Alcohol

Onderzoeksvraag: • Hoe is alcohol ontstaan en wat is het nut daarvan? Deelvragen: • Wat is de geschiedenis van alcohol? • Wat is alcohol? • Kan kanker worden veroorzaakt door alcohol? • Wanneer is alcohol strafbaar voor de wet? • Hoeveel alcohol kan je eigenlijk drinken? • Mag je rijden onder invloed van alcohol? • Wat is het alcohol gebruik in Nederland? • Wanneer en hoe krijg je een kater? • Wat is de werking in het lichaam? • Standaard glazen? Wat is de geschiedenis van alcohol? Alcohol is bijna even oud als de mens . Men weet zeker dat 6000 jaar v. Chr. alcohol al werd gemaakt.. Het oudste bierbrouwersrecept is gevonden op een 5000 jaar oude kleitafel uit Sumerië. Bij de oude Grieken was wijn heel populair. Toch dronken vroeger niet veel mensen alcohol, het was gewoon te duur en niet altijd te krijgen. Tot in de Middeleeuwen bleef dat zo. In die tijd maakten mensen wijn van vruchten en bier uit gerst en honing. Het alcoholgehalte van die dranken was laag. In die tijd waren er ook nog geen koelkasten daardoor bedierf drank snel . Daardoor waren ze niet het hele jaar te krijgen. Via de Arabieren bereikten in de late Middeleeuwen de distilleertechniek ons land. De distillaten werden meer en meer als genotmiddel gebruikt. Ze bedierven niet en het alcoholgehalte was hoger. Maar alcohol bleef duur en dus onbereikbaar voor grote groepen. Dat veranderde in de 17e eeuw. Toen werd ontdekt dat je ook uit koren en bieten sterke drank kon maken. Deze grondstoffen waren goedkoper en dus ging de prijs van alcohol omlaag. Hierdoor werd sterke drank ook bereikbaar voor de gemiddelde mensen. Meer mensen gingen dus alcohol drinken, maar de consumptie van alcohol bleef tot 1960 laag. Maar tussen 1960 en 1990 is een grote groep mensen steeds meer gaan verdienen. De prijzen van allerlei producten ging dus ook omhoog, maar de prijs van alcohol bleef laag. Langzamerhand werd alcohol een gewoon consumptiemiddel. Meer en meer mensen maakten alcohol drinken tot een gewoonte. Ook werd het niet meer raar gevonden dat vrouwen alcohol dronken. In 1992 dronk de gemiddelde Nederlander bijna 1000 glazen alcohol per jaar. Meer dan 650.000 mensen dronken elke dag gemiddeld meer dan 8 glazen per dag.
Wat is alcohol? Alcohol. Iedereen kent het, en bijna iedereen heeft het wel eens gedronken. Maar wat IS alcohol nou eigenlijk? Alcohol is een natuurproduct dat ontstaat door gisting (bij bier is dat met gerst en bij wijn met druiven). Omdat het natuurlijke gistingsproces stopt bij ongeveer 15% alcohol, word dit zwakalcoholhoudende drank genoemd. Om hogere alcoholpercentages te krijgen, worden zwakalcoholhoudende dranken verhit of afgekoeld. Dit heeft distilleren. Omdat daarbij dus hogere alcoholpercentages ontstaan, noemen we dit sterk alcoholhoudende drank. In bier zit 5% alcohol, in wijn 12%, en in gedestilliseerd, zoals jenever, 35%. Alcohol wordt geschonken in standaardglazen. Elke alcoholhoudende drank heeft een ander standaardglas. Hierdoor zitten er in een standaardglas bier, wijn en sterke drank allemaal evenveel pure alcohol. Een standaardglas bier bevat 250cc, een standaardglas wijn bevat 100cc en sterke drank 35cc. Maar er zijn ook drankjes waar geen standaardglazen voor zijn. Voorbeelden hiervan zijn mixdranken en shooters (flügel, feigling, enz. ). Daarbij weet je niet precies hoeveel pure alcohol je eigenlijk drinkt. Hieronder zie je een tabel met een aantal dranken en hoeveelheden. Drank Inhoud Alcohol percentage Hoeveelheid pure alcohol
Bier (standaardglas) glas 250 cc 5% 12,5 cc
Wijn (standaardglas) glas 100 cc 12% 12 cc
Mixdrank uit flesje (bv breezer) flesje 275 cc 5,6% 15,4 cc
Shooter (bv. Flügel) flesje 20 cc 10% 4 cc
Sterke drank (standaard glas) glas 35 cc 35% 12,25 cc
Mix uit glas, bijv. rum-cola(rum=35cc en de rest is cola) glas 250 cc 35% 12,25 cc
Conclusie van de tabel: - Een breezer bevat dus ongeveer 25% meer alcohol dan een standaardglas bier, wijn of sterke drank. Dit betekent dat 4 flesjes breezer ongeveer gelijk zijn aan 5 glazen bier. - Een shooter, bijvoorbeeld feigling, bevat in verhouding minder pure alcohol dan een standaardglas. 3 shooters zijn gelijk aan 1 standaardglas. Kan kanker worden veroorzaakt door alcohol Overmatig gebruik van alcohol verhoogt de kans op enkele vormen van kanker. Met name mond-, keel-, strottenhoofd- en slokdarm kanker. Voor rokers is dit risico nog veel groter dan voor niet-rokers. Goede voeding kan deze risico's niet compenseren. Naar schatting is in ons land bij 3 op de 100 mensen die aan kanker overlijden overmatig alcohol gebruik een belangrijke oorzaak geweest van hun ziekte. Alcoholgebruik verhoogt ook licht het risico op borstkanker. Bij minder dan 3 glazen alcoholische drank per dag weegt de geringe toename van het borstkankerrisico niet op tegen het verminderde risico op hart- en vaatziekten bij een dergelijk alcoholgebruik. Mensen die alcohol willen drinken, wordt geadviseerd niet meer dan 3 (voor mannen) of 2 (voor vrouwen) glazen per dag te nemen. Een gemiddeld glas bier bevat evenveel pure alcohol als een glas wijn of een glaasje jenever.
Wanneer is alcohol strafbaar voor de wet? Het gebruik van alcohol had nogal wat gevolgen voor de maatschappij. Dat hadden wetgevers vroeger al begrepen. In de Middeleeuwen bestonden al overheidsmaatregelen tegen drankmisbruik. Vanaf de 18e eeuw werd alcohol bereikbaar voor grote groepen van de samenleving. Dat zorgde ook voor drankmisbruik op grote schaal. Langzamerhand werd duidelijk dat de overheid een speciale verantwoordelijkheid had. De Nederlandse Overheid heeft besloten tot een matigingsbeleid. Alleen die vormen van drankmisbruik die rechtstreeks gevaar voor de omgeving of voor de gebruiker opleveren, zijn strafbaar gesteld. Toch zijn er nog heel wat wetten die zich bezighouden met alcoholgebruik en misbruik. Zo staan in het Wetboek van Strafrecht artikelen over openbare dronkenschap, ordeverstoring en het bedreigen van andermans veiligheid onder invloed van alcohol. Ook in de Wegenverkeerswet zijn artikelen over alcohol te vinden. Deze wet stelt dat het rijden onder invloed strafbaar is en gelijk staat met misdrijf. Van rijden onder invloed is sprake als de bestuurder van een voertuig een ademalcoholgehalte heeft van 220 microgram of een bloedalcoholgehalte van 0,5 promille of hoger. Overigens is een fietser en zelfs ruiter te paard onder invloed strafbaar. Als je iets teveel glaasjes op hebt, mag je trouwens ook geen schip of vliegtuig meer besturen. Daarnaast heeft de wetgever in de Drank- en Horecawet regels opgesteld voor mensen die beroepsmatig alcohol tappen en gedistilleerd slijten. Om dat te mogen doen, moet je aan een aantal eisen voldoen die in deze wet zijn vastgelegd. Ook staan in deze wet veel internationale verboden. Het is bijvoorbeeld verboden om gelijktijdig te tappen en te slijten en om alcohol via automaten te verkopen. Als iemand alcohol buiten het café wil verkopen, heeft hij daar een speciale drankvergunning voor nodig. De Drank- en Horecawet wil drankmisbruik helpen voorkomen. Daarom zijn er ook leeftijdsgrenzen gesteld. Aan personen onder de 16 jaar mag geen alcohol verkocht worden en sterke drank mag niet aan mensen onder de 18 verkocht worden. Het is verboden om dronken mensen toe te laten in een café of slijterij. Ook mag een barman geen drank meer schenken als iemand al dronken is. Hij moet dus zelf voorkomen dat iemand in zijn zaak dronken kan worden. Reclame maken voor alcohol is niet verboden. Wel bestaan er regels voor het maken van reclame voor alcohol. Die regels zijn vastgelegd in de "code voor het reclamewezen". In deze code staat dat 40% van de televisiespots en alle overige audiovisuele reclame wordt voorzien van de slogan "Geniet, maar drink met mate". Verder is collectieve reclame voor drank niet toegestaan, alleen voor een bepaald merk. En alcoholreclame mag niet gericht zijn op jongeren. Hoeveel alcohol kan je eigenlijk drinken? Vrolijk, een beetje ontspannen Bij 0 tot 0,5 promille (1 a 3 glazen binnen een uur) Smaak, reuk en gezichtsvermogen gaan iets achteruit. Opgewektheid. De eetlust neemt toe. Aangeschoten, beschonken en zat Bij 0,5 tot 1,5 promille (3 a 7 glazen binnen 1 uur) Stemming en gedrag veranderen: opgewonden, agressiever. Het verdovend effect wordt merkbaar: afname functies van alle zintuigen. Het geheugen wordt minder. Zelfoverschatting. Afname spierbeheersing: waggelen, lallerig. Zat tot ladderzat Bij 1,5 tot 3 promille (7a 15 glazen binnen een uur) Alle negatieve effecten worden sterker. De zelfkritiek verdwijnt. Het gezicht word rood en zwelt op en de pupillen verwijden zich. Dubbelzien, black-outs. Kans op misselijkheid en braken. Slechte temperatuurregulatie(in de winter kans op doodvriezen). Laveloos Bij 3 tot 4 promille(15 a20 glazen binnen een uur) De zintuigen raken verdoofd. De drinker is totaal in de war. Bijna dood Meer dan 4 promille (meer dan 20 glazen binnen een uur) De kans op bewusteloosheid wordt heel groot. Vanaf dat promille is er sprake van levensgevaar. Bij 5 promille kan de drinker in coma raken. Uiteindelijk kan het centralezenuwstelsel zo sterk worden verdoofd dat de ademhalingscentra verlamd raken en de drinker overlijd.
Mag je rijden onder invloed van alcohol? Cijfers Jaarlijks worden er ongeveer 40.000 mensen op het rijden onder invloed. Elk jaar vallen er ongeveer 250 doden in het verkeer door alcohol. Enkele duizenden mensen raken gewond. Het Openbaar Ministerie besteedt ongeveer een derde van haar tijd aan het afhandelen van alcoholverkeersdelicten. Invloed op rijvaardigheid De belangrijkste gevolgen van rijden onder invloed zijn: • Vertraagd reactievermogen: de controle over je been- en armspieren gaat achteruit waardoor je later reageert als normaal. • Overmoedigheid: onder invloed denk je meer te kunnen en neem je meer risico’s • Verminderde waarneming: je ziet minder wat er links en rechts van je gebeurt (de tunnelblik) • Afname concentratie: de verdovende invloed van alcohol maakt dat je minder goed oplet Toename ongevalkans De verminderde rijvaardigheid na alcoholgebruik resulteert in een vergroting van de ongevalskans bij een toenemend promillage. Kijk naar de grafiek hieronder. Vergroting ongevalkans bij rijden onder invloed van alcohol (normaal is 1) Punt 1: 0,8 promille/ 350 mcg kans is 2 keer zo groot. Punt 2: 1,3 promille/ 570 mcg kans is 9 keer zo groot. Punt 3: 1,8 promille/ 785 mcg kans is 17 keer zo groot. Wat is het alcohol gebruik in Nederland? Nederland staat op de 16e plaats van de wereldranglijst van het alcoholgebruik per hoofd van de bevolking. In totaal wordt er in Nederland per hoofd van de bevolking 8,2 liter pure alcohol per hoofd van de bevolking gedronken.(1999) Om te vergelijken Noorwegen 4,4

Zweden 4,9
V.S. 6,7
Groot-Brittannië 8,1
Nederland 8,2
België 8,7
Duitsland 10,6
Frankrijk 10,7
Liters pure alcohol per hoofd van de bevolking
Bier is in Nederland het meest populair, daarna wijn en sterke drank. Om precies te zijn: per hoofd van de (drinkende) bevolking drinken we gemiddeld bijna 500 glazen bier per jaar, 260 glazen wijn en 220 glazen sterke drank, afgerond dus bijna 1000 glazen per drinker per jaar. Dat is ongeveer 2,5 glas per drinker per dag. Bedenk daarbij dan ongeveer 10% van de drinkers bijna de helft van alle geconsumeerde alcohol voor zijn rekening neemt. Het gebruik van bier neemt de laatste jaren een beetje af, het gebruik van wijn neemt toe en gedistilleerd lijkt zich na een periode van terugval wat te stabiliseren. Het drinken van mixdranken neemt de afgelopen 2 jaar met 100% toe. Een sterke toename van alcoholgebruik in Nederland heeft zich voorgedaan in de periode 1960-1980.(van ongeveer 3 naar 9 liter pure alcohol per hoofd van de bevolking) Deze stijging werd veroorzaakt door een toename van de welvaart, door een relatief laag blijvende prijs van de alcohol, door de toepassing van betere productiemethoden en afzetmethoden, Door kennismaking met drinkgewoontes uit het buitenland en in algemene zin een verruiming van de drinkgewoonte o.a. bij vrouwen en jongeren. Vanaf 1980 tot 1995 is het alcoholgebruik in Nederland licht gedaald. (van ongeveer 9 naar liter pure alcohol per hoofd van de bevolking) De laatste jaren stijgt het hoofdelijk alcoholgebruik ieder jaar licht, veroorzaakt door het toenemende alcohol gebruik onder jongeren. Wanneer en hoe krijg je een kater? De kater kan ontstaan als je te veel gedronken hebt. De nieren worden dan aangezet tot extra vochtafscheiding. Het lichaam droogt uit en zo ontstaat er een vochttekort in de hersenen. Hierdoor botsen de hersenen als het ware tegen de schedel. En dat veroorzaakt de volgende dag de hoofdpijn. Je kunt ook hoofdpijn krijgen door de schadelijke afbraakproducten van alcohol, als je in een rokerige en lawaaierige omgeving bent in combinatie met alcohol. Na een avond flink drinken, werkt ook je geheugen de volgende dag slechter dan normaal, ondanks dat de alcohol geheel uit je bloed verdwenen is. Vooral het lange termijn geheugen is (tijdelijk) aangetast. Je kunt een kater voorkomen door van tevoren te bedenken dat je niet teveel gaat drinken. Nog een paar tips zijn: • drink niet teveel en te snel achter elkaar • drink niet alles door elkaar • wissel alcohol af met fris of water • drink voor het slapen gaan een paar glazen water

En dat je stopt wanneer je lichaam dat aangeeft. Als je toch een kater hebt, kun je er meestal niet veel meer aan doen. Je kunt het best zo lang mogelijk in bed blijven liggen of veel fruit eten, dat is goed voor je lichaam. En ga vooral NIET in de zon zitten, daar krijg je nog veel meer hoofdpijn van.