Geschiedenis van de Popmuziek

Inhoudsopgave Inhoudsopgave
Inleiding
Worksongs, Gospel
Jazz
Blues
R&B, Rock ‘n Roll
Funk, Beat, Rap
Soul
Punk, Disco
New wave, Hiphop, House Eigen stukje Inleiding. Al bijna veertig jaar wordt er van popmuziek gesproken en toch is het nog steeds moeilijk om precies uit te leggen wat popmuziek is. In de vijftiger jaren is popmuziek ontstaan als een nieuwe muziek soort. Het woord popmuziek zelf is afgeleid van de engelse benaming “populair music”. Dat woord is bedacht toen rock en roll geliefd was bij de jeugd. Het woord popmuziek zelf kreeg dus een heel andere betekenis maar de naam is wel hetzelfde gebleven. Zo hoeft een band helemaal niet populair te zijn om popmuziek te maken. De oorzaak van deze verwarring is het Engelse en Amerikaanse gebruik van het woord popmuziek. Want in die term bedoelt men echt populaire muziek. En dat kan van alles zijn. In Nederland is dat echter niet zo. Hier maakt men onderscheid tussen popmuziek en amusementsmuziek. Dat betekent dat veel van de populaire muziek niet tot de popmuziek behoort. Worksongs De worksongs is een van de oudste stijlen van de Amerikaanse negers die nu nog steeds bestaat. Werkliederen werden door de slaven gebruikt bij het verrichten van zware arbeid. Zoals op plantages (plantation song), bij wegenbouw, spoorwegaanleg (railroad song) en de scheepvaart. Het ritme en tempo van de liederen werden bepaald door de lichaamsbewegingen. De teksten en melodieën waren erg eenvoudig. Het werd gezongen door een voorzanger die werd afgewisseld door het koor. Worksongs worden nu nog gezongen door de zwarte dwangarbeiders in de prison farms. Worksongs speelde een grote rol bij het ontstaan van de blues.
Gospel Gospel is een muziekstijl waarbij er religieuze liederen worden gezongen van de Noord-Amerikaanse zwarte gemeenschap. Het lijkt niet alleen melodisch op de West-Afrikaanse muziek maar ook de vorm betreft lijkt het erop. Gospelmuziek is een verbreide soort van de Noord-Amerikaanse muziek. De gospel heeft altijd veel invloed uitgeoefend op de andere vormen van de zwarte muziek in de VS. Voorbeelden hiervan zijn de soul, strijdliederen van de beweging voor de burgerrechten en de jazz (algemeen) Jazz De jazz is ontstaan tussen 1900 en 1905. Het is ontstaan als volksmuziek van de Noord-Amerikaanse negers. Dit is een muziekvorm die stukken van de Afrikaanse en Amerikaanse muziek verbindt met delen van de Europese muziek. Het instrumentendeel is voornamelijk Europees. Maar de speelwijze en de klank zijn vaak anders dan de Europese melodieën. In jazz bedenkt men vaak op het podium zelf wat men danst of speelt. Dat noemt men improvisatie. In de jaren '20 met Louis Armstrong houdt de Jazz op, volksmuziek te zijn. Tot 1945 is haar verschijningsvorm die van een dans en amusementsmuziek. Een groot discussiepunt is de rol die de negers en de blanken in de ontwikkeling van de jazz hebben gespeeld. Blanke musici hebben een groot aandeel gehad in de praktijk van de jazz. De jazz was ontstaan uit de Afro-Amerikaanse volksmuziek en heeft de meest grote bijdragen in de geschiedenis geleverd voor het voortkomen Afro-Amerikaanse negercultuur. Wat de blanke musici wel gedaan hebben is in de periode 1920-1945 : munt slaan uit de creativiteit van de zwarte bevolking. De jazz heeft na de eerste wereldoorlog een multi-raciaal karakter gekregen, dat wil zeggen dat zwarten en blanken een aandeel in de muziek hebben. Ook is de rol van de blanke muzikanten in deze muziek toegenomen. Toch overheersen de blanken in het zakelijke deel van de jazzmuziek en de zwarten overheersen in het artistieke aspect. Jazzmucisi gebruiken instrumenten die oorspronkelijk komen uit militaire, circus, - of vaudeville orkesten. Soms zijn de instrumenten ook uit een klassiek orkest gehaald. In de laatste periode van jazz werden ook computertechnieken gebruikt. Ze hebben dus traditionele technieken overgenomen aan gevulde met eigen vindingen. De stem is een heel belangrijk instrument. Zonder stem zou deze muziek niet veel betekenis hebben. Welke instrumenten worden er in jazz nog gebruikt ? - Trompet - Klarinet - Saxofoon - Fagot, hobo, nagaswaram. - Vibrafoon - Piano, orgel, keyboard - Cello, viool - Gitaar - De contrabas, de fenderbas en de elektrische bas. Blues Blues is de belangrijkste liedvorm van de zwarte Noord-Amerikaanse bevolking. De blues wordt herkend door het vaste harmonische schema van twaalf maten: vier maten tonica, twee maten subdominant, twee maten tonica, een maat dominant, een maat dominant-septiem en twee maten tonica. Nog een goed kenmerk van de melodie van de blues zijn de blue notes. De teksten zijn meestal driedelig: de eerste regel wordt herhaald, de derde regel vormt een afsluiting. De bluesvorm is de meest gebruikte vorm. Hij wordt ook gebruikt in de instrumentale jazzmuziek. Mamie’s blues (1900) is de oudstbekende soort van de blues. Maar het genre is waarschijnlijk al veel eerder ontstaan. W.C Handy zorgde voor belangstelling voor de blues. Er zijn veel verschillende richtingen ontwikkeld. Deze waren tevens gebonden aan verschillende gebieden: - Mississippi-blues - Chicago-blues - Blues-shouting enz. Verschillende zangers van de blues zijn: - B.B. King - Charley Patton - Lightnin’Hopkins - Ma Rainey. Uit de blues zijn verschillende andere soorten muziek ontstaan, zoals Rhythm and Blues (R&B), soul en funk. In de jaren ’60 begonnen ook blanken blues te zingen. R&B R&B is een afkorting van rhythm and blues, maar staat tegenwoordig voor de moderne zwarte popmuziek. Het is een veelomvattende en niet scherp afgebakende term. Het werd verzonnen ter onderscheiding van de populaire zwarte muziek. R&B is ontstaan uit de blues en jumpjazz. Het heeft invloeden uit de gospelmuziek en toen opkomende elektrisch versterkende instrumenten. De belangrijkste personen uit deze stijl zijn: - Louis Jordan - Earl Bostis - Craig David
Uit de rhythm ‘n’ blues ontstond de rock ’n roll.
Rock ’n Roll Rock ‘n Roll wordt ook wel rock genoemd. Deze is ontstaan midden in de jaren vijftig uit de R&B en country. Rock ’n roll word ook wel gebruikt om iedere ritmische vorm van popmuziek aan te duiden. Het onderscheidde zich van de bestaande muziekstijlen door de rauwheid en onstuimigheid. Ook de bijbehorende dansstijl werd door velen ruig ervaren. Dit komt vooral door de film rock around the clock (1956) met Bill Haley. Enkele bekende namen van deze muziekstijl zijn: - Elvis Presley - Bo Diddley - Jerry Lee Lewis - Bill Haley
Bij vele Amerikaanse radiostations werd de rock ’n roll totaal genegeerd. De platenmaatschappijen waren ook niet tevreden over deze muziekstijl. Funk In de jaren vijftig werd onder funk een vorm van pop verstaan, waarin vooral het accent lag op de invloeden van gospel en rhythm and blues. Deze instrumentale jazzvorm was belangrijk voor de vocale soulmuziek zoals deze in de jaren zestig ontstond. In de popmuziek in de jaren zeventig wordt onder funk verstaan de populaire instrumentale en vocale voortzetting van de soulmuziek. Kenmerken van de funk is het stuwende ritme van de bas en de drums, waarbij een speciale techniek word gebruikt om de basgitaar te bespelen. Een belangrijk persoon uit de geschiedenis van de funk was Prince. Freefunk is een variant van de funk. Deze verbind complexe funkritmen met elementen uit de jazz. Enkele voorbeelden hiervan waren: - James Blood Ulmer - Ronald Shannon Jackson Beat Met beat werd in de jaren zestig bepaalde soorten muzieksoorten aangeduid. In die tijd bestond de popgroep uit een drummer, 3 bespelers van gitaren (basgitaar, ritmegitaar en de sologitaar). Meestal verzorgde de bandleden die een instrument bespeelde de zang. In de andere gevallen deed 1 persoon dat, zoals bij de Beatles. Later is men meer de term popmuziek gaan gebruiken. Hierbij werden ook varianten van de rock 'n roll aangeduid. Toen werd de beat meer een benaming voor de Engelse popmuziek. Enkele voorbeelden hiervan waren. - The Rolling Stones - The Beatles
Een substijl van de beatmuziek was de Merseybeat. Enkele voorbeelden hiervan waren: - The Beatles - The Swinging Blue Jeans - Gerry and The Pacemakers Rap Rap is het ritmisch opzeggen van teksten, meestal sociaal of politiek georiënteerd van inhoud. Dit is meestal gecombineerd met ritmische muziek. Hierbij spelen scratchen en samplen een grote rol. Dit leidde tot het ontstaan van de rap en hip hop. Soul
Soul, betekend ziel en is eind jaren vijftig uit de gospel en blues ontstaan. Het kenmerkt zich door de specifieke vocale technieken samen met de strakke begeleiding. Deze liederen gaan niet over godsdienstige teksten, wat de gospel wel heeft, maar meer over de liefde en over de sociale en politieke positie van de zwarten in de VS. Vanaf deze periode gebruikt men deze term voor als verzamelnaam voor de Afro-Amerikaanse muziekoevre, zoals doo-wop. Rythm and Blues, funk, sommige jazzstijlen en de rap. In de jaren zestig ontwikkelen zich een aantal stromingen in de soul. Hier zijn een aantal voorbeelden met de zangers en zangeressen van deze stroming. - Chicago soul (Curtis Mayfield) - Memphis soul (Joe Tex, Wilson Pickett en Otis Redding) - Motown soul (Diana Ross, Stevie Wonder, The Jacksons, Michael

Jackson en de Temtations) - Malaco soul (Bobby Bland) - Miami soul (KC & the Sunshine Band) - Philadelphia soul (The O’Jays, The Three Degrees, Billy Paul) Deze indeling heeft niks met geografie te maken, maar vooral met de invloedssfeer van de platenmaatschappijen. Belangrijke soulartietsen die niet in de “platenmaatschappijen indeling” passen zijn Aretha Franklin, Mariah Carey en Whitney Houston. Eind jaren tachtig ontwikkelde zich een nieuwe soulvariant, eerst new jack swing, swingbeat en streetbeat geheten, maar daarna R&B genoemd werd. Dit is een mengeling tussen soul, hip hop en ballads. Enkele voorbeelden hiervan zijn: 3T, En Vouge, Mary J. Blige, Toni Braxton. Punk Punk is een harde agressieve rock stijl. Het werd voor het eerst gebruikt in 1976. Het was een soort protestsong tegen de popmuziek die op dat moment erg geliefd was. Ze beschuldigde de popmuziek ervan dat het niet op de jeugd was gericht. Die uitspraken sloegen onder andere op de Rolling Stones. De optredens waren niet echt heel bijzonder, ze richten zich vooral op de muziek en de teksten. Er werd snel en agressief gespeeld op eenvoudig instrument, voorbeelden daarvan zijn. Slaggitaar, bas en drum. De dans die bij de punkstijl hoorde hete “pogo-dans” het zo hoog mogelijk op en neer en tegen elkaar opspringen. De mensen die op deze muziek afkwamen waren vooral jonge blanken scholieren uit de achterbuurten van grote steden. Ze hadden rood en zwarte kleding en make-up, ook hadden ze veel veiligheidsspelden op en hadden veel kettingen om. Punk maakte rond 1979 in eerste instantie duidelijk dat een belangrijke functie van popmuziek verloren leek te gaan: popmuziek als expressiemiddel en identificatiemiddel. Er kwam weer voorkeur te bestaan voor spontane, directe muziek met korte nummers waarop gedanst kon worden. Ze gingen dus eigenlijk weer terug naar af omdat een aantal kenmerken van de vroegere rock "n roll en beatmuziek terugkeerde. Enkele voorbeelden van bands uit de punkstijl: - Green Day - The Offspring Disco muziek. In de jaren zeventig wordt de disco dé plek om uit te gaan. In die jaren is de beroemde disco muziek ontstaan. Disco muziek is vooral bedoeld om op de dansen, daardoor slaat de muziek eigenlijk helemaal nergens op. In de jaren zeventig was er een echte disco rage. Dat kwam omdat de jeugd meer vrije tijd kreeg. Daardoor werd er in het weekend meer om disco’s gevraagd. Ook waren live optreden erg duur. Een diskjockey was veel goedkoper. Speciaal voor in discotheken kwam er een nieuwe soort plaat o0p de markt de 30cm maxi single. De originele plaat werd tot ongeveer 12 minuten verlengt. Zo kon er tot wel 12 minuten non stop gedanst worden. Disco muziek was vooral ritmisch vrolijk en probleemloos. Om het allemaal wat luider te laten klinken gebruiken ze ritmeboxen. De discomuziek werd vaak gezongen door vrouwen. Een goed voorbeeld daarvan zijn Donna Summer en Gloria Gaynor. Zij waren een van de belangrijkste disco artiesten. Disco speelde ook een grote rol in films een voorbeeld daarvan is Saturday Night Fever. New wave De toonaangevende nieuwe stijl in de jaren tachtig was de new wave. Deze stijl werd voornamelijk door jonge groepen gemaakt en week sterk af van de discostijl. Deze "nieuwe stijl" werd sterk beïnvloed door de punkbeweging. De muziek is betrekkelijk eenvoudig en spreekt direct aan, zonder dat het echter commercieel wordt. De zang is vaak nonchalant: er wordt niet geprobeerd om zo mooi mogelijk te zingen. Enkele artiesten van de new wave: - Blondie - Joe Jackson - Madness Hip hop Hip hop is een stijl in de popmuziek die is beïnvloed door de rap: het ritmisch opzeggen van teksten. De muziek die daar voor gebruikt werd, bestond vaak uit samples. Samples zijn bewerkte fragmenten uit bestaande platen. Die samples haalden ze vooral uit stijlen als R&B, soul, disco en funk. De muziek werd bepaald door scratchen, het heen en weer bewegen van de plaat met de naald in een bepaalde groef. Een belangrijke rol in deze stijl hadden Grandmaster Flash en Sugar Hill Gang. House De invloed van techniek op de popmuziek kun je wel het belangrijkste kenmerk van de popmuziek van de jaren tachtig noemen. Zelfs de stem, het enige instrument dat nog niet uit de computer komt, wordt vaak nog elektronisch sterk vervormd. waardoor muziek een kunstmatiger karakter krijgt en de stijlen steeds meer op elkaar gaan lijken. Men zoekt de variatiemogelijkheden nu voornamelijk op in het gebruik van geluidseffecten. House is aan het einde van de jaren ’80 erg populair geworden. Het is ontstaan uit een mengeling van soul en disco samen met synthesizerpop. De nieuwe stijl is vernoemd naar de eerste plek waar dj’s deze mix lieten horen namelijk in de Warehouse-club in Chigago. Als je let op ritme is house een gecomputeriseerd gevolg van disco. House had een zware, hypnotiserende beat en een stuwende baslijn als basis kenmerken. In de loop van de jaren tachtig vertakte de stijl zich in tientallen substijlen. Bekende substijlen zijn onder andere: ambient, Eurohouse of Eurotechno, gabber. Jungle en trance.