Geslachtsziektes
Chlamydia
Als het gaat om de meest voorkomende geslachtsziekte dan gaat het om chlamydia. Deze soa komt het vaakst voor bij vrouwen en dan weer voornamelijk onder te tieners en twintigers.
De besmettingskans is 70 %. Dus als je onbeschermd seks hebt met een besmet persoon kun je het al snel krijgen. Het is ook oraal door te geven. Omdat veel mensen niet weten dat ze chlamydia hebben geven ze het vaker onbewust door. Ongeveer 60.000 mensen in Nederland hebben op dit moment chlamydia.
Even de besmettingsmanieren op een rijtje zetten:
- Onbeschermde vaginale seks
- Onbeschermde anale seks
- Onbeschermde orale seks
- Van moeder op kind tijdens de geboorte
Met antibiotica is Chlamydia goed te bestrijden. Het is dan ook echt aan te raden om dat te doen. We zetten de symptomen even op een rijtje zodat u zelf kan zien waarom het verstandig is om deze soa te bestrijden want de gevolgen zijn behoorlijk vervelend. Bij mannen heeft ongeveer 50 tot 90 % symptomen als ze besmet zijn met chlamydia. Deze symptomen ontstaan één tot 3 weken na het onbeschermde contact.
De symptomen bij mannen
- Een ontsteking aan de bijbal
- Gevoelige of ontstoken ballen
- Een ontstoken keel (dat kan alleen bij onbeschermde orale seks)
- Een jeukend en branderig gevoel rond het plasgaatje.
- Jeuk, slijmerige afscheiding en anale irritatie.
- Waterig tot pusachtige afscheiding van de penis
- Een branderig gevoel tijdens het plassen
De symptomen bij vrouwen
- Bloedverlies tijdens de seks en tussen de menstruatie door
- Vaginale afscheiding die als pusachtig en slijmerig wordt ervaren
- Pijn in de onderbuik of pijn tijdens het plassen
- Anale irritatie, bijvoorbeeld jeuk of slijmerige afscheiding.
- Keelontsteking (als je iemand gepijpt hebt.)
Als je, je niet laat behandelen dan zijn dit te gevolgen:
- Vrouwen kunnen een buitenbaarmoederlijk zwangerschap* krijgen
- Mannen kunnen een vervelende infectie krijgen aan de bijballen
- Er kan PID* optreden
- Je kunt er onvruchtbaar van worden
Wat moet je doen als je chlamydia hebt:
Laat je behandelen, vertel de voorgaande sekspartners waar je onveilig mee hebt gevreeën dat je Chlamydia hebt en dat ze zich moeten laten testen. Vrouwen weten vaker niet dat ze het hebben omdat vrouwen vaker geen symptomen hebben. Vrouwen zijn meer afhankelijk van ex-partners die hen hierop wijzen.
HIV
Hiv en Aids kun je krijgen door anale seks, onbeschermd seks hebben, orale seks en met meerdere mensen gebruik maken van een dildo. Maar ook door tatoeages of piercings te laten zetten met een gebruikte naald en bij drugs gebruik een naald van iemand anders gebruiken
Hiv is een seksueel overdraagbare aandoening dat kan worden overgedragen worden door bloed en door alle soorten geslachtsgemeenschap. Bij de een is er een grotere kans dan de andere. Dat komt door de aanraking met sperma en bloed.
Er zijn 2 soorten hiv:
- hiv -1
- hiv -2
Hiv-2 komt vooral in Afrika voor, en niet zo zeer in Europa. Hiv-2 is minder agressief dan hiv-1 ( de allereerste vorm van hiv toen het ontdekt werd.) Mensen die hiv-2 hebben, hebben gemiddeld langer te leven dan mensen met hiv -1. hiv -1 komt verspreid over de hele wereld voor.
Besmet zijn met hiv en met aids is niet hetzelfde. Dat komt namelijk door de tijd dat je ziek wordt, als je hiv hebt kan het nog jaren duren voordat je aids krijgt. De meeste mensen die hiv hebben merken de eerste tijd (1e 2-3 weken) niet dat ze hiv hebben en geven het daarom door zonder dat ze het door hebben. Hiv tast net zoals Aids het immuunsysteem aan.
De kenmerken van hiv zijn:
- onverklaarbare moeheid
- je zwak voelen
- hoge koorts die langer duurt dan 3 dagen
- zweten tijdens je nachtrust
- diarree hebben zonder duidelijke oorzaak
- ook al eet je normaal, je verliest gewicht
- weken achter elkaar vocht op hoesten
- lymfeklieren zijn gezwollen
- uitslag in je mond
- witte afscheiding in je vagina of anus
- toename van vaginale infecties bij vrouwen
Er is maar één manier om erachter te komen of je hiv hebt: een bloedtest doen. Deze test is pas betrouwbaar als je hem na 3 maanden uitvoert dat je hiv/aids of een andere infectie denkt te hebben. Dit omdat het 3 maanden kan duren voor er antistoffen zijn gevormd.
Termen
Er zijn verschillende termen bij hiv en aids:
- seropositief = besmet zijn met hiv / Aids
- positief= je bent niet besmet met hiv/ Aids
Hiv kan niet worden bestreden wel kun je de tijd langer/groter maken dat Hiv over gaat in aids. Dit kan door bepaalde medicijnen te nemen, bijvoorbeeld aidsremmers. Maar uiteindelijk zul je toch dood gaan.
In 2005 hadden meer dan 40 miljoen mensen HIV.
Aids
Aids staat voor Acquired Immune Deficiency Syndrome in het Nederlands is dat Verworven Immuun Deficiëntie Syndroom. Toen het virus pas ontdekt was, werd er gezegd dat het een homovirus was maar, dat is absolute onzin.
Het lichaam is niet in staat om antistoffen te maken tegen Aids omdat, Aids hardnekkig is. Aids breekt het afweersysteem af. Waardoor je infecties kunt krijgen en bepaalde vormen van kanker waar het anders wel tegen zou kunnen. Als iemand heel veel last heeft van infecties en HIV heeft dan kan de dokter vaststellen dat je de diagnose aids hebt. HIV en aids kun je tot nu toe nog niet bestrijden, er zijn wel medicijnen die aids kunnen uitstellen. Maar je blijft tot die tijd wel gewoon HIV hebben.
Seropositief
Je kunt met een hiv test aantonen of iemand antistoffen tegen HIV in het bloed heeft. Je bent dan seropositief of te wel Hiv-geïnfecteerde. Iemand die seropositief is, hoeft niet altijd ziekt te zijn. De arts kan vaststellen als je bepaalde ziektes krijgt of je aids hebt. Zolang kun je medicijnen slikken dat aids nog even uitstelt.
Wanneer er weer klachten komen kan heel verschillend zijn, dat is afhankelijk van de leeftijd dat je de infectie krijgt. Ook spelen erfelijke factoren een rol en welk soort hiv je besmet mee bent geraakt.
Sinds 1996 zijn er nieuwe medicijnen tegen aids. Deze remmen in bepaalde combinaties de vermenigvuldiging af van het Hiv. Dit wordt combinatietherapie genoemd. Hierdoor kunnen ze langer niet besmet blijven met aids. De behandeling is zwaar en de mensen genezen niet, ze stellen hierdoor aids even uit.
Aids in Afrika
Aids treft vooral jongeren in Afrika. Bijna de helft van de mensen met hiv in Afrika is tussen de 15- 24 jaar oud. De meeste daarvan worden niet ouder dan 35 jaar. Wij, de westerse mensen zijn op die leeftijd bezig met school of werk terwijl zij dat nog niet eens hebben en zien hoe hun vriendjes en/of vriendinnetjes langzaam dood gaan aan aids.
Taboe
In de landen waar een zwaar taboe rust op seks komen hiv en aids het meeste voor. Dit maakt het erg moeilijk om de bevolking voorlichting te geven. Omdat deze er niet wordt gegeven weet de bevolking niet hoe ze het kunnen voorkomen. Hierdoor kan hiv/aids zich makkelijk vergelijken.
Aids in Nederland
Door de goede voorlichting en de beschikbaarheid van medicijnen kunnen wij Hiv/ Aids voorkomen. Hierdoor is ons aantal aids doden bescheiden. Door de medicijnen kunnen wij het beperken maar de laatste tijd neemt het aantal hiv patiënten weer toe.
Wereldwijd
Elke dag sterven ruim 8.000 mensen aan aids en komen er ruim 13.000 infecties bij. Hierdoor loopt het aantal op. Tegenwoordig hebben nog 39.4 miljoen mensen verspreid over de wereld hiv en aids. 50% is tussen de 15-24 jaar oud toen ze besmet raakte met hiv.
Organisaties
Er zetten verschillende organisaties zich in tegen de bestrijding van aids.
Voorbeelden van dit soort stichtingen zijn:
- Stichting Aids Benefiet Concert
- Dokters van de Wereld
Ook beroemdheden zetten zich in tegen Aids
Bijvoorbeeld:
- Madonna
- Elizabeth Taylor
- John Edward
Enkele beroemdheden die zijn gestorven aan aids zijn:
- Klaus Nomi (Duits zanger; overleden in 1983)
- Rock Hudson (acteur; overleden in 1985; was de eerste bekende persoon die toegaf aids te hebben)
- John Holmes (pornoster, overleden 1988)
- François Luambo Makiadi (Congolees musicus; overleden 1989)
- Frans Kellendonk (Nederlands romanschrijver; overleden op 15 februari 1990)
- Freddie Mercury (zanger van rockband Queen; overleden in 1991)
- Anthony Perkins (acteur; overleden 1992)
- Isaac Asimov (science-fictionschrijver; overleden in 1992), als gevolg van een bloedtransfusie
- Arthur Ashe (tennisser; overleden in 1993), als gevolg van bloedtransfusies
Sinds 1988 is er ook een nationale dag voor aidsbestrijding. Die dat valt op 1 december.
Bacteriële vaginose / gardnerella
Bacteriële vaginose of gardnerella is eigenlijk geen soa, maar omdat deze vaak voorkomt vertellen wij hier wel over en op veel sites word gardnerella/ bacteriële vaginose ook aangegeven in de top 10 van meest voorkomende soa’s. Gardnerella berust op een verstoring van de zuurgraad in de vagina. Onder gewone omstandigheden is de zuurgraad in de vagina in balans.
De meeste bacteriën kunnen niet leven als de zuurgraad in balans is. Er zijn enkele situaties die dit kunnen verstoren:
- het wassen van de vagina met zeep
- het te lang inhouden van een tampon
Door een dergelijk verstoring raakt de zuurgraad uit balans en wordt hij zuurder. Hierdoor krijgen bepaalde bacteriën wel de kans om zich hier te “nestelen “ en maak je kans op een infectie.
De kenmerken van gardnerella/ bacteriële vaginose zijn:
- er komt grijs witte afscheiding uit je vagina
- je kunt last hebben van ‘vaginale’ windjes
- je hebt last van jeuk bij en rond je vagina
De afscheiding die dan vrij komt kan zurig en naar vis ruiken. De geur wordt nog sterker als het in aanraking komt met sperma. Hoeveel afscheiding er dan is kan verschillend zijn, dan veel en dan weer weinig. Je kan ook gardnerella hebben zonder dat je er last van hebt.
In principe kunnen alleen vrouwen last krijgen van gardnerella, mannen kunnen het wel hebben zonder dat ze het zelf weten maar hiervan krijgen ze meestal geen klachten. Ze kunnen het wel doorgeven aan een andere vrouw of man. Met wie ze op dat moment dat ze het dragen een geslachtsgemeenschap hebben.
Je kunt erachter komen dat je bacteriële vaginose/ gardnerella hebt door:
- de zuurgraad ban de vaginale afscheiding te bepalen
- een geurtest doen
- afscheiding onder de microscoop kunnen bekijken
Als je bacteriële vaginose hebt is een behandeling met medicijnen en een afspraak met de dokter noodzakelijk. Je kunt het bestrijden met een korte medicijnkuur. Van deze medicijnen kun je misselijk worden. Je hoeft de kuur alleen te herhalen als de klachten terug komen. Als de klachten terugkomen, zal je partner ook moeten worden behandelen tegen bacteriële vaginose.
Je kuntdoor gemeenschap met een vrouw deze aandoening aan elkaar doorgeven.
Het beste is om tijdens de behandeling geen seks hebben, dan kan je lichaam herstellen. Je mag tijdens de kuur geen alcohol drinken. Doe je dat wel, dan werkt de kuur niet meer.
Genitale wratten
Genitale wratten is volgens ons de meest vieze geslachtsziekte. Bij genitale wratten krijg je wratten op je geslachtsdelen. Ze zien eruit als kleine bloemkoolachtige bultjes. Maar de grootte kan verschillend zijn, ze kunnen zo groot zijn als een Euro maar het kan ook dat het maar een klein minuscuul wratje is ter grootte is van een speldenknop. De kleur van deze wratten kan variëren van grijzig geel tot licht rood.
Als je besmet bent weet je dat niet altijd. Het kan jaren duren voordat ze zichtbaar worden maar je kunt ook al na enkele weken klachten krijgen. Bij vrouwen kunnen deze wratten ook in de vagina zitten waardoor je ze niet kunt zien maar wel kunt voelen.
Ook kunnen deze wratten voorkomen rond de anus. Het papillomavirus maakt deze soa mogelijk. Als je onbeschermde seks hebt gehad met iemand met genitale wratten is de kans 65 % dat jij ze ook krijgt. Je zou dan denken dat je als je een condoom gebruikt beschermd zou zijn tegen deze soa maar dat is niet helemaal waar. Het mannencondoom omvat alleen de penis en niet de hele schaamstreek. Het vrouwencondoom biedt een betere bescherming tegen genitale wratten. Maar zelfs als je beschermd neukt bestaat de kans dat je besmet raakt via bijvoorbeeld een gedeeld handdoek.
Als je met je handen een genitale wrat hebt aangeraakt, zorg dan dat je niet met die zelfde handen een ander deel van je lichaam aanraakt, zo verspreid je ze alleen maar. Was altijd je handen als je in contact bent geweest met genitale wratten. Over het algemeen is het is het verstandiger om geen seks te hebben tot de genitale wratten helemaal verdwenen zijn.
De vraag is dan natuurlijk, hoe zorg ik ervoor dat ze verdwijnen?
Als je ze nog klein zijn kun je ze laten aanstippen bij de dokter. Dat is geen pretje maar wel nodig. Als ze al heel groot zijn zullen ze operatief verwijderd moeten worden. Het vervelende is alleen dat je er nooit helemaal van af komt, ze kunnen altijd zo weer de kop op steken.
Schaamluis
Schaamluizen kun je met het blote oog zien lopen in het schaamhaar. Het zijn kleine luisjes, die op alle delen van je lichaam met haar kunnen zitten behalve, in het haar op je hoofd. Daar heb je de speciale hoofdluis voor.
Je kunt na ongeveer 2 weken zelf vaststellen of je schaamluis hebt of niet. Je ziet dan de neten zitten of al de luisjes.
Er zijn verschillende manieren gom schaamluis te krijgen:
- Je kunt ze krijgen door met een persoon wat schaamluis heeft seks te hebben
- het dragen van kleding van diegene die schaamluis heeft
- in het bed of slaapzak liggen van diegene
- dicht tegen diegene aanliggen
Wat kun je doen bij besmetting?
Als je schaamluis hebt, hoef je niet per se naar de dokter, alleen als je twijfelt. Voor vele is dat een opluchting ook al is schaamluis geen pretje. Je kunt het bestrijden met een middel tegen luizen. Zo’n middel is gewoon te koop bij de apotheek. Schaamluis is vervelend, maar niet gevaarlijk.
Verschijnselen
Na ongeveer 2 weken kun je ze dus zien zitten. Meestal zitten de luizen rond de geslachtsdelen maar ze kunnen ook in het okselhaar voorkomen, borsthaar, op het haar op de dijen en rond je navel, wimpers en wenkbrauwen.
Ze laten bruine of rode ontlasting achter. De kleur komt grotendeels door het bloed. Deze plekjes kun je zien in je onderbroek (als je geen zwarte aanhebt) en tenminste als je daar schaamluis hebt. Je moet dan juist niet krabben, want dat kan infecties veroorzaken.
Schaamluis kan ook gepaard gaan met een andere soa. Dus kan het soms toch verstandig zijn om naar de dokter te gaan
Schaamluis kun je behandelen door je te wassen met een speciaal soort middel tegen luizen wat gewoon bij de apotheek te halen is. Verder moet je ook je kleren en beddengoed ( ook de slaapzakken) wassen om minimaal 60 graden Celsius.
Als je wilt zorgen dat je niet opnieuw schaamluis krijgt moet je degene met wie je de laatste tijd seks hebt gehad zich ook laten behandelen.
Candida
Candida is overgroei van gist. Dit bij:
• slijmvliezen van geslachtsorganen
• mond
• Endeldarm
• in de huidplooien van de huid.
Dit kan ontstaan door gebruik van bepaalde antibiotica, suikerziekte en als de weerstand verminderd door bepaalde medicijnen. Dus niet bij seks. Een andere naam voor candida is schimmelinfectie. Candida kun je goed behandelen en is meestal niet ernstig. Het vervelende is jeuk en het kan (vaak) terugkomen.
Mannen hebben meestal geen klachten maar het is niet uitgesloten
Vrouwen hebben meestal wel klachten. De klachten zijn dan vaak:
- Dikke korrelige afscheiding.
- Rode hevige jeukende huid rondom de vagina.
De dokter kan candida aantonen door een uitstrijkje van te maken of een kweek in te zetten.
Je hoeft candida alleen te behandelen als je klachten hebt. Meestal wordt er dan een crème voorgeschreven. Om candida te voorkomen kun je, je vagina beter alleen met water wassen en om een infectie te voorkomen kun je Lactacyd gebruiken. Lactacyd is speciale shampoo voor de vagina. Dit is gewoon te koop bij de drogist. Op sommige sites kun je een gratis proefpakket aanvragen. Dit kan bijvoorbeeld op: http://www.lactacyd.nl/nl/jongevrouwen/proefsachet/
Schurft
Ongeveer 3 weken nadat je geïnfecteerd bent geraakt, krijg je jeuk over je hele lichaam. De jeuk wordt veroorzaakt door schurftmijt. Schurftmijt is goed te zien onder een microscoop. De vrouwtjes graven gangen in de huid waarin ze eitjes leggen.
Deze gangen zijn vooral goed te zien op:
• de pols
• tussen de vingers
• onder de borsten
• in de knieholten
• de geslachtsorganen
Op de genoemde plaatsen ontstaan dan kleine roodpaarse bultjes. Wat je vooral niet moet doen is krabben. Hiermee kun je de huid beschadigen.
Als je denkt dat je schurft hebt moet je naar de dokter gaan. De dokter kan je dan ook controleren op andere soa’s. Laat ook je (seks)partnet behandelen. Van de arts krijg je dan een crème of gel. Deze moet je gelijk na het douchen of bad smeren op je hele lichaam. De behandeling kan herhaald worden om er zeker van te zijn dat het over is. De jeuk kan aanhouden na de behandeling, maar deze gaat na een paar weken over. Schurftmijt kan gepaard gaan met andere soa’s.
Je kunt schurft na een behandeling verkomen door je beddengoed en kleding te wassen op minimaal 60ª Celsius of alles zeker 2-3 dagen in een dichtgebonden plastic zak doen. Matrassen en kussens laat je luchten.
Hepatitis-B
Hepatitis-B is een geslachtsziekte waarvan je erg uiteenlopende klachten kunt hebben. Het kan ook zo zijn dat je geen klachten hebt daarom is hepatitis B vaak niet gemakkelijk te herkennen. Maar het is wel belangrijk dat je er snel wat aan doet. Het hepatitis-B virus dringt de levercellen van je lichaam binnen, aldaar veroorzaakt het een ontsteking. Hoe erg de klachten zijn ligt aan hoe erg de ontsteking is. Als je je niet laat behandelen kun je een leverbeschadiging krijgen. Je kan er zelfs leverkanker van krijgen
De klachten op een rijtje:
- Geelkleurig oogwit
- Lusteloosheid
- Vermoeidheid
- Misselijkheid
- Buikpijn
- te lichte of te donkere ontlasting
Je kunt op meerdere manieren besmet raken, bijvoorbeeld door seks, ook al doe je het niet vaginaal hepatitis B is ook oraal en anaal door te geven. Ook bij tongzoenen is er enig risico dat je met hepatitis B besmet raakt. Maar je kan ook besmet raken door bloedcontact, dat kan dus zijn door het gebruik van een scheermesje(als je een beetje onhandig bent) maar ook door bijv. drugsgebruikers die dezelfde naalden gebruiken. Als een zwangere vrouw Hepatitis B heeft is dit ook door te geven tijdens of vlak na de geboorte. Het virus is heel erg besmettelijk.
Gelukkig kan deze soa uit zichzelf genezen, tegen acute hepatitis-B is er helaas nog geen geneesmiddel. Dus als je acute hepatitis-B hebt kun je het beste zoveel mogelijk rust nemen en geen alcohol drinken. Ook kun je beter geen voedingsmiddelen die je slecht verdraagt zoals vet en koffie gebruiken. Ook is het beter als je dan geen medicijnen gebruikt, behalve als je dokter dit voorschrijft. Bij chronische hepatitis-B is het een ander verhaal. Daar zijn wel medicijnen voor, maar helaas verdwijnen de klachten dan niet bij iedereen. Slechts 45% van de gebruikers heeft baat bij deze medicijnen.
Syfilis
Syfilis is een soa die erg veel gevolgen kan hebben, zeker als het niet behandeld wordt. Syfilis is goed te genezen als je er op tijd bij bent. De bacterie kan zich door het hele lichaam verspreiden door je bloed. Als je syfilis hebt kan dit in drie stadia doorlopen.
Stadium1
Er ontstaan zweertjes op de op de geslachtsdelen en/of anus en lippen, het ligt er maar net aan hoe je seks hebt gehad. Dat gebeurt meestal 9 tot 28 dagen na de besmetting. Het zweertje heeft meestal een hard randje en toen het geen pijn, na een week of twee verdwijnt het en je zou dan denken dat het voorbij is. Maar schijn bedriegt.
Stadium 2
Na ongeveer 7 tot 10 weken kun je last krijgen van een of meerdere van de volgende verschijnselen die over een paar maanden weer kunnen verdwijnen.
De verschijnselen:
- Gezwollen klieren
- Haaruitval
- Vermoeidheid
- Koorts
- Pijn in spieren en gewrichten
- Een bruinrode uitslag(onder andere op handpalmen en/of voetzolen)
- vlakke en wratachtige nattende afwijkingen op huid en slijmvliezen (onder andere in de mond)
Stadium3
Als de ziekte niet wordt behandeld woekert die maar verder door je lijf. De bovenstaande verschijnselen zijn al uiterst vervelend maar in het 3e stadium is het helaas nog erger. Het kan namelijk op den duur leiden tot spierverlamming, doofheid, blindheid en hersenletsel. Al je organen kunnen worden aangetast. Uiteindelijk kun je aan syfilis sterven. Daarom is het van uiterts belang dat je syfilis herkent en je laat behandelen.
De behandeling bestaat uit enkele penicilline-injecties. De eerste injectie(s) kan er een grieperige reactie optreden dat kun je krijgen omdat de syfilisbacteriën doodgaan. Maar na de laatste injectie moet je terug blijven komen bij de dokter voor bloedonderzoek en controle van eventuele klachten. Dat is erg belangrijk. Je moet ongeveer 2 jaar terugkomen bij de dokter voor deze nacontroles. Pas als je alle injecties hebt gehad kun je andere mensen niet meer infecteren vanaf dat moment kun je pas weer veilig vrijen. Het is beter om tijdens de behandeling geen seks te hebben zodat je je partner beschermd. Wil je toch per se seks hebben, gebruik dan een condoom.
Denk na over met wie je seks hebt gehad sinds de syfilisinfectie, als je met die persoon onbeschermd gesekst hebt laat deze persoon dan weten van je infectie en zorg dat hij of zij naar de dokter gaat.
Gonorroe
Gonorroe is een soa (seksueel overdraagbare aandoening). De aandoening wordt veroorzaakt door een bacterie, die leeft op en in de slijmvliezen van de vagina, penis, anus, keel en ogen. Als gevolg van orale seks (beffen/pijpen) kunnen zowel mannen als vrouwen gonorroe in de keel hebben. Bij een infectie in de anus zijn er meestal geen klachten. Soms is er wat slijm, pusachtige afscheiding of bloed bij de ontlasting.
Verschijnselen bij de vrouw
Vrouwen hebben veelal geen klachten van gonorroe. Soms is er iets meer afscheiding dan normaal. Deze kan onaangenaam ruiken en ziet er anders uit (pus). Plassen kan pijn doen.
Mogelijke gevolgen bij de vrouw
Zonder behandeling kan gonorroe opstijgen via de baarmoeder naar de eileiders. Er ontstaat dan een eileiderontsteking, die zich kan uitbreiden naar de buikholte. Dit heet PID (Pelvic Inflammatory Disease: ontsteking in het bekkengebied). Een eileiderontsteking kan gepaard gaan met koorts. Je voelt je ziek en hebt pijn in de onderbuik. Door een snelle en goede behandeling (antibiotica en bedrust) kan een eileiderontsteking volledig genezen. Een eileiderontsteking die niet (goed) of te laat wordt behandeld, kan littekens in de eileiders veroorzaken hierdoor kan de eileider verstopt raken.
En dat kan dan weer leiden tot een buitenbaarmoederlijke zwangerschap of bevruchtbaarheid. Een zwangere vrouw kan deze vervelende ziekte doorgeven op haar babytje. De ogen van de baby kunnen tijdens de bevalling in aanraking komen met de bacteriën. Als de vrouw tijdens de zwangerschap goed behandeld wordt kan besmetting bij het babytje voorkomen worden.
Verschijnselen bij de man
Als man krijg je meestal enkele dagen tot twee weken na het oplopen van gonorroe de eerste klachten. Die bestaan uit pusachtige afscheiding uit de plasbuis deze is vaak groenig of gelig van kleur. Ook kan er een vervelend branderig gevoel optreden tijdens het plassen. Het kan zijn dat je steeds voor kleine beetjes naar de wc moet. Soms heeft de man geen last van klachten, als dit het geval is kan hij nog steeds gonorroe overdragen aan iemand anders.
Mogelijke gevolgen voor de man
Ook bij mannen kan de ontsteking opstijgen bij vrouwen komt dit meer voor dan bij mannen. De bacteriën kunnen in de prostaat, bijballen of zaadleider terechtkomen. Dit kan leiden tot een bijbalontsteking. Dit veroorzaakt hevige pijn het scrotum( de balzak) deze pijn kan uitstralen naar de lies. In het scrotum voel je een zwelling. De zaadstreng die naar boven loopt kan gezwollen en pijnlijk zijn. Heel af en toe gaat een bijbalonsteking gepaard met een balontsteking. Bij een ontsteking van de prostaat kun je last krijgen van pijn bij het plassen , koorts en pijn aan de geslachtsorganen. De ontstekingen worden behandeld met antibiotica. Soms wordt er zelfs ondersteunend ondergoed aangeraden om de pijn de verlichten.
Herpes genitalis
Herpes, komt je waarschijnlijk wel bekend voor, je kent het waarschijnlijk van de mensen die je kent met een koortslip. Herpes kun je ook op je geslachtsdelen hebben. Herpes genitalis wordt veroorzaakt door een virus. Dat is in de meeste gevallen het herpes-simplextype- 2-virus (HSV-2). Het virus veroorzaakt een infectie van de huid en de slijmvliezen in en rond de geslachtsdelen.
Het begint vaak met rode plekjes die veranderen in blaasjes die gevuld zijn met een helder vocht. Deze komen voor op de genitaliën en/of rond de anus. Maar ook kunnen ze voorkomen op de baarmoedermond en in de vagina. Bij mannen kunnen deze blaadjes in de urinebuis voorkomen. Na een dag of 2 gaan deze blaasjes over in vervelende pijnlijke wondjes. Soms komt daar uitscheiding bij kijken, dat kan gepaard gaan met jeuk en irritatie rond de geslachtsdelen en of anus.
Herpes genitalis is overdraagbaar door seks, zowel vaginaal, oraal en anaal. Maar ook door een gedeelde handdoek. Als je maar een keertje sekst met iemand die herpesblaadjes heeft heb je al 75 % kans op een besmetting. Het vocht uit deze blaasjes is zeer besmettelijk daarom kun je tijdens een herpes aanval beter geen seks hebben omdat beflapjes en condooms je niet volledig beschermen tegen de blaasjes.
Heb je eenmaal herpes genitalis opgelopen, dan komt dit terug als je weerstand laag is. Ook al ben je behandeld. Middeltjes zoals Zovirax bieden wel verlichting maar een oplossing is er niet. Er is namelijk nog geen medicijn dat het volledig geneest.
Anticonceptie middelen
Het mannencondoom
Het mannencondoom is een van de meest gebruikte voorbehoedsmiddelen. Ze zijn op heel veel plaatsen verkrijgbaar en beschermen zowel tegen seksueel overdraagbare aandoening als tegen zwangerschap. Condooms zijn gemaakt van rubber. Ze zijn een soort van hoesje dat je op de penis moet schuiven als deze in volledige erectie is. Het condoom moet strak zitten en aansluiten maar het moet niet knellen. Bij een zaadlozing vang het condoom het zaad op.
Alle condooms hebben het CE keurmerk. Dat betekent dat ze voldoen aan de Europese normen waar een condoom aan moet voldoen. Condooms zijn niet 100% veilig. Jaarlijks worden 2 tot 15 vrouwen van de honderd toch zwanger. Dat kan komen omdat het condoom is afgegleden, gescheurd of geknapt is.
Hoe doe je een condoom om en af?
Zorg er ten eerste voor dat de penis volledig stijf is. Scheur daarna voorzicht het pakje open. Pas op met lange nagels en tanden. Zo kan het condoom makkelijk kapotgaan.
Rol het condoom een klein beetje af om te zien naar welke kan het afrolt. Houdt het reservoir(het topje van het condoom) vast tussen duim en wijsvinger. Knijp dit dicht. Plaats het condoom op de eikel en rol het met de andere hand af tot dat het niet meer verder kan.
Als je dan over wilt gaan tot vrijen moet je ervoor zorgen dat het condoom niet droog is. Bij de meeste condooms zit er al glijmiddel op maar als dit niet het geval is kun je het met glijmiddel op waterbasis of met spuug nat maken.
Als de jongen is klaargekomen kun je het beste de penis direct uit de vagina halen want als de penis slap word en het condoom is nog in de vagina kan deze blijven steken of gaan lekken. Als je de penis uit de vagina wil halen, kun je het beste het randje van het condoom vasthouden zodat je het zeker goed uit de vagina haalt en dat het niet gaat lekken. Daarna kun je het condoom van de penis doen, het is verstandiger om dat niet in de buurt van de vagina te doen. Anders kan het zaad als nog zijn werk gaan doen. Leg een knoopje in het condoom en was daarna je handen en penis voor verder gevaar. Gooi het condoom niet weg in de wc maar wikkel het in wat wc papier en gooi het dan gewoon in de prullenbak dit voorkomt verstoppingen in het toilet.
Mannencondooms lijken het ideale voorbehoedsmiddelen, ze zijn er in allerlei soorten en maten, met smaakjes of met ribbeltjes. Je hebt goedkope condooms of de wat duurdere condooms. Er is heel wat te kiezen dus hier is een lijstje van wat er allemaal te krijgen is.
Soorten condooms
- Condooms met een smaakje of zonder een smaakje
- Condooms met een kleurtje of gewoon transparant.
- Condooms met een zaaddodend middel erop of zonder zaaddodend middel
- Condooms voor vaginaal of anaal gebruik
- Condooms die licht geven of een grappige vorm hebben(pretcondooms, deze zijn niet veilig!)
- Condooms in standaard formaat of in een speciale maat
- Condooms die extra dik of extra dun zijn
- Condooms gemaakt van latex of ander materiaal (hypoallergene latex of poly-urethaan)
- Condooms die een orgasme versnellen of vertragen
Condooms op zak hebben
Veel jongeren hebben geen condooms op zak. Dat kan verschillende redenen hebben. Dat kan zijn omdat ze niet dachten dat het ervan zou komen dat ze het nodig hadden. Maar er zijn nog veel meer redenen. Sommige jongeren weten niets af van geslachtsziekten en weten dus niet dat het nodig is zichzelf en anderen er tegen te beschermen. Er zijn ook jongeren die volkomen onterecht denken dat het hen toch niet overkomt.
Sommige mensen durven ze niet te kopen, maar in winkels zoals de Kruidvat en de Etos gaan deze dingen dagelijks over de toonbank dus dat is niets om je voor te schamen. Vaker kun je in bars en discotheken in een condoomautomaat condooms kopen. Je kan ze zelfs online bestellen zodat mensen het niet zien de meeste sites zorgen dat ze discreet thuis worden bezorgd.
Sommige jongeren zijn bang voor geklungel bij de seks. Dan kun je thuis oefenen met het omdoen van condooms. Andere vinden het weer moeilijk om er over te praten, dat is echter niet nodig. Je kan ook gewoon het condoom te voorschijn halen. Als de ander geen condoom wil gebruiken laat je dan vooral niet ompraten. Dan maar geen seks, op dat moment is dat natuurlijk niet leuk maar wel het verstandigst.
Er zijn ook jongeren die geen condoom op zak hebben om dat ze niet de indruk willen wekken op seks uit te zijn. Maar het feit dat je een condoom bij je hebt zegt alleen maar dat je verstandig en voorbereid bent op wat kan komen.
Veelgemaakte fouten bij condoomgebruik
Bij condooms moet je op sommige dingen letten. Bijvoorbeeld op de houdbaarheidsdatum. Gebruik nooit een condoom dat over de datum is, deze zijn niet veilig. Condoom die in de zon hebben gelegen of in je beurs hebben gezeten zijn ook niet veilig. Gebruik nooit twee of meerdere condooms over elkaar. Je zou denken dat dit veiliger is maar het vergroot het risico van het scheuren van het condoom. Ook moet je niet als je al bent klaargekomen in het condoom nog een keer datzelfde condoom gebruiken.
Voor anale seks zijn er dikkere condooms, deze zijn veiliger dan gewone condooms, gebruik daarom bij anale seks nooit een gewoon condoom.
En pretcondooms zoals condooms in rare vormen of glow in the dark condooms zijn NIET veilig.
Merken
Er zijn verschillende condoom merken, iedereen kent Durex wel. Maar deze zijn duur vergeleken met wat er nog meer op de markt is en wat net zo goed werkt als Durex. .Huismerken van een drogist zijn minstens zo goed. Het aantal merken dat ik nu ga opsommen: Billy Boy, Private, DFY, Vibes en RFSU zijn ook net zo goed als Durex.
Jippy is een onderdeel van Durex, dit is het jongeren condoom, het zijn 10 condooms voor €1,- de naam Jippy is wat toegankelijk voor jongeren dan Durex, dus vandaar dit concept.
Het vrouwencondoom:
Wat is het vrouwencondoom?
Het vrouwencondoom is een doorzichtig zakje van 17 cm lang met aan beide kanten een ring. Het vrouwencondoom biedt zoals een mannencondoom bescherming tegen soa’s en zwanger worden. Het condoom wordt in de vagina ingebracht. Het condoom is behandeld met glijmiddel. Je kunt het condoom maar één keer gebruiken. Als je dit condoom wilt gebruiken moet je er eerst aan wennen en minstens drie keer uitproberen voordat je het gaat gebruiken met seks. Het is tot 95 % betrouwbaar.
Van ieder voorbehoedsmiddel zijn voor en nadelen. Zo dus ook van het vrouwencondoom.
De voordelen zijn:
• Het vrouwencondoom kan maximaal 8 uur voor de seks worden ingebracht
• Als vrouw zijnde ben je niet afhankelijk van de man
• Doordat het over de buitenste schaamlippen valt ben je beschermd tegen herpes en genitale wratten.
• De pijn tijdens de seks met het gebruik van het vrouwencondoom is vaak minder pijnlijk voor de vrouw omdat, het vrouwencondoom de vaginawand beschermt.
• Je hoeft hem niet gelijk te verwijderen na de seks maar, wel als je opstaat.
• Geen bijwerkingen.
Nadelen:
• Het vrouwencondoom is duurder dan een mannencondoom. Per drie stuks kost een vrouwencondoom 5 à 6 euro.
• Bij sommige standjes blijft het condoom niet goed zitten.
• Het materiaal kan nog wel eens kraken.
• Niet overal verkrijgbaar
• Sommige vrouwen zeggen dat ze minder voelen tijdens de seks.
Merken:
Net zoals bij het mannencondoom zijn er van het vrouwencondoom verschillende merken. Deze merken verschillen in prijs. Een vaak verkocht merk is femidom.
Merk aantal prijs waar verkrijgbaar
Femidom: 3 stuks € 7.49 bij elke drogist ( per stuk € 3.15 )
Hoe doe je het in?
Je moet bij het inbrengen van het condoom een gemakkelijke houding aannemen. Bijvoorbeeld zittend, liggend of staand. Het inbrengen werkt ongeveer net als een tampon inbrengen.
Inbrengen:
1. Je knijpt de ring aan de dichte zijde samen en deze schuif je in de vagina.
2. Als je hem loslaat valt hij achter het schaambeen en over de baarmoederwand. Zo niet, dan zit hij fout en moet je hem even opnieuw inbrengen.
3. De brede ring aan de open kant schuif je over je buitenste schaamlippen. Hierdoor wordt je beschermd tegen genitale wratten en herpes.
Plaatjes van inbrengen: http://www.soaaids.nl/documenten/folder%20vrouwencondoom%20Dari.pdf
Als je het zo inbrengt via deze plaatjes zit het goed. Tip: hou het vast als je mannelijke partner zijn penis in jouw vagina steekt.
Zorg dat de vagina van je partner niet naast het vrouwencondoom komt. Als de buitenste ring naar binnen komt of de penis naast het vrouwencondoom komt. Stop dan en gebruik een nieuwe. Doordat de penis er naast komt is er kans dat een beetje sperma of vocht in de vagina komt en dan kan je als vrouw nog zwanger worden of een soa krijgen.
Het weggooien van het vrouwencondoom:
Pak als je het vrouwencondoom gaan verwijderen de buitenste ring vast en draai hem een paar keer rond. Trek het vrouwencondoom er dan voorzichtig uit de vagina en gooi het in de prullenbak. Het voordeel van het vrouwencondoom is dat je het niet gelijk na de seks hoeft te verwijderen maar wel voordat de vrouw opstaat.
Chlamydia
Als het gaat om de meest voorkomende geslachtsziekte dan gaat het om chlamydia. Deze soa komt het vaakst voor bij vrouwen en dan weer voornamelijk onder te tieners en twintigers.
De besmettingskans is 70 %. Dus als je onbeschermd seks hebt met een besmet persoon kun je het al snel krijgen. Het is ook oraal door te geven. Omdat veel mensen niet weten dat ze chlamydia hebben geven ze het vaker onbewust door. Ongeveer 60.000 mensen in Nederland hebben op dit moment chlamydia.
Even de besmettingsmanieren op een rijtje zetten:
- Onbeschermde vaginale seks
- Onbeschermde orale seks
- Van moeder op kind tijdens de geboorte
Met antibiotica is Chlamydia goed te bestrijden. Het is dan ook echt aan te raden om dat te doen. We zetten de symptomen even op een rijtje zodat u zelf kan zien waarom het verstandig is om deze soa te bestrijden want de gevolgen zijn behoorlijk vervelend. Bij mannen heeft ongeveer 50 tot 90 % symptomen als ze besmet zijn met chlamydia. Deze symptomen ontstaan één tot 3 weken na het onbeschermde contact.
De symptomen bij mannen
- Een ontsteking aan de bijbal
- Gevoelige of ontstoken ballen
- Een ontstoken keel (dat kan alleen bij onbeschermde orale seks)
- Een jeukend en branderig gevoel rond het plasgaatje.
- Jeuk, slijmerige afscheiding en anale irritatie.
- Waterig tot pusachtige afscheiding van de penis
- Een branderig gevoel tijdens het plassen
De symptomen bij vrouwen
- Bloedverlies tijdens de seks en tussen de menstruatie door
- Vaginale afscheiding die als pusachtig en slijmerig wordt ervaren
- Pijn in de onderbuik of pijn tijdens het plassen
- Keelontsteking (als je iemand gepijpt hebt.)
Als je, je niet laat behandelen dan zijn dit te gevolgen:
- Vrouwen kunnen een buitenbaarmoederlijk zwangerschap* krijgen
- Mannen kunnen een vervelende infectie krijgen aan de bijballen
- Er kan PID* optreden
- Je kunt er onvruchtbaar van worden
Wat moet je doen als je chlamydia hebt:
Laat je behandelen, vertel de voorgaande sekspartners waar je onveilig mee hebt gevreeën dat je Chlamydia hebt en dat ze zich moeten laten testen. Vrouwen weten vaker niet dat ze het hebben omdat vrouwen vaker geen symptomen hebben. Vrouwen zijn meer afhankelijk van ex-partners die hen hierop wijzen.
HIV
Hiv en Aids kun je krijgen door anale seks, onbeschermd seks hebben, orale seks en met meerdere mensen gebruik maken van een dildo. Maar ook door tatoeages of piercings te laten zetten met een gebruikte naald en bij drugs gebruik een naald van iemand anders gebruiken
Hiv is een seksueel overdraagbare aandoening dat kan worden overgedragen worden door bloed en door alle soorten geslachtsgemeenschap. Bij de een is er een grotere kans dan de andere. Dat komt door de aanraking met sperma en bloed.
Er zijn 2 soorten hiv:
- hiv -1
- hiv -2
Hiv-2 komt vooral in Afrika voor, en niet zo zeer in Europa. Hiv-2 is minder agressief dan hiv-1 ( de allereerste vorm van hiv toen het ontdekt werd.) Mensen die hiv-2 hebben, hebben gemiddeld langer te leven dan mensen met hiv -1. hiv -1 komt verspreid over de hele wereld voor.
Besmet zijn met hiv en met aids is niet hetzelfde. Dat komt namelijk door de tijd dat je ziek wordt, als je hiv hebt kan het nog jaren duren voordat je aids krijgt. De meeste mensen die hiv hebben merken de eerste tijd (1e 2-3 weken) niet dat ze hiv hebben en geven het daarom door zonder dat ze het door hebben. Hiv tast net zoals Aids het immuunsysteem aan.
De kenmerken van hiv zijn:
- onverklaarbare moeheid
- je zwak voelen
- hoge koorts die langer duurt dan 3 dagen
- zweten tijdens je nachtrust
- diarree hebben zonder duidelijke oorzaak
- ook al eet je normaal, je verliest gewicht
- weken achter elkaar vocht op hoesten
- lymfeklieren zijn gezwollen
- uitslag in je mond
- witte afscheiding in je vagina of anus
- toename van vaginale infecties bij vrouwen
Er is maar één manier om erachter te komen of je hiv hebt: een bloedtest doen. Deze test is pas betrouwbaar als je hem na 3 maanden uitvoert dat je hiv/aids of een andere infectie denkt te hebben. Dit omdat het 3 maanden kan duren voor er antistoffen zijn gevormd.
Termen
Er zijn verschillende termen bij hiv en aids:
- positief= je bent niet besmet met hiv/ Aids
Hiv kan niet worden bestreden wel kun je de tijd langer/groter maken dat Hiv over gaat in aids. Dit kan door bepaalde medicijnen te nemen, bijvoorbeeld aidsremmers. Maar uiteindelijk zul je toch dood gaan.
In 2005 hadden meer dan 40 miljoen mensen HIV.
Aids
Aids staat voor Acquired Immune Deficiency Syndrome in het Nederlands is dat Verworven Immuun Deficiëntie Syndroom. Toen het virus pas ontdekt was, werd er gezegd dat het een homovirus was maar, dat is absolute onzin.
Het lichaam is niet in staat om antistoffen te maken tegen Aids omdat, Aids hardnekkig is. Aids breekt het afweersysteem af. Waardoor je infecties kunt krijgen en bepaalde vormen van kanker waar het anders wel tegen zou kunnen. Als iemand heel veel last heeft van infecties en HIV heeft dan kan de dokter vaststellen dat je de diagnose aids hebt. HIV en aids kun je tot nu toe nog niet bestrijden, er zijn wel medicijnen die aids kunnen uitstellen. Maar je blijft tot die tijd wel gewoon HIV hebben.
Seropositief
Je kunt met een hiv test aantonen of iemand antistoffen tegen HIV in het bloed heeft. Je bent dan seropositief of te wel Hiv-geïnfecteerde. Iemand die seropositief is, hoeft niet altijd ziekt te zijn. De arts kan vaststellen als je bepaalde ziektes krijgt of je aids hebt. Zolang kun je medicijnen slikken dat aids nog even uitstelt.
Wanneer er weer klachten komen kan heel verschillend zijn, dat is afhankelijk van de leeftijd dat je de infectie krijgt. Ook spelen erfelijke factoren een rol en welk soort hiv je besmet mee bent geraakt.
Sinds 1996 zijn er nieuwe medicijnen tegen aids. Deze remmen in bepaalde combinaties de vermenigvuldiging af van het Hiv. Dit wordt combinatietherapie genoemd. Hierdoor kunnen ze langer niet besmet blijven met aids. De behandeling is zwaar en de mensen genezen niet, ze stellen hierdoor aids even uit.
Aids treft vooral jongeren in Afrika. Bijna de helft van de mensen met hiv in Afrika is tussen de 15- 24 jaar oud. De meeste daarvan worden niet ouder dan 35 jaar. Wij, de westerse mensen zijn op die leeftijd bezig met school of werk terwijl zij dat nog niet eens hebben en zien hoe hun vriendjes en/of vriendinnetjes langzaam dood gaan aan aids.
Taboe
In de landen waar een zwaar taboe rust op seks komen hiv en aids het meeste voor. Dit maakt het erg moeilijk om de bevolking voorlichting te geven. Omdat deze er niet wordt gegeven weet de bevolking niet hoe ze het kunnen voorkomen. Hierdoor kan hiv/aids zich makkelijk vergelijken.
Aids in Nederland
Door de goede voorlichting en de beschikbaarheid van medicijnen kunnen wij Hiv/ Aids voorkomen. Hierdoor is ons aantal aids doden bescheiden. Door de medicijnen kunnen wij het beperken maar de laatste tijd neemt het aantal hiv patiënten weer toe.
Wereldwijd
Elke dag sterven ruim 8.000 mensen aan aids en komen er ruim 13.000 infecties bij. Hierdoor loopt het aantal op. Tegenwoordig hebben nog 39.4 miljoen mensen verspreid over de wereld hiv en aids. 50% is tussen de 15-24 jaar oud toen ze besmet raakte met hiv.
Organisaties
Er zetten verschillende organisaties zich in tegen de bestrijding van aids.
Voorbeelden van dit soort stichtingen zijn:
- Stichting Aids Benefiet Concert
- Dokters van de Wereld
Bijvoorbeeld:
- Madonna
- Elizabeth Taylor
- John Edward
Enkele beroemdheden die zijn gestorven aan aids zijn:
- Klaus Nomi (Duits zanger; overleden in 1983)
- Rock Hudson (acteur; overleden in 1985; was de eerste bekende persoon die toegaf aids te hebben)
- John Holmes (pornoster, overleden 1988)
- François Luambo Makiadi (Congolees musicus; overleden 1989)
- Frans Kellendonk (Nederlands romanschrijver; overleden op 15 februari 1990)
- Freddie Mercury (zanger van rockband Queen; overleden in 1991)
- Anthony Perkins (acteur; overleden 1992)
- Isaac Asimov (science-fictionschrijver; overleden in 1992), als gevolg van een bloedtransfusie
- Arthur Ashe (tennisser; overleden in 1993), als gevolg van bloedtransfusies
Bacteriële vaginose / gardnerella
Bacteriële vaginose of gardnerella is eigenlijk geen soa, maar omdat deze vaak voorkomt vertellen wij hier wel over en op veel sites word gardnerella/ bacteriële vaginose ook aangegeven in de top 10 van meest voorkomende soa’s. Gardnerella berust op een verstoring van de zuurgraad in de vagina. Onder gewone omstandigheden is de zuurgraad in de vagina in balans.
De meeste bacteriën kunnen niet leven als de zuurgraad in balans is. Er zijn enkele situaties die dit kunnen verstoren:
- het wassen van de vagina met zeep
- het te lang inhouden van een tampon
Door een dergelijk verstoring raakt de zuurgraad uit balans en wordt hij zuurder. Hierdoor krijgen bepaalde bacteriën wel de kans om zich hier te “nestelen “ en maak je kans op een infectie.
De kenmerken van gardnerella/ bacteriële vaginose zijn:
- er komt grijs witte afscheiding uit je vagina
- je kunt last hebben van ‘vaginale’ windjes
- je hebt last van jeuk bij en rond je vagina
De afscheiding die dan vrij komt kan zurig en naar vis ruiken. De geur wordt nog sterker als het in aanraking komt met sperma. Hoeveel afscheiding er dan is kan verschillend zijn, dan veel en dan weer weinig. Je kan ook gardnerella hebben zonder dat je er last van hebt.
In principe kunnen alleen vrouwen last krijgen van gardnerella, mannen kunnen het wel hebben zonder dat ze het zelf weten maar hiervan krijgen ze meestal geen klachten. Ze kunnen het wel doorgeven aan een andere vrouw of man. Met wie ze op dat moment dat ze het dragen een geslachtsgemeenschap hebben.
- de zuurgraad ban de vaginale afscheiding te bepalen
- een geurtest doen
- afscheiding onder de microscoop kunnen bekijken
Als je bacteriële vaginose hebt is een behandeling met medicijnen en een afspraak met de dokter noodzakelijk. Je kunt het bestrijden met een korte medicijnkuur. Van deze medicijnen kun je misselijk worden. Je hoeft de kuur alleen te herhalen als de klachten terug komen. Als de klachten terugkomen, zal je partner ook moeten worden behandelen tegen bacteriële vaginose.
Je kuntdoor gemeenschap met een vrouw deze aandoening aan elkaar doorgeven.
Het beste is om tijdens de behandeling geen seks hebben, dan kan je lichaam herstellen. Je mag tijdens de kuur geen alcohol drinken. Doe je dat wel, dan werkt de kuur niet meer.
Genitale wratten
Genitale wratten is volgens ons de meest vieze geslachtsziekte. Bij genitale wratten krijg je wratten op je geslachtsdelen. Ze zien eruit als kleine bloemkoolachtige bultjes. Maar de grootte kan verschillend zijn, ze kunnen zo groot zijn als een Euro maar het kan ook dat het maar een klein minuscuul wratje is ter grootte is van een speldenknop. De kleur van deze wratten kan variëren van grijzig geel tot licht rood.
Als je besmet bent weet je dat niet altijd. Het kan jaren duren voordat ze zichtbaar worden maar je kunt ook al na enkele weken klachten krijgen. Bij vrouwen kunnen deze wratten ook in de vagina zitten waardoor je ze niet kunt zien maar wel kunt voelen.
Als je met je handen een genitale wrat hebt aangeraakt, zorg dan dat je niet met die zelfde handen een ander deel van je lichaam aanraakt, zo verspreid je ze alleen maar. Was altijd je handen als je in contact bent geweest met genitale wratten. Over het algemeen is het is het verstandiger om geen seks te hebben tot de genitale wratten helemaal verdwenen zijn.
De vraag is dan natuurlijk, hoe zorg ik ervoor dat ze verdwijnen?
Als je ze nog klein zijn kun je ze laten aanstippen bij de dokter. Dat is geen pretje maar wel nodig. Als ze al heel groot zijn zullen ze operatief verwijderd moeten worden. Het vervelende is alleen dat je er nooit helemaal van af komt, ze kunnen altijd zo weer de kop op steken.
Schaamluis
Schaamluizen kun je met het blote oog zien lopen in het schaamhaar. Het zijn kleine luisjes, die op alle delen van je lichaam met haar kunnen zitten behalve, in het haar op je hoofd. Daar heb je de speciale hoofdluis voor.
Je kunt na ongeveer 2 weken zelf vaststellen of je schaamluis hebt of niet. Je ziet dan de neten zitten of al de luisjes.
Er zijn verschillende manieren gom schaamluis te krijgen:
- Je kunt ze krijgen door met een persoon wat schaamluis heeft seks te hebben
- het dragen van kleding van diegene die schaamluis heeft
- in het bed of slaapzak liggen van diegene
- dicht tegen diegene aanliggen
Wat kun je doen bij besmetting?
Als je schaamluis hebt, hoef je niet per se naar de dokter, alleen als je twijfelt. Voor vele is dat een opluchting ook al is schaamluis geen pretje. Je kunt het bestrijden met een middel tegen luizen. Zo’n middel is gewoon te koop bij de apotheek. Schaamluis is vervelend, maar niet gevaarlijk.
Verschijnselen
Na ongeveer 2 weken kun je ze dus zien zitten. Meestal zitten de luizen rond de geslachtsdelen maar ze kunnen ook in het okselhaar voorkomen, borsthaar, op het haar op de dijen en rond je navel, wimpers en wenkbrauwen.
Schaamluis kan ook gepaard gaan met een andere soa. Dus kan het soms toch verstandig zijn om naar de dokter te gaan
Schaamluis kun je behandelen door je te wassen met een speciaal soort middel tegen luizen wat gewoon bij de apotheek te halen is. Verder moet je ook je kleren en beddengoed ( ook de slaapzakken) wassen om minimaal 60 graden Celsius.
Als je wilt zorgen dat je niet opnieuw schaamluis krijgt moet je degene met wie je de laatste tijd seks hebt gehad zich ook laten behandelen.
Candida
Candida is overgroei van gist. Dit bij:
• slijmvliezen van geslachtsorganen
• mond
• Endeldarm
• in de huidplooien van de huid.
Dit kan ontstaan door gebruik van bepaalde antibiotica, suikerziekte en als de weerstand verminderd door bepaalde medicijnen. Dus niet bij seks. Een andere naam voor candida is schimmelinfectie. Candida kun je goed behandelen en is meestal niet ernstig. Het vervelende is jeuk en het kan (vaak) terugkomen.
Mannen hebben meestal geen klachten maar het is niet uitgesloten
Vrouwen hebben meestal wel klachten. De klachten zijn dan vaak:
- Rode hevige jeukende huid rondom de vagina.
De dokter kan candida aantonen door een uitstrijkje van te maken of een kweek in te zetten.
Je hoeft candida alleen te behandelen als je klachten hebt. Meestal wordt er dan een crème voorgeschreven. Om candida te voorkomen kun je, je vagina beter alleen met water wassen en om een infectie te voorkomen kun je Lactacyd gebruiken. Lactacyd is speciale shampoo voor de vagina. Dit is gewoon te koop bij de drogist. Op sommige sites kun je een gratis proefpakket aanvragen. Dit kan bijvoorbeeld op: http://www.lactacyd.nl/nl/jongevrouwen/proefsachet/
Schurft
Ongeveer 3 weken nadat je geïnfecteerd bent geraakt, krijg je jeuk over je hele lichaam. De jeuk wordt veroorzaakt door schurftmijt. Schurftmijt is goed te zien onder een microscoop. De vrouwtjes graven gangen in de huid waarin ze eitjes leggen.
Deze gangen zijn vooral goed te zien op:
• de pols
• tussen de vingers
• onder de borsten
• in de knieholten
• de geslachtsorganen
Op de genoemde plaatsen ontstaan dan kleine roodpaarse bultjes. Wat je vooral niet moet doen is krabben. Hiermee kun je de huid beschadigen.
Als je denkt dat je schurft hebt moet je naar de dokter gaan. De dokter kan je dan ook controleren op andere soa’s. Laat ook je (seks)partnet behandelen. Van de arts krijg je dan een crème of gel. Deze moet je gelijk na het douchen of bad smeren op je hele lichaam. De behandeling kan herhaald worden om er zeker van te zijn dat het over is. De jeuk kan aanhouden na de behandeling, maar deze gaat na een paar weken over. Schurftmijt kan gepaard gaan met andere soa’s.
Je kunt schurft na een behandeling verkomen door je beddengoed en kleding te wassen op minimaal 60ª Celsius of alles zeker 2-3 dagen in een dichtgebonden plastic zak doen. Matrassen en kussens laat je luchten.
Hepatitis-B is een geslachtsziekte waarvan je erg uiteenlopende klachten kunt hebben. Het kan ook zo zijn dat je geen klachten hebt daarom is hepatitis B vaak niet gemakkelijk te herkennen. Maar het is wel belangrijk dat je er snel wat aan doet. Het hepatitis-B virus dringt de levercellen van je lichaam binnen, aldaar veroorzaakt het een ontsteking. Hoe erg de klachten zijn ligt aan hoe erg de ontsteking is. Als je je niet laat behandelen kun je een leverbeschadiging krijgen. Je kan er zelfs leverkanker van krijgen
De klachten op een rijtje:
- Geelkleurig oogwit
- Lusteloosheid
- Vermoeidheid
- Misselijkheid
- Buikpijn
- te lichte of te donkere ontlasting
Je kunt op meerdere manieren besmet raken, bijvoorbeeld door seks, ook al doe je het niet vaginaal hepatitis B is ook oraal en anaal door te geven. Ook bij tongzoenen is er enig risico dat je met hepatitis B besmet raakt. Maar je kan ook besmet raken door bloedcontact, dat kan dus zijn door het gebruik van een scheermesje(als je een beetje onhandig bent) maar ook door bijv. drugsgebruikers die dezelfde naalden gebruiken. Als een zwangere vrouw Hepatitis B heeft is dit ook door te geven tijdens of vlak na de geboorte. Het virus is heel erg besmettelijk.
Gelukkig kan deze soa uit zichzelf genezen, tegen acute hepatitis-B is er helaas nog geen geneesmiddel. Dus als je acute hepatitis-B hebt kun je het beste zoveel mogelijk rust nemen en geen alcohol drinken. Ook kun je beter geen voedingsmiddelen die je slecht verdraagt zoals vet en koffie gebruiken. Ook is het beter als je dan geen medicijnen gebruikt, behalve als je dokter dit voorschrijft. Bij chronische hepatitis-B is het een ander verhaal. Daar zijn wel medicijnen voor, maar helaas verdwijnen de klachten dan niet bij iedereen. Slechts 45% van de gebruikers heeft baat bij deze medicijnen.
Syfilis is een soa die erg veel gevolgen kan hebben, zeker als het niet behandeld wordt. Syfilis is goed te genezen als je er op tijd bij bent. De bacterie kan zich door het hele lichaam verspreiden door je bloed. Als je syfilis hebt kan dit in drie stadia doorlopen.
Stadium1
Er ontstaan zweertjes op de op de geslachtsdelen en/of anus en lippen, het ligt er maar net aan hoe je seks hebt gehad. Dat gebeurt meestal 9 tot 28 dagen na de besmetting. Het zweertje heeft meestal een hard randje en toen het geen pijn, na een week of twee verdwijnt het en je zou dan denken dat het voorbij is. Maar schijn bedriegt.
Stadium 2
Na ongeveer 7 tot 10 weken kun je last krijgen van een of meerdere van de volgende verschijnselen die over een paar maanden weer kunnen verdwijnen.
De verschijnselen:
- Gezwollen klieren
- Haaruitval
- Vermoeidheid
- Koorts
- Pijn in spieren en gewrichten
- Een bruinrode uitslag(onder andere op handpalmen en/of voetzolen)
- vlakke en wratachtige nattende afwijkingen op huid en slijmvliezen (onder andere in de mond)
Stadium3
Als de ziekte niet wordt behandeld woekert die maar verder door je lijf. De bovenstaande verschijnselen zijn al uiterst vervelend maar in het 3e stadium is het helaas nog erger. Het kan namelijk op den duur leiden tot spierverlamming, doofheid, blindheid en hersenletsel. Al je organen kunnen worden aangetast. Uiteindelijk kun je aan syfilis sterven. Daarom is het van uiterts belang dat je syfilis herkent en je laat behandelen.
De behandeling bestaat uit enkele penicilline-injecties. De eerste injectie(s) kan er een grieperige reactie optreden dat kun je krijgen omdat de syfilisbacteriën doodgaan. Maar na de laatste injectie moet je terug blijven komen bij de dokter voor bloedonderzoek en controle van eventuele klachten. Dat is erg belangrijk. Je moet ongeveer 2 jaar terugkomen bij de dokter voor deze nacontroles. Pas als je alle injecties hebt gehad kun je andere mensen niet meer infecteren vanaf dat moment kun je pas weer veilig vrijen. Het is beter om tijdens de behandeling geen seks te hebben zodat je je partner beschermd. Wil je toch per se seks hebben, gebruik dan een condoom.
Gonorroe
Gonorroe is een soa (seksueel overdraagbare aandoening). De aandoening wordt veroorzaakt door een bacterie, die leeft op en in de slijmvliezen van de vagina, penis, anus, keel en ogen. Als gevolg van orale seks (beffen/pijpen) kunnen zowel mannen als vrouwen gonorroe in de keel hebben. Bij een infectie in de anus zijn er meestal geen klachten. Soms is er wat slijm, pusachtige afscheiding of bloed bij de ontlasting.
Verschijnselen bij de vrouw
Vrouwen hebben veelal geen klachten van gonorroe. Soms is er iets meer afscheiding dan normaal. Deze kan onaangenaam ruiken en ziet er anders uit (pus). Plassen kan pijn doen.
Mogelijke gevolgen bij de vrouw
Zonder behandeling kan gonorroe opstijgen via de baarmoeder naar de eileiders. Er ontstaat dan een eileiderontsteking, die zich kan uitbreiden naar de buikholte. Dit heet PID (Pelvic Inflammatory Disease: ontsteking in het bekkengebied). Een eileiderontsteking kan gepaard gaan met koorts. Je voelt je ziek en hebt pijn in de onderbuik. Door een snelle en goede behandeling (antibiotica en bedrust) kan een eileiderontsteking volledig genezen. Een eileiderontsteking die niet (goed) of te laat wordt behandeld, kan littekens in de eileiders veroorzaken hierdoor kan de eileider verstopt raken.
En dat kan dan weer leiden tot een buitenbaarmoederlijke zwangerschap of bevruchtbaarheid. Een zwangere vrouw kan deze vervelende ziekte doorgeven op haar babytje. De ogen van de baby kunnen tijdens de bevalling in aanraking komen met de bacteriën. Als de vrouw tijdens de zwangerschap goed behandeld wordt kan besmetting bij het babytje voorkomen worden.
Verschijnselen bij de man
Als man krijg je meestal enkele dagen tot twee weken na het oplopen van gonorroe de eerste klachten. Die bestaan uit pusachtige afscheiding uit de plasbuis deze is vaak groenig of gelig van kleur. Ook kan er een vervelend branderig gevoel optreden tijdens het plassen. Het kan zijn dat je steeds voor kleine beetjes naar de wc moet. Soms heeft de man geen last van klachten, als dit het geval is kan hij nog steeds gonorroe overdragen aan iemand anders.
Mogelijke gevolgen voor de man
Herpes genitalis
Herpes, komt je waarschijnlijk wel bekend voor, je kent het waarschijnlijk van de mensen die je kent met een koortslip. Herpes kun je ook op je geslachtsdelen hebben. Herpes genitalis wordt veroorzaakt door een virus. Dat is in de meeste gevallen het herpes-simplextype- 2-virus (HSV-2). Het virus veroorzaakt een infectie van de huid en de slijmvliezen in en rond de geslachtsdelen.
Het begint vaak met rode plekjes die veranderen in blaasjes die gevuld zijn met een helder vocht. Deze komen voor op de genitaliën en/of rond de anus. Maar ook kunnen ze voorkomen op de baarmoedermond en in de vagina. Bij mannen kunnen deze blaadjes in de urinebuis voorkomen. Na een dag of 2 gaan deze blaasjes over in vervelende pijnlijke wondjes. Soms komt daar uitscheiding bij kijken, dat kan gepaard gaan met jeuk en irritatie rond de geslachtsdelen en of anus.
Herpes genitalis is overdraagbaar door seks, zowel vaginaal, oraal en anaal. Maar ook door een gedeelde handdoek. Als je maar een keertje sekst met iemand die herpesblaadjes heeft heb je al 75 % kans op een besmetting. Het vocht uit deze blaasjes is zeer besmettelijk daarom kun je tijdens een herpes aanval beter geen seks hebben omdat beflapjes en condooms je niet volledig beschermen tegen de blaasjes.
Heb je eenmaal herpes genitalis opgelopen, dan komt dit terug als je weerstand laag is. Ook al ben je behandeld. Middeltjes zoals Zovirax bieden wel verlichting maar een oplossing is er niet. Er is namelijk nog geen medicijn dat het volledig geneest.
Anticonceptie middelen
Het mannencondoom
Het mannencondoom is een van de meest gebruikte voorbehoedsmiddelen. Ze zijn op heel veel plaatsen verkrijgbaar en beschermen zowel tegen seksueel overdraagbare aandoening als tegen zwangerschap. Condooms zijn gemaakt van rubber. Ze zijn een soort van hoesje dat je op de penis moet schuiven als deze in volledige erectie is. Het condoom moet strak zitten en aansluiten maar het moet niet knellen. Bij een zaadlozing vang het condoom het zaad op.
Alle condooms hebben het CE keurmerk. Dat betekent dat ze voldoen aan de Europese normen waar een condoom aan moet voldoen. Condooms zijn niet 100% veilig. Jaarlijks worden 2 tot 15 vrouwen van de honderd toch zwanger. Dat kan komen omdat het condoom is afgegleden, gescheurd of geknapt is.
Zorg er ten eerste voor dat de penis volledig stijf is. Scheur daarna voorzicht het pakje open. Pas op met lange nagels en tanden. Zo kan het condoom makkelijk kapotgaan.
Rol het condoom een klein beetje af om te zien naar welke kan het afrolt. Houdt het reservoir(het topje van het condoom) vast tussen duim en wijsvinger. Knijp dit dicht. Plaats het condoom op de eikel en rol het met de andere hand af tot dat het niet meer verder kan.
Als je dan over wilt gaan tot vrijen moet je ervoor zorgen dat het condoom niet droog is. Bij de meeste condooms zit er al glijmiddel op maar als dit niet het geval is kun je het met glijmiddel op waterbasis of met spuug nat maken.
Als de jongen is klaargekomen kun je het beste de penis direct uit de vagina halen want als de penis slap word en het condoom is nog in de vagina kan deze blijven steken of gaan lekken. Als je de penis uit de vagina wil halen, kun je het beste het randje van het condoom vasthouden zodat je het zeker goed uit de vagina haalt en dat het niet gaat lekken. Daarna kun je het condoom van de penis doen, het is verstandiger om dat niet in de buurt van de vagina te doen. Anders kan het zaad als nog zijn werk gaan doen. Leg een knoopje in het condoom en was daarna je handen en penis voor verder gevaar. Gooi het condoom niet weg in de wc maar wikkel het in wat wc papier en gooi het dan gewoon in de prullenbak dit voorkomt verstoppingen in het toilet.
Mannencondooms lijken het ideale voorbehoedsmiddelen, ze zijn er in allerlei soorten en maten, met smaakjes of met ribbeltjes. Je hebt goedkope condooms of de wat duurdere condooms. Er is heel wat te kiezen dus hier is een lijstje van wat er allemaal te krijgen is.
Soorten condooms
- Condooms met een smaakje of zonder een smaakje
- Condooms met een kleurtje of gewoon transparant.
- Condooms met een zaaddodend middel erop of zonder zaaddodend middel
- Condooms voor vaginaal of anaal gebruik
- Condooms die licht geven of een grappige vorm hebben(pretcondooms, deze zijn niet veilig!)
- Condooms in standaard formaat of in een speciale maat
- Condooms die extra dik of extra dun zijn
- Condooms gemaakt van latex of ander materiaal (hypoallergene latex of poly-urethaan)
Condooms op zak hebben
Veel jongeren hebben geen condooms op zak. Dat kan verschillende redenen hebben. Dat kan zijn omdat ze niet dachten dat het ervan zou komen dat ze het nodig hadden. Maar er zijn nog veel meer redenen. Sommige jongeren weten niets af van geslachtsziekten en weten dus niet dat het nodig is zichzelf en anderen er tegen te beschermen. Er zijn ook jongeren die volkomen onterecht denken dat het hen toch niet overkomt.
Sommige mensen durven ze niet te kopen, maar in winkels zoals de Kruidvat en de Etos gaan deze dingen dagelijks over de toonbank dus dat is niets om je voor te schamen. Vaker kun je in bars en discotheken in een condoomautomaat condooms kopen. Je kan ze zelfs online bestellen zodat mensen het niet zien de meeste sites zorgen dat ze discreet thuis worden bezorgd.
Sommige jongeren zijn bang voor geklungel bij de seks. Dan kun je thuis oefenen met het omdoen van condooms. Andere vinden het weer moeilijk om er over te praten, dat is echter niet nodig. Je kan ook gewoon het condoom te voorschijn halen. Als de ander geen condoom wil gebruiken laat je dan vooral niet ompraten. Dan maar geen seks, op dat moment is dat natuurlijk niet leuk maar wel het verstandigst.
Er zijn ook jongeren die geen condoom op zak hebben om dat ze niet de indruk willen wekken op seks uit te zijn. Maar het feit dat je een condoom bij je hebt zegt alleen maar dat je verstandig en voorbereid bent op wat kan komen.
Veelgemaakte fouten bij condoomgebruik
Bij condooms moet je op sommige dingen letten. Bijvoorbeeld op de houdbaarheidsdatum. Gebruik nooit een condoom dat over de datum is, deze zijn niet veilig. Condoom die in de zon hebben gelegen of in je beurs hebben gezeten zijn ook niet veilig. Gebruik nooit twee of meerdere condooms over elkaar. Je zou denken dat dit veiliger is maar het vergroot het risico van het scheuren van het condoom. Ook moet je niet als je al bent klaargekomen in het condoom nog een keer datzelfde condoom gebruiken.
Voor anale seks zijn er dikkere condooms, deze zijn veiliger dan gewone condooms, gebruik daarom bij anale seks nooit een gewoon condoom.
Merken
Er zijn verschillende condoom merken, iedereen kent Durex wel. Maar deze zijn duur vergeleken met wat er nog meer op de markt is en wat net zo goed werkt als Durex. .Huismerken van een drogist zijn minstens zo goed. Het aantal merken dat ik nu ga opsommen: Billy Boy, Private, DFY, Vibes en RFSU zijn ook net zo goed als Durex.
Jippy is een onderdeel van Durex, dit is het jongeren condoom, het zijn 10 condooms voor €1,- de naam Jippy is wat toegankelijk voor jongeren dan Durex, dus vandaar dit concept.
Het vrouwencondoom:
Wat is het vrouwencondoom?
Het vrouwencondoom is een doorzichtig zakje van 17 cm lang met aan beide kanten een ring. Het vrouwencondoom biedt zoals een mannencondoom bescherming tegen soa’s en zwanger worden. Het condoom wordt in de vagina ingebracht. Het condoom is behandeld met glijmiddel. Je kunt het condoom maar één keer gebruiken. Als je dit condoom wilt gebruiken moet je er eerst aan wennen en minstens drie keer uitproberen voordat je het gaat gebruiken met seks. Het is tot 95 % betrouwbaar.
Van ieder voorbehoedsmiddel zijn voor en nadelen. Zo dus ook van het vrouwencondoom.
De voordelen zijn:
• Het vrouwencondoom kan maximaal 8 uur voor de seks worden ingebracht
• Als vrouw zijnde ben je niet afhankelijk van de man
• Doordat het over de buitenste schaamlippen valt ben je beschermd tegen herpes en genitale wratten.
• De pijn tijdens de seks met het gebruik van het vrouwencondoom is vaak minder pijnlijk voor de vrouw omdat, het vrouwencondoom de vaginawand beschermt.
• Je hoeft hem niet gelijk te verwijderen na de seks maar, wel als je opstaat.
Nadelen:
• Het vrouwencondoom is duurder dan een mannencondoom. Per drie stuks kost een vrouwencondoom 5 à 6 euro.
• Bij sommige standjes blijft het condoom niet goed zitten.
• Het materiaal kan nog wel eens kraken.
• Niet overal verkrijgbaar
• Sommige vrouwen zeggen dat ze minder voelen tijdens de seks.
Merken:
Net zoals bij het mannencondoom zijn er van het vrouwencondoom verschillende merken. Deze merken verschillen in prijs. Een vaak verkocht merk is femidom.
Merk aantal prijs waar verkrijgbaar
Femidom: 3 stuks € 7.49 bij elke drogist ( per stuk € 3.15 )
Hoe doe je het in?
Je moet bij het inbrengen van het condoom een gemakkelijke houding aannemen. Bijvoorbeeld zittend, liggend of staand. Het inbrengen werkt ongeveer net als een tampon inbrengen.
Inbrengen:
2. Als je hem loslaat valt hij achter het schaambeen en over de baarmoederwand. Zo niet, dan zit hij fout en moet je hem even opnieuw inbrengen.
3. De brede ring aan de open kant schuif je over je buitenste schaamlippen. Hierdoor wordt je beschermd tegen genitale wratten en herpes.
Plaatjes van inbrengen: http://www.soaaids.nl/documenten/folder%20vrouwencondoom%20Dari.pdf
Als je het zo inbrengt via deze plaatjes zit het goed. Tip: hou het vast als je mannelijke partner zijn penis in jouw vagina steekt.
Zorg dat de vagina van je partner niet naast het vrouwencondoom komt. Als de buitenste ring naar binnen komt of de penis naast het vrouwencondoom komt. Stop dan en gebruik een nieuwe. Doordat de penis er naast komt is er kans dat een beetje sperma of vocht in de vagina komt en dan kan je als vrouw nog zwanger worden of een soa krijgen.
Het weggooien van het vrouwencondoom:
Pak als je het vrouwencondoom gaan verwijderen de buitenste ring vast en draai hem een paar keer rond. Trek het vrouwencondoom er dan voorzichtig uit de vagina en gooi het in de prullenbak. Het voordeel van het vrouwencondoom is dat je het niet gelijk na de seks hoeft te verwijderen maar wel voordat de vrouw opstaat.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden