Boeddhisme

Boeddhisme  heeft vele miljoenen aanhangers in Azië westen. Op de totale wereldbevolking van 5 miljard schat men ongeveer 400 miljoen boeddhisten. Dat is 8%. Dat is 0.1% van de Nederlandse bevolking. Boeddha-dharma ‘de leer’of ‘het pad van de boeddha’ men gebruikt ook wel ‘yana’ dat betekent ‘voertuig’. Verlossing ‘voertuig’ Boeddhisme  ontstaan in India in de 6e eeuw voor Chr. In de 3e eeuw voor Chr. Maakt de invloedrijke keizer asjoka het ook tot een politieke macht van betekenis en verspreidde het zich in Nepal en Sri Lanka
In de 13e eeuw verdwijnt het boeddhisme uit India, vanwege een herleving van het hindoeïsme en de komst van de islam, heeft het zich alvast gevestigd in bijna alle andere landen in het verre oosten. We kennen drie hoofdstromingen van het boeddhisme die samenvallen met de culturen waarbinnen de richtingen zijn ontstaan. 1. kleine voertuig boeddhisme, ook wel hinayana-boeddhisme of thervada-boeddhisme en zuidelijke-boeddhisme genaamd. 2. Grote voertuig boeddhisme, mahayana-boeddhisme en ook wel noordelijke-boeddhisme genaamd, omdat het zich verspreidde in de landen ten noorden van India: china, korea, vietnam en japan. 3. Diamanten voertuig-boeddhisme, ook vajrayana-boeddhisme, tantrayana-boeddhisme en lamaïse genaamd in de landen als tibet, bhutan en nepal. Het boeddhisme bestaat dus niet het is overal anders. Triratna drie juwelen. Alle boeddhisten beschouwen boeddha als stichter, zijn leer de dharma en de gemeenschap van monniken en leken de sangha tot de drie juwelen van hun religie. Christendom is afgeleid van de Christus de stichter van het christendom, zo is het woord boeddhisme afgeleid van boeddha, de stichter van het boeddhisme. Boeddha(de padvinder) betekent letterlijk: ‘hij die weet’ of ‘hij die wakker is geworden’. De boeddha leefde in de 6e, 5e misschien wel 4e eeuw voor Chr. In India.Het boeddhisme is zo een religie tot ‘weten’ tot ‘wakker worden’. Boeddhisten hebben een eigen woord voor religie marga, een ‘pad’, een ‘weg’. Het boeddhisme is een weg naar inzicht, naar het ontwaken. De boeddha in meditatie confronteert de mens direct met het waar het in het boeddhisme om gaat namelijk serene rust, aandacht voor de binnenwereld van de mens, concentratie en meditatie. Regels hoe men boeddha afbeeld een bolvormige uitwas op zijn voorhoofd als teken van grote wijsheid en inzicht. Het ‘derde oog’; lange oorlellen als teken van koninklijke afkomst, een goedkleurige huis als teken van verlichting en blauwzwart haar, de boeddha zit in de lotushouding met (half)gesloten ogen en draagt het monnikskleed over de linkerschouder. Handhoudingen moedra’s. Siddhartha gautama die bekend zou worden als de boeddha, was volgens de traditie de zoon van soeddhodana, een vooraanstaande burger uit de plaats kapilavastoe die ligt ten noorden van benares en enkele kilometers over de grens van wat nu Nepal is. Deze plaats behoorde bij de sjakya’s. Sjakya's een stamrepubliek, welke geregeerd werd door een raad van oudsten van de stam (sangha genaamd). Loembini een park. Kapilavastoe stad waar de moeder (maya) een jongen (siddhartha)baarde, moeder stierf direct. Twee zieners, waarvan asita de bekensten, presenteerden het kind aan zijn vader soeddhodana. Siddhartha die door zijn vader binnen de muren van het paleis werd gehouden, omdat de jongen geen kennis wou maken met het lijden in de wereld, maakt vier tochten buiten het paleis. Hoewel hij is getrouwd(met yashodhara) en vader van een zoon(rahoela), gaat hij opzoek naar een leermeester. Dat wordt genaamd ‘het grote vertrek’. Zijn eerste leermeester is brahmaan. Zijn tweede leermeester is asceet; een sramaan. Na het vertrek bij deze leermeester beoefent siddhartha jarenlang op zijn eigen wijze strenge ascese. Mara de vorst der duisternis wilde siddhartha verhinderen om de verlichting te bereiken. Bodhi-boom ‘verlichtingsboom’ In het dierenpark risjipatana bij benares verkondigden siddhartha zijn leer aan zijn vijf leerlingen van voor de verlichting. De leerlingen worden opnieuw zijn leerlingen, voor hen houd hij zijn eerste preek(middenweg), bekent onder de titel: het in beweging zetten van het wiel van de leer. In deze preek zetten boeddha zijn leer in vier punten uiteen. De term middenweg duidt op de twee uitersten, die de boeddha wilde vermijden: het ritualisme van de orthodoxe brahmanen en de strenge ascese van de sramanen. De boeddha trok volgens de traditie meer dan 40 jaar rond in de ganges-vlakte, vergezeld van zijn eerste volgelingen(bhikkhoes). De vier belangrijkste leerlingen van boeddha ananda(meest gelieve leerling), kasyapa, maudgalyayana, sharipoetra. Boeddhavermaande zijn leerlingen geen nieuwe leider te kiezen en uitsluitend zijn pad naar de verlichting als richtlijn te laten gelden. Hij stierf op een reis vanaf rajagriha. Volgens de traditie stierf boeddha op de dag van de volle maan in mei,-dezelfde dag waarop ie was geboren en de verlichting had bereikt.- aan een hevige voedselvergiftiging. Er zijn 10 herinneringsmonumenten voor hem gebouwd (stoepa’s), elk boven een urn met relikwieën. Volgens de boeddhisten lijkt het begrijpen van de leer of de dharma op het vangen van een slang. De dharma voorzichtig benaderen wil op de eerste plaat zeggen zo dicht mogelijk bij de oorspronkelijke teksten over dharma blijven. De dharma is slechts een hulpmiddel om te ontsnappen aan de kringloop van het lijden. Er zijn 4 edele waarheden die de boeddha in de toespraak na de verlichting verkondigde aan de vijf vroegere ascese-leerlingen: Arts de boeddha

Waarheid 1: klacht het leven is LIJDEN(doekkha) Waarheid 2: diagnose lijden ontstaat door VASTKLAMPEN
Waarheid 3: therapie lijden verdwijnt door LOSLATEN
Waarheid 4: medicijn het ACHTVOUDIGE PAD
De eerste 2 waarheden gaan over het ontstaan van het lijden, de laatste 2 gaan over de weg uit het lijden. Waarheid 1 omvat de grondstelling van het boeddhisme: centraal in het leven van de mens staat het lijden. Waarheid 2 legt uit wat de diepe oorzaak is van het lijden: het lijden ontstaat door vastklampen. Boeddha zegt: ‘geboorte is lijden, ouderdom is lijden, ziekte is lijden en dood is lijden’. Doekkha wil dus zeggen: er is altijd lijden. Skandha letterlijk: ‘streng’ de vijf skandha’s zijn: lichaam, gevoel, waarnemingen, willen en bewustzijn. 1.lichaam (roepa) is samengesteld uit vier elementen: aarde water vuur en lucht. 2. lichamelijke of mentale gevoelens (vendana) die als plezierig, onplezierig of neutraal ervaren worden. 3.waarnemingen (samjna) die overeenstemmen met de zes zintuigen. 4.het vermogen van de mens om te willen (samskara). 5.de zes soorten bewustzijn (vijnana) gaat om het bewustzijnsaspect van de waarneming. De mens heeft het idee dat er nog een 6e skandha is: een ik, ego, zelf. Maar volgens de boeddha bestaat er geen 6de skandha. ‘persoon’ of ‘de ziel’ of ‘het zelf’ zijn slechts woorden: ze bestaan niet in werkelijkheid. Trishna dorst. De dorst naar het ik houdt de mens gevangen in het lijden. De samenwerkende kracht van de skandha’s houdt de mens gevangen in het samsara, de kringloop van wedergeboorten. Zonder zelf anatman dan bedoeld de boeddha niet dat de mens niet bestaat. Kun je ontsnappen aan het lijden? ja, zegt de boeddha. Als vastklampen de oorzaak is van lijden, dan is loslaten de therapie voor het lijden. Het achtvoudige pad is te beschouwen als het medicijn in de therapie van het loslaten.(nirvana is de vrije vertaling van loslaten letterlijk: uitdoven of uitwaaien). De oplossing voor het lijden is de skandha’s verbreken. Astangamarga het achtvoudige pad. De acht stappen van het pas heeft men terug gebracht naar 3 fasen die niet los van elkaar staan. 1. Introductie stap 1 en 2: de juiste zienswijze en juiste bedoeling. 2. Ethiek stap 3, 4 en 5: de juiste spraak, juiste handeling en juiste levenswijze. Deze drie begrippen hebben betrekking op de waarden en normen en de ethiek van de boeddhistische levenshouding en zij worden verhelderd door vijf concrete voorschriften die erbij horen: 1. Niet doden. 2. Niet stelen of het in bezit hebben van wat anderen toekomt. 3. geen verkeerde seksuele relaties. 4. niet liegen. 5. geen verdovende middelen gebruiken. Men noemt deze regels: de pancha sila. 3. Meditatie stap 6, 7 en 8: de juiste inspanning, juiste waakzaamheid, juiste concentratie. Om toegang te krijgen tot de boeddhistische leer zijn er drie regels die je moet doorbreken of doorzien. De drie dharma-regels zijn: vergankelijkheid, niet-zelf en nirvana. Anitya  vergankelijkheid letterlijk: niet eeuwig
Anatman  niet-zelf. Nirvana  loslaten. Bhikkhoe  is een lid van de monniken-sangha. Bhikkhoe wordt meestal vertaald met ‘monnik’ het woord monnik is afgeleid van ‘monos’, ‘alleen’. De oorspronkelijke betekenis van het woord bhikkhoe is ‘deelachtige’: dat wil zeggen ‘iemand die een deel van iets krijgt of deel uitmaakt van een groter geheel’. Het woord monnik als vertaling van het woord bhikkoe is dus wel heel ongelukkig gekozen. Regentijd phansaa, is een jaarlijks terugkerende periode die van groot belang is voor het kloosterleven. Nieuwelingen de novieten. De vinaya kloosterregel (ong. 227 regels) armoede, ongehuwd zijn(celibaat) en geweldhoosleid zijn de kernwoorden daarin. Deze kernwoorden vormen tegelijk de drie uitgangspunten van het leven in het klooster. In Thailand ong. 27.000 kloosters en dit neemt nog steeds toe.