Hoofdstuk 12.1 en 12.2

Literatuur uit de zestiende en zeventiende eeuw. 13.1 In de zestiende eeuw kwam er kritiek op de katholieke kerk. Maarten Luther werd de leider van de hervorming in de katholieke kerk. Mensen kregen steeds meer kritiek, zoals de aflaathandel. De mensen vonden dat de hoge geestelijkheid te veel macht had binnen de kerk. De mensen wilden zelf hun mening kunnen vormen. In die tijd was er nog een andere hervormer binnen de kerk, Johannes Calvijn. Door de uitvinding van de boekdrukkunst bevorderde de verspreiding van hun overtuigingen. In Nederland werden vele mensen calvinist. Aan het eind van de Middeleeuwen hoorde Nederland(en België en een deel van Luxemburg) bij Spanje. Antwerpen was in de zestiende eeuw een belangrijk handelspunt. De Nederlanden hadden samen een koning. Maar ze waren geen eenheid. Elke stad had eigen wetten en normen en waarden. Ze hadden ook geen gemeenschappelijke taal. Keizer Karel V wilde dat het een eenheid werd met een taal en een geloof, het rooms-katholieke. Tussen 1523 en 1566 werden er vele mensen gedood door Karel V omdat ze waren overgestapt naar het calvinisme. Dit noemden ze ketterij. In Nederland verzette men zich tegen de centralisatie (eenheidsstreven) en de geloofsvervolging. Karel V werd opgevolgd door Filips II. Hij volgde het zelfde beleid als Karel V. Willem van Oranje werd de leider van het verzet tegen het beleid. Na zijn dood namen zijn zonen deze belangrijke taak over. In 1566 vond de beeldenstorm plaats. Dit was de aanleiding tot de Nederlandse opstand, die zich uitmondde in de Tachtigjarig Oorlog(1568-1648). Overal werd opgeroepen je te verzetten tegen Alva, de koning van Spanje en dus ook van Nederland. In 1581 werd Filips II afgezet door de Acte van Verlatinghe. De macht kwam toen bij de gewesten te liggen. De invloed van de steden werd steeds groter. De steden leverden namelijk het meeste geld dat nodig was voor de opstand tegen Spanje. Er de steden kwamen er steeds meer spanningen tussen strenge calvinisten en de gematigde bestuurders van de gewesten. Vele burgers verlangden terug naar de vrede. In 1609-1621 was er een voorlopige vrede, het twaalfjarige bestand. In 1648 kwam er met de vrede van Munster een echt einde aan de Tachtigjarige Oorlog. Het noorden werd onafhankelijk, het zuiden bleef onder Spaans bewind. De opstand stond centraal in veel liederen, waarvan het bekendste ‘Een nieu Geusen Lieden Boecxhen’. 13.2 In 1585 kwam Antwerpen in handen van de Spanjaarden. Vele kooplieden vluchtte naar het noorden. Amsterdam nam hierdoor de rol van handelscentrum over. In 1585-1609 maakte de handel een grote groei door. Veel geld kwam door de handel met andere landen(vooral over zee). Dit was een periode van lange stabiele welvaart. De calvinistische staten werden bestuurd door de regenten(bestaande uit de goede burgerij). De kunst en literatuur werd gemaakt door de burgerij. De literatuur was daarom stedelijke, burgerlijke literatuur. De kunst droeg bij aan het creëren van een stedelijke gedragscode. De belangrijkste stad in de Republiek is Amsterdam. Hendrick de Keyser heeft de Beurs op de Damsluis. Een grote groep galante jongeren profiteerden van de rijkdom van de vorige generaties. Ze wilden dit graag laten zien en kochten allemaal luxe dingen.