vwo 3 hoofdstuk 7 paragraaf 1/4|

Na §7.1 'Stroomgeleiding': Leerdoelen:

1. Uitleggen dat je stoffen in drie groepen kunt indelen op grond van verschil in geleidingsvermogen.

   • Geleidingsvermogen verwijst naar het vermogen van een stof om warmte en elektriciteit te geleiden. Stoffen kunnen worden ingedeeld in drie groepen op basis van hun geleidingsvermogen: metalen, moleculaire stoffen en zouten.
   • Metalen hebben over het algemeen een hoog geleidingsvermogen vanwege de aanwezigheid van vrije elektronen in hun structuur.
   • Moleculaire stoffen en zouten hebben meestal een lager geleidingsvermogen omdat ze geen vrije elektronen hebben of omdat de ionen in zouten stevig aan elkaar vastzitten.

2. De indeling in metalen, moleculaire stoffen en zouten toelichten.

   • Metalen: Metalen hebben een glanzend oppervlak, zijn goede geleiders van warmte en elektriciteit en zijn vervormbaar. Dit komt door de aanwezigheid van vrije elektronen in het metaalrooster.
   • Moleculaire stoffen: Moleculaire stoffen bestaan uit discrete moleculen die zijn gevormd door covalente bindingen tussen atomen. Ze hebben doorgaans lage geleidbaarheid vanwege het ontbreken van vrije elektronen.
   • Zouten: Zouten bestaan uit positieve en negatieve ionen die door ionische bindingen aan elkaar zijn gekoppeld. Ze hebben doorgaans een lage geleidbaarheid in vaste toestand, maar kunnen geleidend worden wanneer ze worden opgelost in water.

Na §7.2 'Metalen': Leerdoelen:

1. De kenmerken van metalen op macroniveau noemen en aan de hand van het metaalrooster op microniveau toelichten.

   • Metalen hebben een glanzend oppervlak, zijn goede geleiders van warmte en elektriciteit, zijn vervormbaar en hebben een hoog smeltpunt en kookpunt.
   • Op microniveau bestaat een metaal uit een regelmatig, gestapeld metaalrooster waarin positieve metaalionen worden omringd door een 'zee van vrije elektronen'.

2. Uitleggen wat onder de edelheid van een metaal wordt verstaan.

   • De edelheid van een metaal verwijst naar de neiging van een metaalatoom om elektronen af te staan en positieve ionen te vormen.

3. Het verschil in edelheid van metalen toelichten.

   • Edelere metalen hebben een lagere neiging om elektronen af te staan en zijn dus minder reactief. Voorbeelden van edele metalen zijn goud en platina.
   • Onedele metalen hebben een hogere neiging om elektronen af te staan en zijn dus meer reactief. Ze reageren gemakkelijker met andere stoffen.

4. Uitleggen wat een legering is.

   • Een legering is een mengsel van twee of meer metalen (of metalen met andere elementen) waarbij de metalen worden samengevoegd om de eigenschappen te verbeteren.

5. De eigenschappen van een legering op macroniveau toelichten aan de hand van de structuur van het rooster op microniveau.

   • Legeringen kunnen verschillende eigenschappen hebben, zoals verhoogde hardheid, verbeterde corrosiebestendigheid of specifieke magnetische eigenschappen. Deze eigenschappen worden beïnvloed door de structuur van het legeringsrooster op microniveau, waarin de atomen van verschillende metalen zich mengen.

Na §7.3 'Moleculaire stoffen': Leerdoelen:

1. Eigenschappen van moleculaire stoffen noemen.

   • Moleculaire stoffen hebben doorgaans lage smeltpunten en kookpunten, zijn meestal niet-geleidend in vaste en vloeibare toestand, en hebben vaak een lage oplosbaarheid in water.

2. Moleculaire stoffen aan hun formule herkennen.

   • Moleculaire stoffen bestaan uit covalent gebonden atomen en kunnen worden geïdentificeerd aan de hand van hun chemische formule, waarbij de atomen worden weergegeven door hun chemische symbolen.

3. Uitleggen dat het kookpunt van een stof, een stofeigenschap (macro), afhangt van de bouw van de moleculen en de sterkte van de vanderwaalsbindingen tussen de moleculen.

   • Het kookpunt van een stof wordt beïnvloed door de intermoleculaire krachten tussen de moleculen. Moleculen met sterkere intermoleculaire krachten hebben hogere kookpunten, terwijl moleculen met zwakkere intermoleculaire krachten lagere kookpunten hebben.

4. Uitleggen wat een atoombinding is.

   • Een atoombinding is een chemische binding waarbij twee atomen elektronen delen om een stabiele configuratie te bereiken.

5. Uitleggen wanneer er een waterstofbrug kan worden gevormd.

   • Een waterstofbrug is een speciaal soort intermoleculaire binding waarbij waterstofatomen zijn gebonden aan sterk elektronegatieve atomen (zoals zuurstof, stikstof of fluor). Waterstofbruggen kunnen optreden wanneer waterstofatomen positief geladen zijn en worden aangetrokken door negatief geladen atomen.

6. De begrippen hydrofiel en hydrofoob uitleggen en toepassen.

   • Hydrofiel verwijst naar stoffen die wateraantrekkend zijn en goed oplossen in water.
   • Hydrofoob verwijst naar stoffen die waterafstotend zijn en niet goed oplossen in water.

Na §7.4 'Zouten': Leerdoelen:

1. De eigenschappen van zouten noemen.

   • Zouten zijn over het algemeen vaste stoffen, hebben een hoog smeltpunt en kookpunt, zijn broos, geleiden elektriciteit in gesmolten toestand of in oplossing, en hebben een kristalroosterstructuur.

2. Zouten aan hun formule herkennen.

   • Zouten bestaan uit positieve en negatieve ionen en kunnen worden geïdentificeerd aan de hand van hun chemische formule, waarbij de ionen worden weergegeven door hun chemische symbolen.

3. Uitleggen wat ionen zijn en hoe deze worden gevormd.

   • Ionen zijn geladen deeltjes die ontstaan door het verlies of de winst van elektronen door atomen. Positieve ionen worden kationen genoemd en negatieve ionen worden anionen genoemd.

4. Duidelijk maken dat bij het oplossen van een zout losse ionen in het water komen.

   • Wanneer een zout wordt opgelost in water, dissociëren de zoutdeeltjes in positieve en negatieve ionen. Deze losse ionen kunnen vrij bewegen in de oplossing en dragen zo bij aan de geleidbaarheid van de oplossing.

Deze leerdoelen bieden een basis voor het begrijpen van de indeling van stoffen in metalen, moleculaire stoffen en zouten, evenals de eigenschappen en gedragingen van elk type stof.