Kanker

Inleiding Dit werkstuk gaat over de ziekte “kanker”. Er zijn verschillende soorten kanker, wel honderd soorten. Kanker kan op verschillende plaatsen in het lichaam ontstaan en elk soort is weer een hele andere ziekte. Een duidelijk kenmerk van al deze ziekten is dat er een ongeremde celdeling is. Al die miljarden cellen vormen de bouwstenen van ons lichaam. De meeste cellen delen zich en uit één cel bestaan dan twee nieuwe cellen, die zich ook weer delen. Het delen van de cellen is nodig, omdat we zo groeien en het vervangt de oude en beschadigde cellen. De lichaamscellen kunnen door veel invloeden beschadigd raken. Als het goed is herstellen onze zogenaamde ‘repareer genen’ de cellen dan weer; maar het kan ook zo zijn dat een cel beschadigd raakt en niet meer te herstellen is. De beschadiging kan dan leiden tot een aantal veranderingen in de genen. Hierdoor wordt de groei, de deling en de ontwikkeling aangetast. Zo ontstaat een ongeremde celdeling en die leidt weer tot gezwel of tumor. Een kanker is een gezwel of tumor die goedaardig of kwaadaardig kan zijn. Als het goedaardig is zijn er geen uitzaaiingen en als het kwaadaardig is zijn die er wel. Mijn vragen: - Wat is kanker? - Welke soort van deze ziekte komt het meeste voor? - Welke behandelingen zijn er tegen kanker? - Is er een verschil met kanker tussen mannen en vrouwen? - Wat is borstkanker? - Wat is longkanker? - Overlijden er meer rokers aan deze ziekte dan nietrokers? - In welke tijd is kanker ontstaan? Gedicht… een hand dat door de muur grijpt
van een gevangenis

grijpt hard maar ook mis
want daarbinnen is niets
alles opgelost in tijd
het hof van eden, tijdloos
wie de klok de tijd verwijt
vervalt zelf tot stof
gouden sterren in hun hoofd
zakken in een rode nevel
niets verlichtend maar verdoofd
blijft in verdwazing achter
ren rond tot ik besef
dat ik verdwaal in eigen recht
me verkleumen, laten vallen, plaats maak voor een ander
als een herfstblad
een hand grijpt door de muur
zoekend naar iets wat hem vult
maakt dood
me bloed kleurt de grond
hemelsrood
me tranen branden door de vloer
probeer te vergeten
hoe dit kwaad zal heten
maar om vergissingen te verkomen
kanker vernietigt alle dromen…
Het belang van de vroege ontdekking…(!) Als kanker wordt ontdekt, is het meestal zo dat er al een ontwikkeling van tientallen jaren aan vooraf is gegaan. De lichaamscel wordt pas na meerdere veranderingen een kankercel, daarom wordt kanker vaak veel later ontdekt. Tweederde van alle kankerpatiënten is ouder dan 60 jaar en dat komt doordat de kans op een verstoring in de celdeling toeneemt naarmate je ouder wordt. De vroege ontdekking van kanker is zeer belangrijk. Als een tumor wordt ontdekt terwijl die nog niet is uitgezaaid, is er veel meer kans op herstel. Die kans is nog groter als de tumor nog niet in zijn omgeving is ingegroeid. Als je een gezwel (bijv. knobbeltje in je borst) voelt dan zijn daar dus jaren aan vooraf gegaan waarin dit proces al bezig was. Een tumor geeft niet meteen klachten, zoals kortademigheid bij longkanker en dat maakt een vroege ontdekking vaak lastig. Er zijn verschillende methoden die kunnen helpen om kanker vroegtijdiger te ontdekken. Met deze methoden kan alleen niet zeker gezegd worden of het een voorstadium van kanker is. Als de ziekte vroeg ontdekt wordt, is er natuurlijk de kans dat diegene niet van kanker geneest… Het kan een kuchje zijn… een knobbeltje… een plekje op de huid… maar hoe kan je dan vaststellen dat het kanker is?! Dit zijn klachten die veel voorkomen en waarvoor vaak een voor de hand liggende verklaring. Het zijn klachten die meestal vanzelf weer overgaan. Deze klachten hoeven dus niet perse op kanker te wijzen, maar het kunnen wel waarschuwingssignalen zijn. Het is wel belangrijk om een aantal klachten serieus te nemen en of een klacht op kanker zou kunnen wijzen kan alleen een arts vaststellen. Het is verstandig als je klachten al langer dan vier weken hebt, er mee naar de huisarts te gaan en soms is het verstandig om eerder te gaan. Om mensen te helpen bij het bekijken van de klachten heeft de KWF kankerbestrijding een module ontwikkeld onder de titel ‘KWF klachtadvies’. Dit zijn de bekende klachten: Blijvende heesheid of hoest; slikklachten; nieuwe of veranderde moedervlekken; een schilferend plekje of bobbeltje op de huid; een verdikking of knobbel(tje) ergens in uw lichaam; ongewoon vaginaal, bloedverlies of abnormale afscheiding; blijvende veranderingen in de stoelgang zonder duidelijke aanleiding; urinewegproblemen of veranderingen bij het plassen; gewichtsverlies zonder aanleiding. Bij sommige mensen wordt er al van te voren getest of ze kanker hebben. Dit gebeurt als er in een familie bijvoorbeeld een erfelijke vorm van kanker voorkomt. Er wordt dan uitgezocht wie er kans lopen op deze vorm van kanker (broers, zussen, kinderen). Ze kunnen regelmatig aan de controleonderzoeken meedoen. Krantenbericht 55% vrouwen rookt door tijdens zwangerschap
Stappenplan helpt zwangere vrouwen te stoppen… Amsterdam, 3 maart 2005 – 55% van de rokende vrouwen rookt nog steeds op het moment dat ze voor de eerste keer bij de verloskundige komt. Dit blijkt uit onderzoek onder 1132 vrouwen. Dit staat in groot contrast met het voornemen van 84% van de rokende vrouwen om bij een beginnende zwangerschap te stoppen met roken. KWF Kankerbestrijding start vandaag de campagne ‘Rookvrij Zwanger’ om rokende vrouwen die zwanger zijn of willen worden te stimuleren te stoppen met roken. Van alle mensen die overlijden aan kanker is 30% toe te schrijven aan roken. KWF Kankerbestrijding ziet het daarom als een belangrijke taak om het roken te ontmoedigen. In Nederland rookte in 2003 31% van de vrouwen tussen 20 en 34 jaar, een leeftijdsgroep waarin veel zwangerschappen voorkomen. Vrouwen die roken voor of tijdens de zwangerschap hebben een groter risico op een aantal complicaties. In de eerste plaats beïnvloedt roken de vruchtbaarheid van zowel mannen als vrouwen. Rokende vrouwen doen er gemiddeld twee keer zo lang over om zwanger te raken dan vrouwen die niet roken. Vrouwen die roken hebben meer kans op een vroeggeboorte en abortus en hebben meer kans een kind te krijgen met een te laag geboortegewicht. Zo zijn baby’s van rokende moeders gemiddeld 200 gram lichter dan baby’s van moeders die niet roken. Daarnaast hebben baby’s van wie de moeder rookte tijdens de zwangerschap een groter risico op wiegendood, een hazenlip of klompvoetje. Ook hebben de kinderen een groter risico op longaandoeningen zoals astma en bronchitis, darmstoornissen en leerproblemen. Pakket ‘Stoppen voor twee’ Om zwangere vrouwen te helpen met het stoppen met roken, heeft KWF Kankerbestrijding het hulppakket ‘Stoppen voor twee’ ontwikkeld. Het pakket geeft vrouwen in zeven stappen praktische handvatten om het stoppen goed voor te bereiden én vol te houden. Op de campagnesite rookvrijzwanger.nl staat aanvullende informatie. Ook worden ondersteunende middelen aangeboden zoals een videofilm van een gynaecoloog en kinderarts die vertellen over de risico’s, een gastenboek waarin vrouwen elkaar tips kunnen geven, een dagboek en e-cards. Geschiedenis en gedachtenis De naam kanker kent geen lange geschiedenis. Tot ver in de jaren zeventig leed iemand niet aan kanker, maar had hij de ‘gevreesde ziekte’ of ‘k’… Het was niet zo heel lang geleden nog volstrekt ondenkbaar dat je in gezelschap het woord ‘kanker’ liet vallen. Vaak verzon men een andere minder angstaanjagende ziekte. Ook artsen deden er aan mee om de verhalen en taboe rond kanker in stand te houden. Vaak vertelde een arts het dan ook niet aan de patiënt, want die waarheid kon hij niet aan. De familie wist het dan vaak wel. Gelukkig is de taboe rond kanker in onze cultuur heel wat minder geworden en is er meer openheid ontstaan. In andere culturen vinden de mensen het vaak nog ongepast om het de patiënt te vertellen. In Nederland zijn die mensen er natuurlijk ook, waaronder ook artsen die er moeite mee hebben om ‘gewoon’ over kanker te praten. Over het algemeen draaien de artsen er nu niet meer omheen en zeggen ze gewoon waar het op staat als je kanker hebt. In het dagelijks leven doen mensen er vaak niet meer zo moeilijk over en wordt het woord kanker gewoon gebruikt. Er bestaan wel nog veel vragen en misverstanden rond kanker. Oorzaken van kanker De vraag: Waarom heb ik kanker gekregen? Zal iedereen die kanker heeft vroeg of laat stellen. Alleen is hier geen antwoord op, omdat er geen rechtstreeks of eenduidig antwoord is. Veel mensen kunnen met die onzekerheid niet leven en gaan zelf dan een oorzaak bedenken. Sommige mensen zeggen dat het door het milieu komt en daarbij moet je denken aan luchtverontreiniging, gifstoffen in de bodem, vervuild grondwater en het gat in de ozonlaag. Anderen zeggen weer dat het aan onze eetgewoonten ligt. Het ligt volgens hun aan de grote hoeveelheden vet die we dagelijks binnenkrijgen. Het gaat ook om het vlees, de conserveringsmiddelen en kleurstoffen in het voedsel. Weer anderen zeggen dat het komt door het ongezonde dat we leiden, de stress, het roken, het drinken. Het komt volgens hun ook door te weinig beweging en te weinig ontspanning. Maar er zijn ook mensen die ervan uit gaan dat kanker niets te maken heeft met hoe je leeft of wat je eet, omdat het erfelijk is. Soms wordt er zelfs beweerd dat kanker ‘tussen je oren’ zit. Over de oorzaken van kanker is nog niet heel veel bekend, maar in de medische kringen gaat men er tegenwoordig van uit dat kanker in de meeste gevallen niet door één factor wordt veroorzaakt, maar door een samenspel van verschillende factoren. Deze factoren kunnen zowel van buitenaf als van binnenuit komen. De bovenstaande gedachtenissen van mensen zijn zelden de enige factoren.
Kinderen en kanker In tegenstelling tot volwassenen is kanker veel sneller zichtbaar of aan te duiden bij kinderen. Bij volwassenen duurt dit gemiddeld heel wat jaren. Over de meeste vormen en de oorzaken van kanker bij kinderen is weinig bekend. Meer dan 400 kinderen tussen 0 en 15 jaar krijgt de diagnose kanker. Dit zijn enkele bekende cijfers: - Gemiddeld 70% van de kinderen geneest. - Per kankersoort verschilt de prognose. - Kinderen krijgen meestal andere vormen van kanker dan volwassenen. Daarom worden kinderen anders behandeld. - De verwachting is dat in 2010 er 1 op de 250 mensen tussen de 18 en 45 jaar een vorm van kinderkanker heeft gehad. Kinderen krijgen een speciale zorg. Een bepaald aantal ziekenhuizen in Nederland kan kinderen deze speciale zorg geven. Deze behandelingen en onderzoeken vereisen een speciale en een grote kennis en veel ervaring. Zo ook de nieuwe onderzoeken en behandelingen. Er zijn in Nederland 7 ziekenhuizen waar ze in kinderkanker zijn gespecialiseerd. De meest voorkomende soorten van kinderkanker zijn: Leukemie (bloedkanker) 25% Tumoren van het centraal zenuwstelsel (hersentumoren) 20% Lymfeklierkanker (Hodgkin en non-Hodgkin lymfoom) 11% Wilms-tumor en andere niertumoren 5% Neuroblastoom 5% Bottumoren 7% Tumoren van de weke delen 7% Retinoblastoom 3% Kiemceltumoren 3% Incidentie en sterftecijfers… Soort kanker Aantal nieuw ontdekte tumoren(2000) (*) Aantal mensen overleden aan kanker(2003) (**) 5-Jaars overlevings %1992 - 1997 (***) man vrouw totaal man vrouw totaal
Alvleesklierkanker 771 745 1.516 877 956 1.833 8% Baarmoederhalskanker 677 677 214 214 73% Baarmoederkanker 1.457 1.457 281 281 85% Blaaskanker-niet invasief (telt niet mee in telling) 1.8091.688 533428 2.3422.116 795 349 1.144 57% Borstkanker 64 11.232 11.296 30 3.361 3.391 80% Dikke darmkanker totaal-colonkanker-rectosigmoïd-rectumkanker 4.7482.9004751.373 4.4093.117355937 9.1576.0178302.310 2.2441.71848478 2.1851.78733365 4.4293.50581843 56% Eierstokkanker 1.116 1.116 928 928 43% Hersentumoren 555 436 991 375 300 675 31% Lip-, mond- en keelkanker 1.057 554 1.611 362 204 566 Afhankelijk van de tumorsoort
Leukemie totaal (onderstaande vormen)-acute lymfatische leukemie-acute niet-lymfatische leukemie-chronische lymfatische leukemie-chronische myeloïde leukemie 6519623623188 5238920916659 1.174185445397147 624 507 1.131 28%20%69%36% Longkanker 6.391 2.428 8.819 6.156 2.706 8.862 18% Maagkanker 1.349 762 2.111 977 629 1.606 22% Melanoom 1.012 1.406 2.418 308 240 548 man 73%vrouw 89% Nierkanker 862 593 1.455 509 357 866 58% Non-hodgkin lymfomen 1.193 982 2.175 586 539 1.125 51% Prostaatkanker 6.892 6.892 2.349 2.349 74% Slokdarmkanker 816 338 1.154 971 376 1.347 13% Strottenhoofd 567 102 669 200 39 239 77% Zaadbalkanker 498 498 31 31 95% Ziekte van hodgkin 219 145 364 28 16 44 83% Ziekte van kahler 412 342 754 342 275 617 27% Overige vormen 5.651 4.667 10.318 3.084 2.896 5.980 Totaal alle typen kanker 35.517 33.447 68.964 20.848 17.358 38.206 De behandelingen tegen kanker Een operatie is een mogelijkheid bij kanker. Of het kan, wordt door verschillende factoren bepaald. Hierbij is de uitbreiding een belangrijke factor van de ziekte. Er is dan de vraag: Is het een plaatselijk ziekteproces of zijn er ook uitzaaiingen? Als er uitzaaiingen zijn is er ook nog het verschil of het alleen in de lymfeklieren in de buurt van de tumor zit of dat er ook uitzaaiingen in andere organen zijn. Bij een plaatselijke ziekteproces en dus een plaatselijke operatie is men op de genezing gericht, maar wanneer de ziekte bijvoorbeeld uitzaaiingen heeft wordt de operatie veel uitgebreider en is men er juist op gericht dat de klachten verminderen. De operaties waarbij het moet genezen zijn vaak heel ingrijpend en er is dan een kans dat je verminkingen oploopt die blijvend zijn. Dit is bijvoorbeeld de amputatie van een borst bij borstkanker. Die operaties kunnen emotioneel ook heel zwaar zijn. Bijvoorbeeld als bij een jonge vrouw de baarmoeder en eierstokken zijn weggehaald en ze geen kinderen meer kan krijgen. Niet alle vormen van kanker zijn geschikt voor een operatie. Bijvoorbeeld bij leukemie of lymfeklierkanker, omdat deze vormen van kanker verspreid zijn over het hele lichaam. Bestralen is ook een mogelijkheid. Voor radiotherapie worden verschillende soorten straling gebruikt. Dat is vaak hele sterke röntgenstraling. Bij borstkanker en prostaatkanker kan er ook gebruik worden gemaakt van een radioactieve bron. Bekende zijn iridium (bij borstkanker) en jodiumzaadjes (bij prostaatkanker). Bestralen kan op twee manieren, inwendig en uitwendig. Inwendige straling wordt ook wel brachy-therapie genoemd. Bij inwendige bestraling wordt het radioactief materiaal in of bij de tumor aangebracht of in het orgaan waar de tumor is verwijderd. Bij uitwendige bestraling komt de straling uit een toestel en dringt van buitenaf door in de kankercellen. Na de bestraling blijft er geen straling achter in het lichaam. Een patiënt wordt dus niet radioactief. De duur en het soort kanker bepaalt de duur van de bestraling. De bestraling doodt de kankercellen, maar ook de goede cellen, zoals een haarcel of een huidcel. Door de bestraling vindt er vaak bij de patiënten vermoeidheid plaats en dat heeft te maken met het feit dat het lichaam extra energie verbruikt voor het opruimen van de dode kankercellen en het herstellen van de beschadigde cellen. Een bestraling kan als enige behandeling worden ingezet, maar ook in combinatie met andere behandelingen. Bijvoorbeeld voor of na een operatie of chemokuur. Het doel van de bestraling is: genezing of het afremmen van de ziekte en verlichten van de klachten. Chemotherapie remt de celdeling en is de medicijnen inzet daarvan (men noemt dat cytostatica). De medicijnen komen in de bloedbaan en vanuit die bloedbaan worden deze medicijnen verspreidt door het hele lichaam en kunnen zo de kankercellen bereiken. Cytostatica kunnen als tablet worden ingenomen, maar ook worden toegediend via een injectie of infuus. Er is één plaats in het lichaam waar cytostatica niet zo makkelijk kunnen komen en dat zijn de hersenen. Dat komt doordat we een ingebouwd beveiligingssysteem hebben: de bloed-hersenbarrière. Die zorgt ervoor dat ongewenste stoffen niet in ons hoofd komen. Om toch dit medicijn bij de hersencellen te laten komen worden ze door middel van een ruggenprik ingespoten (dat heet intrathecale toediening). Van cytostatica zijn wel meer dan dertig verschillende soorten die op verschillende manieren in het ontwikkelingsproces van kankercellen inwerken. Cytostatica wordt soms ook samen met andere medicijnen toegediend, zodat het effect optimaal is. Cytostatica hebben niet alleen invloed op de kankercellen, maar ook op de gezonde cellen en dan vooral op de sneldelende cellen. Er zijn daarom ook bijwerkingen en de veel voorkomende bijwerkingen zijn moeheid of misselijkheid. Chemotherapie wordt vaak gebruikt als een aanvullende behandeling. Hormonale therapie wordt bij bepaalde soorten kanker gegeven, vooral bij vrouwen met borstkanker of baarmoederkanker. Bij mannen wordt het gegeven bij prostaatkanker. Als hier een tumor ontstaat zijn de kankercellen vaak deels afhankelijk van de aanwezigheid van die geslachtshormonen. Zonder geslachtshormonen neemt de groei van de tumor af of kan de tumor kleiner worden. Hier wordt bij de behandeling gebruik van gemaakt en de hormonale balans van de patiënt wordt dan veranderd. De productie van bepaalde eigen hormonen wordt beperkt of hun invloed wordt verminderd. Het ontstaan en de uitzaaiing van de kankercellen kan zo (tijdelijk) stop worden gezet. Zo een behandeling kan op een aantal manieren worden gegeven en veel patiënten worden dan ook behandeld met medicijnen, hormoonpreparaten. Het kan ook door middel van opereren en het verwijderen. Ook kunnen organen bestraalt worden die de hormonen aanmaken. Hierbij zijn ook bijwerkingen. Bijvoorbeeld als bij een vrouw de eierstokken worden verwijderd of de borst(en) dan vindt er een vervroegde overgang plaats met daarbij veel klachten. Uitzaaiingen De cellen bij een kwaadaardige tumor kunnen losraken via het bloed of de lymfe en op een andere plek in het lichaam terecht komen. Als ze daar uitgroeien tot tumoren, is er sprake van uitzaaiingen (metastasen). Dit kan bijvoorbeeld voorkomen bij borstkanker en de uitgezaaide borstkankercellen kunnen dan in de lever terechtkomen. Dan gaat het niet om leverkanker, maar om borstkankercellen in de lever. Na een behandeling van de kanker kan er nog vele jaren later een uitzaaiing plaatsvinden, zonder dat het duidelijk is waar de oorspronkelijke tumor zich bevindt. Of er na een behandeling de uitzaaiingen zich zullen voordoen is meestal niet te voorspellen. Er is wel bekend dat bij elke vorm van kanker die kans even groot is. De voorkeursplaatsen zijn: Borstkanker: · in de lymfeklieren in/bij de oksel en het borstbeen · in botten, longen, hersenen en lever

Dikke darmkanker: · in de lymfeklieren in/bij de buik · in de lever
Longkanker: · in de lymfeklieren in/bij de longen en laag in de hals · in hersenen, botten en lever
Prostaatkanker: · in de lymfeklieren in/bij de buik · in botten
Melanoom · in lymfeklieren in/bij de oksel en de lies · in lever, longen, hersenen en huid Borstkanker In Nederland krijgen jaarlijks meer dan 11.000 vrouwen borstkanker en 70% daarvan is op dat moment ouder dan 50 jaar. Borstkanker komt ook bij mannen voor, maar veel minder. In Nederland krijgen jaarlijks ongeveer 65 mannen die ziekte en dat kan met een erfelijke aanleg te maken hebben. In de melkgangen (ductaalcarinoom) ontstaat meestal borstkanker en dat vormt meestal 1 tumor. Bij sommige vrouwen ontstaat borstkanker in de melkkliertjes (lobulair carinoom). Dat groeit meer verspreid door de borst en wordt het vaak pas in een later stadium ontdekt. A. steunweefsel
B. rib
C. melkklier
D. borstspier
E. melkgang
F. tepel
Bij een bevolkingsonderzoek kan ook borstkanker ontdekt worden in een heel vroeg stadium of zelfs nog in het voorstadium: een Ductaal Carinoma in Situ (DCIS). Oorzaken: Er is nog geen duidelijke oorzaak die men kan aangeven over borstkanker. 5 tot 10% van alle vrouwen met borstkanker erven het van familie. Vrouwen lopen meer kans op om borstkanker te krijgen. Er zijn wel een aantal risicofactoren bekend waarbij je een grotere kans loopt om borstkanker te krijgen, namelijk vrouwen: · Die eerder voor bepaalde typen goedaardige borstafwijkingen zijn behandeld. · Die eerder borstkanker hebben gehad. · Die vroeg zijn gaan menstrueren. · Die laat in de overgang zijn gekomen. · Die weinig of geen kinderen hebben. · Die hun eerste kind op latere leeftijd hebben gekregen. · Die de 'pil' slikken (licht verhoogd risico tijdens het pilgebruik). · Die in verband met overgangsklachten (meer dan 2-3 jaar) hormoonpreparaten gebruiken. · Met overgewicht na de overgang. · Die 3 of meer glazen alcohol per dag gebruiken. · Die lichamelijk niet zo actief zijn. Vrouwen hebben een minder groot risico om borstkanker op te lopen wanneer ze dagelijks voldoende bewegen en het risico lijkt ook wat lager te zijn voor vrouwen die 6 maanden of langer borstvoeding hebben gegeven. Longkanker Elk jaar krijgen ongeveer 9000 mensen longkanker. Het is de meest voorkomende soort kanker bij mannen, maar de laatste jaren daalt het aantal mannen met longkanker wel iets. In tegenstelling tot de vrouwen, want die krijgen steeds meer longkanker. In de longen, het elastische weefsel, bevinden zich miljoenen longblaasjes en een netwerk van bloedvaten. De longblaasjes geven de ingeademde zuurstof af aan het bloed en andersom onttrekken ze koolzuurgas aan het bloed. Er zijn twee typen longkanker: het kleincellige type en het niet-kleincellige type. 75% van de mensen met longkanker heeft het niet-kleincellige type en het type longkanker is ook van belang voor de behandeling en het verloop. De uitgebreidheid van de ziekte wordt bepaald door: · de grootte van de tumor · de plaats van de tumor · de doorgroei in omringend longweefsel · de aanwezigheid van uitzaaiingen in de lymfeklieren en/of elders in het lichaam

Longkanker zaait snel uit naar andere delen van het lichaam en dat gebeurd via lymfe of het bloed. Hierbij kunnen de uitzaaiingen ontstaan in de lymfeklieren in het gebied tussen de beide longen (mediastinum); de hals en rondom het sleutelbeen; de oksels. Bij verspreiding via het bloed kunnen er uitzaaiingen ontstaan in bijvoorbeeld de lever, de botten of de hersenen. Over de oorzaken van longkanker is veel bekend. · In ongeveer 90% van de gevallen is longkanker het gevolg van roken. · Niet-rokers die vaak in rokerige ruimtes zijn, hebben ook meer kans om longkanker te krijgen. · Intensieve blootstelling aan bepaalde stoffen verhogen het risico op longkanker. Het gaat om ondermeer asbest, nikkel, arseen en radon. De risico’s nemen toe als blootstelling aan deze stoffen plaatsvindt in combinatie met roken. · Mogelijk verhoogt luchtvervuiling het risico op een bepaald soort longkanker. Longkanker komt vaker voor bij mensen die al een chronische longaandoening hebben, zoals astma of bronchitis. Dit in combinatie met roken verhoogd de kans op longkanker. Longkanker is niet erfelijk en ook niet besmettelijk. Longkanker is vaak het gevolg van rokers en van alle mensen met longkanker heeft ongeveer 90% gerookt. Het is ook bekend dat één op de zeven rokers eerder overlijdt door longkanker. Dat zijn jaarlijks bijna 9.000 mensen…! Bronvermelding Eigenlijk heb ik alle informatie maar van één site afgehaald en dat is: http://www.kwfkankerbestrijding.nl
Op die site is namelijk heel veel informatie te vinden.