Eerste wereldoorlog

Inhoudsopgave Inleiding
1.Oorzaak van de eerste wereldoorlog 1.1 Machtsevenwicht begin 20e eeuw
1.2 Uit de hand lopen van dit machtsevenwicht
2. Gevolg van de eerste wereldoorlog
2.1 Een nieuw evenwicht? 2.2 Een echt evenwicht? 3. Conclusie Literatuurlijst Inleiding In dit werkstuk ga ik één belangrijke oorzaak en één belangrijk gevolg van de eerste wereldoorlog behandelen. De oorzaak van de eerste wereldoorlog was vooral het verstoorde machtsevenwicht in Europa. Daarom zal ik in hoofdstuk 1 wat vertellen over het machtsevenwicht rond het jaar 1900. Een belangrijk gevolg van de eerste wereldoorlog was ook een verstoord machtsevenwicht, wat weer de oorzaak was voor de tweede wereldoorlog. Hierop ga ik verder in in hoofdstuk 2. In hoofdstuk 3 vat ik samen wat ik in dit werkstuk beschreven heb en probeer ik daaruit een conclusie te trekken. Ook staat in dit hoofdstuk dat ik 'verstoord machtsevenwicht' heb gekozen als oorzaak en gevolg van de eerste wereldoorlog omdat ik denk dat dat nu nog steeds zichtbaar is in de wereld van nu. Hoofdstuk 1. Oorzaak van de eerste wereldoorlog
1.1 Machtsevenwicht begin 20e eeuw In het begin van de 20e eeuw was Duitsland het belangrijkste machtsblok in Europa. Duitsland wilde dat graag zo houden. Andere landen daarentegen zagen hierin een bedreiging. Om zich even sterk te houden als Duitsland gingen landen verbonden sluiten waarin stond dat als er één van hen in oorlog zou raken, de anderen hen zouden helpen. Het begon in 1834, toen o.a. Engeland, Frankrijk en Nederland het garantieverdrag sloten om België te beschermen. Daarna besloten Rusland en Servië in 1878 om samen te werken. In 1894 ontstond het verdrag tussen Frankrijk en Rusland. In 1902 sluiten Engeland en Japan een verdrag en twee jaar later, in 1904 sloten Engeland en Frankrijk een verdrag, de 'entente cordiale'. In 1907 sloot ook Rusland zich hierbij aan en ontstond de 'triple entente'. Duitsland zag dat het omsingeld werd. Aan alle kanten gingen landen samenwerken. Als reactie hierop ging Duitsland ook verbindingen sluiten met andere landen om vooral niet minder sterk te zijn dan de rest van Europa. In 1879 sloot Duitsland een verbond met Oostenrijk-Hongarije, de 'tweebond'. In 1882 werd deze tweebond een 'triple alliantie', toen sloot Italië zich hierbij aan. Later sloot ook Roemenië zich erbij aan. In 1887 werd ook een verbond tussen Duitsland en Rusland gesloten, maar dit werd in 1890 weer verbroken door de toenmalige keizer van Duitsland, Wilhelm de tweede. 1.2 Uit de hand lopen van dit machtsevenwicht. De landen voelden door de versterkingen over en weer een steeds grotere dreiging en ze gingen zich mobiliseren. Legers en vloten werden uitgebreid, versterkt en gemoderniseerd. Ieder land had zijn eigen plannen, maar ook verbindingen met anderen. Door de toename van wapens en legers moest er wel een oorlog komen. Een kleine aanleiding, zoals de moord die op 28 juni 1914 in Sarajevo op Frans Ferdinand van Habsburg werd gepleegd, was al genoeg. De eerste wereldoorlog was een feit. Op het onderstaande kaartje staat de situatie aangegeven die door alle gesloten verdragen ontstond. (Standaard encyclopedie, deel 13 (1974)) Hoofdstuk 2. Gevolg van de eerste wereldoorlog 2.1 Een nieuw evenwicht? Na de eerste wereldoorlog werden opnieuw de grenzen bepaald, de vrede van Versaille ontstond. Duitsland moest als straf het Saargebied en het Rijnland afstaan, mocht geen zware industrie meer bedrijven en alle Duitse koloniën werden onder de overwinnaars verdeeld. Ook moest het hoge bedragen betalen, 'herstellingsbetalingen', en mocht het alleen nog maar een leger van 100 000 man hebben. De overwinnaars van de oorlog hadden toen duidelijk laten merken dat ze écht gewonnen hadden en ze hebben dat de Duitsers goed laten voelen. 2.2 Een echt evenwicht? In feite was er geen sprake van een echt nieuw evenwicht omdat Duitsland zich erg tekort gedaan voelde. De gemaakte afspraken hadden grote gevolgen op de economie van Duitsland, een crisis ontstond. In Duitsland waren veel mensen ontevreden en iemand als Hitler kon goed op deze gevoelens inspelen. Hij wist de Duitsers ervan te overtuigen dat er een ander, beter evenwicht moest komen. Dit had als gevolg dat de tweede wereldoorlog begon. Het gevolg van de eerste wereldoorlog was dus de tweede wereldoorlog.
Hoofdstuk 3. Conclusie De reden dat machtsevenwicht zo belangrijk is, is dat er zonder machtsevenwicht altijd onrust zal zijn. De landen die minder macht hebben of zich te min gedaan voelen zullen proberen om dat verschil bij te werken, om even veel macht te hebben als 'de rest'. Er moet dus een situatie zijn waarbij iedereen zich (even) goed voelt. Voor de eerste wereldoorlog was er geen goed machtsevenwicht, waardoor bepaalde landen zich bedreigd gingen voelen en zich gingen versterken. Daardoor werden die landen weer 'gevaarlijk' voor Duitsland, en ging ook Duitsland zich weer versterken. Je kreeg dus een kettingreactie. Na de eerste wereldoorlog werd Duitsland door de overwinnaars goed duidelijk gemaakt dat het verloren had, en het moest daarvoor zwaar gestraft worden. De overwinnaars waren erg tevreden met dit besluit, maar de Duitsers hebben dit ervaren als gezichtsverlies. Er was dus opnieuw een situatie ontstaan waarin niet alle partijen zich konden vinden en de tweede wereldoorlog brak uit. Na de tweede wereldoorlog werd Duitsland niet zomaar gestraft, maar kregen de kans voor de wederopbouw van het land. De mensen hebben dus iets geleerd van de eerste wereldoorlog. Ze lieten de Duitsers dit keer in hun waarde en er kwam een situatie waarin iedereen zich (min of meer) kon schikken. Hieruit blijkt dat het erg belangrijk is dat er machtsevenwicht is. Je kunt ook zien bij latere oorlogen dat ze anders werden beëindigd. Bijvoorbeeld na de 'desertstorm', tijdens de oorlog tegen Irak, werd Irak niet totaal vernietigd, maar weer binnen haar eigen grenzen gebracht en er werd geprobeerd het land weer zo achter te laten dat er nog kans was om het weer op te bouwen. Dit geldt ook voor de recente oorlog tegen Servië, waar de bevolking en Milosevic nu samen moeten bepalen hoe ze verder willen. Een derde voorbeeld is de situatie in Israël. De Palestijnen moesten eerst wijken voor Israël, wat jaren met geweld en terreur als gevolg heeft gehad. Nu proberen de Israëliërs en de Palestijnen toch een vreedzame oplossing te vinden door een soort 'middenweg' te vinden. Bij al de voorbeelden die ik heb genoemd werden de landen heel erg gepusht door andere landen om de oorlogen op deze manier op te lossen, omdat de hele wereld er voordeel aan heeft als er machtsevenwicht en vrede is. Dit is misschien iets dat wij hebben geleerd uit de eerste wereldoorlog. Literatuurlijst 1. Backx C., Berents D., Dekker I., Duijsen van H., en anderen (1999) , Memo, geschiedenis voor de tweede fase, den Bosch, Malmberg. 2. Grimberg C., Söner R., jaar van uitgave onbekend, Grote geïllustreerde Wereldgeschiedenis deel 15, Het moderne Imperialisme, Baarn, Bosch & Keuning N.V. 3. Grimberg C., Söner R., jaar van uitgave onbekend, Grote geïllustreerde Wereldgeschiedenis deel 16, Het moderne Imperialisme, Baarn, Bosch & Keuning N.V. 4. Standaard encyclopedie, panorama der wereld in kleur, deel 13 (1974), Antwerpen, Standaard Uitgeverij.