De aanslag op Hitler: operatie Walküre

Inleiding Hitler was een Nationaal-Socialistisch staatsman en dictator. Veel mensen waren tegen hem en zijn ideeën. Die ideeën waren zelfs zó erg dat hij een heel volk wilde uitmoorden. Dit vonden sommige mensen echt te gek worden. Een groepje hoge officieren heeft daarom een aanslag gepleegd op Hitler, om hem uit de weg te ruimen en vrede te sluiten met de andere landen. De aanslag is door hooggeplaatste officieren gepleegd, die voor Hitler werkten en daardoor nauw met hem in contact stonden. Deze aanslag kwam totaal onverwacht, maar met heel veel geluk bracht Hitler het leven er nog af. De voorbereiding 20 juli 1944

Na veel voorbereiding was het eindelijk zover: vandaag zou de bom worden geplaatst. Tevens zou er een staatsgreep worden gepleegd. Na 3 keer dat generaal Klaus Schenk von Stauffenberg een bom bij zich had, maar dat op het laatste moment de aanslag werd afgeblazen (Göring en Himmler, die tegelijk dood moesten, waren afwezig), moest het nu toch echt gebeuren. Ook al zouden Göring en Himmler er niet zijn, de aanslag ging koste wat het kost door. Von Haeften (Von Stauffenberg´s chauffeur) kwam hem met de auto ophalen. De zwaar gehandicapte Von Stauffenberg – hij had in totaal maar 3 (!) vingers meer - werd naar het vliegveld gereden, waar Stieff, de officier van Hitler´s staf, stond te wachten. Eerst zou Stieff de bom plaatsen, maar Von Stauffenberg had zich vrijwillig aangeboden. Ze waren het erover eens dat hij degene was die Hitler al helemáál nergens van zou verdenken, aangezien deze generaal zwaar gehandicapt was. Ze namen een reservebom mee, voor het geval dat de eerste bom niet zou afgaan. Op het vliegveld kreeg een piloot, die ook in het complot zat de opdracht om vanaf 12 uur klaar te staan om onmiddellijk te kunnen vertrekken. Er waren nog 16 “rustige” kilometers tot het geheime hoofdkwartier, vanwaar het moeilijk werd. Ze moesten heen en terug langs 3 controleposten, die zeer streng bewaakt werden. Nou zou dit bij de heenreis wel niet zo moeilijk worden, maar op de terugreis, na de bomaanslag, zou het wel eens een heel groot obstakel kunnen worden. Als Hitler dood was zou er naast Duitsland ook in Frankrijk een staatsgreep worden gepleegd. In Frankrijk stond de staatsgreep onder leiding van generaal Von Stülpnagel, in Duitsland onder leiding van generaal Beck. Deze laatste zou, als Hitler uit de weg geruimd was, het hoofd van de nieuwe staat worden. Aan deze bomaanslag was heel wat georganiseer vooraf gegaan: Er moest immers worden besloten wie welke post in de nieuwe regering kreeg, en nog belangrijker: wat er zou worden gedaan als het bericht kwam dat Hitler dood was. Merkwaardig genoeg werdein Berlijn, ondanks dat dat een zeer slimme zet zou zijn, bijvoorbeeld het radio-station ongemoeid gelaten. Ook was er niet gesproken over wat er zou gebeuren als de Gestapo-mannen gearresteerd waren: werden ze bij enig verzet direct vermoord of niet? De aanslag Aangekomen in Rastenburg ging Von Stauffenberg direct met zijn zware last naar binnen. De conferentie was met een halfuur vervroegd. Dat was ongunstig voor de samenzweerders in Berlijn, die hier geen weet van hadden. Von Stauffenberg had, om de bom in werking te kunnen stellen, zijn pet en zijn koppelriem in de wachtkamer gelaten. Toen hij meldde dat hij zijn pet en koppelriem was vergeten, werd er veel gemopperd: Hitler hield niet van vertraging. Von Stauffenberg excuseerde zich, en ging naar de wachtkamer. Eenmaal aangekomen, pakte hij een heel klein tangetje. Hiermee kon hij, ondanks zijn handicap, tóch de bom in werking kon stellen, en stelde dus de bom in werking. Hij had nu nog 10 minuten: 3 om het terrein over te steken naar de auto, en dus 7 om de bom in een zo gunstig mogelijke positie te zetten. Von Stauffenberg kwam de conferentiezaal weer binnen. Eerst zou de conferentie in een andere zaal, in een bunker, gehouden worden. Maar vanwege de extreme hitte werd uitgeweken naar dit grote houten gebouw van 5,5 bij 12 meter. Dit was ongunstig voor de bom, als de conferentie in de (kleine) bunker werd gehouden was het vrijwel zeker dat Hitler zou omkomen. Vanwege diezelfde hitte stonden de ramen wagenwijd open, ook dit was erg ongunstig, want hierdoor zou de explosie sterk in kracht afnemen. Nu moest het gebeuren. Von Stauffenberg zou de tas zo dicht mogelijk bij Hitler neerzetten. Hitler stond, samen met de 20 andere officieren, over de kaartentafel gebogen. De officieren luisterden aandachtig naar Hitler’s ideeën. Hierdoor kon Von Stauffenberg ongemerkt dicht in de buurt van Hitler komen. Hij zette de tas bij een tafelpoot neer, mompelde iets over een telefoongesprek uit Berlijn en maakte zich snel uit de voeten. Hij liep snel naar Von Haeften, die direct wegreed. Toen hij net in de auto zat, hoorde hij de bom met enorme kracht ontploffen. Hier kwam geen mens levend uit! Ze hadden bij het vluchten het geluk dat de wacht aanvankelijk dacht dat er een bom uit de lucht was gevallen. Ze moesten voorbij 3 posten, waarvan er bij 2 werd gecontroleerd. Bij de eerste sprong Von Stauffenberg uit de auto, greep de telefoon en verlangde onmiddellijke toestemming van de dienstdoende officier om het kamp te verlaten; die toestemming kreeg hij ook. Bij de tweede post werd het een stuk lastiger. De wachters hadden intussen het bericht doorgekregen, dat niemand zonder uitdrukkelijke toestemming het kamp mocht verlaten, vóór de ontploffing was onderzocht. Van Stauffenberg kon nu onmogelijk telefonisch toestemming krijgen om te passeren. Deze moest nu echt en officieel zijn. Na veel praten, slaagde hij erin de adjudant van de kampcommandant over te halen deze toestemming te geven en deze zelfs per telefoon voor de sergeant van wacht te herhalen. Von Stauffenberg en Von Haeften waren vrij! Toen de twee op het vliegveld aankwamen, stond daar het vliegtuig al klaar om te vertrekken. Ze stapten direct in, waarna ze naar Berlijn vlogen. De staatsgreep was nu eindelijk begonnen… De staatsgreep In Berlijn heerste grote verwarring. Luitenant Fellgiebel, die op het hoofdkwartier werkte, zou bellen als het zeker was dat Hitler dood was. Dan zou de staatsgreep echt beginnen. Maar Hitler was niet dood. Dankzij een kolonel, Brandt - die zelf wel gestorven was bij dit incident - bleef Hitler in leven. Deze kolonel had namelijk, vloekend, de tas met de bom verder onder de tafel geschopt, omdat deze hem in de weg stond. Nu stond de tas een eind verder bij Hitler vandaan dan de bedoeling was, en dus was de kracht van de explosie voor Hitler een eind minder. Dit, in combinatie met het feit dat Hitler op het moment van ontploffing helemaal over de stevige kaartentafel hing, heeft Hitler zijn leven gered. Fellgiebel zag, dat “de Führer” als eerste naar buiten kwam. De aanslag was mislukt! Hij wilde direct de telefoon pakken om Berlijn hiervan op de hoogte te brengen, maar toen bemerkte hij dat de lijn was doorgesneden. Hij kon dus niets doen! In Berlijn wist men niet wat te doen. Was Hitler nu dood of niet? In Parijs kreeg Finkh, de naaste medewerker van Von Stülpnagel, een telefoontje. Een vreemde stem zei: “abgelaufen”. Voor Finkh iets terug had kunnen zeggen, had de man – van wie tot op heden de identiteit niet bekend is – al weer opgehangen. Finkh dacht dat dit het teken was, en besloot de staatsgreep te beginnen. Berlijn had Parijs gebeld, of ze daar al iets hadden gehoord van het hoofdkwartier. In Parijs wél, althans dat dachten ze. Toen besloot Berlijn de staatsgreep door te zetten, ondanks dat ze geen bericht van Fellgiebel gekregen hadden. Olbricht, één van de voornaamste samenzweerders, ging naar Fromm. Hij wist dat deze mee zou werken, mits hij zeker wist dat Hitler dood was. Hij dus naar het hoofdkwartier bellen (Toevallig waren toen de verbindingen voor even hersteld). Als antwoord kreeg hij, dat er wel een aanslag was gepleegd, maar dat de Führer nog in leven was. Fromm deed dus niet mee, waarop Olbricht niet wist wat hem te doen stond. Niet veel later kwam Von Stauffenberg binnen, die direct naar Fromm ging en hem vertelde dat hij persoonlijk de bom geplaatst had. Maar Fromm was onvermurwbaar. Daarop arresteerde Von Stauffenberg Fromm, en stelde direct iemand anders, Höpner, aan als zijn vervanger. Terwijl het kantoor van Fromm als hoofdkwartier van de staatsgreep werd ingericht, kwam de Gestapo eraan. Ze wilden Von Stauffenberg spreken. Deze lachte hen in het gezicht uit, en stelde ook hen onder arrest. Niemand dacht eraan deze gevangenen neer te schieten. Er werd verder nog niet veel uitgevoerd: geen (belangrijke) ministeries bezet, geen nazi’s gearresteerd en geen radiostations bezet. Intussen werd in Rastenburg druk overlegd, Hitler kwam erachter dat dit geen éénmansactie was, maar dat er een hele organisatie samenzweerders tegen hem bestond. Hij gaf direct het bevel Von Stauffenberg en al zijn metgezellen in het Ministerie van Oorlog, wat het hoofdkwartier van de samenzwering was, te arresteren. Omdat hij leefde in de veronderstelling dat ook Fromm een van de samenzweerders was, benoemde hij een officier uit Berlijn, Himmler – deze was toevallig bij hem op de thee - tot diens opvolger. Himmler stond nu aan de leiding van veel soldaten. Hij was erg fanatiek, dus hij stapte direct op het vliegtuig naar Berlijn. In Berlijn werden de gearresteerden, Fromm en de Gestapo, aan hun lot overgelaten. Fromm kende de weg natuurlijk in het ministerie, en wist een gangetje waardoor ze konden ontsnappen. Toen ze buiten waren, kwamen ze de Gestapo, die door Hitler naar het Ministerie was gestuurd tegen. Vervolgens gingen ze met z’n allen direct naar de kamer der samenzweerders, en arresteerden ze ze allemaal. Toen Fromm de kamer binnenkwam en de samenzweerders zagen dat alle verzet nutteloos was, smeekte Beck om zelfmoord te mogen plegen. Dat mocht. Fromm stelde in allerijl een vuurpeloton samen, om de voornaamste samenzweerders ter plekke te doden en zelf alle verdenking kwijt te zijn. Hij veroordeelde vier samenzweerders tot onmiddellijke executie: Von Stauffenberg, Olbricht, Von Quirnheim en Von Haeften. Beneden werden ze door een vuurpeloton bij het licht van een auto geliquideerd. De laatste woorden van Von Stauffenberg waren: “Lang leve ons heilige Duitsland”. In Parijs werd de staatsgreep ook een deceptie: Von Stülpnagel had wel opdracht gegeven om de voornaamste Nazi’s te arresteren, maar toen bekend werd dat Hitler nog leefde zakte de moed de soldaten in de schoenen. Ze gingen terug, en werden een paar uur later door de Gestapo ingerekend. De afloop Na deze jammerlijk mislukte aanslag werden nagenoeg alle vooraanstaande samenzweerders geëxecuteerd, of ze hadden al zelfmoord gepleegd, hier nog even een opsomming van wat er met de voornaamste samenzweerders gebeurd is: - Generaal Beck had op die 20ste juli al zelfmoord gepleegd - Kolonel Graaf Schenk von Stauffenberg, Kolonel-generaal Olbricht, Von Quirnheim en Von Haeften werden direkt op die dag geëxecuteerd - Generaal-majoor von Tresckow was de dag na de aanslag, 21 juli dus, alleen het niemandsland van het Oostfront ingelopen: direkt ten dode opgeschreven - Ullrich von Hassell werd op 8 september 1944 terechtgesteld - In augustus 1944 was veldmaarschalk Von Witzleben aan de beurt: terechtgesteld - Op 30 augustus 1944 werd kolonel-generaal Von Stülpnagel, de leider van de staatsgreep in Frankrijk, terechtgesteld na een mislukte zelfmoordpoging - Ullrich von Hassell, direkt na de aanslag al gearresteerd, werd op 8 september 1944 terechtgesteld - Graaf Helmuth von Moltke in januari 1945 - Op 2 februari werd Carl Gördeler geëxecuteerd, nadat hij op 8 september 1944 al ter dood veroordeeld was. Hij had zelfs in de gevangenis zijn eigen verzetstechniek ontwikkeld: Hij verzon lange en ingewikkelde verklaringen, in de hoop de nieuwsgierigheid van zijn ondervragers zolang te prikkelen dat hij bleef leven tot het einde van de oorlog. Tevergeefs - Dominee Dietrich Bonhöffer, die op de dag van de aanslag al gevangen zat, werd na de aanslag overgebracht naar een gestapo-gevangenis, bij de andere samenzweerders. Deze dominee zijn geloof en vertrouwen in God was een grote troost voor de andere gevangenen. Hij werd in april geëxecuteerd - Admiraal Canaris wist, net als Carl Gördeler, door lange verklaringen zijn verblijf in de gevangenis te rekken, maar net niet lang genoeg. Hij werd eveneens in april terechtgesteld - Ook werd generaal Oster in april ter dood veroordeeld en geëxecuteerd