hoofdstuk 5, Niet-ontleedbare stoffen

Scheikunde
Hoofdstuk 5 Niet-ontleedbare stoffen

Niet-ontleedbare stoffen —> 1 atoomsoort.
Je hebt de niet-ontleedbare stoffen in metalen en overige niet-ontleedbare stoffen.
Metalen —> metaalglans + geleiden stroom

Metalen Overige
Naam formule naam formule
Aluminium Al (s) Argon Ar (g)
Barium Ba (s) Broom Br (l)
Cadmium Cd (s) Chloor Cl (g)
Calcium Ca (s) Fluor F (g)
Chroom Cr (s) Fosfor P (s)
Goud Au (s) Helium He (g)
Kalium Ka (s) Jood I (s)
Koper Cu (s) Koolstof C (s)
Kwik Hg (l) Neon Ne (g)
Lood Pb (s) Silicium Si (s)
Magnesium Mg (s) Stikstof N (g)
Mangaan Mn (s) Waterstof H (g)
Natrium Na (s) Zuurstof O (g)
Nikkel Ni (s) Zwavel S (s)
Tin Sn (s)
IJzer Fe (s)
Zilver Ag (s)
Zink Zn (s)

Soorten metalen:
- Edele metalen —> worden niet aangetast door water en zuurstof + geen corrosie
- Onedele metalen —> onder invloed van water en zuurstof corrosie. Bij ijzer  roesten: afschermen van lucht.
- Zeer onedele metalen —> reageren met water
Ertsen: de elementen van de meeste metalen in ontleedbare stoffen in de aardkorst (metaaloxide of metaalsulfide). Door chemische reacties kun je uit de ertsen metalen bereiden.
Legeringen of alliages ontstaan als je metalen samensmelt. Legeringen met het metaal kwik worden amalgamen genoemd. De eigenschappen van de legeringen zijn vaak heel anders dan die van de metalen, waaruit de legering wordt samengesteld.

legering Samenstelling
alpaca Nikkel
Koper
Zilver
amalgaam Kwik en ander metaal
brons Koper
Tin
messing Koper
Zink
soldeer Lood
Tin
staal IJzer
Chroom
Nikkel
Woods’ metaal Bismut
Lood
Cadmium
Tin

De overige niet-ontleedbare stoffen vormen niet zo’n duidelijke groep als de metalen. Ze kunnen niet alleen onderling met elkaar reageren, maar ook met de metalen.
Bij berekeningen over massa’s van stoffen die bij een reactie betrokken zijn, kun je het 5 stappenplan hanteren.
1. Schrijf het reactieschema op
2. Ga na welke stof uit dit schema gegeven is en van welke stof wat gevraagd wordt.
3. Noteer de massaverhouding tussen de gegeven en de gevraagde stof
4. Bereken met behulp van de massa van de gegeven stof en de massaverhouding de massa van de gevraagde stof.
5. Controleer of je wel antwoord hebt gegeven op de gestelde vraag.

Proefjes
Natrium met water
Natrium: buitenkant geel/wit
snijvlak grijs/paars + glans
Wn:
- Na wordt bolvormig
- Zweeft over het water
- Sist, vuurverschijnselen (oranje) + rookt
- er wordt een gas gevormd
Kalium met water
Kalium: buitenkant grijs/geel
snijvlak glanzend grijs
Wn:
- rookvorming (nevel) en vuurverschijnselen (paars)
- explosie
- sist en bolletje zweeft over het water
Ka reageert heftiger dan Na
Beide reacties zijn exotherm
De Fosforklok

Wn:
- rook en vuurverschijnselen (oranje)
- water niveau in de stolp daalt —> warme lucht zet uit
- water niveau in de stolp stijgt —> zuurstof verdwijnt uit de lucht, er blijft stikstof over
Reactieschema:
Fosfor (s) + zuurstof (g) —> (Di)fosfor(panta)oxide (s)
P (s) + O (g)  P,O (s)
Volume van water in de stolp = hoeveelheid zuurstof in de lucht