Katholieken en hun geloof

Katholieke en hun geloof Hieronder vindt u veel informatie over wat de katholieke nou geloven. Wie is god? In de katholieke kerk is men gaan spreken over het mysterie van de drie-eenheid om het geheim van God en het werken van God in de schepping uit te drukken. God als Vader wijst op oorsprong. Hij geeft het leven, openbaart zich en blijft verborgen. God als Zoon wijst op uiting, woord, verschijning. De Zoon is God als mens zichtbaar en nabij, goddelijke liefde tastbaar voor ons mensen. God als Geest wijst op voltooiende liefde, overvloed die alles doorademt, verbindt, herschept en vernieuwt. Zo kennen we het wezen van de ene en enige God als Vader, Zoon en Geest. Beelden kunnen God niet vastleggen. De rijkdom aan bijbelse beelden helpt ons dat voor ogen houden. Zo zijn er in de bijbel naast vele mannelijke godsbeelden ook diverse plaatsen waar vrouwelijke beelden worden gebruikt die vaak het innige contact tussen God en zijn schepselen uitdrukken. Het beeld van God als Vader heeft diepe wortels in de bijbelse en na-bijbelse joodse traditie. Het is een rijk en veelzeggend beeld dat in het christendom een bevoorrechte positie inneemt temidden van andere beelden omdat God zichzelf als Vader openbaart en Jezus dit beeld graag gebruikte. In het begin schiep God de hemel en de aarde" (Gen.1:1) Deze plechtige woorden staan aan het begin van de heilige Schrift. Christenen geloven dat de Almachtige God de Schepper is van hemel en aarde, van al het zichtbare en onzichtbare. De schepping is de eerste getuigenis van de almachtige liefde van God. Alles wat bestaat, heeft het bestaan van God ontvangen en is van God afhankelijk. God heeft de wereld geschapen overeenkomstig zijn wijsheid en naar zijn vrije wil. Hij heeft geen andere reden om te scheppen dan zijn liefde en goedheid waarin hij de schepselen wil laten delen. De schepping is een geschenk aan de mens. Gods goedheid, wijsheid en liefde openbaren zich in de schepping, ieder schepsel heeft daarvan een deel zonder dat een van de schepselen echter ooit met God samenvalt. God is tegenwoordig in de schepping maar overstijgt haar tegelijkertijd. Wie is Jezus? Jezus van Nazareth leefde bijna 2000 jaar geleden. De vier evangeliën beschrijven Hem als een zoon van het joodse volk, geworteld in de traditie van Mozes en de profeten. Toen hij ongeveer dertig jaar oud was, trok hij enkele jaren met leerlingen en volgelingen, mannen en vrouwen, rond door Galilea en Judea, een gebied dat toen door de Romeinen was bezet. Rondtrekkend verkondigde hij de komst van het Koninkrijk van God. Jezus sprak God aan als 'Abba', 'lieve vader'. Zijn hele leven was gericht op en afgestemd op God. Hij leefde vanuit de kracht van Gods Geest die Hem vervulde. Zijn leerlingen hebben in Jezus Gods wezen ervaren. Zij noemden hem de Zoon van God. Een titel die in de joodse traditie o.a. werd gebruikt om de bijzondere band tussen de koningen en God aan te duiden. Katholieken geloven dat Jezus de eniggeboren zoon van God is: volledig mens én volledig God vanaf het begin. Jezus is in Jeruzalem gekruisigd. Na zijn kruisdood verkondigden zijn leerlingen dat God Jezus uit zijn dood had doen opstaan. Maria Magdalena, Petrus en vele anderen herkenden in Hem de door het joodse volk reeds lang verwachte Messias. In het Grieks vertaald is dat: 'Christus', in het Nederlands 'Gezalfde'. Joodse overheden die samen met de Romeinse bezetters uit waren op rust en orde moesten niet veel hebben van Jezus. Zijn optreden gaf maar verwarring en zou kunnen leiden tot opstootjes en opstand.
Wat bidden katholieken? Behalve in de kerk wordt door katholieken ook thuis gebeden. Wat dit betreft bestaat er veel variatie. Er kan gebeden worden uit dankbaarheid, om kracht in moeilijke situaties, bij ziekte, of uit gewoonte. Er wordt ook gebeden voor andere mensen en voor mensen die overleden zijn. Men bidt samen, maar eveneens alleen. Tijdstippen waarop katholieken bidden, zijn bijvoorbeeld: voor en na het eten of bij het naar bed gaan. De ene keer worden bestaande gebeden gebruikt, ontleend aan de Bijbel, de traditie van de Kerk, of een eigentijdse auteur, een andere keer zoekt men zelf naar woorden. Het meest bekende gebed is het 'Onze Vader', een gebed dat Jezus heeft nagelaten. Een heel geliefd gebed, in de Middeleeuwen ontstaan, is het Weesgegroet, het belangrijkste gebed tot Maria de moeder van Jezus. Katholieken beginnen hun gebeden vrijwel altijd met het maken van een kruisteken: met de rechterhand wordt achtereenvolgens het voor hoofd, de hartstreek, de linkerschouder en de rechterschouder aangeraakt. Ondertussen zegt men: in de naam van de vader de zoon en de heilige geest amen! Hieronder volgt heel het gebed van onze vader: Onze Vader, die in de hemel zijt, Uw Naam worde geheiligd, Uw Rijk komen, Uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel, Geef ons heden ons dagelijks brood, En vergeef ons onze schuld
zoals ook wij aan anderen hun schuld vergeven, En leid ons niet in bekoring, maar verlos ons van het kwade. Want van U is het koninkrijk
en de kracht
en de heerlijkheid in eeuwigheid. Amen. En ook het gebed wees gegroet, dat is samen met onze vader het bekendste gebed
Wees gegroet, Maria, vol van genade, de Heer is met U, Gij zijt de gezegende onder de vrouwen
en gezegend is Jezus, de Vrucht van uw schoot. Heilige Maria, Moeder van God, bid voor ons, zondaars, nu en in het uur van onze dood. Amen. Wat vieren de katholieken? Katholieken kennen vanaf het begin van de Kerk, de eerste eeuw na Christus, het gebruik om regelmatig bij elkaar te komen. In deze bijeenkomsten in steden en dorpen werden verhalen over Jezus verteld. Ook herdacht men op rituele wijze, in taal en teken, het leven van Jezus. In de loop van de tijd ontstonden daaruit vaste vormen -de liturgische vieringen- en vaste tijden -de zondagen en feestdagen- die geordend werden in het kerkelijk jaar. De sacramenten kregen een heel bijzondere plaats
Sacramenten zijn symbolische handelingen (rituelen) waardoor men op bepaalde momenten in het leven op een heel bijzondere wijze de aanwezigheid en steun van God ontvangt. Deze rituelen vinden meestal plaats tijdens een viering in het kerkgebouw, soms echter ook elders: thuis of in een ziekenhuis. Er zijn volgens de katholieke opvattingen zeven sacramenten:
Het doopsel Door het doopsel wordt een mens kind van God en lid van de kerkgemeenschap. Katholieken laten hun kinderen meestal kort (enkele weken) na de geboorte dopen. Bij het doopsel wordt water over de dopeling uitgegoten en worden de twaalf artikelen van het geloof uitgesproken. Het vormsel Het vormsel brengt de gedoopte tot volwassenheid in het geloof en maakt hen sterk om met behulp van de kracht van de Heilige Geest voor hun geloof uit te komen. Het vormsel is een bevestiging van het doopsel. Het is praktijk dat jongeren ongeveer vanaf het twaalfde levensjaar gevormd worden. De eucharistie
In de eucharistie wordt het leven, de kruisdood en de verrijzenis van Jezus herdacht. Er wordt gebeden en uit de Bijbel gelezen. Met brood en wijn wordt de laatste maaltijd die Jezus voor zijn dood met zijn volgelingen hield, in herinnering gebracht. Zo komt Jezus die zijn leven heeft gegeven om mensen te bevrijden en te verlossen, tegenwoordig bij zijn volgelingen. De Kerk nodigt de gelovigen uit om elke zondag de eucharistie te vieren. De biecht Door het sacrament van de biecht, ook wel het sacrament van boete en verzoening genoemd, wordt vergeving verkregen van zonden en tekortkomingen en wordt opgeroepen tot bekering en verzoening De ziekenzalving De ziekenzalving geeft kracht en beurt op. Er wordt gebeden om het behoud van de zieke. Ook verwijst dit sacrament naar het lijden en sterven van Christus. De ziekenzalving wordt toegediend wanneer zieken het einde van hun leven voelen naderen. Het wijdingssacrament Door dit sacrament kunnen mannen tot het ambt van diaken, priester en bisschop gewijd worden. Dit gebeurt door over hen Gods zegen af te roepen. Collegae in het ambt leggen degene die gewijd wordt de handen op. Het sacrament van het huwelijk In het huwelijk verbinden man en vrouw zich aan elkaar tot een hechte, onverbrekelijke levens- en liefdesgemeenschap. Zij doen dat door elkaar hun jawoord te geven ten overstaan van een vertegenwoordiger van de kerk.
Wat gebeurt er in een katholieken kerk? Op zondag en de zaterdagavond daaraan voorafgaand wordt in de meeste katholieke kerken de eucharistie gevierd. Even voor het begin van de viering en soms na afloop wordt de klok geluid. Veel kerken hebben daarom een klokkentoren. Er is een aantal vaste regels voor deze samenkomsten. Zo wordt er voorgelezen uit de Bijbel, er wordt gebeden, er wordt gepreekt (uitleg van de gelezen bijbelteksten en toepassing voor vandaag) en vaak ook gezongen. In sommige vieringen zingen alle gelovigen samen, in andere wordt er door een speciaal zangkoor gezongen. Het zingen wordt in veel gevallen muzikaal begeleid door een orgel. De meeste gelovigen gaan tijdens de mis te communie, dat wil zeggen ze delen brood (en soms wijn) met elkaar. Daarin vindt een speciale ontmoeting met Jezus plaats. Kinderen komen ook naar de eucharistieviering. Wanneer zij ongeveer zes of zeven jaar zijn, gaan ze voor het eerst te communie. Tijdens de eucharistieviering wordt er gecollecteerd, dat wil zeggen er wordt geld ingezameld voor speciale noden of voor de eigen kerkorganisatie. De voorganger draagt aparte liturgische kleding, waarvan de kleur varieert en aansluit bij de liturgische feesten of periodes. Gebeds- en woordvieringen
Naast eucharistievieringen zijn er andere liturgische vieringen zoals speciale gebedsdiensten en woorddiensten. Voor deze vieringen gelden minder vaste voorschriften, zodat er nogal wat variatie op dit gebied bestaat. De voorganger in dergelijke vieringen hoeft, in tegenstelling tot de viering van de eucharistie, niet gewijd te zijn. Doopvieringen Veel katholieken laten hun kinderen na de geboorte dopen. Dat gebeurt gewoonlijk in de kerk, en daarom is in alle kerken een doopvont aanwezig, dat is een schaal waarin gewijd water bewaard wordt. Uitvaartmis
Het is gebruikelijk om wanneer iemand gestorven is, een speciale kerkdienst te houden. Tijdens deze uitvaart wordt gebeden voor de overledene. Ook wordt de doodskist met zijn of haar lichaam uit eerbied besprenkelt met gewijd water en bewierookt. Daarna wordt de dode begraven of gecremeerd. Vroeger lag het kerkhof (de begraafplaats) in de directe nabijheid van het kerkgebouw, zoals in dorpen nog wel te zien is. In de steden liggen begraafplaatsen tegenwoordig verder van de kerk verwijderd. Het gebouw zelf Een centraal punt, voor in een katholieke kerk, is de altaartafel, waarachter de voorganger staat tijdens de dienst. De altaartafel staat meestal op een verhoging. Tijdens de viering branden er kaarsen op de altaartafel. Zeker op feesten worden er bloemen neergezet. Verder is er een lezenaar of een spreekgestoelte. In alle kerken treft men knielbanken of stoelen aan, omdat men tijdens de bijeenkomst zit of knielt. Wanneer er gebeden wordt, vouwen mensen soms hun handen en sluiten hun ogen. Op bepaalde momenten gaat men staan, zoals bij het voorlezen uit het evangelie of aan het begin en het slot van de viering. In alle katholieke kerken hangt een kruisbeeld, ter herinnering aan de dood en verrijzenis van Jezus. In de meeste kerken zijn er daarom ook kruiswegstaties te vinden, waarin in veertien taferelen het lijden en sterven van Jezus aanschouwelijk wordt gemaakt. Speciaal op Goede Vrijdag 's middags om drie uur wordt op plechtige wijze de 'kruisweg gebeden'. Verder zijn er vaak beelden te vinden van Maria en van andere bekende heiligen. Deze beelden hebben de functie ons te herinneren aan hun voorbeeldig leven. Mensen die een speciale band met een bepaalde heilige hebben, branden soms kaarsen bij zijn of haar beeld, of zetten er bloemen voor. Met name gebeurt dit bij het beeld van Maria, de moeder van Jezus. Naast het kerkgebouw staat gewoonlijk een pastorie, het huis waarin de priester of pastoraal werk(st)er van de betreffende parochie woont. In dit huis zijn bijna altijd ook vergaderruimtes, waarin katholieken uit de omgeving samen kunnen komen. Leefregels van de katholieken Evenals de overige christenen vinden katholieken de inspiratie voor hun gedrag op de eerste plaats in de Bijbel. In de boeken van de Bijbel staan waarden beschreven die belangrijk zijn voor een christelijk leven. De bekendste samenvatting van de christelijke leefregels zijn de tien geboden. De allerbelangrijkste leefregel is de liefde tot God en tot de naasten. Bovendien geven de paus en de bisschoppen, het leergezag, op basis van de bijbelse waarden en de christelijke traditie, aan katholieken kerkelijke richtlijnen en regels voor hun gedrag. De meest bekende van deze regels zijn de tien geboden, die ook wel de 'Tien Woorden' worden genoemd. Ze zijn te vinden in het Oude Testament. Het leven volgens die geboden wordt aan de mensen op het hart gedrukt als de weg naar een goed en vruchtbaar samenleven. Ik ben de Heer, uw God: gij zult geen afgoden vereren, maar Mij alleen aanbidden en boven alles beminnen. Gij zult de Naam van de Heer, uw God, niet zonder eerbied gebruiken. Wees gedachtig, dat gij de dag des Heren heiligt. Eer uw vader en uw moeder. Gij zult niet doden. Gij zult geen onkuisheid doen. Gij zult niet stelen. Gij zult tegen uw naaste niet vals getuigen. Gij zult geen onkuisheid begeren. Gij zult niet onrechtvaardig begeren, wat uw naaste toebehoort. De tien geboden zijn kort en bondig geformuleerde leefregels. Hoewel deze geboden op zich glashelder zijn, zien we in de praktijk dat er discussie bestaat over de toepassing ervan. Eén zo'n grensgeval met betrekking tot het gebod 'Gij zult niet doden' is bijvoorbeeld een situatie van oorlog, een ander is de doodstraf. Naast de Bijbel die voor alle christenen de inspiratiebron voor hun gedrag is, krijgen katholieken ook nog specifieke leefregels van het kerkelijk leergezag, dat wil zeggen de paus en de andere bisschoppen. Soms gaat het bij deze leefregels om uitleg van de bijbelse waarden en geboden zoals die volgens het leergezag gelden in deze tijd of voor specifieke situaties. Een voorbeeld daarvan is, dat een werkgever zijn werknemers niet mag uitbuiten maar hen een rechtvaardig loon moet uitbetalen. Andere regels gaan bijvoorbeeld over rechtvaardige zelfverdediging of over het verbod tot abortus. Daarnaast geeft het leergezag ook eigen regels die niet direct een uitleg zijn van bijbelse waarden of geboden. Zo is er een regel om 's zondags naar de kerk te gaan. Deze eigen regels van het leergezag hebben veelal betrekking op de eigen organisatie van de geloofsgemeenschap of betreffen het gebied van goed en kwaad. Kenmerkend van deze regels is ook dat zij in de loop van de geschiedenis nogal eens zijn veranderd. Ook wat betreft de relatie tot andere kerken en religies bestaan er in de Rooms-katholieke Kerk bepaalde regels en uitgangspunten. Zij gelooft, dat in haar de ware kerk van Jezus Christus aanwezig is. Maar zij aanvaardt ook dat er buiten haar heiliging en waarheid te vinden zijn. Het gesprek met andere christelijke kerken (oecumene) en de dialoog met andere religies beginnen langzaam aan een grotere plaats in te nemen.