In vitro fertilisatie

In Vitro Fertilisatie (IVF) 1 Wat is IVF? 2 De 'geschiedenis van IVF
3 De behandeling
4 Risico's en gevolgen
5 IVF-vergunning-houdende ziekenhuizen in Nederland
6 Conclusie en mening 1 Wat is IVF? IVF is de afkorting van In Vitro Fertilisatie. 'In Vitro' betekent 'in glas' en 'Fertilisatie' betekent 'bevruchting'. De Nederlandse benaming voor IVF is 'reageerbuisbevruchting'. Als de bevruchting bij een mens niet op de natuurlijke manier lukt, kan men gebruik maken van IVF. Dit houdt in dat er een vrouwelijke eicel en een aantal mannelijke zaadcellen (± 100.000 per eicel) buiten het lichaam van de partners in een glazen schaaltje samen worden gebracht. Als er eicellen zijn bevrucht worden er twee of drie bevruchte eicellen (pré-embryo's) in de baarmoeder teruggeplaatst. Zo kan er een 'normale' zwangerschap komen. 2 De 'geschiedenis' van IVF In 1978 werd in Engeland de eerste reageerbuisbaby geboren. Vier jaar later startten in Nederland toepassingen van IVF, en in 1983 kwam de eerste Nederlandse IVF-baby ter wereld. In het begin bestonden er nog maar een paar ziekenhuizen waar men een IVF-behandeling kon ondergaan, nu zijn er alleen al in Nederland 13. Oorspronkelijk werd IVF alleen toegepast als de eileiders van een vrouw afgesloten waren ten gevolge van een soa zoals Clamydia. Tegenwoordig kan een behandeling ook plaatsvinden als de man een verminderde vruchtbaarheid heeft, of als er geen duidelijke redenen zijn voor de onvruchtbaarheid. De IVF-methode is in de loop der jaren stukken verbeterd, maar er zijn nog steeds een paar minpunten (zie hoofdstuk 4, Risico's en Gevolgen) 3
De behandeling Om in aanmerking te komen voor een IVF-behandeling moet er minstens twee jaar sprake zijn van onvruchtbaarheid, en in sommige gevallen zelfs 3 tot 4 jaar. Dit duurt zolang omdat onvruchtbaarheid ook kan ontstaan door sociale factoren en omdat vrouwen ook 'spontaan' zwanger kunnen worden terwijl er vanuit werd gegaan dat ze onvruchtbaar waren. Bij vrouwen die ouder zijn dan 35 jaar is de kans om nog zwanger te raken door een IVF-behandeling kleiner. Vrouwen boven de 40 komen niet in aanmerking voor een behandeling. Een IVF-behandeling bestaat uit vijf fasen: - De beginfase, het informeren naar en het aantonen van de aanleiding voor de behandeling. - De hormoonstimulatie van de eierstokken via hormooninjecties. - De eicelpunctie, het samenbrengen van eicellen en zaadcellen. - Het inbrengen van twee bevruchte eicellen in de baarmoeder van de vrouw. - De eindfase, het afsluiten van de behandeling en een gesprek. Tijdens een menstruatiecyclus ontwikkelt zich één eitje. Maar voor de IVF-behandeling zijn er meerdere eitjes nodig. Om hiervoor te zorgen worden de eierstokken gestimuleerd door middel van hormooninjecties. Vlak voor de ovulatie (eisprong) prikt een gynaecoloog (onder plaatselijke verdoving) in de eileider waarbij ongeveer 10 eitjes worden opgezogen. In het laboratorium worden de eitjes in schaaltjes gedaan en in een broedstoof gelegd. Na een paar uur worden de meest beweeglijke zaadcellen van de man samengebracht met de eicellen in kweekschaaltjes. Eén dag daarna wordt gekeken of de eicellen bevrucht zijn. Een paar dagen daarna worden één of meer embryo's in gebracht in de baarmoeder van de vrouw. Dit gebeurt niet in het ziekenhuis maar in een polikliniek. Omdat de kans op zwangerschap bij IVF niet héél groot is, werden er vroeger zoveel mogelijk embryo's in de baarmoeder geplaatst. Hierdoor was de kans op meerlingzwangerschap groter. Tegenwoordig worden er maximaal twee embryo's ingebracht. De rest van de embryo's wordt ingevroren (cryo-preservatie). Daarna is de kwaliteit van de embryo's niet meer optimaal, maar deze techniek wordt verbeterd. De kans op zwangerschap na cryo-preservatie is maar 10%. Ongeveer twee weken na het inbrengen van de embryo's wordt een zwangerschapstest uitgevoerd. Vier weken daarna wordt een echoscopisch onderzoek gedaan om te kijken of het om één of meerdere kinderen gaat. Het ziekenfonds vergoedt drie behandelingen per vrouw. Een vrouw die na drie behandelingen nog niet zwanger is en tóch door wil gaan met IVF, moet de verdere behandelingen zelf betalen. Een behandeling kost ƒ 3600,- en de hormonen ƒ2000,-. 4 Risico's en gevolgen Een IVF-behandeling kan bijwerkingen hebben. Bij ongeveer 2% van de behandelingen komt het Ovarieel Hyper Stimulatie Syndroom (OHSS) voor. Dit wordt ook wel overstimulatie genoemd. Bij OHSS wordt de baarmoeder groter, en dat kan heel pijnlijk zijn. Als een behandelde vrouw last heeft van de volgende klachten, is er waarschijnlijk sprake van OHSS: - snelle gewichtstoename - erge buikpijn - misselijkheid - plotseling veel dikkere buik Bij IVF is er een grotere kans op een tweeling dan bij een gewone zwangerschap, omdat er meestal twee pré-embryo's worden terruggeplaatst in de baarmoeder. Bij IVF-zwangerschappen worden er ongeveer 70 tot 80% eenlingen geboren, iets meer dan 20% tweelingen en 2 tot 5% drielingen. Bij meerlingzwangerschappen is er een grotere kans op vroeggeboorte. Ook komen er bij IVF-zwangerschappen meer miskramen voor, ongeveer 15 tot 20%. Bij IVF heerst er een infectiegevaar. Vroeger werd de vagina ontsmet met jodium als de pré-embryo's werden teruggeplaatst. Het jodium bleek echter slecht te zijn voor de embryo's, dus tegenwoordig gebeurt het schoonspoelen met water. Daardoor is de kans op een infectie bij de terugplaatsing toegenomen tot 2%. Mensen die onvruchtbaar zijn kiezen niet zomaar voor IVF. Zodra ze de keuze hebben gemaakt zijn ze er de hele tijd mee bezig. De hormoonbehandeling die de vrouw moet ondergaan kan van invloed zijn op de relatie tussen de partners. Als IVF niet werkt, is er meestal geen andere mogelijkheid meer tot zwangerschap. Dat legt een grote druk op de man en vrouw. De patiëntenvereniging Freya, die werd opgericht in 1985, geeft IVF-patiënten de mogelijkheid om in contact te komen met lotgenoten. Bij meer dan de helft van de vrouwen die met IVF worden behandeld vindt er geen zwangerschap plaats. Deze groep mensen is dan heel erg teleurgesteld, omdat er dan waarschijnlijk geen kans meer is op een biologisch eigen kind. De opvang die die mensen op dat moment nodig hebben is nog niet zo georganiseerd, maar Freya kan er wel meer informatie over geven. 5 IVF-vergunning-houdende ziekenhuizen in Nederland De volgende ziekenhuizen in Nederland hebben een vergunning om IVF-behandelingen uit te mogen voeren: - Academisch Medisch Centrum, Amsterdam - Academisch Ziekenhuis de Vrije Universiteit, Amsterdam - Catharina Ziekenhuis, Eindhoven - Academisch ziekenhuis Groningen - Academisch Ziekenhuis Leiden - Stichting Medisch Centrum voor Geboorteregeling, Leiden - Academisch Ziekenhuis Maastricht - Academisch Ziekenhuis St. Radboud, Nijmegen - Academisch Ziekenhuis Dijkzigt, Rotterdam - St. Elisabeth Ziekenhuis, Tilburg - Academisch Ziekenhuis Utrecht - Diaconessenhuis Voorburg - Sophia Ziekenhuis, Zwolle 6 Conclusie en mening We denken dat In Vitro Fertilisatie een hele andere kijk op de voortplanting van mensen geeft, omdat nu bijna iedereen een kind kan krijgen. Of dat goed is, weten we niet zeker. Door IVF zou de wereldbevolking sneller kunnen gaan groeien, wat niet zo gunstig is voor bijvoorbeeld het milieu. IVF kan nog op veel plaatsen verbeterd worden, zoals voorkoming van infecties bij het terugplaatsen van de embryo's.