CVA

CVA

Wat is CVA?

CVA staat voor Cerebro Vasculair Accident, dat betekend een ongeluk in de bloedvaten van de hersenen. CVA wordt ook wel een beroerte en attaque genoemd. Bij een CVA gaat er iets mis met de bloedvaten in de hersenen.
Het kan dan gaan om een herseninfarct of een hersenbloeding. Het herseninfarct komt het meeste voor. Nu gaan we een uitleggen wat een herseninfarct is en een hersenbloeding.

• Wat is een herseninfarct en hersenbloeding?

Bij een herseninfarct raakt een bloedvat verstopt door een bloedprop, en kan er geen bloed meer naar de hersenen. Een herseninfarct kan komen een trombose of een embolie.
Een trombose is aan aandoening waarbij het bloed stolt aan de binnenkant van het bloedvat. Er ontstaat een bloedstolsel dat de doorganggelijkheid van het bloedvat verkleint of zelfs helemaal afsluit. Een embolie is er een bloedstolsel dat een hersenslagader verstopt, waardoor een deel van de hersenen weinig bloed krijgt, daardoor sterft het hersenweefsel af.
Onder een hersenbloeding verstaan we een plotselinge en spontaan opgetreden bloedophoping in of rond de hersenen. In beide gevallen (herseninfarct/ hersenbloeding) krijgt een deel van de hersenen geen of weinig bloed, waardoor hersencellen afsterven. Dat heet tromboembolie.

• Wat is een TIA?

TIA staat voor Transient Ischamic Attack een tijdelijke storing in de hersenen doordat er even te weinig bloed in een deel van de hersenen is. Een TIA eigenlijk een kortdurende beroerte. Een TIA ontstaat meestal doordat een bloedpropje met vetachtig martiaal en kalk uit de wand van de bloedvaten loslaat, waardoor dit propjes na een tijd vast in de kleine bloedvaten van de hersenen zit. Er wordt dan een bloedvat afgesloten en krijgen de hersenen tijdelijk te weinig zuurstof.
Bloedplaatjes of bloedstolsel kunnen gaan klonteren en ook een TIA veroorzaken. Een TIA kan ineens beginnen en duurt meestal 5 tot 15 minuten, vaak nooit langer dan enkele uren. Een TIA lijkt op een CVA, maar is sneller over, TIA’s n vaak ook voortekens van een CVA. Je kunt ineens een CVA krijgen en dat gaat weer samen met bewusteloosheid. Soms weet je niet zeker of iemand een CVA heeft maar door bepaalde symptomen, kan je het makkelijker herkennen, zoals een scheve mond, verlamming (meestal aan 1 zijde) aan het gezichtsvermogen, duizeligheid en evenwichtsstoornissen. Als je 1 van deze symptomen herkent is het belangrijk een arts te bellen of zelf naar het ziekenhuis te gaan. Meestal is de slechte kwaliteit van de binnenwand van de bloedvaten de oorzaak van een CVA. Je hebt niet zomaar slechte bloedvaten, dat heb je wel als je 1 van de volgende dingen heb, als je ouder wordt heb je meer kans op aderverkalking, ongezonde levensstijl, suikerziekte, te hoge bloeddruk of een verhoogd cholesterolgehalte. Er zijn veel verschillende soorten gevolgen van een CVA, die kun je verdelen in lichamelijke, emotionele en cognitieve gevolgen.
Lichamelijk bijv: door een verlamming en incontinentie, emotionele door bijv: een depressie en cognitief door bijv: trager denken, geheugenzwakte, afasie = woordbenoemingsstoornis, apraxie = niet weten hoe de handeling uit te voeren.
Mensen met een hoge bloeddruk, aderverkalking een hartziekte of suikerziekte hebben meer kans om een TIA te krijgen. Het is mogelijk dat een TIA zich herhaalt dat kan binnen enkele dagen zijn maar ook binnen enkele maanden later. Ongeveer 30% van de mensen die een TIA heeft gehad, krijgt later een beroerte. Het is dan ook belangrijke oorzaak van de TIA te weten waardoor dat behandeld kan worden om een beroerte te voorkomen.

Medicijn dat je kunt gebruiken om een (volgend) hersenberoerte dus TIA te voorkomen kan de dokter Ascal voor schrijven.

• Verschijnselen van een TIA

De verschijnselen van een TIA kan heel verschillend per persoon zijn, en de plaats in de hersenen waar het gebeurd.
De klachten bij een TIA zijn tijdelijk, dus die gaan weer over.
Mogelijke verschijnselen bij een TIA zijn:

- Verlamming of krachtverlies in een hand of been.
- Tintelingen of een gevoelloze huid van een arm, hand of been.
- Problemen met praten.
- Tijdelijke blindheid aan 1 oog.
- Onhandigheid of onzeker lopen.

• Het verkomen van een CVA

Zoals we al eerder hebben beschreven beïnvloeden bepaalde factoren een CVA. Er zijn twee soorten risico factoren namelijk factoren die je kunt behandelen en die je niet kan behandelde factoren.
Factoren waar je niets aan kan veranderen zijn:
- Je leeftijd, hoe ouder je wordt hoe meer kans je hebt.
- Het geslacht, mannen hebben meer kans als vrouwen.
- Erfelijkheid in de familie.
- Suikerziekte/diabetes.

Factoren waar je wel wat aan kan veranderen zijn:

- Hoge bloeddruk.
- Roken.
- Onvoldoende lichaamsbeweging.
- Een verhoogde cholesterol.
- Overmatig alcoholgebruik.
- Overgewicht.

• Verschijnselen van een CVA

Een beroerte kun je herkennen aan de volgende punten:

- Verlammingen in de linker of rechterkant van het lichaam.
- In eens heel heftige hoofdpijn.
- Verlamming van de spieren waardoor iemand moeite heeft met kouwen, slikken, spreken.
- Incontinentie.
- Dubbelzien of blindheid een 1 kant van het gezichtsveld.
- Epileptische aanvallen.
- Erge duizeligheid, coördinatie en evenwichtsstoornissen.
- Een schreeftrekkend gezicht.

Er kunnen ook per hersenhelft verschillende klachten ontstaan, zo ontstaat in de linkerhelft het volgende:

- Afasie.
- Onzeker en langzaam gedrag.
- De goede volgorde van de dagelijkse dingen.
- Verwaarlozing van het rechter deel van het lichaam.
- Herkennen van dingen

Een beroerte in de rechter hersenhelft geeft de volgende klachten:

- Chaotisch gedrag.
- Verwaarlozing van linkerhelft van het lichaam.
- Het verkeert in schatten van je eigen emoties en gevolgen van eigen gedrag.
- Moeite hebben met het inschatten van de tijd en de ruimte waar je je in bevindt.
- Denken dat je meer kan dan eigenlijk lukt.

• De revalidatie

Als eerste is het belangrijk om naar een beroerte, je dagelijkse dingen zoals wassen, aankleden en eten weer op te pakken.
Als dat weer aardig gaat is het belangrijk om naar logopedie te gaan om zover als het kan het praten te verbeteren (afasie).
Ook kun je naar een fysiotherapie voor het bewegen bij bijv: een halfzijdige verlamming. Dit soort oefeningen kun je twee jaar naar je CVA doen om nog het 1 en ander te verbeteren, want na twee jaar is er nog weinig verbetering mogelijk.

Zorg dat de patiënt een goede stoel krijgt. Een die is aangepast. Eventueel kan je een decubitus matras plaatsen ter voorkoming van decubitus. Om oedemen te voorkomen een steunkous (tubi-grip) aantrekken.

Wie doet wat in het revalidatieteam:

- De fysiotherapie zorgt voor verbetering van de balans en de houding tijdens het zitten en het lopen, en voor het (opnieuw) leren van bewegingen.
- De ergotherapie kijkt in hoeverre iemand zich zelfstandig kan redden, huishoudelijk werk kan doen of misschien ook nog ander werk. Hij/zij gaat na wat de beperkingen zijn die iemand heeft door zij handicap.
- De logopedist richt zich op de communicatie en probeert de taal of de spraak te verbeteren. Ook adviseert hij/ zij bij slikproblemen. Als de slikproblemen leiden bij het eten vraagt hij/zij advies bij de diëtist.
- De diëtist adviseert de patiënt over de juiste voeding zoals bijv: sondevoeding. Ook om de kans op een beroerte te verkleinen krijgen de patiënten een aangepaste voeding bij mensen met een overgewicht of een verhoogde cholesterol.
- De psycholoog helpt de patiënt bij het verwerken van zijn ziekte.
- De maatschappelijke werker begeleidt de patiënt in maatschappelijke zaken, zoals financiën en verzekeringen. Daarnaast heeft de maatschappelijke werker ook een grote rol in de ondersteuning van de partner en bij het verwerkingsproces.
- De activiteitenbegeleider houdt zich bezig op een goede dagbesteding. Hij kan bijv met de patiënt een nieuwe hobby opzetten.
- De revalidatiearts is verantwoordelijk voor het gehele revalidatieproces van de patiënt. Hij kijkt wat haalbaar is, bepaald het doel van de revalidatie en zet de lijnen voor de behandeling uit.

Factoren die een snel herstel voorspellen:

- Een snel en spontaan herstel van de verlammingen.
- Geen ernstige stoornissen van het zien of van het gevoel.
- Geen langdurige slikproblemen.
- In staat zijn om instructies te begrijpen en op te volgen.
- Geen incontinentie voor urine of ontlasting hebben.
- Geen depressie hebben.
- Ondersteuning van familie en vrienden.