Politieke besluitvorming

Kiesstelsel in Nederland

• Actief kiesrecht = zelf stemmen op een persoon;
• Passief kiesrecht = gekozen worden; je hebt je verkiesbaar gesteld;
• We kiezen vertegenwoordigers (wetgevende macht, parlementen):
  - Tweede Kamer (land);
  - Provinciale Staten (provincie);
  - Gemeenteraad (gemeente);
  - Waterschappen.

VS en Engeland: Land wordt verdeeld in districten: gemeenten. Ieder district heeft een vertegenwoordiger in het parlement.

Verkiezingen

• Campagneteam o.l.v. de lijsttrekker;
• Geholpen door spindoctor = communicatiedeskundige;
• Er wordt een verkiezingsprogramma opgesteld: hierin staan de belangrijkste standpunten van de partij.

Kiezen

• Standpunten moeten je aanspreken. Staan in het verkiezingsprogramma;
• Eigen belangen;
• Strategisch stemmen;
• Aantrekkingskracht van de lijsttrekker.

Politiek is de wijze waarop een land wordt bestuurd

Maximale participatie is het proces van democratische besluitvorming met een zorgvuldige afweging van verschillende belangen:

• ecologische factoren = wisselwerking tussen mens en milieu;
• demografische factoren = samenstelling van de bevolkingsopbouw;
• culturele factoren = gevormd door geschiedenis van een land en daar geldende normen en waarden;
• sociale factoren = zijn er grote verschillen tussen arm en rijk en vindt een samenleving dat erg;
• technologische factoren = ontwikkelingen op wetenschappelijk gebied die invloed hebben op samenleving.

De regering

• Bestaat uit de ministers en het staatshoofd;
• Dient wetsvoorstellen en begrotingen in bij het kabinet (wordt geleid door de minister-president en bestaat uit de ministers en staatssecretarissen);
• Verantwoordt zich tegenover het parlement (bestaat uit de Eerste Kamer (senaat) en de Tweede Kamer).

Het parlement

• Controleert of wetten correct worden uitgevoerd door de
• Keurt wetsvoorstellen goed, zodat die uitgevoerd kunnen worden door

Na de verkiezingen

• Doel: er moet een kabinet (uitvoerende macht) komen dat het vertrouwen van de Tweede Kamer heeft; dit heet de formatie;
• Het begint met een informatieronde: een informateur onderzoekt welke partijen met elkaar willen samenwerken;
• De overgebleven partijen maken afspraken over de hoofdlijnen van het nieuwe beleid; dit heet het regeerakkoord;
• Daarna worden ministers en staatssecretarissen gezocht en benoemd; dit heet de formatie.

Ieder jaar wordt er een nieuwe balans van inkomsten en uitgaven gemaakt voor dit beleid: miljoenennota.
De belangrijkste punten hiervan worden voorgelezen door de koning in de troonrede.
De Tweede Kamerleden debatteren over de voorstellen bij de Algemene Beschouwingen.

• Supranationale organisatie = aangesloten landen hebben bevoegdheden overgedragen aan een overkoepelende organisatie (hier de EU).
• Intergouvernementele organisatie = besluiten kunnen alleen genomen worden met instemming van alle afzonderlijke landen.

Democratie

• Directe democratie = het volk regeert;
• Indirecte democratie = representatieve democratie = parlementaire democratie;
  - Individuele vrijheid;
  - Politieke grondrechten;
  - Beperkte bevoegdheden politie en leger;
  - Onafhankelijke rechtspraak;
  - Persvrijheid.
  - Volk kiest vertegenwoordigers die beslissingen nemen, er zijn regelmatig verkiezingen.

Dictatuur

• Geen scheiding van de machten;
• Beperkte individuele vrijheid;
• Geen politieke vrijheid;
• Overheidsgeweld;
• Geen onafhankelijke rechtsspraak;
• Censuur van de overheid.

Bestuursvormen

• Theocratie is een ideologie van het geloof bepaald het leven in een land, Godsdienst is de staatsideologie;
• Totalitair is allesomvattende ideologie bepaald het leven in een land;
• Autocratisch is één leidersfiguur.
• Parlementair: parlement hoogste orgaan (vorming kabinet), zij moet verantwoording afleggen aan parlement = participatie;
• Presidentieel: volk kiest parlement, maar ook het staatshoofd;
  - President = hoofd van uitvoerende macht, kan snel beslissingen nemen! => efficiëntie;
  - President heeft geen ontbindingsrecht => president kan via een 2/3 meerderheid in het parlement uit z’n functie worden gezet (=impeachment).
• Dualisme= duidelijk taakverdeling tussen regering en parlement;
• Oligarchie = heerschappij van weinigen;
  - Bevolking is apathisch en onverschillig;
  - Gekozen bestuurders trekken macht naar zich toe => ontstaan van regentencultuur (= politici en bestuurders regelen onderling politieke zaken en schuiven elkaar belangrijke baantjes toe).

Consensus (overeenstemming)

Beleid = de bewuste inzet van middelen om een beoogd doel te realiseren.

Ideologieën

• Samenhangend geheel van ideeën over de mens en de gewenste inrichting van de samenleving;
• Standpunten hebben te maken met:
  - Normen en waarden;
  - Sociaaleconomische verhoudingen;
  - Machtsverdeling.
• Progressief = vooruitstrevend;
• Conservatief = behoudend;
• Reactionair = terug naar het oude;
• Links = actieve overheid, gelijkwaardigheid;
• Rechts = passieve overheid, individuele vrijheid;

Communisten (bolsjewieken, 1917)

• Revolutie van arbeiders;
• Dictatuur van arbeiders (overgangsfase);
• Communistische heilstaat;
• Iedereen bezit alles, één persoon bezit niets.

Taken van partijen:

• Integratie van ideeen;
• Informatie;
• Participatie;
• Selectie van kandidaten.

Politieke functies van de media

• Informatieve functie = burger informeren;
• Onderzoekende/agendafunctie = signaleren en analyseren van problemen;
• Commentaarfunctie = mening geven over politieke kwesties;
• Spreekbuisfunctie = politici, actiegroepen en burgers kunnen via de media ‘hun zegje doen’;
• Controlerende functie = wetten en maatregelen van politici checken.

Subsidiariteitsbeginsel = rijksoverheid stelt grote lijnen van het beleid vast, maar niet alles kan en hoeft door de rijksoverheid geregeld worden.