Feitelijke gegevens

• 3e druk, 2016
• 288 pagina's
• Uitgeverij: Promotheus

Flaptekst

Eerste zin

'Er moet betere ellende bestaan dan deze,' zei ze, en ze lachte.

Samenvatting

Er moet betere ellende zijn dan deze zei ze en ze lachte

Colette en Marcel zijn een stel dat al vijftig jaar getrouwd is. Van hun kinderen hebben ze voor hun trouwdag een cruise gekregen. Colette had dit altijd al gewild, Marcel niet. Wanneer ze aankomen op de cruise heeft Colette overal wat op te zeuren. Wanneer ze geen eigen plek kunnen krijgen in het restaurant, moeten ze bij de oudjes zitten. Colette raakt hier bevriend met Thijmen, Marcel maakt geen vrienden want daar heeft hij geen zin in. Hij wordt jaloers op Thijmen, die elke dag met Colette aan het praten is. Op een avond ontdekt Marcel Thijmen en Colette samen op het dek. Marcel wordt jaloers en wanneer Colette weg is, duwt hij Thijmen overboord. 

Zijn familie geloofde heilig dat doen alsof eigenlijk ook een kunst was

Dennis zit te wachten op een donorhart. Op zijn verjaardag wordt hij gebeld dat er een hart beschikbaar is. Vlak nadat hij gebeld is, komen de eerste gasten binnen. Hij blijft maar uitstellen om te zeggen dat er een hart voor hem is. Uiteindelijk zegt hij het. Een familielid belt de dokter om te vragen of het er nog is. Dan blijkt dat ze te laat zijn.

Het beginnen van de dingen dat was vaak toch het mooist

Roger is weduwnaar. Hij heeft een saai leven. Hij zorgt voor de hond van zijn vrouw en voor de rest zit hij binnen. Zijn dochter, Sophie, met wie hij al jaren geen contact meer heeft gehad, heeft ineens politie voor de deur. Haar vader is overleden. Ze is niet verdrietig want hij heeft haar misbruikt. Ze steelt zijn lichaam uit het rouwcentrum en brengt hem, zonder er over na te denken, naar het strand. Daar wil ze hem begraven. De politie stopt haar net op tijd. 

Terwijl hij zich probeerde voor te doen als mens onder de mensen

Dolo is gevlucht. Waar vandaan is onduidelijk. Hij zit in een opvangcentrum met allerlei mensen dicht op elkaar. Hij is heel ongelukkig en heeft een zelfmoordpoging gepland. Er is een betoging waar het hele opvangcentrum aan mee doet. Dolo gaat mee. Hij loopt sneller dan de stoet, waardoor hij vooraan komt. Wanneer hij een camera ziet, gooit hij de inhoud van een jerrycan over zich heen en steekt hij zichzelf in de fik. Hij overleeft het en daar baalt hij van.

Wat niet meer wordt verwacht telt dubbel had zij ontdekt

Kathleen heeft na haar scheiding veel vriendjes gehad. Met allemaal werkte het niet, behalve met Dries. Ze zijn nu vijf maanden en vier dagen bij elkaar. Hij heeft haar uitgenodigd voor een diner bij zijn baas. Wanneer Kathleen naar de wc gaat, vindt ze daar een drol die niet doorspoelt. Omdat ze niet wil dat iemand anders denkt dat het van haar is, neemt ze hem mee in een plastic zakje in haar handtas. Op de terugweg wil ze hem in een winkel weggooien. Dan wordt diezelfde winkel overvallen. Ze geeft haar tas niet af aan de overvallers omdat ze zich te veel schaamt. De eigenaar wordt hierdoor wel in elkaar geslagen. Na de overval kan ze het zakje weggooien.

Hij wist dat geduld iets was wat je moest hebben

Jason is een kind. Zijn moeder kan niet voor hem zorgen en zijn vader is niet in beeld. Hij zit in een huis met allemaal kinderen waarvan de ouders niet voor hen kunnen zorgen. Soms, wanneer hij gepest wordt of wanneer iets anders tegenzit, wordt Jason agressief. Na een hele tijd, mag hij eindelijk zijn moeder weer zien. Ze komt langs met een cadeau, nog voor zijn verjaardag. Jason zit uren te wachten voor het raam. Uiteindelijk komt ze niet.

Ook wanhoop kan opraken had zij ontdekt

Elisabeth was enorm gelukkig toen ze zwanger bleek te zijn. Een paar maanden nadat Jack geboren was, bleken er een aantal dingen niet in orde te zijn. Jack is verstandelijk en motorisch beperkt, hij heeft een actief noch passief taalbegrip, hij heeft slecht zicht, epilepsie en eet- en slaapproblemen. Elisabeth is heel ongelukkig. Haar man werkt en zij komt het huis niet uit. 's Ochtends krijgt Jack een epilepsieaanval. Elisabeth kan zichzelf er niet toe zetten om hem op zijn zij te leggen. Ze denkt aan kinderen zoals Jack die hieraan zijn overleden. Jack komt uiteindelijk uit de aanval en begint te huilen.

Mensen gilden alsof ze op een rollercoaster zaten maar dan zonder het plezier

Chloé woonde in Brooklyn. Haar vriend heeft haar gedumpt en nu is ze onderweg naar België, naar haar moeder. Daar heeft ze weinig zin in, want haar moeder verwacht te veel van haar.
Bram is op bezoek geweest bij zijn zus. Hij is nu ook weer onderweg naar België, naar huis.
Chloé en Bram zitten naast elkaar in het vliegtuig. Chloé schrok van Bram, omdat hij heel dik is, en Bram schrok van Chloé, omdat hij dacht dat zij sowieso een nare mening over hem zou hebben. De ellende begint met hevige turbulentie, die resulteert in het neerstorten van het vliegtuig. De twee helpen elkaar waar nodig. Wanneer de piloot het vliegtuig redt en ze weer normaal vliegen, raken Chloé en Bram met elkaar aan de praat en vinden ze elkaar toch wel aardig.

Dood moeten we allemaal maar voor Beppie was het toch nog te vroeg

Harry en Emma zijn samen. De hond van de buren, Beppie, is net overleden en ze zijn naar de begrafenis geweest. Emma gedraagt zich al een tijdje raar, afwezig. Harry wil haar laten merken dat hij er is, dat hij haar redder is. Dat wil hij doen door de pan vlam te laten vatten en het dan uit te blussen. Dit escaleert, niet alleen de pan, maar de hele keuken staat in de fik. Emma wordt wakker uit haar middagdutje en rent naar buiten. De brandweer vraagt of er nog iemand binnen is en dan bedenkt ze pas dat Harry er ook nog is. Het is te laat. Harry's geest is met de geest van Beppie en zegt nog een laatste keer gedag tegen Emma.

Een kind dat ontbreekt is meer aanwezig dan degenen die er zijn

Jessica heeft een nieuwe fiets gekregen van haar moeder. Ze rijdt er rondjes mee rond het huis, zo snel als ze kan. Tijdens het laatste rondje rijdt ze haar broer aan. Hij overlijdt. Haar moeder kan niet leven met het verlies van Mario en dat haar dochter schuldig is. Jessica wordt buitengesloten door haar moeder en loopt weg naar haar oma. Daar mag ze even blijven. Hierna verandert het perspectief naar dat van Jessica wanneer ze volwassen is en na 34 jaar weer voor het eerst gaat fietsen.

Dat wat een mens dan maar het lot noemt eigenlijk een stuk van zijn eigen binnenkant is waar nog niet naar werd gekeken

Mia heeft een echtgenoot waar ze niet gelukkig mee is. Hij mishandelt haar. Op een dag besluit ze om te vertrekken, hoewel ze het best eng vindt. Ze gaat lopend omdat ze bang is dat iemand anders haar in de bus tegen komt. Ze loopt naar het huis van een oud-collega, die blijkt daar niet meer te wonen. De vrouw die er wel woont laat haar binnen. Mia bedenkt zich dat ze al verder is gekomen dan ooit.

Ergernis is makkelijker dan verdriet dat wist hij wel

Freddy werkt als verpleegkundige in een ziekenhuis op de kinderkanker afdeling. Amy is het enige kind waarmee hij ooit moeite mee heeft gehad. Zij sterft. Freddy is heel ongelukkig, niet alleen door Amy, maar ook door zijn moeder en Alan. Zijn moeder is overleden aan een hartstilstand. Met Alan heeft Freddy een korte relatie gehad. Alan gaat nu met Petra, die ook in het ziekenhuis werkt. Freddy schreef altijd brieven aan Alan, daar is hij mee gestopt. Om zichzelf beter te laten voelen, schrijft hij nu een nieuwe, lange brief.

Een donkere rookpluim walmt ernstig de lucht in een vreemde geur verspreidt zich een goudvink maakt zich tsjilpend uit de voeten alsof hij groot onheil wil ontvluchten nu het nog kan

Dit verhaal speelt zich in tegenovergestelde volgorde af. Het begint met hoofdstuk vier en eindigt met hoofdstuk een.

Liv d'r ouders hebben allebei een drukke baan waardoor ze soms dagen van huis zijn. Zo ook nu. Omdat ze toch het huis voor zichzelf heeft, geeft ze een feestje. Lander, de jongen waar ze verliefd op is, komt ook. Het feestje loopt een beetje uit de hand. Om indruk te maken op Lander, heeft ze seks met hem, Glenn en Cynthia tegelijk. Achteraf is ze hier heel ongelukkig over. Het tapijt waarop het gebeurde, verbrandt ze.

Misschien is gemis wel het meest tastbare bewijs van geluk moest hij toen denken

Oscar is student en woont in een studentenhuis, hij voelt zich hier alleen. Omdat iemand zijn koekjes heeft opgegeten gaat hij midden in de nacht koekjes halen. Onderweg wordt een meisje aangereden. De automobilist rijdt door. Suze komt in het ziekenhuis te liggen en een deel van haar been wordt geamputeerd. Oscar komt elke dag langs. Op een dag is Suze verdwenen, daar wordt hij heel ongelukkig van.

Misschien was dat wel echte eenzaamheid meer nog dan geen mensen zien eigen gedachten die niet worden tegengesproken

Louise denkt nog vaak aan Frederik. Ze verwachtte hem, bleef op hem wachten, maar hij kwam niet. Een paar dagen later bleek dat hij was aangereden en dat hij was overleden. Ze mist hem. Een aantal dagen lang krijgt ze elke dag een briefje waar een paar woorden op staan, bijgevoegd zit een foto. Op de laatste dag krijgt ze een adres en is het haar beurt. Ene Peter heeft het verstuurd. Ze weet niet wie dat is, maar gaat er naartoe. Wanneer ze vlakbij is, durft ze niet meer. Een tijdje later staat hij voor haar deur, ze is te laat met open doen, hij loopt weg. Ze gaat er niet achteraan en blijft ongelukkig.

Quotes

"'Iemand vermoorden is gemakkelijk, maar er daarna mee leven, dat valt nauwelijks te verdragen.'" Bladzijde 24

"Er krijsten meeuwen in de verte, ergens schreeuwde een kind dat werd gehoord." Bladzijde 61

"En terwijl hij wankelend wachtte op het allesomvattende zwart, op het niks meer weten, waarvan hij droomde, vlogen er omstaanders op hem af." Bladzijde 78

"Hij hoopte dat mama niet vergat om hem eten te geven, want dat deed hij normaal." Bladzijde 103

"'Denkt u? Mij lijkt een jongetje met een verstandelijke en motorische beperking, actief noch passief taalbegrip, slecht zicht, epilepsie en eet- en slaapproblemen nochtans alle redenen te hebben om zich goed in zijn vel te voelen.'" Bladzijde 126

"Ze was niet bang om te sterven, ze vond het een onaangename gedachte dat ze haar pas zouden vinden als de geur van verrotting tot bij de straat zou komen, opgemerkt door een toevallige passant in deze rustige wijk." Bladzijde 273

"Tijdens haar vorige lange verblijf had ze een bange doos gemaakt, zo had ze die genoemd, en daar stak ze briefjes in die niemand mocht lezen. Behalve hij, één keer, die ochtend na die moeilijke nacht. Hij had de rest van de dag aan niks anders meer kunnen denken." Bladzijde 220

Thematiek

Verdriet

Elk hoofdpersonage heeft ergens verdriet om, of is ergens ongelukkig om. De reden is bij elk personage anders.

Motieven

Ongelukkig

Elk hoofdpersonage van elk verhaal is ongelukkig. Dit ongeluk is de rode draad van het boek. Allemaal zijn ze het op een andere manier of om een andere reden.

Motto

Omdat wij niet mogen vergeten wat we weten

'Perhaps it does us good to have a fall every now and then. As long as we don't break.'

J.M. Coetzee, Boyhood

'It's so terrible to ask for anything ever. We wish we were something that needed nothing, like paint. But every paint needs repainting.'

Miranda July, No One Belongs Here More Than You

Trivia

De boeken van Griet Op de Beeck worden vertaald naar het Engels, het Duits, het Frans, het Arabisch, het Tsjechisch, het Afrikaans en het Japans.

Griet Op de Beeck studeerde Germaanse filologie aan de Universiteit Antwerpen.

Titelverklaring

De titel is: Gij nu. In het laatste verhaal, met de titel: misschien was dat wel echte eenzaamheid meer nog dan geen mensen zien eigen gedachten die niet worden tegengesproken. Louise is eenzaam. Ze mist haar overleden vriend Frederik. Nu krijgt ze elke dag briefjes en foto's van ene Peter. Op de laatste dag krijgt ze een adres en staat erbij: Gij nu. Nu is Louise dus aan de beurt om langs te komen. Ze durft niet zo goed maar stapt toch in de auto, uiteindelijk ziet ze ervan af. Een tijdje later staat Peter voor haar deur, dan is ze te laat met open doen. Peter loopt weg en Louise loopt er niet achteraan. Ze blijft ongelukkig achter.

Dit verhaal staat symbool voor meer ongelukkige mensen in dit boek. Sommigen laten het namelijk gebeuren, ze nemen weinig tot geen initiatief om zichzelf wel gelukkig te maken. 'Gij nu' is een aanzet voor Louise om zichzelf gelukkig te maken. Dat doet ze niet, net als Marcel, Dennis, Roger, Dolo en Elisabeth. Misschien is het ook een boodschap aan de lezer, dat hij of zij zelf in actie moet komen.

Structuur & perspectief

Het boek is opgebouwd uit vijftien korte verhalen. Elk verhaal heeft een aantal hoofdstukken, rond de vier. Elk verhaal verloopt chronologisch en is vanuit één perspectief bekeken, dat van de hoofdpersoon. Er zijn vier uitzonderingen.
Het derde verhaal (Het beginnen van de dingen dat was vaak toch het mooist) heeft twee perspectieven. Het begint bij Roger en wanneer Roger dood is, gaat het door naar zijn dochter Sophie.
Het achtste verhaal (Mensen gilden alsof ze op een rollercoaster zaten maar dan zonder het plezier). Hier wisselt het perspectief tussen Chloé en Bram.
Het tiende verhaal (Een kind dat ontbreekt is meer aanwezig dan degenen die er zijn). Hier wisselt het perspectief tussen Jessica en haar moeder Patty.
Het dertiende verhaal (Een donkere rookpluim walmt ernstig de lucht in een vreemde geur verspreidt zich een goudvink maakt zich tsjilpend uit de voeten alsof hij groot onheil wil ontvluchten nu het nog kan). Dit verhaal verloopt niet chronologisch. Het begint bij hoofdstuk vier en eindigt bij hoofdstuk een.

 

Decor

Het decor wisselt per verhaal. Maar elk verhaal speelt zich wel af in de vertrouwde omgeving van de hoofdpersoon, zijn of haar huis of zijn of haar werk. Het achtste verhaal is een uitzondering, dit speelt zich af in een vliegtuig. 

De tijd wisselt ook per verhaal. Sommige verhalen spelen zich in een paar dagen af, sommige in een paar uur, en in andere zitten grote tijdssprongen. 

Stijl

Griet Op de Beeck kan op een fantastische manier de gevoelens van haar personages beschrijven, vindt de Volkskrant. Alles wordt expliciet uitgesproken. Hierdoor voel je met de personages mee.

Het NRC zegt dat de personages geen mensen meer zijn, maar psychologische types.

Over de mening van beide kranten is wel wat te zeggen. De Volkskrant noemt dat Griet Op de Beeck een ongeschreven regel overtreedt, namelijk die dat een boek beter is wanneer er dingen onuitgesproken blijven. Ze treedt immens in detail. Elk gevoel wordt expliciet beschreven. Dat is mooi omdat je zo de personages goed leert kennen. Aan de andere kant, wat het NRC zegt, wordt er misschien iets te veel ingegaan op de gevoelens van de personages. Ze voelen enorm veel en daar wordt heel diep op ingegaan, waardoor het bijna geen normale mensen meer zijn. Maar inderdaad, zoals het NRC zegt: psychologische types.

Slotzin

Ergens schreeuwde een kind dat werd gehoord.

Beoordeling

Gij nu is zeker geen boek dat je in één dag lekker wegleest. De personages zijn heel ongelukkig en hun gevoelens zijn heel erg goed en tot in de details beschreven. Dit raakt je. Toch is het boek prachtig en zou ik het zeker aanraden. 

Recensies

"Met chirurgische precisie legt zij ook nu weer de gevoelszenuw bloot. " https://www.volkskrant.nl...~b4284509/

"Dan gaan Op de Beecks personages dingen zeggen als: ‘Ik heb geleerd dat ge daar niet in vast moet blijven zitten, dat het leven er niet is om te ondergaan, maar om in handen te nemen’. Die raad werd voorafgegaan door de zin: ‘Ik ken uw type’, en dat is precies wat er oninteressant is aan Gij nu: er worden psychologische types geschetst, geen mensen getroffen. " https://www.nrc.nl/nieuws...06-a780938