Literair werkstuk

Beoordeling 5.4
Foto van een scholier
  • Werkstuk door een scholier
  • 4e klas vmbo | 7220 woorden
  • 23 april 2005
  • 36 keer beoordeeld
Cijfer 5.4
36 keer beoordeeld

Inhoudsopgave literair werkstuk: - Voorwoord - Hoofdstuk 1: boekverslag het Achterhuis
o Boekverslag
o Onderwerp
o Gebeurtenissen
o Personages
o Extra opdracht 1
o Extra opdracht 2 - Hoofdstuk 2: boekverslag Band of Brothers
o Boekverslag
o Onderwerp
o Gebeurtenissen
o Personages
o Extra opdracht 1
o Extra opdracht 2 - Hoofdstuk 3: filmverslag Band of Brothers
o Filmverslag
o Onderwerp
o Gebeurtenissen
o Personages
o Extra opdracht - Het slot; mijn mening
Titel: Het Achterhuis Auteur: Anne Frank Genre: Oorlog Inhoud: Anne Frank, een Duits joods meisje, is met haar ouders en zus naar Amsterdam gevlucht. In 1942, op haar dertiende verjaardag, krijgt ze een dagboek cadeau. Op deze dag schrijft ze voor het eerst in het boek. Ze verslaat haar belevenissen in de vorm van brieven die ze aan een denkbeeldige vriendin, Kitty, schrijft. In de eerste weken na haar verjaardag gaat ze nog naar het joods Lyceum in Amsterdam, maar al snel moet ze, samen met haar familie, onderduiken. Ze betrekken het achterhuis van het kantoorpand, waarin haar vader, Otto Frank, heeft gewerkt. Door middel van een boekenkast worden ze van de buitenwereld afgesloten. Het werk in het kantoor gaat gewoon door, dus de onderduikers moeten overdag muisstil zijn. Zo mag de wc niet doorgetrokken worden. Na een week komt de familie Daans (hun werkelijke naam is Van Pels) bij hen inwonen. Vier maanden later volgt Pfeffer, een tandarts, die in werkelijkheid Albert Dussel heet. Anne moet haar kamer met hem delen, maar ze vindt hem helemaal niet aardig. Via de radio, die ze 's avonds beluisteren, horen ze berichten over het verloop van de oorlog. De spanning is te snijden met zoveel mensen in zo'n kleine ruimte en Anne heeft vaak ruzie met haar moeder en mevrouw Daans. De enigen met wie Anne kan praten zijn haar vader en Peter Daans. Een aantal mensen van het kantoor voorzien de onderduikers van eten en boeken. De echte namen van deze helpers zijn Anne niet bekend: meneer Kleiman is voor haar meneer Koophuis, meneer Kugler wordt Kraler genoemd. Dan zijn er nog de dames Miep Gies, die Miep van Santen wordt genoemd, en Bep Voskuijl, voor de onderduikers Elli Vossen. Op 4 augustus 1944 vallen de Duitsers het pand binnen. Het achterhuis wordt ontdekt en alle bewoners worden gearresteerd. Zij worden via Westerbork naar Auschwitz vervoerd en wanneer de Russen dat kamp naderen, worden Anne en Margot naar Bergen-Belsen overgebracht. Twee maanden voor de bevrijding van dat kamp, sterven ze beiden aan tyfus. Van alle onderduikers overleeft alleen Otto Frank de concentratiekampen. Kleiman en Kugler, die ook opgepakt zijn en in Nederlandse kampen zijn ondergebracht, keren na de oorlog terug naar Amsterdam. Thema: 2e wereldoorlog en onderduiking
Personen: Anne Frank: Anne Frank is in het begin van het verhaal 13 jaar oud. Ze heeft een zus, Margot. Ze is geboren in Duitsland en gevlucht naar Amsterdam. Ze ontwikkelt zich gedurende de onderduikperiode tot een zelfstandige jonge vrouw met een meer diepzinnig karakter. Ze wordt verliefd op Peter, de zoon van de familie Daans, terwijl ze hem eerst maar een saaie jongen vond. Ze wordt door de andere onderduikers gezien als een vervelend kind en ze kan niet goed met de anderen overweg. Wel heeft ze een goede band met haar vader. Anne heeft grote plannen voor de toekomst, ze is zeer ambitieus en wil schrijfster en journaliste worden. Op 1 augustus 1944 schrijft ze echter haar laatste tekst, niet lang daarna gaat ze haar dood tegemoet in de concentratiekampen. Otto Frank: Otto Frank is de vader van Anne. Door de andere onderduikers wordt hij Pim genoemd. Hij is zorgzaam en ondernemend. In Amsterdam begint hij verschillende bedrijven, maar hij moet deze opgeven, omdat hij als jood gevaar loopt. Tijdens het onderduiken helpt hij Anne bij het studeren. Moeder Frank: Over de moeder van Anne is niet veel bekend. Anne kan niet goed met haar opschieten en heeft het idee, dat haar moeder Margot voortrekt. Ze is een vlak karakter. Margot Frank: Margot is de oudere zus van Anne. Anne wordt vaak vergeleken met haar zus, vooral wanneer ze iets fout doet. Margot is altijd de verstandigste in de ogen van haar ouders. Peter Daans: Peter is de zoon van de familie Daans. In werkelijkheid heten ze Van Pels. Peter is iets ouder dan Anne. Anne vindt hem eerst een slome slungel, maar door hun eenzaamheid en hun behoefte om met iemand te praten, groeien ze naar elkaar toe. Mevrouw Daans: Mevrouw Daans is de moeder van Peter. Anne kan absoluut niet met haar overweg. Meneer Daans: Meneer Daans is de vader van Peter. Over hem is weinig bekend. Ook met deze man kan Anne niet goed overweg. Hij is een vlak karakter. Albert Dussel: Albert Dussel is een tandarts, die door de andere onderduikers Pfeffer wordt genoemd. Anne moet haar kamer met hem delen. Hij heeft alleen maar kritiek op haar. Elli Vossen (Bep Voskuijl), Miep van Santen (Miep Gies), Kraler (Kugler) en Koophuis (Kleiman): Zij zijn de mensen die de onderduikers van eten voorzien. Ze nemen ook lectuur mee en vertellen over de gebeurtenissen in de buitenwereld. In de loop van het verhaal hebben deze helpers steeds minder mogelijkheden om de mensen in het achterhuis van proviand te voorzien. Bij de inval worden de beide heren door de Duitsers meegenomen. Plaats: Het Achterhuis (de onderduik plaats) Tijd: Van 14 juni 1942 tot en met 1 augustus 1944 Indeling: Het verhaal verloopt in een chronologische volgorde Probleem en afloop: Het probleem is dat Anne Frank onder gedoken in het Achterhuis zit. Dit omdat de Duitsers een razzia hebben geopend op de joden. Het loopt allemaal slecht af. Anne Frank en haar medeonderduikers worden verraden en afgevoerd naar een concentratiekamp waar de meeste de dood zullen vinden. Perspectief: Het wordt alleen maar in het Ik perspectief verteld. Titel: De titel: “Het Achterhuis” slaat op de naam die de bewoners aan het ‘huis’ gaven
Eigen mening: Een mooi en aangrijpend ‘verhaal’ waardoor je echt een beeld krijgt van hoe het leven was als onderduiker. Je krijgt een heel goed beeld van hoe de gedachten van Anne waren en hoe de sfeer was in zo’n soort situatie. Vragen: 1. Spreekt het onderwerp je aan? Is het een onderwerp waar je al eens over hebt nagedacht? 2. Ben je door dit boek anders over het onderwerp gaan denken? 3. Was de uitwerking van het onderwerp verrassend of bijzonder? 4. Ben jij het eens met de mening die uit het boek blijkt over dit onderwerp Antwoorden: 1. Het spreekt me aan, ik heb het me altijd al afgevraagd hoe het was om te leven in een oorlog. 2. Ja, je krijgt namelijk een kijk in iemands leven in een benarde situatie waar eigenlijk iedereen waar nieuwsgierig naar is. En nu ik een beetje weet hoe dat is zakt de nieuwsgierigheid ook. 3. Verrassen én bijzonder. Verrassend omdat het toch een dagboek is en iedereen maakt een dagboek anders. Bijzonder omdat niemand behalve de persoon zelf zo goed de eigen gevoelens kan omschrijven. 4. Ook in dit boek wordt er geen mening naar voren gebracht. Vragen: 1. Bevat het verhaal voldoende gebeurtenissen om te blijven boeien? 2. Vind je de gebeurtenissen: spannend/ boeiend/ herkenbaar/ dramatisch/ humoristisch/ zwaarwichtig/ geloofwaardig/ verrassend/ onaanvaardbaar/ waarschijnlijk/ schokkend? Leg je keuze duidelijk uit met voorbeelden. 3. Hebben de gebeurtenissen je aan het denken gezet? 4. Beschrijf een gebeurtenis die de meeste indruk op je heeft gemaakt en waarom. 5. Zijn de gebeurtenissen moeilijk of is het verband moeilijk te verklaren Antwoorden: 1. Ja hoor, er is elke dag wel wat gebeurt met meestal nog een nasleep in de daaropvolgende dagen. 2. Dramatisch: er gebeurt veel met haar die het leven daar beïnvloed. Je ziet echt in met wat voor dingen ze te maken heeft. Geloofwaardig: Alles is waargebeurd, er is niks bijverzonnen. 3. Ja, je begint je in zulke situaties toch wel af te vragen hoe je zelf zou reageren. En hoe je zelf reageren als er slecht nieuws komt waardoor je nóg minder vrijheid krijgt

4. Dat is het moment dat Anne en haar familie moet onderduiken. Er is namelijk daarvoor nog een stuk dat geschreven wordt in vrijheid. En de overgang is best wel indrukwekkend. 5. Sommige gebeurtenissen zijn moeilijk te begrijpen. Omdat Anne af en toe niet alles opschrijft wat er gebeurt. Vragen: 1. Is de hoofdpersoon de held/heldin op wie je zou willen lijken? Waarom? 2. Hebben de personages eigenschappen die je bewondert, gewoon vind, of verafschuwd? Leg uit. 3. Reageer de personen voorspelbaar of juist niet
4. Welke personages lijken op echte mensen
5. Van welke personages kom je het meest te weten? 6. Ben jij het eens met de beslissingen of de ideeën van de personages? Licht toe. Antwoorden: 1. Nee, omdat de hoofdpersoon geen ‘held’ is. Het is een meisje in een erge situatie waarover ze verteld. 2. Anne blijft altijd zo veel mogelijk positief in benauwde situaties. Ze behoud de overtuiging van dat ze ooit een keer vrij zal zijn. Ik bewonder deze positieve houding en haar standvastigheid. 3. Moeilijk te zeggen. Je weet zelf als lezer ook niet wat er van te voren wat er gaat gebeuren. Maar als er een situatie wordt verteld kan je wel inschatten hoe de andere huisgenoten gaan reageren. 4. Ze lijken allemaal op echte mensen. Omdat alles uit het echte leven gegrepen is. 5. Je komt natuurlijk het meeste over Anne zelf te weten omdat zij dat hele dagboek zelf schrijft. 6. Niet met alle beslissingen. Anne is erg gesteld op haar vader. Maar als d’r vader een keertje niet samen met Anne kan bidden voor het slapen gaan bied haar moeder aan om met Anne te bidden, dit wees zij af. Dit vind ik een rare beslissing. de haat tegen, de joden, is weer helemaal terug. dagelijks worden er, mensen gepest, inelkaar geslagen, want ze een kromme neus hebben. want een keppel hebben, want ze geen moslim zijn, want ze anders zijn, dan jou volk. maar het geloofsboek, is bijne helemaal, het zelfde. dagelijk geweld hier, op dit werelddeel, in dit land, want mensen toevallig, joods zijn.... 06-05-1945
Lieve Kitty, Eindelijk is het zover! Het moment waarop iedereen gewacht heeft!De Duitsers hebben zich overgegeven en we zijn vrij!!! Mies kwam het ons gisteren vertellen, toen ik het hoorde ben ik Pim meteen om zijn nek gevlogen. De anderen zochten elkaar op. We hebben elkaar gefeliciteerd en geknuffeld, zelfs mevrouw Daans. Iedereen moest huilen van blijdschap. Na al die tijd kunnen we eindelijk weer naar buiten toe zonder gevaar! We zijn dan met z’n allen naar buiten gegaan om met de rest van de mensen feest te vieren. Overal waar je keek zag je oranje of rood-wit-blauwe vlaggen! Iedereen was blij en de mensen dansten en zongen, het “Oranje Boven” hoorde je overal waar je was. Ik wilde samen met Margot weer een keer door de straten gaan. Maar toen we op het kruispunt van de straat waren gingen we maar weer terug. We werden raar door de mensen aangekeken. Dat is ook wel logisch, hun hebben lange tijd geen joden meer gezien. En we zagen er natuurlijk erg slecht uit. Ik zal ons even beschrijven: we hebben allebei erg vet en vies haar, onze kleren hebben veel vlekken en we zijn vel over been. Onze jukbeenderen steken eruit. We hebben ons allemaal die avond wel kunnen wassen en opsterken met lekker eten. Ook kregen we nieuwe kleren. Dit allemaal kregen wij van de mensen in de straat. Iedereen die iets kon missen heeft het gegeven. Ik ben ze er zeer dankbaar voor. Ik ga je morgen weer verder schrijven. Pim roept me voor het eten. Lief, Je Anne. Titel: Band of Brothers Auteur: Stephen E. Ambrose
Genre: Oorlog, ‘biografie’ Inhoud : Band of Brothers is het verhaal van de Easy-compagnie, 506de Infanterieregiment Parachutisten, 101ste Luchtlandingsdivisie van het Amerikaanse leger, dat in de Tweede Wereldoorlog werd beschouwd als een van de beste tirailleurscompagnieën ter wereld. Boerenjongens, arbeiders, mijnwerkers en studenten gaven zich er in 1942 vrijwillig voor op. De verschrikkelijk zware selectieprocedure en de even zware training zorgden er o.a. voor dat de E-mannen een zeer hechte band kregen. Historicus Ambrose schrijft over hun belevenissen (hij laat ze ook zelf aan het woord) in die tijd en over de unieke hechte band die de mannen van Easy Company hadden en nog steeds hebben. Ze namen o.a. deel aan D-day, vochten in Nederland, in de slag om de Ardennen, de Rijnlandcampagne, zagen de concentratiekampen en namen Hitlers adelaarsnest in Berchtesgaden in. Ambrose interviewde veel veteranen en bezocht samen met hen de locaties waar ze hadden gevochten. Een meeslepend, interessant boek over een bijzonder hechte en opmerkelijke legereenheid. Thema: Oorlog, gevoelens Personen: Omdat het boek over een groep gaat die telkens wijzigt is het moeilijk om het over de personen te hebben. Hier de belangrijkste personen. · Richard ‘Dick’ Winters: Begon in de compagnie als pelotonscommandant en plaatsvervangend commandant. Hij was in training de gedoodverfde vijand van Sobel. Vanaf D-Day de commandant van de E-Compangie. Werd na verloop van tijd bataljonscommandant. Vele zegen hem als de echte leider van E-Compagnie · Herbert Sobel: Vanaf de eerste dag de commandant van de E-Compagnie. Sobel was hatelijk en oneerlijk tegenover zijn manschapen en werd daardoor door iedereen gehaat. Sobel wou dat zijn compagnie de beste van de Divisie werd en trainde daarom keihard. In het veld bij oefeningen was hij zeer slecht en zijn manschappen waren bang om met hem in de strijd te gaan. Sobel werd voor de dropping in Europa overgeplaatst naar een trainingskamp. · David Webster: In het boek krijg je veel stukken van brieven die hij nara z’n zus stuurde te lezen. Daardoor krijg je nog een extra beeld op de gevoelens van de soldaten. · Lewis Nixon: Goede vriend van Winters terwijl ze elkaars tegenpolen waren. Nixon was een alcolist. Nixon was de zogeheten ‘Staff officer’ van het bataljon. · Robbert Speirs: De latere commandant van de E-Compagnie. Daarvoor pelotonscommandant van de C-Compagnie. · Carwoord Lipton : ‘First Sergeant’ en later Luitenant in de E-Compagnie. Hij was er mede verantwoordelijk voor dat de E-Compagnie stand hield in Bastonge door de taken van commandant op zich te nemen doordat de daadwerkelijke commandant er nooit was. Plaatsen: Toccoa, Nederland, Frankrijk, Duitsland en Bastonge. Ook nog wat rustplaatsen in Frankrijk en Engeland.
Tijd: Van juli 1942 t/m 31 juli 1945. Indeling: Een chronologische volgorde Probleem en afloop: De Tweede Wereldoorlog die door middel van de geallieerden gestopt wordt. Perspectief: Het is een ‘hun’ perspectief. Doordat ze het hebben over een groep. Titel: De titel slaat op de band die de soldaten met elkaar krijgen in die tijd dat ze samen vechten. Eigen mening: Als je een beetje van oorlogsverhalen houd is dit boek echt een must. Het is een soort van biografie maar met een verhaal lijn. Het is een goed boek met op sommige punten nog humor ook. Je leeft mee met de personages en je zit na een tijdje echt in het boek. Op sommige stukken heb je zelfs het idee dat je er midden in zit. Vragen: 5. Spreekt het onderwerp je aan? Is het een onderwerp waar je al eens over hebt nagedacht? 6. Ben je door dit boek anders over het onderwerp gaan denken? 7. Was de uitwerking van het onderwerp verrassend of bijzonder? 8. Ben jij het eens met de mening die uit het boek blijkt over dit onderwerp
Antwoorden: 1. Ik speelde vroeger als klein kind al oorlogje. Dus was ik er toen al benieuwd naar hoe het zou zijn. 2. Nee, niet echt. De uitwerking van het geheel, van hoe het zou zijn is niet veel meer dan dat ik zelf had bedacht. 3. Verrassend, ik had van te voren niet verwacht dat je zoveel dingen zou lezen van de personen die er zelf ook echt bij waren.. 4. In dit boek is er geen duidelijke mening die naar voren wordt gebracht. Vragen: 6. Bevat het verhaal voldoende gebeurtenissen om te blijven boeien? 7. Vind je de gebeurtenissen: spannend/ boeiend/ herkenbaar/ dramatisch/ humoristisch/ zwaarwichtig/ geloofwaardig/ verrassend/ onaanvaardbaar/ waarschijnlijk/ schokkend? Leg je keuze duidelijk uit met voorbeelden. 8. Hebben de gebeurtenissen je aan het denken gezet? 9. Zijn de gebeurtenissen moeilijk of is het verband moeilijk te verklaren Antwoorden: 1. Ja, ook tijdens de zogenoemde rustpauzes gebeuren er genoeg dingen. 2. Spannend: omdat je niet weet wat er kan gebeuren op sommige momenten gaat gebeuren en dingen vaak onverwacht komen. Geloofwaardig omdat de meeste dingen ook echt zo gebeurt zijn. 3. Niet echt, je denkt eigenlijk alleen maar hoe jij zelf zou reageren in zo’n soort situatie. De Tweede Wereldoorlog is sowieso al een veel bedacht onderwerp
4. Nee, de gebeurtenissen zijn niet moeilijk. De missies die ze krijgen zijn alom bekend (bijv. D-Day en Market Garden) en als er iets nieuws is wordt het goed uitgelegd. Vragen: 7. Is de hoofdpersoon de held/heldin op wie je zou willen lijken? Waarom? 8. Hebben de personages eigenschappen die je bewondert, gewoon vind, of verafschuwd? Leg uit. 9. Reageer de personen voorspelbaar of juist niet
10. Welke personages lijken op echte mensen
11. Van welke personages kom je het meest te weten? 12. Ben jij het eens met de beslissingen of de ideeën van de personages? Licht toe. Antwoorden: 1. Voor een deel wel ja. Die mannen zijn dapper, overtuigd van iets, goed getraind en het lijkt alsof ze niks vrezen. Dat is toch wel het beeld die iedereen wel van zichzelf zou willen hebben. 2. Ik bewonder hun vooral hun vriendschap die zo sterk is dat je voor de ander dood zou gaan om hem te redden. Dit is iets moois waarvan ik vind dat je het tegenwoordig te weinig ziet. 3. l

4. Allemaal. Het zijn ook echte mensen die worden beschreven. 5. Van Richard Winters en David Webster
6. Ja, toen Mjr. Winters een 2e bevel kreeg voor een patrouille voor krijgsgevangenen negeerde hij dat order. Hij vond het onverantwoord en gevaarlijk. Dit is hetzelfde als wat ik toen dacht toen ik het las. Blijdschap, Parachutes, bevrijding! Eindelijk zijn ze er, Snel vertellen aan het gezin
De straat op, Feest vieren, bevrijders gedag zeggen
Iedereen danst en is blij
Maar soldaten zie je zorgelijk overleggen
Zou er dan wat zijn? Gaan ze weer door? Maar ze zijn er net “Doorlopen!” schreeuwt de majoor
Nee, dat mag niet
Anders komen ‘ze’ terug
Ik klamp me vast aan hem
Maar hij moet door naar die brug… De biografie van Stephen E. Ambrose Stephen E. Ambrose werd geboren in 1936 in Whitewater, een klein stadje in de Amerikaanse staat Wisconsin waar zijn vader de dorpsdokter was. Het toekomstperspectief van Ambrose was erop gericht om de praktijk van zijn vader over te nemen maar al snel bleek dat Ambrose andere interesses had. Zijn favoriete vak op de Highschool was Latijn, dit vak leerde hem de belangrijkste beginselen van de geschreven taal. Na de Highschool ging Ambrose naar universiteit van Wisconsin waar hij in eerste instantie begon aan een medicijnenstudie. Na een les in de Amerikaanse geschiedenis door docent William B. Hesseltine was hij zo geboeid dat hij stopte met zijn medicijnenstudie. In 1957 haalde hij zijn geschiedenis graad. Zijn master-graad haalde hij in 1958 aan de universiteit van Louisiana. Op de universiteit leerde hij veel over de geschiedschrijving van historicus Harry Williams. Na het behalen van zijn master-graad keerde Ambrose weer terug naar de universiteit van Wisconsin waar hij zijn doctor-titel behaalde. Zijn proefschrift schreef hij over generaal Henry Halleck, de stafchef van president Lincoln gedurende de burgeroorlog. In 1962 werd zijn proefschrift in boekvorm uitgegeven met als titel: “Halleck: Lincoln’s Chief of staff”. Het werd geen bestseller zoals zijn latere werken maar het boek werd wel geroemd door critici en betiteld als een briljant werk. Gedurende zijn studietijd zijn de docenten Harry Williams en William B. Hesseltine de belangrijkste leermeesters voor Ambrose geweest. Stephen E. Ambrose Ambrose werkte een groot deel van zijn leven als universitair docent, van 1960 tot 1964 was hij verbonden aan de Universiteit van New Orleans, van 1964 tot 1969 werkte hij op de John Hopkins universiteit in Baltimore en van 1969 tot 1970 werkte hij op het Naval War College in Kansas. In 1971 keerde hij weer terug op de universiteit van New Orleans, waar hij tot zijn pensioen in 1995 werkzaam was. Het succes van Ambrose als schrijver begon toen hij werd benaderd door Dwight D. Eisenhower, de geallieerd opperbevelhebber tijdens de invasie in Europa gedurende de Tweede Wereldoorlog en later president van de Verenigde Staten. Eisenhower was gefascineerd door het boek “Halleck: Lincoln’s Chief of staff” en hij vroeg aan Ambrose of hij een biografie over zijn leven wilde schrijven. 20 jaar van zijn leven was Ambrose bezig met biografische werken over Eisenhower maar ook schreef hij in die tijd een biografie over president Nixon. In de jaren 90 begon Ambrose met het schrijven van boeken over de Tweede Wereldoorlog. Zijn interesse in de Tweede Wereldoorlog kwam onder andere door het contact dat hij had met Eisenhower maar ook zijn fascinatie voor oorlogsveteranen speelde mee. Deze fascinatie had hij al als kleine jongen gedurende de Tweede Wereldoorlog en volgens eigen zeggen was hij altijd al een “hero worshipper”: hij aanbad oorlogsveteranen. Zijn familie was nauw betrokken bij de oorlog, zijn vader was marine-arts in de Pacific en zijn moeder werkte in de buurt van een gevangenenkamp voor Duitse krijgsgevangenen. Samen met zijn broers Harry en Bill ging Ambrose vaak naar de bioscoop, niet voor de films maar voor de nieuwsberichten over de oorlog aan de verschillende fronten . Ambrose was 10 jaar oud toen de Tweede Wereldoorlog tot zijn eind kwam maar bleef zijn interesse in de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog houden. De boeken die Ambrose schreef over de Tweede Wereldoorlog waren vaak gebaseerd op de vele uitvoerige gesprekken die hij met veel enthousiasme en groot interesse voerde met oorlogsveteranen. “To do a book of this scope is daunting but rewarding. I get paid for interviewing the old soldiers and reading their private memoirs. My job is to pick out the best one of every fifty or so stories and pass it along to readers, along with commentary on what it illustrates and teaches. It is a wonderful way to make a living - Stephen E. Ambrose”. Ambrose vond niet alleen de gesprekken met veteranen een belangrijke bron, ook wilde hij voordat hij een boek uitbracht zelf de locaties bezoeken waar de veldslagen zich afgespeeld hadden. Ambrose vond het belangrijk om met zijn boeken de geschiedenis uit te leggen en mensen te informeren en te entertainen. ”Teaching and writing are one to me -- in each case I am telling a story. As I sit at my computer, or stand at the podium, I think of myself as sitting around the campfire after a day on the trail, telling stories that I hope will have the members of the audience, or the readers, leaning forward just a bit, wanting to know what happens next - Stephen E. Ambrose”. De boeken van Ambrose kwamen mede tot stand dankzij zijn vrouw Moira Buckley Ambrose, die aan het eind van elke werkdag de geschreven teksten van haar man kritisch bestudeerde. Ambrose en zijn vrouw hadden vijf kinderen. De kinderen zorgden toen ze klein waren voor veel drukte in huis en Ambrose maakte er een gewoonte van om 8 uur ’s avonds naar bed te gaan en om vier uur ’s ochtends op te staan, zo had hij ’s ochtends drie uur de tijd om in alle rust te schrijven terwijl zijn kinderen en vrouw nog lagen te slapen. Zijn vroegere docent William B. Hesseltine bestempelde het werk van een auteur als monnikenwerk en een schrijver had volgens hem de eenzaamste baan van de wereld. Naast zijn werk als docent, historicus en auteur van boeken schreef Ambrose verschillende artikelen voor kranten en tijdschriften waaronder American Historical Review, Harvard Magazine, American Heritage, New York Times Book Review, London Times Literary Supplement, Vanity Fair, Newsweek, Forbes, Wall Street Journal, The New York Times, The Dallas Morning News en The New York Daily News. Ook schreef hij artikelen in opdracht van verschillende universiteiten en was hij betrokken bij verschillende boeken van collega schrijvers, onder andere als auteur van het voorwoord. Ambrose overleed op 13 oktober 2002 aan longkanker.
Titel: Band of Brothers
Regisseurs: David Frankel (deel 7 "The Breaking Point" en deel 9 "Why We Fight") Tom Hanks (deel 5 "Crossroads") David Leland (deel 6 "Bastogne") Richard Loncraine (deel 2 "Day of Days") David Nutter (deel 4 "Replacements") Phil A. Robinson (deel 1 "Currahee") Mikael Salomon (deel 3 "Carentan" en deel 10 "Points") Tony To (deel 8 "The Last Patrol") Steven Spielberg (eind montage e.d.) Namen van de acteurs en hun rol: Damain Lewis - Mjr. Dick Winsters
David Schwimmer - Cpt. Herbert Sobel
Ron Livingston - Cpt. Lewis Nixton
Eion Bailey - Pvt. David Webster
Frank Hughes - Sgt. Bill Guarnere
Dale Dye - Cln. Sink
Shane Taylor - Cpl. Eugene Roe
Micheal Cudlitz - Sgt. ‘Bull’ Randelman
Neal McDonough - 1st Lt. ‘Buck’Compton
Matthew leitch - Pvt. Floyd Talbert
James Madio - Sgt. Perconte
Matthew Settle - Cpt. Ronald Speirs
Donnie Wahlberg - 2nd Lt. Carwoord Lipton Genre: Oorlog, drama Samenvatting: Aflevering 1 Curahee Het is 1942 en de vrijwilligers beginnen met hun training die uit zal maken of ze geschikt zijn om toe te treden tot Amerika's nieuwste regiment; de paratroepers. In Kamp Toccoa (Georgia), en onder leiding van de zeer strikte Herbert M. Sobel (David Schwimmer) krijgen de 'groentjes' een training die er voor zal zorgen dat ze kunnen toetreden tot de elite eenheid van het 506de Parachute Infantry Regiment. Dagelijks de berg 'Currahee' op en neer (de naam van de berg zou het uiteindelijke motto van het 506de worden, het zou een Indiaanse kreet zijn 'Currahee', die vertaald werd als 'We Stand Alone Together'. We zien hoofdrolspelers zoals Bull Randleman, Don Malarkey, Carwood Lipton en Walter Gordon. Als hun opleiding vordert ontstaat er een rivaliteit tussen Sobel en Luitenant Winters. De eerste wordt door de mannen gehaat, maar heeft de band tussen de mannen onderling onbewust sterker gemaakt door hun gemeenschappelijke haat jegens hem. De jonge Winters daarentegen, heeft hun bewondering en respect verdient door zijn rustige en doeltreffende optreden. Uiteindelijk vertrekt Easy Company vanuit Georgia naar Engeland om daar verder te trainen en zich voor te bereiden op de dag van de invasie. Als er openlijk duidelijk wordt gemaakt dat geen van zijn soldaten vertrouwen heeft om met Sobel de oorlog in te gaan grijpt de legerleiding in. Voor de rest van hun leven zal er altijd onderscheid gemaakt worden door de mannen van Easy company; zij die in Toccoa getraind zijn (Toccoa-Men) en de latere nieuwe toevoegingen (Replacements) Deze aflevering laat de Toccoa-basis zien, het begin van de unieke band die de Easy Company veteranen onderling hebben tot op de dag van vandaag. Aflevering 2 Day of Days In de nacht van 5 op 6 juni vertrekken vliegtuigen met duizenden parachutisten richting Frankrijk. Boven het Kanaal passeren ze de invasievloot die met meer dan 5.000 schepen op weg is naar hun bestemming. Boven het vaste land komen de vliegtuigen onder zwaar vuur van de duizenden luchtafweerkanonnen van de Duitse bezetter. Nagenoeg geen van de groepen die gedropt worden komt op de juiste plek neer. Verspreid over tientallen kilometers in velden, weilanden, bossen en moeras zoeken de soldaten elkaar op. Velen van hen hebben hun wapens en uitrusting verloren. Winters is alleen nog maar gewapend met een mes maar begint de verspreide soldaten te verzamelen. Bill Guarnere, die vlak voor het vertrek uit Engeland heeft gelezen dat zijn broer gesneuveld was, grijpt de eerste de beste gelegenheid aan om wraak te nemen. Winters komt in een Frans dorpje zijn vriend Lewis Nixon tegen. Later krijgt Lt. Winters (plaatsvervangend commandant van E-Compagnie. De commandant was vermist) de opdracht om met 12 man een batterij .88mm kannonen die UTAH-Beach beschiet te veroveren. Dit deed hij met succes. Bij dat batterij lagen ook mappen die de plekken van alle batterijen in Normandië aangaf. Maar hij had z’n eerste dode onder zijn bevel. Lt. Winters kreeg voor deze zeer succesvolle actie (het is nog steeds een schoolvoorbeeld bij de militaire opleiding in de VS) een onderscheiding net als de mannen die eraan meewerkten. Aflevering 3 Carentan Easy Company krijgt van hogerhand de opdracht om het stadje Carentan in te nemen. Deze stad ligt een stuk landinwaarts en bezit een belangrijk treinstation. In de slag die volgt vallen er verschillende slachtoffers. Sommige soldaten, zoals de emotionele Blithe (Marc Warren) hebben het moeilijk om over te schakelen van training naar de werkelijkheid van de oorlog. Zijn maten raken en gewond en er vallen doden. Na de verovering van Carentan, waarbij Winters een schampschot aan zijn been oploopt, moet een Duitse tegenaanval (met panzers) worden afgeslagen. De lines lagen als volgt: D-Compangie aan de rechter kant, F-Compangie in het midden en E-compangie aan de rechter kant. Toen de aanval door de Duitsers werd ingezet werd de F-Compagnie door hevig inkomend vuur uiteen geslagen waardoor de commandant van F besloot terug te trekken. Hierdoor kwam de rechterkant van D-Compangie bloot te liggen waarop hun zich ook terugtrokken. Easy bleef dus over met rechts een spoorlijn en met een ongedekte linkerkant. Toen er links een Duitse tank doorbrak werd die vernietigd door een bazooka. Toen de tank vernietigd was trokken de andere aankomende tanks zich terug. Tegen die tijd waren D en F-compangie enigszins hervormd en werden weer in het linkergat gestuurd zodat die weer opgevuld was. Een beweging van de Duisters om E te flanken via de spoorlijn werd door mortiervuur verijdeld. Zo behielden ze het plaatsje Carentan . Na zeven weken strijd keert het regiment terug naar Engeland. Maar hun vreugde is van zeer korte duur als blijkt dat ze er al snel weer op uit moeten. Aflevering 4 Replacements Aangezien de strijd nogal wat doden en gewonden op heeft geleverd krijgt Easy een groep nieuwe versterkingen toebedeelt. Deze 'nieuwe' jongens worden met gemengde gevoelens ontvangen. Er is wat wrijving tussen de 'veteranen' en de replacements zoals Heffron, King, Hashey en Compton. Ondertussen heeft het geallieerde oppercommando besloten operatie Market Garden uit te gaan voeren. Als onderdeel van deze actie zal de 101ste Airborne Divisie een deel van het 'parachutisten-tapijt' vormen die de weg voor de pantsertroepen vrij zal moeten maken. De landingen in Nederland gaan voor Easy van een leien dakje. Ze komen als 'Angels from Above' uit de heldere lucht op de uitgestrekte Nederlandse akkers neervallen. De mannen bevrijden Eindhoven zonder enige noemenswaardige tegenstand en krijgen hulp aangeboden van het Nederlandse ondergronds. Met gemengde gevoelens zien ze hoe de Nederlandse bevolking zich massaal aan het afreageren is op mensen die verdacht worden van 'heulen' met de vijand. Later worden de paratroepers samen met wat Engelse tanks teruggeworpen door sterke Duitse troepen. Hierbij vallen veel slachtoffers. Eén soldaat, Bull Randleman, blijft achter en verstopt zich in een boerenschuur. Terwijl Compton door allebei zijn bilhelften wordt geschoten. Aflevering 5 Crossroads De aflevering die geregisseerd werd door Tom Hanks. Speelt zich ook af in Nederland, in het riviergebied nabij Heteren - Opheusden wat door de soldaten 'The Island' genoemd zou gaan worden. Easy graaft zich in in de weilanden nabij de grote rivieren (slechts 15 kilometer van Arnhem verwijderd). Als Luitenant Winters een dijk over rent met getrokken bajonet op zijn geweer komt hij oog in oog te staan met een jonge Duitse soldaat; een beeld dat hem blijft achtervolgen. Easy doet een poging om Engelse troepen te bevrijden die aan de overkant van de rivier vast zijn komen te zitten. Ook krijgen ze te maken met artillerie beschietingen en verrassen ze een grote groep vijandelijke soldaten die van plan was een tegenaanval uit te voeren door over een dijk te komen. Aan het einde van de rit worden de troepen naar Camp Mourmelon in Frankrijk gebracht om op adem te komen. Opnieuw arriveren er Replacements zoals Patrick 'O Keefe. Dan worden de mannen overhaast in vrachtwagens naar Bastogne vervoerd waar de Duitsers over een breed front een offensief hebben ingezet. Ze passeren uitgeputte en gehavende infanterie soldaten die zich terugtrekken van de nieuwe frontlinie. Zonder winterkleding, met te weinig munitie gaat Easy wederom op pad. Aflevering vol emotie. De gepromoveerde Winters heeft veel flashbacks en Fred 'Moose' Heiliger neemt het commando over Easy Company over. Laatstgenoemde overleed in Amerika eind 2001, nadat de afleveringen van deze serie op de Amerikaanse TV waren uitgezonden. Aflevering 6 Bastogne In de besneeuwde bossen van Bastogne (de plaats die sommigen van ons zullen kennen als Bastenaken) heeft Easy company zich in de bevroren grond ingegraven. In de extreme kou krijgen de soldaten last van bevriezingsverschijnselen. Winters moet het ijs in zijn scheerbeker stukhakken en Guarnere heeft het gevoel dat als hij urineert er 'naalden' uitkomen. We volgen medic Eugene Roe die tussen de frontlinies en het belegerde en omsingelde stadje heen en weer trekt en een vriendschap sluit met een plaatselijke verpleegster. In het 'Bois du Jacques' (Jacks Woods) komen de soldaten van het 101ste onder vuur te liggen van de Duitse 88mm kanonnen die de bomen rond de schuttersputjes als luciferhoutjes doen versplinteren. Ook hun eigen (domme of heldhaftige) gedrag breekt sommige soldaten zoals Hoobler, Guarnere en Toye op. Heftige aflevering waarin de spanning van de mist, de inslaande granaten en de kou de kamer lijken in te komen. Aflevering 7 The Breaking Point Easy krijgt de opdracht om vanuit het relatief veilige bos een stadje te veroveren. Dit stadje, Foy, wordt door de Duitsers verdedigd. De Amerikaanse parachutisten moet dus hun betrekkelijk veilige loopgraven verlaten. In het open veld barst de strijd los. De twijfelachtige (nieuwe) leider van Easy laat het gruwelijk afweten. Duits geschut, Duitse infanterie en vooral de vijandelijke scherpschutters maken het geheel een hachelijke onderneming. Het wordt Compton uiteindelijk allemaal te veel. Winters zou het liefst zelf de leiding in handen nemen maar zal door zijn commandant, Colonel Robert F. Sink, worden teruggefloten. Winters stuurt Luitenant Ronald Speirs naar zijn zwaar onder vuur liggende mannen toe en deze bevestigd zijn legendarische reputatie opnieuw door dwars door de vijandelijke linies heen te rennen. Actie, spanning en frustratie. Aflevering 8 The Patrol Winters is inmiddels gepromoveerd tot commandant van het 2nd Battalion. Het valt hem echter tegen om zo 'ver' van zijn mannen af te staan, na al hun gezamelijke gevechtervaringen tijden D-Day, in Normandië, tijdens Market Garden, in Nederland en de Ardennen. Carwood Lipton (Donnie Wahlberg) blijkt echter de lijm te zijn die de mannen van Easy bij elkaar zal houden. In deze aflevering maakt Colin Hanks (de zoon van…) zijn opwachting als Luitenant Jones, een West Point officier die staat te trappelen om zichzelf te bewijzen. Een groep Easy soldaten krijgt de opdracht om een riviertje per boot over te steken en een Duitse soldaat (of soldaten) te 'ontvoeren' teneinde informatie los te krijgen; een waanzinnige
David Webster keert terug bij Easy nadat hij bij eerdere strijd gewond was geraakt. De denker en schrijver onder de soldaten van Easy, die Webster is, merkt dat de soldaten hard en afstandelijk zijn geworden, bang om een emotionele band aan te gaan, bang om een nieuwe vriend te verliezen. Winters promoveert opnieuw in rang, zijn vriend Nixon begint steeds meer te drinken. Sterke aflevering met actie en achtergronden die het leven van Easy Company in deze periode schetst. Aflevering 9 Why we Fight Dit is de aflevering waar sommige medewerkers van Band of Brothers zich speciaal voor hadden opgegeven. De keerzijde van de verworven oorlogsmedaille. De keiharde verschrikkingen van het nazi-regime worden duidelijk in deze episode. De geruchten die de soldaten hebben gehoord blijken waar te zijn. De Duitsers hebben in concentratiekampen honderden, duizenden, miljoenen mensen om het leven gebracht. De tolk van Easy Company, Liebgott, heeft zijn emoties nauwelijks onder controle als de Geallieerde legerleiding besluit om de bevrijdde concentratiekamp slachtoffers tijdelijk terug op te sluiten. Er wordt zelfs een strafexpeditie ondernomen om een kamp-beul te pakken te nemen. Luitenant Nixon stuit op de vrouw van een hoge Duitse Officier terwijl hij op zoek is naar drank. De plaatselijk bevolking die het allemaal 'nicht gewusst' heeft wat er zich in hun achtertuin afspeelde, wordt gedwongen om de doden in het concentratiekamp te begraven. Aflevering 10 Points Het Adelaarsnest, het buitenverblijf van Hitler, zal door Easy worden ingenomen. De oorlog loopt op zijn einde, de Duitse overgave is een feit. Duizenden krijgsgevangen leggen hun lot op ordelijke, Duitse, wijze in de handen van de geallieerde overwinnaars. Easy Company laat zich helemaal gaan. 'Souvenirs' worden verzameld. (Zilveren serviezen, porselein, wapens, sieraden enz.) Ondertussen is Carwood Lipton van sergeant tot luitenant opgeklommen. Majoor Dick Winters ontdekt dat het huis van Hermann Goering een grote kelder heeft die geheel volgepakt is met duizenden flessen sterke drank. Een zeer geschikt geschenk voor zijn vriend Lewis Nixon, die hem bovendien een naoorlogse topfunctie aanbied in het bedrijf van zijn steenrijke familie. Sommige soldaten kunnen terug naar huis, naar de Verenigde Staten. Maar alleen die soldaten die genoeg punten hebben verzameld gedurende hun actieve dienstperiode. Een doorgestoken loting zorgt ervoor dat Shifty Powers alsnog naar huis kan met zijn tas vol 'souvenirs'. Winter overweegt zich vrijwillig aan te melden voor de oorlog tegen Japan, die nog steeds verder gaat in de Pacific. De drank eist helaas nog 'casualties' na de oorlog. Emotionele afsluiting van een groep mannen die je in 10 aflevering persoonlijk lijkt te hebben leren kennen. Met betrekking tot het afscheid van Shifty Powers: de wagen waarin hij vertrok zou een ongeluk krijgen en hij zou maanden in de verpleging gaan waarbij al zijn souvenirs gestolen zouden worden. Uiteindelijk kwam hij als één van de laatste Easy-mannen terug in Amerika. Op D-Day 2001, op Utah Beach, verscheen een kerngezonde Shify Powers temidden van als Guarnere, Winters, Speirs, Heffron, Garcia en Malarkey. Aflevering 11 De Documentaire:'We Stand Alone Together' Naar aanleiding van de interviews met de veteranen, die in het begin van de aflevering van de serie deels zijn opgenomen, werd besloten om een extra documentaire toe te voegen. Hierin komen de diverse veteranen zoals Winters, Lipton, Guarnere, Martin en Malarkey aan het woord. Er zijn unieke filmbeelden te zien en we vergezellen 'Wild' Bill Guarnere en 'Babe' Heffron in hun bezoek aan het 'Bois du Jacques' nabij het dorpje Foy in de Ardennen. Het was op die plek dat Bill Guarnere zijn been verloor. Winters laat het wapen zien dat hij van een Duitse officier heeft gekregen als teken van diens persoonlijke overgave. 'Het is nog nooit afgevuurd en ik zal er voor zorgen dat het nooit afgevuurd zal worden'. Het verhaal van Toccoa naar Engeland naar Normandië, van Holland (let op hoe Carwood Lipton zich over 'ons' Nederlanders uit laat) naar de Ardennen, en van Frankrijk naar Duitsland naar Oostenrijk.
Plaatsen waar het zich afspeelt: Toccoa - Opleidingskamp. Normandië - D-Day. Carentan - Frankrijk, Normandië. Eerste strijdtoneel van E-Compagnie. Eindhoven e.o. - Voor missie: “Market Garden” Bastonge - Belgische Ardennen. Foy - Plaatsje bij Bastonge. Haguenau - Bezettingsplaats. Een Duits dorpje - Concentratiekamp. Berchtesgraden - Adelaarsnest. Engeland - Rust- en opknapplaats Tijd: Het verhaal speelt zich meestal af in een chronologische volgorde. Uitzonderingen daarop zijn: deel 1 “Curahee”, deel 5 “Crossroads” en deel 9 “Why we fight”. In die drie afleveringen zijn er flash-backs. Het speelt zich af van juli 1942 tot en met juli 1945. Begin: Het verhaal begint bij de verzameling van alle troepen op een vliegveld. Daar krijgen ze te horen dat de invasie 24 uur is uitgesteld i.v.m. slecht weer. Dan gaan ze 2 jaar terug in de tijd en beginnen ze bij een inspectie van E-Compangie door Cpt. Sobel waar hij alle weekend verloven inneemt omdat sommige leden van E-Compangie hun spullen niet in orde hebben. Einde: Het verhaal eindigt met een honkbalwedstrijd waarin gezegd wordt wie wat gaat doen na de oorlog en hoe het met hun vergaan is. Muziek: Áls er al muziek wordt gespeeld in de film is dat meestal emotionele muziek. Beelden: Het zijn meestal rustige beelden. Ook tijdens gevechten wordt er zoveel mogelijk rust bewaard wat het geheel overzichtelijk houdt. Beoordeling: Een hele goede serie, waarin de emoties goed uitgedrukt worden en het verhaal goed in elkaar zit. Het is ook heel interessant dat er niet 1 persoon in de schijnwerpers staat maar een groep waarin er mensen afvallen en bij komen. De personages worden goed gespeeld. De actie die erin zit is niet teveel maar wel heel realistisch. Een afgerukt been is ook echt een afgerukt been. Een aanrader om te kijken als je van oorlog films/series houd. Vragen: 9. Spreekt het onderwerp je aan? Is het een onderwerp waar je al eens over hebt nagedacht? 10. Ben je door deze film anders over het onderwerp gaan denken? 11. Was de uitwerking van het onderwerp verrassend of bijzonder? 12. Ben jij het eens met de mening die uit het boek blijkt over dit onderwerp.
Antwoorden: 1. Het onderwerp spreekt me enorm aan. De tweede wereld oorlog heeft mij altijd al geboeid. Ik heb er natuurlijk wel eens over nagedacht hoe het zou zijn om in zo’n situatie te zitten. En het mooie aan deze serie is dat je ziet hoe het leven in de strijd zelf was. 2. Niet zo heel erg eigenlijk. Het is niet zo indringend dat het een dusdanige indruk achter laat dat je er anders over gaat denken. 3. Het was zeer verrassend hoe het was uitgewerkt. In de meeste oorlogsfilms draait het om de actie en/of het verhaal. Deze serie is veel meer op de karakters zelf uitgewerkt. Je merkt ook dat af en toe een aflevering het meeste om één persoon draait. 4. Er geen mening in deze serie. Het is meer een soort van documentaire over de E-Compagnie. Dus hierop kan ik geen antwoord geven. Vragen: 10. Bevat het verhaal voldoende gebeurtenissen om te blijven boeien? 11. Vind je de gebeurtenissen: spannend/ boeiend/ herkenbaar/ dramatisch/ humoristisch/ zwaarwichtig/ geloofwaardig/ verrassend/ onaanvaardbaar/ waarschijnlijk/ schokkend? Leg je keuze duidelijk uit met voorbeelden. 12. Hebben de gebeurtenissen je aan het denken gezet? 13. Zijn de gebeurtenissen moeilijk of is het verband moeilijk te verklaren Antwoorden: 5. Ja, ook tijdens de zogenoemde rustpauzes gebeuren er genoeg dingen. 6. Spannend: omdat je niet weet wat er kan gebeuren op sommige momenten gaat gebeuren en dingen vaak onverwacht komen. Geloofwaardig omdat de meeste dingen ook echt zo gebeurt zijn. 7. Niet echt, het is meer een amusementsserie. Er zijn niet echt dingen waarover je zou kunnen nadenken
8. Nee, de gebeurtenissen zijn niet moeilijk. De missies die ze krijgen zijn alom bekend en als er iets nieuws is wordt het goed uitgelegd. Vragen: 13. Is de hoofdpersoon de held/heldin op wie je zou willen lijken? Waarom? 14. Hebben de personages eigenschappen die je bewondert, gewoon vind, of verafschuwd? Leg uit. 15. Reageer de personen voorspelbaar of juist niet
16. Welke personages lijken op echte mensen
17. Van welke personages kom je het meest te weten? 18. Ben jij het eens met de beslissingen of de ideeën van de personages? Licht toe. Antwoorden: 7. Voor een deel wel ja. Die mannen zijn dapper, overtuigd van iets, goed getraind en het lijkt alsof ze niks vrezen. Dat is toch wel het beeld die iedereen wel van zichzelf zou willen hebben. 8. Ik bewonder hun vooral hun vriendschap die zo sterk is dat je voor de ander dood zou gaan om hem te redden. Dit is iets moois waarvan ik vind dat je het tegenwoordig te weinig ziet. 9. Allemaal. Het zijn ook echte mensen die worden beschreven. 10. Van Richard Winters, Lewis Nixton, Carwood Lipton en Eugene Roe

5. Ja, toen Mjr. Winters een 2e bevel kreeg voor een patrouille voor krijgsgevangenen negeerde hij dat order. Hij vond het onverantwoord en gevaarlijk. Dit is hetzelfde als wat ik toen dacht toen ik het las. Dit was dan mijn literair werkstuk. Hopelijk heeft U het met plezier gelezen. Ik ben er te laat aan begonnen waardoor sommige dingen incompleet zijn. Ik heb hiervan geleerd en het zal me niet snel een tweede keer gebeuren. Ik vond het wel leuk om te doen achteraf. Het zijn interessante boeken en serie.

REACTIES

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.