Suiker

Inleiding
Iedereen eet iedere dag wel suiker. In de koffie of thee, maar ook in gerechten. Suiker is goed voor ons mits we er niet te veel van eten. We halen er namelijk een groot deel van onze energie uit. In dit werkstuk lees je van alles over suiker. Hoe het gemaakt wordt, wat je ermee kan, en de geschiedenis ervan.

Suiker
Suiker wordt ook wel sacharose genoemd en het bestaat uit een molecuul glucose en een molecuul fructose. Wij noemen het suiker of kristalsuiker. Suiker behoort tot de groep van de koolhydraten. Koolhydraten zijn bouwstenen en ze geven energie aan ons lichaam. Suiker komt in een groot aantal planten, vruchten en groenten voor.
Bijna alle suiker in ons land die wij gebruiken komt van suikerbieten. Die groeien namelijk erg goed in ons klimaat. Suiker werd vroeger alleen gewonnen uit suikerriet maar suikerriet groeit alleen in warmere streken. Tussen rietsuiker en bietsuiker zit eigenlijk geen verschil. De rietsuiker in ons land is bruin omdat er nog een laagje melasse op zit wat afkomstig is van de plant. In andere landen wordt dit weggehaald zodat je witte rietsuiker krijgt.

De geschiedenis van suiker
Vroeger gebruikte men honing als zoetstof. De Indiërs waren de eersten die gekristalliseerde suiker uit suikerriet konden halen. Dit werd dan verhandeld aan de Westerse wereld. In de Middeleeuwen was het moeilijk te verkrijgen en ook nog erg duur. Alleen de adel en de kerk konden het gebruiken. In 1642 nam Columbus suiker mee naar Amerika waardoor er een grote handel ontstond. Rond de zestiende eeuw werd Amsterdam het machtigste handelscentrum voor suiker. Uit verschillende delen van de wereld werden in meer dan zestig Amsterdamse suikerraffinaderijen suiker gezuiverd. Later werd dit ook overgenomen door andere landen.
In 1747 ontdekte de Duitse scheikundige A. S. Marggraf dat in bieten dezelfde suiker zit als in suikerriet maar het lukte hem niet om hier veel suiker uit te halen. Zijn leerling F.C. Achard lukte dit wel. Later werd de suikerbiet gekweekt die wij nu kennen, daar zat nog meer suiker in.

Het proces van suiker biet/riet tot een zakje suiker.
Suiker wordt gewonnen uit suikerbieten en uit suikerriet. Vooral in Nederland wordt suikerbiet verteelt omdat dat voor de boeren een aantrekkelijk product is. Vanaf September tot eind December worden de bieten gerooid. Er zijn dus wat behoorlijke opslagplaatsen nodig om alle suiker voor het hele jaar te bewaren.
De suikerbiet bevat ongeveer 15 tot 20 % suiker. Deze wordt gerooid, gewassen, en in dunne reepjes gesneden. Deze reepjes worden in water van 70° tot 80° C. geëxtraheerd. Daarbij ontstaat een dikke prut waar kalkmelk bij wordt gevoegd. Daardoor wordt het papje basisch. Zoveel mogelijk vocht wordt uit de pap gehaald en het residu dat ongeveer 1 % suiker bevat wordt gedroogd om te gebruiken als veevoer. Bij het ruwsap wat is overgebleven wordt CO2 toegevoegd waardoor de eiwitten en de calciumzouten, van het fosforzuur en het oxaalzuur neerslaan. Het kalk slaat neer als CaCO3. Die CaCO3 neemt nog meer afvalstoffen mee. Nu wordt het sap filtreerbaar. Het goudkleurige dunsap wordt met SO2 behandeld om kleurstoffen te verwijderen. Het dunsap wat nu 14 % suiker bevat wordt ingedikt tot 55 % diksap. Door de druk op de ketel te verminderen wordt het nog verder ingedampt zodat het oververzadigd raakt. Bij die oververzadiging worden kristalkernen toegevoegd, die groeien aan zodat een kristalmassa wordt gevormd die 85 % suiker bevat. Dit goedje wordt afgekoeld waardoor kristallisatie ontstaat. In centrifuges wordt de suiker van de vloeistof gescheiden en daarna wordt de suiker met heet water gewassen. Daarna wordt die met hete lucht gedroogd en in roterende cilinders met koude lucht gekoeld. Hieruit volgt kristalsuiker of witsuiker. De aftgecentrifugeerde vloeistof wordt nog enkele malen ingedampt totdat er geen suikerkristallen meer uit zijn te halen. Wat daar nog van overblijft bestaat voor 50 % uit suiker, voor 20 % uit water en uit zouten. Hier is eigenlijk geen suiker meer uit te halen.
Bij suikerriet ontstaat de ruwsap door het gebroken suikerriet wat 7 tot 15 % suiker bevat te persen tussen walsen. Wat er daarna gebeurd is ongeveer hetzelfde als bij bietsuiker. Het residu wordt als brandstof, als isolatiemateriaal en in de papierindustrie gebruikt.

Soorten suiker
- Kristalsuiker – wordt het meest gebruikt, in de keuken, voor het zoeten van koffie of thee.
- Fijne tafelsuiker – heeft kleinere kristallen als kristalsuiker.
- Poedersuiker – is fijngemalen kristalsuiker, het lijkt zoeter maar dat komt omdat het sneller oplost. Het is een hoofdbestanddeel voor glazuur.
- Suikerklontjes – werden voor het eerst in Oostenrijk in 1840 gemaakt. Dat duurde 16 dagen. Nu duurt het nog maar een paar minuten, een kwestie van samenpersen.
- Vloeibare suiker – zien wij eigenlijk niet. Het wordt namelijk in frisdrankfabrieken gebruikt.
- Basterdsuiker – wordt gemaakt door aan fijngemalen kristalsuiker een invert-en karamel oplossing toe te voegen. Zo wordt de basterdsuiker donker.
- Kandij – wordt gemaakt door suikerkristallen in een sterk geconcentreerde oplossing te laten groeien, enkele weken lang.
Stroop – is een mengsel van suikerstroop wat bereid wordt uit de kooksels bij het maken van suiker en een mengsel van glucosestroop.

Nadelen
Suiker heeft eigenlijk alleen maar indirect nadelen voor het milieu. De suikergewassen worden bestreden met chemicaliën, die slecht zijn voor het milieu, om de insecten te weren. Het is schadelijk voor de mens omdat je er dik van wordt en omdat je tanden ervan gaan rotten. Maar ja, als je teveel water drinkt kan je ook doodgaan.

Voordelen
De suikerbron zal niet opgaan tenzij er geen goed land meer is om de suikerbiet op te verbouwen. Omdat suiker biologisch is, is het gewoon makkelijk door de natuur af te breken. Suiker heeft ook voordelen voor de mens. Het is goed voor het menselijk lichaam, tenminste, niet al te veel dan. Uit suiker halen we namelijk voor een groot deel onze energie. Dat gebeurd in de volgende formule; C6H12O6 + O2 Þ CO2 + H2O + energie. De scheikundige formule voor suiker is C6H12O6. De energie die vrijkomt gebruiken we dus. De energie kan je in chemisch woorden naar ATP vertalen. (Adenosine trifosfaat).

Het vervangbare stofje
De smaak van suiker kan je ook gedeeltelijk chemisch namaken. De meest gebruikte kunstmatige zoetstof die wij proeven is aspartaam. Deze stof is zo zoet dat er maar 3 % van in het product zit. Deze stof wordt toch minder gebruikt omdat de meeste mensen hem minder lekker vinden dan suiker en van sommige zoetstoffen schijn je zelfs kanker te kunnen krijgen.
Er is nog een stofje dat ongelofelijk zoet is. Het heet thaumatine, is een eiwit, en een gram is even zoet als honderd kilo suiker.

Enkele cijfers en getallen
-Gemiddeld eet een persoon per jaar 32 kilo suiker.
-Twintig procent van de gekochte suiker gaat verloren
-Een kilo suiker is gemiddeld 86 eurocent
-In 100 gram suiker zit ongeveer 1600 kJ.

Slot
Dit verslag vond ik leuk om te maken. Waarschijnlijk omdat ik nu veel meer over suiker weet dan dat ik eerst wist. Ik dacht dat suiker alleen maar slecht voor je was, dat zei mijn moeder namelijk altijd, maar toen ik informatie opzocht over suiker las ik overal dat het goed voor je is, tenminste, als je er niet teveel van eet. Ook al eet je een dag geen suiker, je doet niets in de thee en je eet geen koekjes, dan krijg je nog steeds wel genoeg suiker binnen bij het eten van groenten, fruit en planten.