Hoofdstuk 6

6.1 Reactiesnelheid.

Als je een aardappel kookt, treed er een chemische reactie op. Eenmaal gekookt krijg je hem niet meer terug in de oude toestand. De reactie is endotherm, omdat je er steeds energie bij moet stoppen om te koken. Een exotherme reactie gaat uit zichzelf nadat ie is begonnen. Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld het verbranden van aardgas.

Een reactie ontstaat doordat moleculen tegen elkaar aan botsen. Hoe meer botsingen per seconde, hoe sneller de reactie verloopt. De snelheid kan worden beïnvloed door 4 factoren:

- Temperatuur. Hoe hoger de temperatuur, hoe sneller de reactie. Omdat de moleculen bij verhitting sneller bewegen botsen ze vaker tegen elkaar.

- Verdelingsgraad. Door het oppervlak van de stof groter te maken, is de reactie sneller. Een aardappel in stukjes is sneller gaar dan een hele aardappel.

- Katalysator. Door aardappelen te laten staan, worden ze zacht. Door enzymen gaat dit sneller. Een enzym is een biologische katalysator. Een katalysator is een stof die een reactie versnelt zonder zelf kapot te gaan. Een katalysator gaat dus nooit kapot.

- Concentratie. De concentratie bereken je met de formule Concentratie = hoeveelheid stof (gram ) / hoeveelheid oplosmiddel (liter). In een liter siroop zit 700 gram suiker. Als je een beetje siroop met water mengt, is het minder zoet. De suikerconcentratie is dan lager dan in de siroop zelf. Bij een hoge concentratie gaat de reactie sneller.

6.2 Scheidingsmethoden en berekeningen.

Planten kunnen door middel van fotosynthese glucose omzetten in zetmeel. Planten maken de glucosemoleculen aan elkaar en dat is dan een zetmeelmolecuul. De atoomformule van zetmeel is (C6H10O5)n. Glucose is C6H12O6. Er gaat dus H2O vanaf ( C6H12O6 – C6H10O5 = H2O ). In de formule van zetmeel zie je ook nog een n staan. Die betekend dat er heel veel C6H10O5 moleculen zijn. Het zouden er 20 kunnen zijn maar ook 15000. (Bij zetmeel varieert het van 1000 – 5000) De reactievergelijking van glucose is als volgt:

n C6H12O6 –) (C6H10O5)n + n H2O

Je kunt zetmeel uit een aardappel halen door de aardappel eerst te raspen en daarna te zeven. Zetmeel lost niet goed op in koud water dus krijg je een suspensie. Voor het aantonen van zetmeel heb je dus de methodes zeven, bezinken en filteren nodig. Bij het zeven en filteren heb je gebruik gemaakt van de verschillende deeltjesgrootte. Bij bezinken en centrifugeren (nu niet gebruikt) maak je gebruik van het verschil in dichtheid.

Je kunt het zetmeelgehalte van een aardappel bepalen door hem onderwater te wegen. Dit doe je omdat een aardappel bestaat uit water en zetmeel. Onder water weeg je alleen de hoeveelheid van het zetmeel en het water niet. Met de volgende formule kun je het zetmeelgehalte uitrekenen: Zetmeelgehalte = onderwatergewicht/totaal gewicht × 100%

6.3 Reagentia.

Een reagens kan een stof aantonen. Een selectief reagens toont weinig of één stof aan. Hoe goed een reagens is wordt bepaald door de gevoeligheid en de selectiviteit.

Zetmeel kun je aantonen met jood. De jood oplossing wordt dan blauwzwart in plaats van de originele lichtgele kleur. Water kun je aantonen met custardpoeder en wit kopersulfaat. De custardpoeder veranderd van lichtgeel naar donkergeel en het witte kopersulfaat veranderd van wit (vandaar de naam…) naar blauw.

6.4 Het gebruik van zetmeel.

Zetmeel lost niet goed op in water. Daarom gebruik je meer gemodificeerd zetmeel. Dit lost beter op in water. Gemodificeerd houdt in dat het op een bepaalde temperatuur goed geroerd is waardoor de moleculen uit elkaar vallen in kleinere zetmeelatoompjes. Dit kan omdat er een n achter de formule staat. Een saus wordt meestal ook verdikt door er gemodificeerd zetmeel bij te doen. Dit kan veel schelen in de dikte van de saus.

Kunststoffen zijn slecht voor het milieu omdat ze niet afbreekbaar zijn. om de vervuiling tegen te gaan hebben veel flessen of plastic producten het recycleer symbool. Dit geeft aan wat voor soort plastic het is waardoor je dezelfde soorten weer kunt gebruiken om opnieuw te gebruiken. Er zijn twee soorten plastic. Thermoplasten kun je opnieuw gebruiken door ze te smelten. Thermoharders moeten na smelten meteen in de goede vorm worden gegoten.

In de laatste jaren zijn er veel onderzoeken gedaan en is bio-plastic uitgevonden. Dit zijn bijvoorbeeld plastics van zetmeel. Zij zijn afbreekbaar in de natuur. Je herkent bio-plastics aan het logo.

Glycerol is een weekmaker, een stof die ervoor zorgt dat een stof zacht is.

Bio-plastics zijn nu nog vrij duur maar omdat de olieprijs omhoog gaat worden ze langzaam steeds geliefder.