Het polderlandschap van Noord-Holland

Achter de duinenreeks tussen Haarlem en Bergen strekt zich een landschap uit dat enkele eeuwen geleden nog bestond uit een mozaïek van drassige landerijen en kleine of grote watervlakten. Onze ondernemende voorouders hebben – vooral in de 17e en later in de 19e eeuw – de meeste van die watervlakten drooggelegd en wij kennen die tegenwoordig als de vruchtbare droogmakerijen van onder meer de Schermer, Beemster, Purmer, Wijde Wormer, IJpolders en de Haarlemmermeerpolder. In de tussenliggende gebieden – het oude land’ is de drassige, slappe veenbodem er de oorzaak van, dat de veeteelt hier van ouds her de belangrijkste wijze van bodemgebruik is geweest. Het aanzien van het landschap is hier sinds de ontginning in de middeleeuwen slechts weinig veranderd. Wel hebben in tegenwoordig de uitbreidingen van de industrie- en bevolkingscentra in het zuiden van het gebied (Amsterdam- Zaanstreek en haarlemijmond) grote oppervlakten in beslag genomen en beïnvloed thans de hoog bouw van de ‘overloopsteden’ Alkmaar, Purmerend en Hoorn tot op grote afstand de horizon. Het Noord-Hollandse veengebied wordt gekenmerkt door een van oorsprong brak karakter van het grond- en oppervlaktewater. Door deze bijzondere omstandigheid die eeuwenlang bleef gehandhaafd, worden hier in de plantengroei enkele specifieke brak-watersoorten aangetroffen, zoals o.a lepelblad , wilde selderij, en heemst. Ook de vegetatie-ontwikkeling verloopt hier anders dan in de Zuidhollands -Utrechtse en de Fries-Overijsselse laagveengebieden, wat o.a. tot uiting komt in het relatief veel voorkomen van zogenoemde veenmosrietlanden enerzijds en het vrijwel ontbreken van de moerassige streken elders zo beeldbepalende elzenbroekbossen anderzijds. Het ontstaan van veenland Laagveengebieden in Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht. De kenmerkende afzetting van dit gebied is laagveen. Laagveen is ontstaan onder water. Het komt voor in Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht. Veen is geen afzetting maar terplekke ontstaan. Laagveen is gevormd uit resten van waterplanten of planten die leven van grondwater dat moeilijk weg kan. Waar deze weggeslagen of weggegraven is, komt zeeklei aan de oppervlakte. De veehouderij overheerst in dit gebied, dat komt omdat veengrond zeer goed geschikt is voor weiland en te nat voor akkerland. Hier en daar is in latere jaren de bodem opgehoogd (met bijvoorbeeld bagger uit de sloten), zodat er in de loop der jaren eerdgronden zijn ontstaan. Hier op wordt o.a. tuinbouw uitgeoefend. Bij de ontginning werden in het veengebied vaak langgerekte stroken grond uitgegraven zodat hier een kenmerkend landschap is ontstaan we noem dit landschap en cope-landschap, door turfwinning zijn delen veranderd in veenplassen (bijv Vinkeveense plassen) .Veel meren zijn droogemalen.(bijv Bijlmermeer) Gedroogde turf kon worden gebruikt als brandstof. In dit gebied vinden we ook vele droogmakerijen. Dit zijn drooggemaakte natuurlijke meren of veenafgravingen. Veel van deze droogmakerijen kennen een wat zurige bodem met een dichte structuur. Bovendien zijn deze gebieden nogal nat. We vinden hier dan ook voornamelijk grasland, omdat de bodem ongeschikt is voor akkerbouw. Een belangrijke uitzondering vormt de Haarlemmermeer. Deze kent een meer zanderige bodem dan de droogmakerijen. Akkerbouw overheerst hier.