heeft een motief en laat dat ook duidelijk merken, door middel van vage verwijzingen naar de nacht van de moord. Ook komt af en toe de dader, Thomas Rijsterbos, aan het woord, die zonder zijn identiteit bekend te maken verwijzingen maakt naar hoe het gebeurde en hoe het nu verder gaat met hem. Pas in de laatste hoofdstukken komt de identiteit van de dader naar voren met daarbij zijn eigen motief. Het feit dat het de persoon was waarvan het wellicht het minst verwacht wordt, voegt een element van verrassing toe aan het verhaal.

Het verhaal wordt afgesloten met een soort 'eind goed, al goed' element. Dit is natuurlijk niet echt een 'en zij leefden lang en gelukkig', maar door te laten zien dat Anneke levend in het ziekenhuis ligt en een afspraak maakt met Tony, ging er, in ieder geval bij mij, een golf van opluchting door het verhaal.

Slotzin

Het is een week geleden dat ik het geluid van mijn eigen lach heb gehoord. Oké, sms ik snel terug, voordat ik me kan . bedenken

Beoordeling

Ik vond dit boek leuk en spannend om te lezen. De zinnen zijn vrij kort, waardoor het makkelijk leest. Het boek is niet erg dik dus ik was er erg snel mee klaar. Mel Wallis de Vries is een zeer bekende jeugdthrillerschrijver, dus als je dit boek leuk vond om te lezen, vindt je haar andere boeken wellicht ook leuk. Een aantal daarvan zijn 'Vals', 'Verstrikt', en 'Shock'. Ik zou dit boek aanraden aan tieners en eventueel jongvolwassenen. Voor volwassenen is dit boek misschien te kinderlijk. 

Recensies

"Het boek pakt je vanaf de allereerste seconde" http://www.vrouwenthrille...9026133435

"Je wordt als lezer steeds op het verkeerde been gezet" http://tboekenblog.blogsp...vries.html