SOA

Wat is veilig vrijen?

Soa wordt overgedragen via sperma, bloed of contact tussen de slijmvliezen. Slijmvliezen zitten in vagina, penis, anus en in de mond. Een soa-infectie kun je ongemerkt krijgen en ook weer ongemerkt door geven.
Als je veilig vrijt is de kans op een soa veel kleiner.
Je vrijt veilig als je:
- seksueel contact hebt met één vaste partner en die zelf ook nog nooit een partner heeft gehad.
- elkaar knuffelt, streelt, tongzoent, kust, masseert, jezelf bevredigt of elkaar met de hand bevredigt.
- bij het vrijen (neuken) een condoom gebruikt.
- bij anale geslachtsgemeenschap (penis in anus)

Om hiv te verkomen moet je bij orale sex (pijpen en beffen) voor zorgen dat er geen sperma of (menstruatie)bloed in de mond komt. Om het kleine risico van andere soa via orale sex te voorkomen. kan sowieso een condoom worden gebruik als de penis in de mond komt en een beflapje (of een open geknipt condoom) bij het likken rond de vagina.

Wat zijn soa?

Soa is een afkorting voor seksueel overdraagbare aandoeningen. Per jaar lopen in Nederland naar schatting ruim 100.000 mensen een soa op. Sommige soa hebben ernstige gevolgen, als je ze niet op tijd behandeld. Gelukkig zijn de meeste soa makkelijk te genezen. Soa zijn heel erg besmettelijk. Je kunt een soa hebben zonder dat je er iets van merkt. Voorbeelden van Soa zijn: hiv, het virus dat aids veroorzaakt, chlamydia, genitale wratten, herpes genitalis, gonorroe, heatitis B en syfilis.

Hoe loop je het op?

Soa worden op overgedragen via sperma, bloed, vaginaal, vocht, en bij contact tussen slijmvliezen. De meeste soa worden opgelopen door veilig vrijen. Zonder condoom enz.
Een aantal soa is ook verdraagbaar via bloed. Je kunt ze op lopen als gevolg van een onhygiënische tatoeage of piercing. Of als je bij drugs gebruik naalden, spuiten of ander dingen van een ander gebruikt. Hiv, hepatitis Ben syfilis, chlamydia, herpes genitales en gonorroe kunnen tijdens de geboorte aan het kind worden doorgegeven. Een soa kun je natuurlijk niet krijgen door uit iemands anders kopje te drinken of insecten beten, een vieze WC- bril of via een hoestbui.

Klachten en gevolgen

Soms heb je een soa zonder dat je klachten hebt en er iets van voelt. Of dat ze niet eens te zien zijn! Vooral vrouwen merken niet dat ze een soa hebben. Als er klachten zijn gaat het meestal om:
- Afscheiding of pus uit de penis, vagina of anus. Bij de vrouwen is de afscheiding vaak meer dan normaal. De afscheiding kan waterig, melkachtig, gelig of zelfs groenig van kleur zijn en anders ruiken.
- Branderig gevoel bij het plassen. Of dat je steeds moet plassen.
- Zweertjes, wratjes, blaasjes op de penis, vagina, anus of mond.
- Jeuk aan schaamhaar, aan de eikel, schaamlippen of anus.
- Gezwollen klieren in de liezen.
- Pijn in de onderbuik.
- Pijn bij het vrijen, of onregelmatig of abnormaal bloedverlies, bijvoorbeeld na het vrijen of tussen twee menstruatieperioden in. Deze klachten kunnen ook symptomen zijn van andere ziekten.

Onderzoek

Soa gaan nooit vanzelf over. Als je onveilig hebt gevreeën en je kunt een soa oplopen, blijf daar dan niet mee rond lopen , maar ga naar de huisarts. Soa kunnen namelijk nare gevolgen hebben. Ook ben je besmettelijk voor andere, als je een soa-infectie hebt. Bovendien is het gevaar groter dat je hiv op loopt als je een soa-infectie hebt. Daarom is het belangrijk dat je naar een arts gaat en je laat onderzoeken. Zeg wel gewoon eerlijk dat je onveilig hebt gevreeën, dan weet de arts dat hij je moet laten controleren op een soa.

Er kunnen verschillende aanleidingen zijn om een soa-test te doen:
- Het kan zijn dat je onveilig hebt gevreeën, dat je bang bent dat je iets hebt opgelopen.
- Ook als je condoom is gescheurd tijdens het vrijen.
- Het kan ook zijn dat je gewaarschuwd bent door een partner of ex partner, die waarschijnlijk een soa aan jou heeft overgedragen.
- Als je een vaste relatie hebt en wil niet meer met condoom -vrijen, laat dan eerst controleren dat je geen soa hebt.
- Je bent zwanger en wilt het risico dat je een soa op je kind overdraagt verkomen.
- Ook een gewone belangrijke reden is dat je een soa-tets det voor je eigen gezondheid. Sommige soa zie je, voel en ruik je niet.

Wanneer een soa-test?

Als je onveilig hebt gevreeën of je condoompje is gescheurd dan moet je minimaal 1 week wachten. Na die week is het pas zinvol om een test te doen. Heb je klachten, ga dan direct naar een arts. Een hiv test is pas 3tot6 maanden nadat je onveilig hebt gevreeën zinvol. Het duurt namelijk 3tot 6 maanden voordat er antistoffen tegen hiv in je bloed zijn aangemaakt en de arts kan bepalen of je seropositief bent.

Waar kun je een soa-test laten doen?

Voor een soa-test kun je terecht bij de huisarts. De huisarts kan je ook door verwijzen naar een dermatoloog (specialist huid en geslachtsziektespecialist) of gynaecoloog (vrouwenarts). Het ziekenfonds vergoedt deze behandelingen. Als je het moeilijk vind om naar je huisarts te gaan, kun je je anoniem laten testen bij een laagdrempelige of een drempelvrije soa-polikliniek, onder verantwoordelijkheid van een dermatoloog. Drempel vrij betekend gratisen anoniem soa- en hiv-onderzoek. Dat geld ook als je onverzekerd bent. In Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht zijn drempelvrije poliklinieken.
Laagdrempelig betekend dat je een verwijzing van een sociaalverpleegkundige voor soa van de GGD nodig hebt. Ook dat onderzoek is gratis en anoniem. Zo’n laagdrempelige soa- poliklinieken vind je in Groningen , Leiden, Maastricht e Nijmegen. Bij sommige GGD-afdelingen kun je ook terecht voor een onderzoek en behandeling van Soa. Tenslotte kun je ook voor een soa-onderzoek naar de Rutgers Stichting. Hier moet je wel betalen. Alle artsen hebben beroep geheim. Ze mogen dus geen informatie over jou aan iemand anders vertellen zonder jou toestemming.

De Soa-test.

Bij een soa –test kun je op verschillende manieren worden onderzocht. De drie belangrijkste delen van het onderzoek zijn: bloed, lichamelijk en urine-onderzoek. Hoe je wordt onderzocht is afhankelijk van de eventuele klachten en de manier waarop je hebt gevreeën. Om je goed te kunnen onderzoeken heeft de arts eerst nog een gesprek met je.

De soa top-10:

1 chlamydia infectie

Chlamydia is in Nederland de meest voorkomende soa. Per jaar raken er zo’n 60.000 mensen mee besmet. Bij chlamydia zijn er bijna geen klachten, daarom word de soa veel door gegeven aan partners. Als er klachten zijn, is dat bij vrouwen:
* Pijn in de onderbuik.
* Onregelmatig bloedverlies
* Meer of andere afscheiding.

Bij mannen zijn de klachten vaak duidelijker:
* Last van afscheiding uit de plasbuis.
* Pijn bij het plassen.

Als je er op tijd bij bent is chlamydia goed te genezen, maar als je er niks aan doet kan het ernstige gevolgen hebben. Mannen kunnen een ontsteking in de bijbal krijgen en bij vrouwen kan deze soa zelfs tot onvruchtbaarheid leiden.

2 genitale wratten

Per jaar raken er zo’n 22.000 mensen besmet met genitale wratten. Genitale wratten zijn wratten rond de vagina, penis of anus en heel af en toe in de mond. De wratten doen geen pijn, maar jeuken heel erg. Na behandeling kunnen ze weer terug komen, maar hoe eerder de behandeling, des te kleiner is deze kans. Omdat genitale wratten erg besmettelijk zijn is het belangrijk je partner(s) te waarschuwen.

3 herpes genitalis

Als je eenmaal herpes hebt dan kom je er nooit meer vanaf. Het virus blijft in je lichaam zitten waardoor het steeds weer terug komt. Elk jaar komen er zo’n 12.000 nieuwe gevallen van herpes bij.
De bekendste vorm van herpes is de koortslip. Dat zijn blaasjes rond de mond die kleine wondjes worden en weer indrogen. Herpes kan ook rond de penis, vagina of anus zitten. De klachten zijn dan hetzelfde als bij een koortslip. Het virus komt vaak weer in werking als de weerstand heel erg laag is.

4 gonorroe (druiper)

Vrouwen merken vaak niet dat ze gonorroe hebben. Het enige verschijnsel is dat er soms iets meer afscheiding is als normaal. Bij mannen zijn de verschijnselen vaak al snel merkbaar. Hij kan last hebben van geelgroene of waterige afscheiding uit de plasbuis en van pijn bij het plassen. Gonorroe kan ernstige gevolgen hebben. Bij de man kan het leiden tot een ontsteking in bijvoorbeeld de bijbal en bij vrouwen in de eileiders, waardoor je onvruchtbaar raakt. Gonorroe is goed te behandelen en helemaal te genezen.

5 hepatitis B

Hepatitis B is een infectie ziekte die de levercellen binnen dringt en daar een ontsteking veroorzaakt. De klachten, vermoeidheid, lusteloosheid en koorts, zijn pas 2 tot 6 maandenna de besmetting merkbaar. Niet iedereen heeft deze klachten, slechts 1 op de 3 mensen heeft klachten. Bij 9 van de 10 mensen verdwijnt de infectie vanzelf weer uit het lichaam. Om te voorkomen dat je hepatitis B krijgt kan je ingeënt worden.

6 trichomonas

Trichomonas is een soa die geen ernstige gevolgen heeft. Bij vrouwen zijn de klachten wat duidelijker dan bij mannen. De klachten bijvrouwen kunnen zijn een ontstoken vagina, of een blaasontsteking. Mannen merken niks van trichomonas. Deze soa is goed te behandelen door een arts.

7 syfilis

Syfilis is een zeer ernstige soa die de dood tot gevolg kan hebben als je het niet laat behandelen. Syfilis heeft drie stadia:
1. Zweertjes op of rond de vagina, penis of anus.
2. Vlekjes op de huid en een grieperig gevoel.
3. het tast verschillende organen aan.
Als je er op tijd bij bent is syfilis goed te genezen.

8 HIV

Hiv is een virus dat aids veroorzaakt. Iemand die hiv heeft wordt seropositief genoemd. Je hoeft dan niet ziek te zijn, want hiv tast je afweer systeem aan en dat is vaak pas na 8 tot 10 jaar merkbaar. Een arts kan alleen na 3 tot 6 maanden zeggen dat je besmet bent, maar er zijn geen medicijnen tegen hiv en aids. De arts kijkt bij het bloedonderzoek of er antistoffen tegen hiv in het bloed zitten, deze stoffen maakt je lichaam 3 tot 6 maanden na besmetting aan.

9 Bacteriële vaginose (gardnerella)

Bacteriële vaginosa is eigenlijk geen soa maar een verstoring van het bacteriële evenwicht in de vagina. Dit kan komen door het wassen van de vagina met zeep of door het te lang in houden van een tampon. De bacteriën krijgen hierdoor de kans om heel erg snel te groeien. De klachten zijn vaak veel afscheiding die heel erg sterk ruikt. Mannen kunnen ook besmet raken met de overmatige bacteriën van de vrouw, maar dit heeft geen gevolgen. Alleen als er klachten zijn moet bacteriële vaginosa behandeld worden, anders is dat niet nodig, want er is geen enkel gevaar.

10 schaamluis

Schaamluis is vervelend, maar ongevaarlijk. Schaamluizen zijn kleine luisjes die leven op het behaarde deel van een persoon. Dit kan schaamhaar zijn, maar ook onder de oksels en in wenkbrauwen leven de luizen. Schaamluis is niet moeilijk te ontdekken. Je kan het zien aan de bruinige puntjes op de vagina of in de onderbroek. Nog meer symptomen zijn jeuk in het schaamhaar, of een rode geïrriteerde huid.
Deze soa is zelf makkelijk te behandelen door een middel dat bij de apotheek verkrijgbaar is.