Depressies

Inleiding Dit werkstuk gaat over depressie. Dit vonden we een interessant onderwerp, omdat het tegenwoordig veel voorkomt en omdat het een veel serieuzere ziekte is dan men vaak denkt. De ziekte wordt niet altijd herkend en de ernst wordt vaak onderschat. Een ander probleem is dat men veel discussieert over wat de beste behandelmethode is. Daarom vertellen wij een aantal dingen over depressie. Wat is depressie? Depressie is een ziekte, die vaak onderschat wordt. Er zijn heel veel symptomen te noemen, maar alleen als iemand meerdere symptomen heeft gedurende een periode van minstens twee weken, kan men van een depressie spreken. De twee belangrijkste symptomen zijn een sombere, depressieve stemming en het verlies van interesse en plezier in alle dingen, ook die men voorheen wel leuk vond. Bovendien zijn er nog de volgende symptomen: · Een gevoel van waardeloosheid of schuldgevoelens · Slaapstoornissen · Verminderde of grotere eetlust of duidelijke gewichtsverandering · Weinig energie of vermoeidheid · Concentratieproblemen of besluiteloosheid · Traagheid of juist aanhoudende lichamelijke onrust · Terugkerende gedachten over de dood of zelfdoding · En nog vele andere, vaak soortgelijke, symptomen

Er zijn verschillende soorten depressies. De bovenstaande symptomen komen bij de meeste depressies voor, maar de oorzaken kunnen verschillend zijn. We zullen eerst de verschillende soorten depressies noemen en vervolgens de oorzaken van elk daarvan. Wat zijn de oorzaken? Voor de verschillende soorten depressies zijn ook verschillende oorzaken aan te wijzen, maar die bespreken we niet hier. Die oorzaken worden hieronder bij ‘Soorten depressies’ besproken. Over het algemeen zijn dit de oorzaken: Één enkele oorzaak is niet te noemen; het krijgen van een depressie hangt altijd af van meerdere factoren. De ene persoon wordt door een situatie niet depressief, terwijl de andere dat wel wordt. De ene keer zijn er geen duidelijke oorzaken te noemen, de andere keer weer wel. Het hangt helemaal af van elk individu. Toch weet men wel dat mensen van wie een nauwe verwant een depressie heeft gehad, meer kans hebben om ook een depressie te krijgen. En twee keer zoveel vrouwen als mannen raken depressief. Een precieze oorzaak is niet te noemen, maar men heeft al wel ontdekt dat het krijgen van een depressie afhangt van verschillende factoren en dat er een verband bestaat met een te kleine of een onevenwichtige hoeveelheid serotonine, een chemische stof in de hersenen. Genetica speelt een rol bij het krijgen van een depressie. Mensen die een naaste familielid hebben die depressief is (geweest) heeft 15% kans om ook depressief te worden, terwijl dat bij andere mensen maar 2 tot 3 % is. Depressies kunnen dus een erfelijke aanleg hebben. Zoals al eerder gezegd kan ook een onevenwichtige of verstoorde hoeveelheid van een bepaalde chemische stof in de hersenen ook een depressie veroorzaken. Deze chemische stoffen worden neurotransmitters genoemd. Onderzoekers zijn nog steeds druk bezig met het verkrijgen van meer informatie, maar ze zijn er toch al in geslaagd om enkele doeltreffende geneesmiddelen te ontwikkelen. Deze medicijnen regelen de aanwezigheid van de neurotransmitters. Enkele onderzoekers vermoeden dat alcohol ook een oorzaak kan zijn van een depressie, of dat het in ieder geval een depressie alleen maar erger maakt. Dit laatste kan bijvoorbeeld gebeuren als iemand medicijnen slikt en daarbij ook nog eens alcohol gebruikt. De alcohol kan inwerken op de medicijnen wat de depressie erger maakt. Het kan ook zijn dat iemand veel alcohol gaat drinken in een poging zijn depressie te verbergen, die er echter alleen maar erger door wordt. Het drinken van teveel alcohol zou ook een oorzaak van een depressie kunnen zijn bij kwetsbare personen. Maar daar is men het nog niet helemaal over eens. Het hebben van allerlei problemen kunnen ervoor zorgen dat iemand te maken krijgt met een depressie. Kinderen die bijvoorbeeld op jonge leeftijd hun ouders verliezen of andere ingrijpende dingen meemaken, hebben op latere leeftijd een verhoogde kans op het krijgen van een depressie. Relatieproblemen, communicatieproblemen, ruzies met anderen, financiële problemen en meer van dit soort problemen kunnen de oorzaak zijn van een depressie. Het mislopen van een relatie, het sterven van de echtgenoot, ontrouw, misbruik door de partner, al deze factoren kunnen bijdragen aan het ontstaan van een depressie. Werkloze vrouwen of thuiswerkende moeders die voor de kleine kinderen zorgen hebben ook een verhoogde kans op het krijgen van een depressie. Wanneer een relatie goed loopt kan dit juist bescherming bieden tegen een depressie. Hoe kan een depressie behandeld worden? Er zijn verschillende behandelmogelijkheden voor depressieve mensen. De juiste behandeling voor iemand hangt af van de ernst van de depressie, de keus van de patiënt en het advies van de arts. Soms is een combinatie van behandeling de oplossing. Psychologische en sociale hulp is voor veel patiënten erg nuttig en voor mensen met een lichte depressie is het vaak de enige strikt noodzakelijke behandeling. Tijdens de therapie waar we het over hebben praten therapeut en patiënt met elkaar over het leven van de laatste. Allerlei onderwerpen kunnen aan bod komen, maar het gaat natuurlijk vooral om de gevoelens van de patiënt. Er kan ook gesproken worden over relaties, ervaringen, gebeurtenissen etc.. Soms kan het nuttig zijn om het hele gezin bij de gesprekken te betrekken, als dat mogelijk is. Want de depressie van een famielid kan het hele gezin treffen. Ook antidepressiva kunnen een oplossing bieden. Ze kunnen de chemische onevenwichten in de hersenen herstellen. Er zijn vele soorten antidepressiva, die allemaal bijwerkingen hebben. Met goed overleg van de behandelende arts moet het juiste medicijn voor de patiënt gezocht worden. Een derde mogelijke oplossing, die vooral nuttig is voor de zwaar depressieve mensen, is Electro Convulsive Treatment (E.C.T.) of ook wel elektroshocktherapie. De patiënt krijgt dan onder een lichte narcose kleine elektrische schokjes van een laag voltage toegediend via aangeplakte elektroden. Men vermoedt dat door deze therapie een lichte epileptische aanval wordt opgewekt, waardoor er bepaalde stoffen in de hersenen vrijkomen, die de depressie als het ware kunnen “genezen”. De patiënt merkt verder weinig van de behandeling en het lichaam wordt er nauwelijks door belast. Soorten depressies Er zijn verschillende soorten depressies met verschillende symptomen en oorzaken. De bekendste vorm is de depressie waarbij de patiënt zich gedurende een korte periode (maximaal vier weken) erg verdrietig voelt. De patiënt heeft nergens plezier in en voelt zich vaak waardeloos of schuldig. Deze vorm van depressie kan ontstaan door een vervelende ervaring, zoals het overlijden van een vriend of familielid. Maar het verdriet dat men dan voelt is niet altijd een depressie. Ook door sterke veranderingen in de hormoonspiegel, zoals na een bevalling, kan een depressie ontstaan (postnatale depressie). Als er van een depressie sprake is, komen bovenstaande en vaak meer symptomen voor (zie symptomen). Soms heeft de patiënt ook zelfmoordneigingen. Deze depressie kan met antidepressiva of met psychologische behandeling (psychotherapie) worden opgelost, maar omdat deze depressie van korte duur is en vaak vanzelf overgaat is dit niet altijd nodig. Een soortgelijke vorm van depressie is die, waarbij de patiënt zich gedurende lange tijd (minimaal twee maanden) behoorlijk neerslachtig voelt. Hij/zij voelt zich niet continu heel verdrietig, maar is eigenlijk altijd een beetje droevig. Hoe de patiënt zich voelt varieërt van zeer verdrietig tot ‘niet echt blij’. Net als bij bovengenoemde vorm heeft de patiënt ook bij deze depressie nergens echt plezier in, maar omdat deze depressie jaren kan aanhouden is deze vorm veel slopender voor de patiënt. Bovendien is deze depressie moeilijker te herkennen omdat de symptomen minder duidelijk zijn. Deze depressie kan met antidepressiva en psychotherapie worden opgelost. Ook electroshocktherapie is een optie (zie hierboven). Een derde soort depressie is de manische depressie. Deze ziekte heeft iemand voor het leven (maar niet vanaf de geboorte). Depressie is eigenlijk geen goede naam voor deze ziekte, want de patiënt is afwisselend heel erg gelukkig en heel ongelukkig (manie en depressie). Wanneer de patiënt een manie heeft, voelt hij/zij zich heel goed en is hij/zij vaak zelfs hyperactief. De manische fase begint geleidelijk met hypomanie, een lichte vorm van manie. De patiënt is impulsief en onderneemt vaak acties waar hij of zij later spijt van krijgt (bijvoorbeeld een dure aankoop op afbetaling terwijl de patiënt zich dat niet kan veroorloven). De patiënt staat vaak al om vier uur ’s ochtends op en is rusteloos. De werkprestaties nemen echter af omdat de patiënt zich niet kan concentreren. Soms wordt de libido groter en naarmate de manie toeneemt wordt de patiënt vaak prikkelbaar en kan hij plotselinge razernijen hebben. Andere mensen ergeren zich vaak aan het overdreven vrolijke gedrag van de patiënt, die vaak heel druk is. De symptomen tijdens de depressieve fase lijken op die van de eerstgenoemde depressie, maar ze zijn vaak nog heviger. Het begint geleidelijk; de patiënt gaat zich steeds meer terugtrekken. Vaak wordt zijn slaap verstoord, maar de patiënt staat laat op (ook al is hij heel vroeg wakker). De libido wordt minder en het spreken en bewegen van de patiënt wordt steeds trager. Soms durven patiënten de confrontatie met de buitenwereld niet meer aan en blijven ze thuis op hun kamer. Tussen de manies en depressies ondergaan patiënten periodes van normaal gedrag, die een korte tijd, maar ook jaren kunnen duren. De oorzaak van manische depressiviteit ligt deels in een zwakke plek in de chemische huishouding van de hersenen. Daarnaast kunnen hevige spanningen een manie of depressie uitlokken. Heel af en toe is een ernstige infectie, een beroerte of hersenletsel de oorzaak. Het komt drie keer zo vaak voor bij vrouwen als bij mannen en speelt vooral op na een bevalling en tijdens de menopauze. Manische depressiviteit kan, als het om lichte gevallen gaat, behandeld worden met kalmeringsmiddelen voor de manische fase en antidepressiva voor de depressieve fase. Ook kan psychotherapie worden toegepast door een specialist. Bij ernstigere gevallen (vaak als het risico van zelfmoord groot is) is een behandeling in het ziekenhuis noodzakelijk. De patiënten krijgen middelen die het chemisch evenwicht in de hersenen veranderen. Deze hebben echter veel bijwerkingen. Daarom moeten patiënten eerst getest worden om te kijken of de medicijnen niet gevaarlijk zijn voor hen. Tijdens een manie of een normale periode denken patiënten vaak dat het wel weer gaat en stoppen ze met de medicijnen. Daardoor nemen de klachten weer toe. Als de patiënten echter de medicijnen gewoon blijven innemen, zijn de vooruitzichten goed. Komt depressie steeds vaker voor? De laatse jaren lijkt het of steeds meer mensen depressief worden. Het lijkt alsof depressie steeds vaker voorkomt. Veel mensen wijten dat ‘feit’ aan de 24uurs-economie en de daardoor veroorzaakte stress. Daar valt wat voor te zeggen, want stress kan een oorzaak zijn van depressies, maar de vraag is of het aantal depressieve mensen wel echt is toegenomen. Nog niet zo lang geleden was het namelijk taboe om psychologische behandeling te ondergaan. Als je naar een psycholoog ging werd je als ‘gek’ beschouwd en wed er als het ware een stempel op je hoofd gedrukt. Vooral het RIAGG heeft nog steeds een beetje zo’n imago. Gelukkig wordt het tegenwoordig echter steeds beter geaccepteerd dat depressie een ziekte is, en dat men niet gewoon ‘zielig loopt te doen’ of gek is. Steeds meer mensen zoeken psychologische hulp, ook bij andere klachten, zoals faalangst (vooral bij kinderen) of zelfs omdat ze niet tevreden zijn over hun relatie. Je zou bijna kunnen zeggen dat het ‘in’ is om naar een psycholoog te gaan. Omdat steeds meer mensen voor hun problemen uitkomen en hulp zoeken zou men dus kunnen denken dat er vroeger lang niet zoveel mensen depressief waren, maar waarschijnlijker is dat er vroeger (ongeveer) evenveel mensen met dergelijke klachten waren, maar zij zochten geen hulp en de ziekte werd vaak niet eens herkend. Wij vinden het dus fijn dat men er tegenwoordig open over is, want daardoor worden meer mensen behandeld en genezen!