Politieke besluitvorming

Politieke besluitvorming § 3

Democratie: is afgeleid van de Griekse woorden demos (volk) en kraten (regeren) en betekent letterlijk; de burgers regeren
Volkssoevereiniteit: Een regeringsvorm waarbij de macht van de regeerders uiteindelijk afkomstig is van de burgers.
Democratisch centralisme: binnen de communistische partij mocht wel gediscussieerd worden, maar besluiten van hogere organen waren in principe bindend voor lagere organen*
Volksdemocratie: alles gebeurde in naam van het volk maar niet noodzakelijkerwijze door het volk zelf.

Westerse opvatting van democratie: altijd ruimte voor meerdere, elkaar beconcurrerende politieke partijen.
Coalitie: samenwerkingsverband

In Nederland gaan we ervan uit dat we pas over een democratie kunnen spreken als een staatsbestel voldoet aan een aantal kenmerken dat in een grond wet is vastgelegd.
Grondwet: voornaamste wet in Nederland. Hierin wordt aangegeven wat de voornaamste staatsorganen zijn en welke principiële rechten en plichten de burgers en de staat tegenover elkaar hebben.
De principiële uitgangspunten van de Ned. Democratie:
• Het uitgangspunt dat de uiteindelijke macht bij het volk dient te liggen vinden we ondermeer terug in art. 4
• Art. 42 vinden we terug dat volksvertegenwoordiging de hoogste macht in het land is
• Besluitvorming gebeurt in een democratie altijd met meerderheid van stemmen ( art. 67)
• Gelijkwaardigheid ieder mens wordt in gelijke gevallen gelijk behandeld (discriminatie is verboden)

Rechtstaat: staat waarin alle burgers tegen de willekeur van de overheid beschermd worden.

De grondslagen der democratie

1. vrijheid
2. gelijkheid
3. broederschap

Kenmerken voor de rechtsstaat zijn:
• Het bestaan van grondrechten.(Grondrechten: rechten waarin individuele vrijheden van alle burgers tegenover de overheid gewaarborgd worden.
• De onafhankelijkheid van de rechterlijke macht

• De openbaarheid van bestuur
• Het legaliteitsbeginsel (rule of law: het bestuur van het land berust op wetten.)

Referendum: volksraadpleging
Directe democratie: de burgers beslissen rechtstreeks mee over alle belangrijke zaken.
Indirecte democratie/ representatie - democratie : de bevolking niet rechtstreeks betrokken is bij belangrijke overheidsbeslissingen, maar via een gekozen volksvertegenwoordiging: het parlement.
Parlementaire democratie: is dat parlementsleden door de burgers via vrije en geheime verkiezingen gekozen kunnen worden.
Representativiteit: dat de standpunten van de burger overeenkomt met die van de gekozen vertegenwoordigers
Oorzaken van representatie en representativiteit lang niet altijd samen:
• De partijen vertegenwoordigen niet op alle beleidspunten de ideeën van hun kiezers.
• Een deel van de burgers voelt zich niet vertegenwoordig door de bestaande politieke partijen

Sociale beweging: bestaat uit diverse actie groepen die eenzelfde doel nastreven, zoals de milieubeweging
Parlementair stelsel: een nieuwe regering kan niet regeren zonder het vertrouwen van de volksvertegenwoordiging ( in Ned.) volksvertegenwoordiging heeft altijd het laatste woord.
Constitutionele monarchie: het staatshoofd van de regering is de koningin.

Constitutie: grondwet
Ministeriele verantwoordelijkheid: de regering is verantwoording schuldig tegenover het parlement voor het laten en doen van het staats hoofd.
Presidentieel stelsel: hierin wordt de volksvertegenwoordiging als de president rechtstreeks gekozen ( bijv. in frankrijk)
Evenredige vertegenwoordiging: het aantal parlementsleden van een partij evenredig is aan het aantal stemmen dat op die partij landelijk is uitgebracht (bijv. 6% van de stemmen is 6% van 150 is 9)
Districtenstelsel: elk district kan daarbij een of meer vertegenwoordigers naar de volksvertegenwoordiging sturen.
Meerderheidsstelsel: net zo als in Amerika



In schema:
Volksdemocratie Westerse democratie

Regering in het belang regering door het volk
van het volk

Leidende rol voor de meerder elkaar beconcurrerende
communistische partij partijen

democratisch centralisme pluriformiteit