Functies van de massamedia

Dit zijn alle functies van de massamedia op een rijtje gezet voor het vak maatschappijwetenschappen of maatschappijleer. Sorry voor eventuele spel- en of typfouten!

Functies van de massamedia voor het individu:

• Informatieve functie – geven informatie, educatie en opinievorming
• Recreatieve functie – ontspanning
• Sociale functie – mee kunnen praten, bij een groep horen

Functies van de massamedia voor de maatschappij:

• Informerende functie
  • Educatieve functie – geven van informatie over ontwikkelingen/misstanden in de samenleving
  • Politiek informatieve functie – belangrijk bij democratische besluitvorming
    • Controle/waakhond functie – betrouwbare informatie over het functioneren van de overheid, politieke partijen en politici
    • Agendafunctie – zowel voor de politieke agenda als de publieke agenda
    • Opiniërende/ commentaarfunctie – draagt bij aan publieke debat en ontwikkeling publieke opinie
    • Spreekbuisfunctie – voor burgers (wensen, eisen) naar de politiek/overheid toe, maar ook andersom
• Socialiserende functie

Mensen worden door het kijken naar televisie en het lezen van tijdschriften bijv. geconfronteerd met de waarden en dominante culturen en subculturen. Er vindt hierdoor een overdracht van waarden en normen plaats, dit heeft een socialiserend effect op de samenleving.

• Amuserende functie

Voor vrijetijdsbesteding hebben de massamedia vooral de functie van verstrooiing en amusement. Steeds vaker worden informatieve boodschappen in de vorm van entertainment aangeboden (infotainment). Het produceren van amusementsprogramma’s waarmee de overheid tegelijkertijd haar beleid vorm geeft heet: entertainment-education (E-E)

• Bindende functie

Een functie die zorgt voor sociale cohesie of ‘verbinden’. Mensen kunnen zich identificeren met bepaalde programma’s en zenders, er ontstaan als het ware persoonlijke verbanden tussen bekende Nederlanders en gewone mensen. Er kan ook eenheid ontstaan tussen culturen en subculturen, je kunt ergens bij horen door de informatie die je krijgt. Aan de andere kant kun je dus ook buitengesloten worden, of je afzetten tegen een subcultuur.

Gevolgen die de massamedia verzorgd door het willen bereiken van een groot publiek:

• Verschraling

Niet alle soorten programma’s en informatie komen aan bod

• Gevolgen voor kwaliteit van informatie

Minder betrouwbare, diepgaande, achtergrond informatie. Minder “moeilijke” onderwerpen. Minder programma’s kleine doelgroepen.

• Integratie van informatie en amusement (infotainment, entertainment-education)

Veel mensen vinden het fijn, dat ze tijdens een amuserend programma, toch nog iets leren. Toch wordt er nog gediscussieerd over de wenselijkheid van het vermengen van fictie en werkelijkheid

• Negatieve kanten medialogica

Hypes (nieuws versterkt zichzelf zonder dat er nieuwe feiten komen) en mediaframes (berichtgeving over een onderwerp vanuit één perspectief) zijn de negatieve kanten.

• Toenemende druk concurrentie en commercie

Een aantal media en een aantal journalisten laten zich meeslepen in de zogeheten medialogica. Het gaat steeds minder om inhoud, meer over schandalen en emoties enz.

Voordelen en nadelen van commercialisering:

Voordelen:

• Meer financiële mogelijkheden
• Vergroot aanbod
• Programma-aanbod afgestemd op behoeften van de markt
• Meer informatie

Nadelen:

• Minder betrouwbare, veelzijdige info
• Minder kansen voor kleine maatschappelijke groepen om aandacht op bijv. televisie te krijgen
• (storende) reclame
• Verschraling programma-aanbod (veel verstrooiing, veel oppervlakkige programma’s)

ECONOMISCHE ONTWIKKELINGEN zorgen voor:

• Grotere consumptiemogelijkheden – veelvuldige media gebruik met name in de vrijetijdsbesteding
• Internationale samenwerking – bedrijven zo groot en machtig samen, weinig concurrentie
• Nieuwe vormen van dienstverlening – pay-perview en elektronisch betalingsverkeer

Gevolgen van de INFORMATIEMAATSCHAPPIJ herkenbaar op de volgende terreinen:

• Sociaaleconomisch

Herkenbaar in de productie, dienstverlening en consumptie van massamedia

• Sociaal-cultureel

Toename en differentiëring aanbod van info, toegenomen gebruik informatiemedia in de vrije tijd

• Politiek

Meer mogelijkheden om info te winnen en in contact te komen met politici. Mogelijkheid tot digitale democratie

Gevolgen van TECHNOLOGISCHE ONTWIKKELINGEN  voor de massamedia

• Cultureel gebied

Vergroting van het aanbod. Ontzuiling en individualisering worden versterkt. Publieke omroep komt onder druk te staan.

• Diversificatie media-aanbod – er kan gekozen worden uit een groot aantal media (televisie en radiozenders, kranten, websites, boeken enz.)
• Versterking informalisering – grenzen tussen privé en werk worden steeds kleiner door het overal gebruiken van bijvoorbeeld e-mail (niet meer puur zakelijk)
• Intensivering (als sociaal-cultureel) – steeds meer spectaculaire programma’s, waardoor er steeds vaker naar commerciële zenders wordt gekeken
• Vervagen grenzen massacommunicatie en persoonlijke communicatie
• Internationalisering – het in aanraking komen (via tv bijv.) met andere culturen. Amerikanisering ontstaat bijvoorbeeld (’s avonds veelal Amerikaanse programma’s en films op tv). Ook internet draagt sterk bij aan dit directe contact.

• Sociaaleconomisch terrein
  • Internationalisering – ook op cultureel gebied
  • Multimediamultinationals – dit zorgt voor zorg dat de vrijheid van informatie en meningsuiting in gevaar komt
  • Ontstaan nieuwe diensten – bijv. continue journaal, themakanalen, internetactiviteiten (allemaal voor de publieke omroep)

• Politiek-juridisch niveau

Het mediabeleid is op dit gebied gewijzigd ten gunste van de commerciële omroepen.

• Privacyproblematiek – de ongrijpbaarheid van internet, problemen ten aanzien van persvrijheid en de wetgeving die daarvoor gemaakt moet worden

Verschillende vormen van pluriformiteit:

• Interne pluriformiteit – bijv. een krant biedt ruimte aan verschillende opinies en opvattingen
• Externe pluriformiteit – er is een breed aanbod van zenders/omroepen en kranten/tijdschriften met elk een eigen ‘kleur’/identiteit.

Publieke omroep wordt gefinancierd door:

• Advertentie-inkomsten
• Bijdragen van de overheid
• Leden bijdrage