Feitelijke gegevens

• 3e druk, 2017
• 224 pagina's
• Uitgeverij: Prometheus

Flaptekst

Eerste zin

Ik steek het mes in de grond en veeg mijn handen af aan mijn trui. Het was niet eens moeilijk. Alleen achter aan de nek moest ik harder duwen. De rest ging vanzelf.

Samenvatting

proloog
De vertelster heeft net iets begraven achter de stuur. Het ging gemakkelijker dan ze had gedacht.

Er zijn twee verhaallijnen.
In het verhaalheden wordt de verteller Dochter door een man en vrouw op het politiebureau verhoord. Er is iets gebeurd dat vreselijk moet zijn. Het meisje wordt ook echt opgesloten en de ondervraging is stevig. Stukje bij beetje wordt voor de lezer duidelijk wat er aan de hand is. Als ze iets gaat vertellen, krijgt ze limonade of wat eten. Het mes van vader wordt als bewijsstuk in het gesprek ingebracht. Er zijn ook foto's.

Datgene wat voorafgaat, is het verhaal van het meisje Dochter, dat met haar vader alleen op een soort erf/ boerderij woont. Het is een een vreemd stel. De buurvrouw, wil liever niet dat haar zoon Lucas met het vreemde buurmeisje speelt. De vader van Dochter doodt af en toe een konijn, waarbij dochter hem helpt. De kop wordt eraf gehaald en het dode konijn wordt om te versterven opgehangen. De kop wordt achter de schuur begraven.
Ook is vader ruw tegenover de ratten die af in de schuur zitten. Hij slaat ze met een spa morsdood en doet ook wel andere gruwelijkheden met ze. Ook knipt hij met een schaar slakken door. Dochter vindt het eigenlijk allemaal wel normaal. Zelf heeft ze een voorliefde voor haar cavia's, maar doet daar toch ook rare dingen mee. Ze stopt hele wattenstaafjes in de achtersten van  haar diertjes en die overleven dat vaak niet, als ze ook nog planten en kruiden in hun vagina dan wel anus duwt. (vooral medicijnbloemen) 

Buurjongen Jonas kun je als haar speelvriendje beschouwen, maar hij doet ook dingen die niet door de beugel kunnen. Zo vertelt hij haar dat hij op school gehoord heeft hoe cavia's gemaakt worden. Hij wil dat ook bij haar doen. Hij misbruikt haar. Daarna bloedt ze van voren. Haar vader denkt dat ze ongesteld is geworden en gaat daar heel ongemakkelijk mee om. Hij gaat wel een papje van kruiden maken tegen de krampen.  Een moeder is afwezig, maar als de vader even weg  is, kijkt Dochter in een keukenla en ze ziet daarin wel foto's liggen. Is er één van haar moeder bij?  Wat er met haar gebeurd is, weet je niet, al suggereert de buurvrouw dat ze huwelijken kapot maakt. Haar vader heeft haar echter verteld dat ze gestorven was bij de geboorte van Dochter.

Op school vertoont Dochter onaangepast gedrag en ze moet van school af, omdat ze bijvoorbeeld in het tuintje van de school heeft zitten kakken. Ze wordt natuurlijk gepest en ze is een speelbal van Jonas en zijn vrienden die haar graag met een blote "vanvoren" willen zien plassen op de schooltoiletten. De enige bezoeker van het tweetal is de dokter, die op zondag voor een borrel komt en zich daarbij graag laat strelen door  Dochter. 
Achter de schuur mogen de dode cavia's begraven worden (er sterven er namelijk steeds wel een paar, door de handelwijze van Dochter) Dat Dochter in de puberteit komt, kun je afleiden uit de gegevens die ze vertelt over haar beginnende borsten (bulten) Vader koopt een keer een beha voor haar. Maar ook Jonas en zijn vrienden weten er wel raad mee.

Bij het gruwelijk doden van een babyratje wordt vader aan zijn vinger gewond. Dochter vraagt zich af of ze geen kruiden op zijn vinger moet doen. Het gaat niet goed met hem en de dokter komt. Dochter kijkt van een afstandje toe. De dokter reanimeert vader en laat een ambulance komen. Maar vader is dood. (bloedvergiftiging?) Dit wordt allemaal door een zeer afstandelijke Dochter waargenomen en verteld. Ze beseft helemaal niet dat hij dood is. Daardoor wordt het beschrijven van zijn dood en de komst van de begrafenisondernemer eigenlijk hilarisch. Wil ze niet iets voorlezen op de begrafenis uit een boek van haar vader. Nou nee, vindt men later, een pornoblad is toch niet zo geschikt.

Heden: Op het politiebureau worden aan Dochter foto's getoond van een bordeel: Gentlemen's  House. Daar is Dochter de laatste tijd gezien en ze heeft er gewerkt als jong hoertje. Ze  danst er paal onder leiding van een Poolse hoer.  En van Jonas moet ze in zijn handen plassen als hij er zit te friemelen. Er is nu natuurlijk sprake van seksueel misbruik. Van  de bazin krijgt ze na een avond seks twintig euro. 

Het meisje is nu alleen thuis. Er moet toch iemand naar haar omkijken. De dokter, Jonas? Die kan nu veel met haar uithalen op seksueel gebied. Dochter wijdt zich aan haar cavia's. Hij wil alleen niet met haar in een bed liggen als er ook een pissende cavia in ligt. Hij geeft aan dat hij haar snel alles over haar moeder zal vertellen. Hij suggereert dat ze in het bordeel Gentlemen's House  werkt.
In een van de foto's in de envelop in de keukenlade zit de foto van de gerimpelde bazin van het bordeel. ( Dochters moeder?)
Jonas misbruikt haar ook door haar te prostitueren bij zijn vrienden. Van het geld kan hij zelf naar de hoeren. Maar hij wordt gebeten door een van de cavia's en wordt ziek. Zijn vriendinnetje helpt hem niet en hij komt terug naar Dochter. Hij valt en Dochter sleept hem naar de plek achter haar vaders schuur. Ze heeft een schop en een mes. Dat sluit weer aan bij de proloog.

Personages

Dochter

Dochter is een niet al te begaafd pubermeisje.(wordt ongesteld, krijgt borsten) Ze lijkt autistisch en registreert haar omgeving op een bijzondere empathieloze manier. Ze woont samen met haar vader, een moeder is afwezig. Het is een zonderling stel dat door de hele buurt wordt gemeden, met uitzondering van Jonas. maar die maakt seksueel misbruik van haar. Hij heeft seks met haar, omdat hij wil laten zien hoe cavia's kinderen maken. Dochter gaat zelf ook wreed om met dieren. Maar haar cavia's zijn haar lief, die verzorgt ze best goed. Ze heeft niet door dat haar vader sterft en dat ze er nu alleen voor staat. Het is bizar dat in de samenleving waarin ze woont, niemand na de dood van haar vader voor haar zorgt. Jonas kijkt wel naar haar, maar misbruikt haar net als zijn vrienden. Als hij iets lelijks over de cavia zegt, valt hij en ze neemt wraak. Hij wordt begraven achter het schuurtje waar ook de konijnenkoppen liggen.De politie pakt haar op en ze zal waarschijnlijk wel gestraft worden.

Jonas

Vriendje/buurjongen die iets ouder lijkt dan Dochter. Hij misbruikt Dochter. Van zijn moeder mag hij geen contact met de buren. Die zijn te vreemd. Maar hij laat ook zijn vrienden meegenieten van het lichaam van Dochter. Hij moet als straf voor de zonde dood.

politie

De beide politieagenten lijken niet erg goed aan te voelen wat er mis is met het meisje. Ze verhoren haar niet op een normale manier. Ze krijgt pas eten of drinken als ze bereid is antwoorden te geven. Wel komen ze erachter dat Dochter in het bordeel werkt.

Quotes

"Hij trekt mijn vanachteren een beetje omhoog. Mijn feestjurk valt over me heen. Ik voel gefriemel aan mijn onderbroek. "Niet kijken!" ik houd mijn ogen stijf dicht. Ik voel iets in mijn vanvoren. Ik wil overeind komen, maar het gaat niet." Bladzijde 62

"Mijn vanvoren brandt. Ik doe mijn onderbroek omlaag. Ik schrik van een vlekje bloed. Er is bloed in mijn broek. Zou ik vader wekken? Beter niet. Ik moet lang aan zijn schouder schudden of water in zijn gezicht gooien en soms mompelt hij rare dingen voor hij wakker wordt." Bladzijde 63

"Alleen Jonas mag mijn leren hoe cavia's kindjes maken. Alleen hij mag mijn benen aanraken. De dokter weet er niets van. Wat doet zijn hand daar dan.?" Bladzijde 90

"Als vader weer thuis is, zal ik alle ratten zelf vangen en dichtschroeien. Dat heb ik vannacht aan de cavia's beloofd. De babyratten zal ik met een snoeischaar in tweeën knippen tot er geen enkele meer overblijft. Vader moet niet helpen." Bladzijde 178

"In de linkerzak van de nieuwe broek die de dokter voor me bij had, zit een van vaders folders van foto's met blote vrouwen. Toen ik ze toonde aan de nieuwe man, zei hij dat ik iets anders moest zoeken om uit voor te lezen, dat vader het vast niet mooi had gevonden. Hij vergist zich. Ik ken vader beter. Hij had de folders anders vast allang weggegooid." Bladzijde 180

Thematiek

Seksualiteit

Seksueel misbruik is het thema van deze bizarre roman. Een simpel meisje wordt misbruikt door de mannen/jongens om haar heen. Een dokter, een buurjongen en later de mannen in het bordeel waar ze na de dood van haar vader gaat 'werken'. Ze begraaft de buurjongen die het haar aandoet en wordt door de politie opgepakt.

Motieven

Vriendschap en verraad

Jonas doet zich voor als vriendje van zijn buurmeisje, maar hij misbruikt haar seksueel. Ook laat hij zijn vriendjes 'profiteren' van de simpele ziel Dochter.

Wraak

De moord op Jonas is toch eigenlijk een manier van wraak nemen op Jonas. Waarschijnlijk niet eens omdat hij haar misbruikt heeft, maar meer dat hij niets van haar pissende cavia in bed wil weten.

Moord

Vermoordt Dochter Jonas of is er sprake van een ongeval? Ze begraaft hem in ieder geval achter het schuurtje en wordt daarvoor opgepakt door de politie.

Coming of age

Er zit wel iets van dit motief in de roman, maar dan wel op een bijzonder wrange wijze. Door veel schade en schande waarschijnlijk niet veel wijzer worden.

Pesten op school

Dochter wordt gepest op school, moet door haar onaangepaste gedrag van school en gaat dan naar een veel lager niveau van onderwijs waar ze een beetje leert koken.

Vader-dochterrelatie

Vader en dochter wonen bij elkaar in een geïsoleerde omgeving. Moeder is afwezig. Vader is een ruwe figuur, zeker in de omgang met dieren. Toch leert Dochter veel van vader, zij het niet al te beste dingen. Vader gaat dood als hij een wond niet goed verzorgt. Dochter heeft eerst niet eens door dat hij doodgaat.

Eenzaamheid & isolement

Natuurlijk wonen de twee geïsoleerd in het dorp. Niemand (de buren bijvoorbeeld) wil met hen te maken hebben.Alleen de dokter komt af en toe bij hen binnen.

Dood

Vader sterft aan een wondvergiftiging. Jonas gaat dood omdat Dochter hem vermoordt. Er gaan nogal wat dieren dood door toedoen van vader en Dochter.

Familiegeheim

Er wordt niet verteld wat er met de moeder is gebeurd. Vader zegt dat ze gestorven is bij de geboorte van dochter. De omgeving weet mee, waarschijnlijk runt ze het bordeel als de gerimpelde bazin. Die foto's ziet Dochter later in de enveloppe in de keukenla.

Prostitutie

Dochter gaat in het bordeel werken van haar moeder? Ze wordt daar seksueel misbruikt voor een gering bedrag. Vader ging ook naar het bordeel beweert men in het dorp. Jonas wil het ook graag van binnen zien.

Psychische afwijking

Dochter is een erg labiel meisje. Ze heeft iets van een autiste. Ze kijkt heel anders tegen de dingen (de dood van haar vader) aan dan een gewoon meisje van die leeftijd.

Dierenleed

De konijnen en de ratten zijn willoos slachtoffer van vader en Dochter. Ze (vooral de ratten) worden ernstig gekweld. Dochter kwelt op haar beurt weer de cavia's door wattenstokjes in hun achterste te duwen. Die dieren sterven dan ook regelmatig.

Opdracht

Voor Jasmijn

Trivia

Deze debuutroman won in oktober 2018 de Bronzen Uil.

Titelverklaring

Dochter is de naam van de hoofdpersoon.

Structuur & perspectief

De roman is opgebouwd uit korte hoofdstukjes zonder titel en zonder nummer. Wel zijn er twee verhaallijnen. De ene betreft het heden waarin Dochter aan een kruisverhoor door de politie wordt onderworpen. Er is iets gebeurd, maar de lezer heeft nog geen idee van de hoed en de rand. De andere verhaallijn betreft het verleden waarin Dochter samenwoont met haar vader en in de loop van het verhaal door een buurjongen seksueel misbruikt wordt.
De mystificatie is duidelijk onderdeel van de structuur en werkt natuurlijk wel veel spanning in de hand.

Aan de hoofdstukken gaat een proloog vooraf, die voor de lezer pas duidelijk wordt na het lezen van het laatste hoofdstuk. Dan sluiten die twee verhaaldelen op elkaar aan.

De vertelster is waarschijnlijk een puber. Ze vertelt in de ik-vorm in de o.t.t en de o.v.t 
Onderdeel van de structuur is ook het verzwijgen van feiten. De vertelster laat heel weinig los, waardoor de lezer het verhaal moet aanvullen. Je weet niet waar Dochter woont en in welk jaar het verhaal speelt. Je weet niet waar haar moede ris, je weet niet hoe vader en Jonas sterven. Heeft Dochter er iets mee te maken gehad? Al die open gaten moet de lezer zelf invullen en dat lijkt hier dus een belangrijk structuurelement. Je weet tenslotte ook niet hoe het met Dochter afloopt: wordt ze veroordeeld of vrijgesproken? 

Decor

Het decor is een Vlaamse boerderij maar je weet niet in welke plaats of dorp die staat.
De psychologische (symbolische) ruimten zijn een afgelegen boerderij, een bordeel en een politiebureau.

Net zo min weet je als lezer in welke tijd het verhaal speelt. Wel wordt er door de vertelster gesproken over een dokter die een GSM bezit. En in het bordeel wordt ze betaald in euro's.  Dus het verhaal speelt in de 21e eeuw. 

Stijl

De schrijfster verhult niet dat ze Vlaams is. Toch zijn er maar een paar Vlaamse woorden in de tekst te vinden. (lavado, kuisen, procureur, rekker= elastiekje) Ze gebruikt kindertermen voor vagina en anus (vanvoren, vanachteren)
De zinnen zijn kort en de woorden eenvoudig, zoals die horen bij een licht gestoord en simpel meisje) Er zit ook relatief weinig beeldspraak in het verhaal. Ook dat past bij een vlakke, empathieloze en mogelijk autistische verteller. 
Toch komt het verhaal af en toe ook humoristisch over. Omdat het meisje vaak de draagwijdte van haar woorden niet snapt, komt dat voor een 'normale lezer' grappig over. De passage waarin haar vader door de dokter dood gevonden wordt en de beschrijving van de gebeurtenissen daarna.

Slotzin

De gevlekte springt op de blote vanachteren en snuffelt aan de goudsbloemen terwijl hij meereist, door de gang en de keuken, langs de konijnenhokken, verder naar de schuur. Erachter. Ik haal de schop en vaders mes. Zachtjes zing ik ons lied.

Beoordeling

Eigenlijk een gedurfde, maar bizarre roman voor een debutant. Hier en daar ruw wat de inhoud betreft. Zo zijn er gewelddadige passages waarin vader en dochter  konijnen en  ratten doden die met Jan Wolkers kunnen wedijveren. 

Ook het thema van seksueel misbruik is momenteel actueel maar ook vaak onderwerp van discussie in de media. Een debutant die dit durft moet sterk in haar schoenen staan.
In een interview zegt Lenny Peeters daarover: 
Ben je niet bang dat sommige lezers geshockeerd zullen zijn door je boek?
“Nee, dit is mijn verhaal. Ik hou van het ongewone en het morbide. Wat mensen raar of extreem vinden is hun zaak. Het is trouwens pas door mijn manuscript een paar keer te herlezen voor het naar de uitgeverij ging dat ik me ervan bewust werd dat het misschien wel wat extreem zou kunnen overkomen. Dat was me voordien nooit opgevallen.”

Je bent als (jonge) scholier dus wel gewaarschuwd voordat je aan de roman begint. Maar wie het aandurft, krijgt een merkwaardige roman voorgeschoteld. Die is echt het lezen waard. Bedenk ook dat niet op alle vragen in het  verhaal een antwoord te vinden is. Je moet als lezer zelf veel invullen. Als je dat leuk vindt, zul je het verhaal met 'plezier'gaan lezen. Heb je behoefte aan klip en klare antwoorden, dan zul je de roman waarschijnlijk met minder waardering lezen.

Recensies

"In Dochter geeft Lenny Peeters een beeld van een totaal gedegenereerde wereld waarin seksueel misbruik de overhand voert. Er wordt incest geïnsinueerd, de huisarts heeft graag dat het meisje over zijn knie wrijft, zeker nu ze ‘bulten’ begint te krijgen en Jonas gaat steeds verder in de exploitatie van zijn buurmeisje. Naarmate de roman vordert, duiken er steeds meer gevangenisscènes op. Het mes dat dochter in de eerste zin van het boek in de grond steekt, heeft bloed gezien, begin je als lezer te beseffen, en het was vast geen caviabloed." https://deleesclubvanalle...w/dochter/

"Bijzonder sterk is de passage waarin Peeters vanuit de leef- en denkwereld van Dochter de dood van haar vader beschrijft, met een uitgesproken gevoel voor detail en de juiste timing. Dit wordt nog versterkt door een sobere, bijna zakelijke taal, met een minutieus opgebouwde spanning. Wat doet een adolescent in een politiekantoor waar ze met een mes en bloed wordt geconfronteerd? 'Dochter' is een volwaardig debuut, al was het maar omdat Lenny Peeters - na jarenlang sleutelen aan haar manuscript - maar al te goed weet waar stijl en vorm voor staan. Iets wat de meeste debutanten vaak over het hoofd zien." http://www.cuttingedge.be...rs-dochter