Maoris

Inhoudsopgave: 1: voorpagina
2: inhoudsopgave
3: een maori
4: de taal
5: de godsdienst
6: voedsel
7: feesten
Ik heb mijn bronnen uit de boeken : Nieuw-zeeland. De geheimen van nieuw-zeeland. En internet voor plaatje enz. Maori- masker. De oudste inwoners van Nieuw Zeeland zijn de Maori´s. Zij maken nog steeds prachtig houtsnijwerk waarmee zij de voorvaderen eren. Een van de hoofdmotieven in de houtsnijkunst is de ´Manaia´ d.w.z. vogelmens. Deze steekt z´n tong uit en de ogen zijn gemaakt van regenboogkleurige schelpen dat noemen ze ´paua´. Het uitsteken van de tong is een teken van:Kom maar op als je durft. De Maori´s hebben zich tussen de 9e en 14e eeuw in Nieuw Zeeland gevestigd. Ze noemden het land Aotearoa dat beteken: het land van de lange witte wolken Maori-kano De oorlogskano´s werden gebruikt bij stammenoorlogen. Dit is nu verleden tijd. De kano´s waren prachtig versierd met houtsnijwerk. Grote oorlogskano´s waren de trots van de stammen. Oorlogvoeren was iets dat nu eenmaal bij het leven hoorde. Er konden soms wel honderd krijgers in plaatsnemen. Tegenwoordig zijn er geen stammenoorlogen meer en staan de kano´s in het museum.
Tatoeages Aan de tatoeages kon je zien hoe belangrijk de mensen waren.Bij mannen die erg belangrijk waren werd het hele gezicht getatoeëerd. Krijgers uit het noorden hadden ook vaak tatoeages op hun billen en dijen. Vrouwen droegen tatoeages over hun lippen en kin waardoor het soms lijkt of ze een baardje hebben. De spiraalvorm als teken van leven en vruchtbaarheid komt in tatoeages veel voor. Kleding Tegenwoordig wordt deze kleding alleen nog gedragen bij feesten, dans- en zangvoorstellingen.De schitterende veren van Nieuwzeelandse vogels worden in allerlei patronen op de mantel geweven. Hongi De traditionele begroeting van de Maori´s is door de neuzen tegen elkaar te drukken (niet wrijven!). Dat is voor hun hetzelfde als wanneer wij elkaar een kus geven als we mensen een tijdje niet gezien hebben. Het is heel speciaal want doordat je de neus tegen die van iemand anders drukt, kijk je hem of haar ook echt in de ogen en dan ben je heel dichtbij. Doordat de Maori geen schrift kennen, geven ze hun geschiedenis tradities door middel van zingen, dansen, verhalen en kunst door. De mannen staan bekend om hun bijzondere houten kunstwerken bij voor beeld het maken en decoreren van vaartuigen zoals kano’s. (dat heet in die taal het maori`s whakairo) Het hoofd is voor de Maori het belangrijkste deel van het lichaam en die wordt dan ook vaak afgebeeld in de houtwerken. De houten maskers van de Maori zijn herkenbaar aan de bolle ogen en een uitgestoken tong. Dit zie je ook weer terug tijdens verschillende oorlogsdansen (haka), waarbij de mannen hun ogen bollen en hun tong uitsteken om de vijand te intimideren. Deze dans wordt uitgevoerd op zogenaamde Hangi feesten.Een hangi is een maaltijd waarbij vlees, vis en groente in de hete grond zijn gaar gestoomd. Vrouwen zijn goed in het weven (raranga), vlechten en rietpanelen maken. Deze rietpanelen genaamd tukutuku worden gebruikt als decoratie aan de wanden in gemeenschapshuizen. Moko gezichttatoeages worden nog steeds gedragen door Maori die de traditie van hun voorouders voort willen zetten. Waarschijnlijk zijn de Moko’s ontstaan omdat de Maori geloofden op deze manier een spirituele band te krijgen met de stamvaders. De zelfde ontwerpen die op beelden werden aangebracht van regionale goden, werden ook op het gezicht getatoeëerd. Dit gebeurde door lijnen in het gezicht te snijden en deze op te vullen met inkt. Die werd gemaakt door het verbranden van rupsen, de schors van de Kapara boom of hars.Het roet werd bewaard in kleine gedecoreerde potten, die als zeer kostbaar werden beschouwd. In Nieuw-Zeeland is de bevolking voor het grootste deel protestant. Van de reformatorische kerken is de anglicaanse kerk met een kwart van de bevolking de grootste, Gevolgd door de presbyterianen (19%), methodisten, Baptisten. Verder zijn er ongeveer 426.000 rooms-katholieken en mormonen, Jehova's getuigen, islamieten, hindoes, en aanhangers van het baha'i-geloof. De anglicaanse kerk is verdeeld in zeven diocesen en een apart diocees voor de Maori's. De presbyteriaanse kerk is verdeeld in 23 presbyteria en een Maori-synode. Jaarlijks wordt er een zogenaamde "moderator", de voorzitter van de presbyteriaanse kerk, gekozen. De methodistische kerk is verdeeld in tien districten. De rooms-katholieke kerk is verdeeld in vier diocesen, met aan het hoofd de Aartsbisschop van Wellington.De meeste Maori's zijn na intensieve activiteiten van de zendingsmissionarissen toegetreden tot de verschillende protestantse kerkgenootschappen, maar velen van hen behoren tot de Ratana- en Ringatu-geloven, een vorm van Maori-christendom.Ringatu is gesticht door Te Kooti na een aantal verschijningen, en nieuw leven ingeblazen in het begin van de 20e eeuw door de Tuhoe-profeet Rua Kerana. Deze kerk heeft vooral veel aanhangers in de Bay of Plenty op het Noordeiland. De Ratana-kerk werd gesticht door Tahupotiki Wiremu Ratana. Het Ratana-geloof had op een gegeven moment zelfs politieke invloed toen vier aanhangers van het geloof in het parlement zaten. Er zijn ongeveer 40.000 aanhangers.Ca. 20% van de bevolking is atheïst. De taal. Er zijn twee talen engels met een duidelijk accent en Maori. Sinds 1987 zijn dit de officiële talen van Nieuw-Zeeland. Enkele voorbeelden van de engelse verzie zijn: Rattle your dags! = schiet toch op! Mate/cobber = maat/makker
Goes like a bomb = loopt als een trein
Not much chop = loont niet
Loopies = toeristen
Full as a bull = dronken
See ya = tot ziens
Wops-wops = diep in de provincie
De taal wordt nog maar door heel weinig mensen gesproken dat is de taal: maori. De maori´s die onder elkaar nog de taal spreken word ook steeds minder. De taal maori lijk een beetje op de Indonesische dialeken en de Polynesische talen. Het Maori-alfabet heeft maar 15 letters: de a, e, h, i, k, m, n, o, p, r, t, u, w, ng, en wh. De laatste letter (wh) wordt uitgesproken als een harde f. Het Maori kent geen s-klanken. Een paar voorbeelden van woorden in het maori. Ao = wolk
Tea = wit

Roa = lang
Ao tea roa is dan "land van de lange witte wolken", (Maori-naam voor Nieuw- Zeeland.) Enkele Maori- woorden en uitdrukkingen: Aroha = liefde
Haere-mai = welkom
Hui = bijeenkomst van de stam
Manu = vogel
Peruperu = krijgsdans
Roto = meer
Rangi = hemel
Waiata = lied
Waka = kano
wai = water
Het woord Maori werd voor het eerst gebruikt door de Europeanen en betekent normaal of gewoon Voedsel Er is in nieuw zeeland heel veel voedsel te vinden. Zuivelproducten als melk kaas boter yoghurt die elke dag vers met cornflakes fruit of groenten worden gegeten. Er is ook lamsvlees rundvlees hertenvlees en vis uit de Bay of island mosselen uit Marlborough sound forel uit het taupomeer en rivier kreeft en kabeljauw uit fiordland. En typisch gerecht van de maori`s is paling pipi tuatua en gestoomde groenten. Dat stomen deden ze in een hangi oven: dat is een grond oven. De vrouwen deden mosselen vis enz in bladen wikkelen terwel de mannen een gat aan het graven waren en verhitte de grote gladde stenen in het kampvuur. De stenen komen in het gat te liggen bedekt met vochtige linnen doeken daar boven op de manden met het eten en die worden weer toegedekt met aarde. Na zo´n twee uur is het eten klaar.