Cultuur van het moderne (Kandinski, Salvador Dali, Bauhaus etc.)

Cultuur van het moderne 1. Groepje 1 Kandinski was een van de schilders die in het eerste kwart van de twintigste eeuw de abstracte kunst vorm en filosofische ondergrond gaf. Schönberg is vooral bekend als een van de eerste componisten die atonaliteit gebruikte in zijn composities. Door Schönberg is Kandinsky geïnspireerd voor het maken van een hoop werken; wat onder andere te zien is aan de naam van de werken. Groepje 3 Ludwig Mies van der Rohe was een Duitse-Amerikaanse architect die een grote invloed had op de ontwikkeling van de 20e eeuwse architectuur. Zijn stijl werd onder meer beïnvloed door De Stijl. (de kunst van het streven naar een zo groot mogelijke eenvoud en abstractie. Hierbij worden de kleuren ook meestal beperkt tot de drie hoofdkleuren, wit, zwart en alle grijswaarden). In 1930 werd Van der Rohe directeur van het Bauhaus, een opleiding voor beeldend kunstenaars, ambachtslieden en architecten. In de school zelf werd les gegeven op een manier die nooit eerder was vertoond. De studenten moesten hun eigen creativiteit exploreren in het werken met de meest diverse materialen. Er werd bewust en gedreven gezocht naar een architectuur die maatschappelijke impact had. Ludwig Mies van der Rohe heeft geprobeerd de term 'Form Folows Function' na te leven. Dit idee achter het functionalisme is: schoonheid van het gebouw is gelegen in de functie. Anders gezegd: als een gebouw functioneel is, is het mooi.
Groepje 6 Salvador Dali, een Spaans schilder en veelzijdig kunstenaar, ging in 1929 naar Parijs en leerde daar onder andere Pablo Picasso en André Breton kennen. De Franse schrijver en essayist Breton stelde in 1924 zijn opvattingen omtrent het surrealisme in de kunst te boek in "Le surréalisme et la peinture", beter bekend als "Het Surrealistisch Manifest". Ook Dali sloot zich aan bij het surrealisme. Geïnspireerd door de ideeën van Sigmund Freud, stellen surrealisten de bewustzijnstoestand van de droom centraal. Uitgevoerd in een hyperrealistische stijl stellen ze beelden samen in absoluut onverwachte, verrassende, zoni et schokkende, droomcombinaties. Groepje 9 In 1913 keerde Marcel Duchamps, een Franse schilder, zijn rug naar zowel het kubisme als het futurisme en wekte hij sensatie met zijn Fietswiel op witgeschilderd tabouret (zie afbeelding), waarmee hij het Dadaïsme inluidde. Zijn Fountain-urinoir, in 1917 te New York, kon alleen maar deze kortstondige en fel betwiste beweging bevestigen. Zo'n door de kunstenaar tot kunst verklaard alledaags voorwerp noemt men een ready-made. In de beeldhouwkunst was Hans Arp (ookwel Jean Arp) een bekende dadaïst. Maar net als Duchamps werd Arp aan het eind van zijn carrière ook een surrealist. Groepje 10 Les Ballets Russes was een balletgroep gesticht door Serge Diaghilev. Het fameuze gezelschap bracht vele belangrijke dansers en choreografen voort. Hij gebruikte muziek van componisten zoals Igor Stravinsky. Doordat Diaghilev muziek, dans, schilderkunst en dichtkunst als een ‘nieuwe mix van ingrediënten’ aan het publiek voorschotelde was zijn werk zeer opmerkelijk: deze vorm van ‘mixen’ werd het totaaltheater genoemd. Groepje 13 De Duitse theatermaker Bertolt Brecht wilde de mens een spiegel voorhouden en laten zien hoe slecht hij bezig was, dit deed hij doormiddel van het vervreemdingeffect; hij doorbrak steeds de illusie door het inlassen van liedjes, muziek, verklaringen en vooruitwijzingen. Dit wordt zijn theorie van het episch theater genoemd. Brecht werkte in zijn werkt De Driestuiversopera onder andere samen met de componist Kurt Weill. 2. Keuze: Groepje 3 Functionalisme: Land van herkomst: De bedenker (Louis Sullivan) kwam uit Amerika

Tijd van ontstaan: ongeveer 1924
Belangrijke kunstwerken: Villa Savoye (zie afbeelding), de Fagusfabriek in Alfeld, Notre Dame du Haut, Parque Ibirapuera
Vertegenwoordigers van de stroming: Louis Sullivan, Walter Gropius, Le Corbusier, Oscar Niemeyer, Ludwig Mies van der Rohe, Gerrit Rietveld
Uitvindingen/andere bijzonderheden: De bedenker (Louis Sullivan) heeft de wolkenkrabber ontwikkeld De Stijl Land van herkomst: Nederland
Tijd van ontstaan: in 1917 opgericht door Theo van Doesburg, in 1931 met zijn dood ook uitgestorven
Belangrijke kunstwerken Compositie met twee lijnen, Rietveld-Schröderhuis, rood, geel, blauw (zie afbeelding), Glas in lood
Vertegenwoordigers van de stroming: Theo van Doesburg, Piet Mondriaan en Gerrit Rietveld. Bauhaus Begrip: een opleiding voor beeldend kunstenaars, ambachtslieden en architecten
Land van herkomst: Duitsland
Tijd van ontstaan+uitsterven: 1919 tot 1933
Belangrijke kunstwerken: De Bauhausschool in Dessau, ontworpden door Gropius
Vertegenwoordigers van de stroming: Walter Gropius (directeur) Wassily Kandinsky, Lyonel Feininger, Georg Muche en Oskar Schlemmer (docenten), Ludwig Mies van der Rohe (latere directeur) Uitvindingen/andere bijzonderheden: Vele docenten en studenten geloven dat een betere architectuur en woonomgeving mensen beter laat worden, en uiteindelijk mede leiden tot een veranderde (en in de ogen van het Bauhaus dus verbeterde) wereld. Van zodra mensen in luchtige, zonnige ruimtes kunnen wonen, in simpele woonblokken zonder enige versiering, zouden ze als vanzelf anders gaan leven, meer solidair en gelukkig.
Mies van der Rohe Land van herkomst: Duitsland
Levensperiode: 27 maart 1886 — 17 augustus 1969
Belangrijke kunstwerken woningen voor de Weissenhof-siedlung in Stuttgart, het Duitse paviljoen voor de wereldtentoonstelling van Barcelona van 1929 (foto), de appartementen aan de Lake Shore Drive te Chicago, het Seagram-gebouw te New York, de Neue Nationalgalerie te Berlijn. Vertegenwoordiger van: de Internationale Stijl
Uitvindingen/andere bijzonderheden: Zijn ontwerpen worden gekenmerkt door heldere vormen en een veelvuldig gebruik van glas, staal en beton. 3. Functionalisme Functionalisme hechten (zoals het woord al zegt) meer waarde aan de functie van een gebouw dan aan de schoonheid ervan. Anders gezegd: functie wordt schoonheid. Kenmerkend voor het functionalisme zijn eenvoud, gebruik van sobere tinten, materialen en vormen en weinig kleine details. Stijl Eenvoud en abstractie waren het grootste streven voor kunstenaars van De Stijl. Niet alleen het ontwerp en de materialen, maar ook de kleuren werden meestal beperkt tot de drie hoofdkleuren, wit, zwart en alle grijswaarden. De Stijl was sterk beïnvloed door het kubisme. Bauhaus De ontwerpen die worden gemaakt in het Bauhaus zijn strak van lijn, eenvoudig van vorm en zeer functioneel. Multifunctionaliteit van kunst is belangrijk in het Bauhaus.
Mies van der Rohe Hij begon met een romantisch classicisme en werd later door De Stijl beïnvloed tot een modernistische stijl. Hij maakte gebruik van strakke lijnen en een consequent gebruik van staal en glas. De vorm van zijn werk moest tot het minimum teruggebracht zijn, maar dat minimum moest wel, qua verhoudingen en materialen, perfect zijn 4. Victory Boogie-Woogie Inhoud A: Voorstelling: Waar gaat het kunstwerk over? Victory Boogie-Woogie is een palet van horizontale en vertical strepen en gekleurde blokken, die samen een geheel vormen. Deze vrolijk aandoende kleuren geven het hele schilderij ook een vrolijke uitstraling. De titel slaat op muziek (Boogie-Woogie) naar een in de tijd van Mondriaan in New York populaire nieuwe vorm van jazz, waarin korte melodische lijnen worden opengebroken door open ritmische patronen. Precies zoals op het schilderij. De Victory duidt op de overwinning van een nieuwe kunst in een vrije wereld, waarin Mondriaan ook in de donkerste dagen van de tweede wereldoorlog bleef geloven. B Boodschap: wat heeft de kunstenaar daarover te vertellen? Dr. Hans Locher, directeur van het Haags Gemeentemuseum, ziet het kunstwerk als hét beeld van de overwinning van levensvreugde en vrijheid. Dit is te verklaren doordat het schilderij aan het einde van de tweede wereldoorlog gemaakt is. Mondriaan wilde de naderende vrijheid uitdrukken (‘Victory’) C Abstrahering: In hoeverre suggereert het kunstwerk de werkelijkheid? Dit kunstwerk is abstract met de hoofdletter A. Er is totaal geen voorstelling in te herkennen van een natuurlijk beeld. Het zijn de ideeën van de maker verwerkt op doek, en geen gestileerde weergave van de werkelijkheid. Vorm D: Middelen: Waarmee is het kunstwerk gemaakt? Het kunstwerk is gemaakt met olieverf, tape en krijt op doek. Er is geen gebruik gemaakt van enige lichtval, dit ligt er maar net aan hoe de verlichting in het museum is. Mondriaan maakt gebruik van 6 verschillende kleuren: blauw, rood, geel, wit, grijs en donkerblauw/zwart. Het werk is tweedimensionaal. Mondriaan maakt vooral gebruik van geometrische vormen. E: Samenhang: Hoe zijn de middelen geordend? Dit werk is een horizontaal-verticaalcompositie, statisch en asymmetrisch Functie F Met welke doelen wordt het kunstwerk gebracht? Voor een deel educatief: omdat Mondriaan wilde laten zien dat de overwinning nabij was en men positief moest blijven ondanks alle verschrikkingen van de oorlog. Maar het kunstwerk diende ook als vermaak, ter decoratie en als expressie van zijn positieve gevoelens over de populaire Jazz-muziek Duitse Paviljoen van de wereldtentoonstelling te Barcelona 1929 Inhoud A: Voorstelling: Waar gaat het kunstwerk over? Het Duitse paviljoen voor de wereldtentoonstelling in Barcelona was de Duitse deelname aan dit ‘festival’. Mies van der Rohe had dit gemaakt om aan de wereld te laten zien hoe ver Duitsland was op het gebied van kunst en architectuur. B Boodschap: wat heeft de kunstenaar daarover te vertellen? Mies van der Rohe wilde laten zien dat je meer kan doen met vier muren waarmee je een huis bouwt. Hij wilde laten zien dat je kan spelen met die muren en vlakke voorwerpen, om zo toto een hele andere voorstelling te komen. C Abstrahering: In hoeverre suggereert het kunstwerk de werkelijkheid? Dit kunstwerk is geabstraheerd op de manier van, tot het eenvoudige terugbrengen. Men ziet nog wel dit dit een huis en tuin moeten voorstellen, maar er is geen gebruik gemaakt van ‘overbodige’ vormen. De vorm van een huis is geabstraheerd.
Vorm D: Middelen: Waarmee is het kunstwerk gemaakt? Het kunstwerk is gemaakt van een stalen frame met glas en gepolijst steen. Door verschillende overkappingen wordt schaduw gecreëerd. Er zijn weinig kleuren gebruikt: voornamelijk grijs en wit. Het gebouw is natuurlijk driedimensionaal en ruimteomvattend (vanwege de opengewerkte structuur). Er zijn weinig tot geen vormcontrasten. E: Samenhang: Hoe zijn de middelen geordend? Het gebouw is statisch en asymmetrisch. Van der Rohe maakte gebruikt van het ‘doos-model’. In zijn ontwerp haalde hij ‘de doos’ helemaal uit elkaar. Zijn gebouw heeft bijvoorbeeld geen hoeken. Mies van der Rohe verschoof de muren net zolang totdat de doos geen doos meer was. Er ontstonden zo verschillende ruimtes: een zitgedeelte, een hal en een vijvertje. Zelfs de tuin is deel van het gebouw geworden. De doos is zo veranderd, dat je niet meer weet wanneer je nou buiten of binnen bent. Functie F Met welke doelen wordt het kunstwerk gebracht? Het voornaamste doel van dit gebouw is esthetisch. Mies van der Rohe wilde laten zien wat schoonheid naar zijn idee was en hoe je door simpele vormen te gebruiken en gebouw kon creëren. De enige keer wanneer het gebouw echt ‘gebruikt’ is, was tijdens een receptie van de koning en de koningin van Spanje waar ze “het Gouden Boek” waarmee ze officieel de wereldtentoonstelling openden. Bronnenlijst: www.digischool.nl/ckv2
http://www.architectureweek.com
www.lokv.nl
http://www.a-studio.nl/ http://www.barna.nl/ http://www.bc.edu/ www.artcyclopedia
www.google.nl
http://wereldtentoonstelling.pagina.nl/ http://www.gemeentemuseum.nl/ http://www.geocities.com/ http://www.greatbuildings.com/buildings/Barcelona_Pavilion.html
http://www.minocw.nl/ http://www.outlawnet.com/~thissen/mondriaan.htm