Aida

A. Voorstelling De muziek van de musical Aida is verhalend. Het vertelt het verhaal van de Nubische prinses Aida, die gevangen genomen wordt door de Egyptische legeraanvoerder Radames. Radames schenkt Aida als slavin aan zijn verloofde prinses Amneris, de dochter van de Farao. Radames is al negen jaar verloofd met Amneris en helemaal niet verliefd op haar, maar hij moet met haar trouwen. Ondertussen worden Radames en Aida verliefd op elkaar. Aida is door Radames bediende Mereb herkend als de prinses van Nubië, en samen met alle andere Nubische gevangenen vraagt hij haar om het Nubische volk te leiden. Aida stemt hierin toe, maar ze is nu wel in tweestrijd, ze wil haar volk helpen, maar ze is ook verliefd op de man die haar gevangen genomen heeft. Aida besluit een einde te maken aan haar relatie met Radames en ze zegt hem dat hij met Amneris moet trouwen. Mereb heeft een plan bedacht waarmee Aida en haar vader, die in de Egyptische gevangenis zit, kunnen ontsnappen tijdens de commotie rond het huwelijk van Radames en Aida. Maar het nieuws van de ontsnapping verstoort het huwelijk en Zoser (de vader van Radames) en de soldaten gaan naar de haven waar Aida en haar vader met een boot proberen te ontsnappen. Als Aida Radames ziet, besluit ze om bij hem te blijven. Aida’s vader ontsnapt wel. Aida en Radames worden gearresteerd wegens verraad en de Farao besluit dat ze levend begraven moeten worden. Amneris doet als toekomstige Farao haar vader het verzoek om de beide minnaars in hetzelfde graf te laten sterven, als mededogen voor de twee mensen die ook zij liefhad. Aida en Radames sterven, nadat Radames heeft beloofd dat hij honderd levens lang zal blijven zoeken om Aida terug te vinden. De sfeer is bij elk liedje verschillend. Als Radames of Zoser zingt, hangt er vaak een krachtige sfeer. Ook sommige liedjes van Aida zijn heel krachtig gezongen. Maar er zijn ook een aantal liedjes die erg somber en ernstig zijn. De sfeer is helemaal afhankelijk van de stemming van de personages. Ik weet niet welke titel het muziekwerk heeft, ik denk dat het gewoon ‘Aida’ heet. Ik weet ook niet welke aanwijzingen er bij het muziekstuk staan, maar ik denk dat ik wel een paar aanwijzingen weet. Ik denk dat bij de krachtige liedjes aanwijzingen staan als allegro (snel) en forte (sterk). Bij de treurige liedjes zullen aanwijzingen als lento (zeer langzaam), andante (langzaam) en piano (zacht) staan. De muziek bevestigt het beeld. Als er een spannend stukje is, klinkt er ook spannende muziek en als er een verdrietig stukje is, wordt er ook trieste muziek gespeeld. De muziek loopt niet vooruit op wat er gaat gebeuren. Wat er gebeurt op het toneel, hoor je ook meteen in de muziek. Soms is er een verband tussen de muziek en een gebeurtenis die buiten de muziek ligt, want in sommige liedjes wordt er gezongen over iets dat net van tevoren is gebeurd. Maar in de meeste liedjes wordt er gezongen over dingen die op dat moment gebeuren en hoe de personages zich op dat moment voelen. B. De boodschap De componist en de muzikanten willen met de muziek het verhaal vertellen van de Nubische prinses Aida. Ik denk dat de muziek daarom een buitenmuzikaal doel heeft, want met de muziek wordt het grootste gedeelte van het verhaal verteld. Er zijn ook wel scènes waarin alleen maar dialogen voorkomen, maar dat zijn er niet zo veel. Ik denk dat het verhaal zou kunnen worden verteld met alleen maar de muziek, maar zonder de muziek zou het onmogelijk zijn.
C. In hoeverre suggereert de muziek de werkelijkheid? De muziek is verhalend en er zijn bijna geen realistische geluiden of klanknabootsingen. Soms hoor je wel in de verte een groep soldaten aan komen stampen, maar verder zijn er bijna geen klank-nabootsingen. Ik denk dat het komt, doordat de teksten veel belangrijker zijn dan de geluiden, het gaat er vooral om wat de personages willen vertellen. Ik denk niet dat men probeert om een muzikale ‘tekening’ te maken, want dat is niet nodig. Alles wat de muziek vertelt, zie je op de achtergrond gebeuren of is net van tevoren gebeurd. Vorm D. Waarmee is het muziekstuk gemaakt? tempo: Bij de krachtige liedjes is het tempo vaak allegro (snel) en bij de treurige liedjes is het tempo vaak lento of andante (zeer langzaam of langzaam). In sommige liedjes verandert het tempo ook, meestal wordt het dan sneller. toonduur: De tonen duren meestal niet erg lang. Bij de langzame liedjes zijn er soms wat langere tonen, maar bij bijna alle liedjes zijn de tonen vrij kort. ritme: Bij de krachtige liedjes is het ritme vaak druk en opjagend, om het liedje nog meer kracht bij te zetten. Bij de treurige liedjes is het ritme rustig, maar het wordt niet slepend. maatsoort: Bijna alle liedjes hebben een vierkwartsmaat. Tijdens het liedje blijft de maatsoort ook steeds hetzelfde, er is dus sprake van een regelmatige maatsoort. toonhoogte: De toonhoogtes van de instrumenten zijn niet bijzonder hoog of laag, ze blijven steeds een beetje hetzelfde. De stemmen van de acteurs zijn belangrijker dan de instrumenten, en de toonhoogtes van de acteurs variëren ook heel sterk. Ik vond het opvallend dat Radames, Zoser en Mereb best hoog konden zingen en Aida kon erg laag zingen. Soms maakten de zangers ineens een grote stap van een hoge toon naar een lage toon, maar vaak was er ook sprake van een stijgende of dalende toonhoogte. Als Radames en Aida samen een liedje zongen, zong Radames vaak met een lage toonhoogte en Aida met een hoge toonhoogte. Dat klonk erg mooi. De samenklanken van verschillende tonen veroorzaakten bij de krachtige liedjes vaak spanning, maar bij de andere liedjes was dat niet het geval. klanksterkte: In de meeste liedjes werd er vrij sterk gezongen. Vooral de krachtige liedjes werden forte (sterk) of zelfs fortissimo (zeer sterk) gezongen, daardoor leken de liedjes nog krachtiger. De treurige liedjes werden vaak piano (zacht) of pianissimo (zeer zacht) gezongen, zodat het nog treuriger leek. klankkleur: Ik denk dat de klankkleur van het orkest donker is. Het orkest bestaat uit verschillende instrumenten. Ik weet zeker dat het orkest bestaat uit een piano, drumstel, basgitaar, elektrische gitaar, dwarsfluit, hobo en een gong. Waarschijnlijk zijn er nog wel wat meer instrumenten, maar die heb ik dan niet zo duidelijk kunnen horen. Sommige instrumenten hebben een heldere klankkleur en andere instrumenten hebben een donkere klankkleur. Zo heeft een dwarsfluit bijvoorbeeld een heldere klankkleur, alleen bij de allerlaagste tonen is de klankkleur donker. Een basgitaar heeft door zijn lage tonen vaak een donkere klankkleur. Ik vind dat de instrumenten met een donkere klankkleur het geluid overheersen. De instrumenten met een heldere klankkleur zijn niet zo goed te horen, omdat ze worden overstemd door de instrumenten met een donkere klankkleur en daarom denk ik dat de klankkleur van het orkest donker is. theatrale middelen: De musical werd opgevoerd in het Fortis Circustheater in Scheveningen. Het decor wisselt bij elke scène en bestaat meestal maar uit een paar dingen. Soms bestaat het uit twee wanden, die dan een kamer moeten voorstellen en een ander decor bestaat uit een paar zeildoeken die een schip moeten voorstellen. Toch zag het decor er niet eenvoudig uit, maar met een paar dingen kon men een bepaalde situatie heel goed uitbeelden. Bij de meeste scènes was het hele toneel verlicht. Bij de liedjes stond de zanger of zangeres meestal in een spotlicht en was de rest van het toneel zwak verlicht. Aida en Radames hadden bijna constant dezelfde kleren aan. Aida droeg voor de pauze een paarse jurk en na de pauze een zwarte jurk met een beetje een paarse gloed eroverheen. Radames had meestal zijn rode soldatentenue aan en op zijn bruiloft droeg hij een wit pak. Amneris droeg steeds verschillende jurken. Dat paste goed bij haar, want ze was iemand die altijd in de mode wilde zijn en kasten vol met kleren had. Bij het liedje ‘Bouw maar gauw een piramide’ werd er door de ministers gedanst en daar veranderde de muziek, (er kwam een gitaarsolo) zodat er beter op gedanst kon worden. In het liedje ‘Mijn pakkie an’ werd er gedanst tijdens de modeshow die op werd gevoerd en ook daar veranderde de muziek even. En natuurlijk kwam er ook veel drama in voor, want tussen de liedjes door waren er dialogen tussen de personages en die waren soms heel emotioneel. De muzikanten waren niet zichtbaar, zij zaten in de orkestbak en het leek net of die onder het podium was. Soms zag ik wel de hand van de dirigent boven het toneel uitkomen. E. Hoe zijn de muzikale middelen geordend? De meeste liedjes zijn opgebouwd uit een intro, twee of drie coupletten, een refrein en soms ook nog een outro. Het refrein bestaat niet altijd uit dezelfde woorden, er zijn dan telkens kleine verschillen tussen de refreinen, maar de muziek is wel steeds hetzelfde. In de liedjes waarin ook wordt gedanst, komt een tussenspel voor. De muziek verandert daar even, zodat er beter op gedanst kan worden en daarna gaat het liedje weer gewoon verder. In het liedje ‘Bouw maar gauw een piramide’ komt een gitaarsolo voor in het stukje waarin de ministers dansen. In de andere liedjes wordt er solo gezongen door Aida, Radames, Amneris, Zoser of Mereb. Van een bridge is in geen van de liedjes sprake. Een bepaalde samenstelling van het orkest kon ik niet echt ontdekken. Het is geen harmonie- of symfonieorkest, want in het orkest zijn een piano en elektrische gitaar aanwezig. Om die reden is het ook geen fanfare. Een big band is het ook niet, want ik heb geen trompetten, trombones of saxofoons gehoord. Het komt nog het dichtst in de buurt bij een popgroep, want er zijn een melodie, ritme, akkoorden, bas en aanvullingen te ontdekken. De melodie wordt altijd gezongen door Aida, Radames, Amneris, Zoser of Mereb en in één liedje komt ook een gitaarsolo voor. Het ritme wordt aangegeven door het drumstel en de akkoorden worden gespeeld door de gitaar en de piano. De bas wordt gespeeld door de basgitaar en als aanvullingen zijn er nog een dwarsfluit, hobo, gong en in sommige liedjes ook een achtergrondkoor. F. Wat wil de maker of de opdrachtgever met het muziekstuk bereiken? De maker wil met het muziekstuk het publiek vermaken met het verhaal over de Nubische prinses Aida. Ik denk dat het ook wel een beetje commercieel is, want de makers willen natuurlijk veel geld verdienen en dat is met deze musical al aardig gelukt. In Nederland draaide de musical op 21 oktober 2002 precies een jaar en is al door heel veel mensen bezocht. Eigen mening Ik vond de musical fantastisch. Er werd goed gezongen, geacteerd en gedanst. Vorig jaar oktober had ik op tv de serie ‘The making of Aida’ gezien en toen wilde ik er al heel graag naartoe. Op internet had ik van tevoren heel veel sites over Aida bekeken en ongeveer drie weken voordat ik naar de musical ging, kreeg ik de cd. De cd kende ik na een week al helemaal uit mijn hoofd en dat was best handig, want daardoor wist ik al welke persoon wanneer opkwam en wanneer welk liedje zou komen. Het was wel jammer dat ik het einde van het verhaal al wist, maar ik vond het toch nog zo’n triest einde dat ik er bijna om moest huilen. Ik vond het wel jammer dat de ‘echte’ Radames (Bastiaan Ragas) en Zoser (Frans van Deursen) niet meer in de musical speelden, omdat ik hun stemmen al kende van de cd. Maar de ‘nieuwe’ Radames (René van Kooten) en Zoser (Jeroen Phaff) waren ook erg goed.