Ben jij 16 jaar of ouder? Doe dan mee aan dit leuke testje voor het CBR. In een paar minuten moet je steeds kiezen tussen 2 personen.

Meedoen

Hoofdstuk 3 en 4

Beoordeling 8.3
Foto van een scholier
  • Samenvatting door een scholier
  • 3e klas vwo | 2263 woorden
  • 31 maart 2021
  • 12 keer beoordeeld
Cijfer 8.3
12 keer beoordeeld

ADVERTENTIE
Overweeg jij om Politicologie te gaan studeren? Meld je nu aan vóór 1 mei!

Misschien is de studie Politicologie wel wat voor jou! Tijdens deze bachelor ga je aan de slag met grote en kleine vraagstukken en bestudeer je politieke machtsverhoudingen. Wil jij erachter komen of deze studie bij je past? Stel al je vragen aan student Wouter. 

Meer informatie

Geschiedenis samenvatting/deelvragen H 3&4 3 vwo

3.2 Russische Revolutie

Hoe veranderde Rusland van een monarchie in een communistisch land?

De onvrede over de alleenheerschappij van Tsaar Nicolaas II groeide. Liberale burgers wilden grondrechten en meer inspraak voor rijke burgers. Karl Marx was ervan overtuigt dat kapitalisme alleen maar tot meer ongelijkheid zorgde, dus wou hij communisme.

Hij zei dat de arbeidsklasse haar situatie steeds moest proberen te verbeteren (klassenstrijd) en dat dit uiteindelijk zal leiden tot een wereldrevolutie, waarin de arbeiders een communistische staat opbouwen, waarin iedereen gelijk is.

Lenin vond dat er te weinig arbeiders waren in Rusland, dus vond hij dat de revolutie in Rusland uitgevoerd kon worden door en strak georganiseerde partij. De aanhangers van Lenin heette Bolsjewieken.

In 1904 verloor tsaar Nicolaas II de oorlog tegen Japan, er kwamen opstanden en burgers eiste een hervorming (kortere werkdagen en algemeen kiesrecht). De Tsaar liet de demonstratie hard neerslaan (bloedige zondag). Arbeiders en soldaten richtte de Sovjet op: raad van arbeiders, boeren en soldaten. Zij bleven strijden voor betere omstandigheden. Op 28 Februari 1917 trad de Tsaar af (Februarirevolutie), omdat de soldaten de kant van de demonstranten kozen.

Wat waren de oorzaken van de Russische Revolutie?

De oorzaken van de Oktoberrevolutie (nacht van 25-26 Oktober) zijn de nieuwe nederlagen in de oorlog, daardoor werd het erg chaotisch en zagen de Bolsjewieken de kans om belangrijke gebouwen te bezetten met hulp van de Sovjet, en onder leiding van Lenin kregen ze alle macht.

Hoe veroverden de communisten de macht?

Belangrijke gebouwen bezetten met hulp van de Sovjet, en de regering af te zetten.

Hoe werd de Sovjet-Unie bestuurd?

De SU werd een eenpartijstaat (alleen de communistische partij was toegestaan), alle Russen waren voortaan gelijk aan elkaar, zowel mannen als vrouwen werden als arbeidskracht gezien, de gezondheidszorg verbeterde en de kwaliteit van scholen nam toe.

 

3.3 Tussen dwang en belofte

 Hoe bouwden de Sovjets aan hun communistische staat?

Een geheime dienst spoorde de vijanden van het communisme op, ruimte voor kritiek was er niet. De bolsjewieken nationaliseerden banken en fabrieken, alles werd eigendom van de staat. Arbeiderscomités leidden fabrieken, maar dat werkte niet: de productie viel erg tegen. Daarom keerde de oude bedrijfsleiding – onder toezicht – al snel terug. Alle grond kwam onder toezicht van de staat, daardoor waren de boeren niet blij. Zij weigerde grote delen van hun opbrengst af te staan aan de staat, dus produceerde nu alleen nog maar voor hun zelf. De Bolsjewieken stuurde gewapende eenheden naar de boeren om de opbrengst te stelen.

Het gevolg was een grote hongersnood (1921) in de SU. Demonstraties werden weer hard neergeslagen. Uiteindelijk begreep Lenin dat er hervormingen nodig waren.

In 1921 voerde hij de Nieuwe Economische Politiek (NEP) in. Boeren mochten overschotten op de markt verkopen, binnenlandse handel werd weer toegestaan en eigenaren van lichte industrie mochten hun winst houden. Zware industrie bleef in handen van de staat. Door de NEP ging het weer een stuk beter met de SU. Lenin had een hersenbloeding in 1922, en overlijden in 1924. De vraag was: wie volgt hem op? Trotski volgde de plannen van Karl Marx en vond dat er een wereldrevolutie moest komen, doordat alle arbeiders op de wereld in opstand komen en zo het communisme verspreidde, en strijden tegen het kapitalisme. Stalin wilde eerst het communisme in de SU zelf opbouwen.

Welke maatregelen namen de communisten tijdens de burgeroorlog?

Het rode leger van de bolsjewieken (communistisch) onder leiding van Leon Trotski, vochten tegen ‘’de witten’’ een verzamelnaam voor alle tegenstanders van de Oktoberrevolutie. De witten kregen steun van andere westerse landen die tegen het communisme waren. Uiteindelijk wonnen de rode in 1922, omdat ze Nicolaas II en zijn gezin vermoorde op bevel van Lenin, en de witten te verdeeld waren.

Op welke manier wist Stalin aan de macht te komen?

Stalin werd partijsecretaris en kon zo contact leggen met veel andere communisten, de Russen wilde rust en niet nog eens een avontuur buiten hun eigen land. Stalin wilde het communisme in eigen land opbouwen en daarom kozen veel Russen voor Stalin, en dus won hij de verkiezing.

Welke economische veranderingen werden onder Stalin doorgevoerd?

Hij maakte einde aan NEP, in plaats daarvan kwam een planeconomie (Een plan van 5 jaar waarin stond wat er geproduceerd werd, en hoeveel). De zware industrie kreeg voorrang. Boerderijen werden gecollectiviseerd: zelfstandige boerderijen worden samengevoegd in 1 grote boerderij. Zo ontstonden er kolchozen. Boeren waren niet blij want met de NEP verdiende ze iets extra’s en nu moesten ze alles weer aan de staat geven. Daardoor ontstond er tussen 1929 en 1933 hongersnood.

 

3.4 Voor het vaderland

Hoe was het leven in de Sovjet-Unie onder Stalin?

Stalin trok alle macht naar zich toe, en hij beheerste de staat volledig. De geheime politie hielt burgers in de gaten. In propaganda werd het communisme verheerlijkt. Lenin werd vereerd als stichter van de Sovjet-Unie, en Stalin voerde alle ideeën van Lenin trouw uit. Zo maakte Stalin van de SU een totalitaire staat. Stalins wijze van regeren word ook wel het Stalinisme genoemd. Boeren die tegen de collectivisatie waren werden naar strafkampen gestuurd. Stalin Rekende af met critici in zijn partij en begon de Grote Terreur (1934-1938). In 1936 werd iedereen vermoord die hem mogelijk de macht kon afpakken. Het geloof werd afgekeurd en de kerk werd vervolgt. Stalin liet ook zijn geheime dienst controleren. Op ten duur wantrouwde iedereen elkaar. Kinderen werden ondervraagt door hun leraren, en werden aangedrongen hun ouders aan te geven. Iedereen kon aangewezen worden als verdachte.

Volgens Stalin was het doel van de zuivering eens en voor altijd af te rekenen met de vijanden van de arbeidsklasse. Geschat zijn er 4-8 miljoen Russen omgekomen. Toen Stalin zag dat zijn terreur zijn gezag niet meer versterkte, maar juist aantastte stopte hij. Begin 1939 was de zuivering voltooid.

Hoe was het dagelijks leven in de totalitaire Sovjetstaat?

De samenvatting gaat verder na deze boodschap.

Verder lezen
Gids Eindexamens

Alles wat je moet weten over de eindexamens

Mannen en vrouwen moesten werken in de zware industrie.

Wat gebeurde er tijdens de periode van de Grote terreur?

Miljoenen mensen die Stalin niet vertrouwde werden opgepakt en naar kampen gebracht of vermoord tussen 1934 en 1938.

Welke rol speelde de Sovjet-Unie in de WO2?

Stalin wantrouwde niet alleen zijn eigen bevolking maar ook het buitenland. Engeland en Frankrijk hadden de witten namelijk geholpen tijden de Russische revolutie (Oktoberrevolutie) door ze wapens en geld te geven. Stalin moest tijd winnen om zijn leger op te bouwen voordat Hitler hem vroeg of laat ging aanvallen.

Op 29 augustus 1939 tekende Hitler en Stalin het Molotov-Ribbentroppact. Ze zouden elkaar niet aanvallen, en elkaars tegenstanders niet helpen met de oorlog, ook stond er geheime informatie in over het verdelen van onder andere Polen, en andere landen in het contract. In september 1939 viel Duitsland Polen binnen, 2 weken laten viel de SU polen binnen, vervolgens verdeelde ze polen in 2en. Op 22 Juni 1941 viel Duitsland toch de Sovjet-Unie binnen. In het begin verloor de SU veel, omdat er tijdens de Grote Terreur veel legerofficieren waren gedood. Bij de slag van Stalingrad versloeg de SU het Duitse leger.

 

 

H4

 

4.2 Van bondgenoot naar aartsvijand

Hoe begon de Koude Oorlog?

Stalin (communistisch) en Churchill (kapitalist) bespraken elkaar voor afspraken over de toekomst van Europa. Ze wouden Duitsland verdelen in 4 bezettingsgronden. Stalin stemde in, maar was in werkelijkheid van plan om bevriende, communistische regeringen in buurlanden in te delen. Churchill probeerde juist te voorkomen dat een aantal Europese landen communistisch werden. Roosevelt vond dat de landen zelf recht hadden op vrijheid en een zelfgekozen, democratische regering. Duitsland werd in 1946 kwam er een IJzeren Gordijn, dat verdeelde Duitsland in Oost en West. Stalin hielp de communistische partijen in de Oost-Europese landen om de macht te grijpen. Daardoor liepen de spanningen hoog tussen Oost en West: de Koude Oorlog begon.

Hoe werden bondgenoten die tijdens de Tweede Wereldoorlog samenwerkten, na de oorlog elkaars vijanden?

US en Sovjet-Unie die eerst samenwerkten tegen Duitsland in de WO2, werden vijanden. Dat kwam omdat Stalin communistisch was en Churchill het communisme juist tegen wou gaan. Daardoor werden ze vijanden.

Wat betekende de Koude Oorlog voor de situatie in Europa?

De VS kwam met het Marshallplan om Europese landen de oorlogsschade te herstellen en hun economie weer op gang te brengen. Stalin vond dat onzin en verbood de Duitse Sovjetzone en de andere landen van het Oostblok (Hongarije, Roemenië, Bulgarije, Tsjechoslowakije, Polen) om het geld en de voorwaarden te accepteren. Stalin blokkeerde ook alle toegangswegen die naar West-Berlijn liepen. Amerikanen en Engelsen gebruikten daarop een luchtbrug om de stad te bevoorraden (Blokkade van Berlijn). Door spanningen sloten de VS en andere westerse landen in 1949 een militair bondgenootschap, de NAVO. In 1955 richtten de Sovjet-Unie het Warschaupact op. Toen de SU in 1949 een atoombom ontwikkelde ontstond er een wapenwedloop tussen de VS en de SU.

Welke conflicten vergrootten de problemen tussen communistische en kapitalistische landen?

De wapenwedloop, want het ene kamp wilde steeds sterker zijn dan het andere kamp. De Korea-Oorlog zorgde ook voor problemen, want toen Noord-Korea (communistisch) Zuid-Korea (kapitalisme) aanviel, wou de US verhinderen dat heel Korea communistisch zou worden. Daarvoor vroegen ze de Verenigde Naties, een internationale vredesorganisatie waar bijna alle landen zich bij aansloten, om te helpen. Het werd een bloedige strijd die uiteindelijk eindigde met een wapenstilstand in 1953. De angst voor het communisme in West-Duitsland werd groter.

 

4.3 De Koude Oorlog op zijn kookpunt

?Hoe werd de Koude Oorlog bijna een echte oorlog?

In plaats van woorden, zoals de beslissingen van Oost en West-Duitsland gingen ze bijna wapens gebruiken om zich te verdedigen.

Welke sociale en economische verschillen waren er tussen West- en Oost-Duitsland?

In West-Duitsland groeide de economie snel en werd het de motor van de welvaart van West-Europese landen. De economie in Oost-Duitsland groeide bijna niet en inwoners moesten hard werken voor laag loon. Daardoor kwamen er stakingen, de communistische partijleiding vond dat niet kunnen en sloten politieke tegenstanders op. De Stasi in DDR en de staatspolitie hielden alle burgers in de gaten. In 1953 verlaagde de DDR de lonen nog meer. Ze vreesden dat de dood van Stalin daar ook mee te maken had. Mensen vluchtten via Berlijn naar West-Duitsland. Om die mensen tegen te houden besloot de Oost-Duitse regering op 13 augustus 1961 de Berlijnse muur te bouwen.

Hoe kwam het dat de Cubacrisis bijna tot een derde wereldoorlog leidde?

De VS en de Sovjet-Unie probeerden sterker te zijn dan de ander. Dat deden ze met rakketten en bommen. In 1957 lanceerden de Russen hun eerste raket, de Spoetnik. In Cuba kwam Fidel Castro aan de macht. Cubaanse vluchtelingen zochten steun bij de Sovjet-Unie. De Russische leider Chroesjtsjov gaf steun en liet op het eiland lanceerplekken bouwen.  De Amerikaanse president Kennedy stelde een blokkade in en wou Cuba aanvallen. Na een paar heftige dagen trok Chroesjtsjov de rakketten terug. Deze Cubacrisis was op het randje van een atoomoorlog. De VS en de Sovjet-Unie hadden besloten dat ze elkaar niet meer zouden aanvallen

Hoe verliep de oorlog in Vietnam?

Vietnam werd verdeeld in het communistische Noord-Vietnam en Zuid-Vietnam die werd gesteund door de VS. De VS maakten zich zorgen over de dominotheorie. Ze gingen er namelijk vanuit dat de andere landen dan communistisch zouden worden. Het lukte de Amerikanen niet om de guerrillaoorlog te winnen van de Vietnamese strijders. Een deel van de Zuid-Vietnamese bevolking keerde zich tegen de VS. De Vietnamoorlog was de eerste oorlog die op televisie was, daardoor kwamen er protesten tegen Amerika. Amerika trok een deel van hun grondtroepen terug, maar pas in 1973 trok Amerika helemaal terug en besloten Noord-Vietnam en Amerika een vredesverdrag. In 1975 werd ook Zuid-Vietnam communistisch.

 

4.4 Het IJzeren Gordijn gaat open

Hoe eindigde de Koude Oorlog?

Gorbatsjov wou een betere verstandhouding met het Westen. Hij sloot in 1987 een verdrag met de Amerikaans president Reagan over kernwapens. In 1989 verklaarde Gorbatsjov dat Reagan en hem geen vijanden meer waren. Dat was hoe de Koude Oorlog eindigde.

Gorbatsjov wou een betere verstandhouding met het Westen. Hij sloot in 1987 een verdrag met de Amerikaans president Reagan over kernwapens. In 1989 verklaarde Gorbatsjov dat Reagan en hem geen vijanden meer waren. Dat was hoe de Koude Oorlog eindigde.

Wat veranderde er in de Sovjet-Unie onder Gorbatsjov?

Gorbatsjov wou de Sovjet-Unie hervormen. Door de economische problemen kon de Sovjet-Unie de wapenwedloop niet bijhouden. Mensen werden boos, er was veel corruptie en verspilling van hulpmiddelen. Er moest een perestrojka (een grote verandering) komen. Er kwam een markteconomie en een politieke hervorming. Er moest ook glasnost (openheid) komen. Er kwam vrijheid van meningsuiting en burgers meer inspraak. De gevolgen waren enorm. Er ontstonden nog meer tekorten, dit leidde tot nog meer ontevredenheid. In 1989 verklaarde Gorbatsjov dat de Amerikaanse president Reagan en hem geen vijanden meer waren. Zo eindigde de Koude Oorlog.

Wat waren de gevolgen van de veranderingen in het Oostblok?

Doordat Gorbatsjov zijn Sovjettroepen zou terugtrekken, konden de burgers in Oost-Europa de kans grijpen om te demonstreren voor democratie. In Hongarije werden de grensversperringen tussen Oost en West opengeknipt. Tienduizenden mensen vluchtten weg uit het Oostblok. In de DDR gingen ongeveer een miljoen mensen de straat op. Op 9 november 1989 werd de Berlijnse muur opengesteld. In december brak in Roemenië – het laatste communistische land – een bloedige revolutie uit, waarbij dictator Ceausescu werd gedood. Voormalige Sovjetrepublieken (Wit-Rusland, Estland, Letland, Litouwen, Oekraïne en Georgië) verklaarden zich onafhankelijk. In 1991 ging de Sovjet-Unie uit elkaar. Alleen de VS is in de jaren 90 bij elkaar gebleven.

Wat waren de gevolgen van de val van de Berlijnse Muur voor Duitsland?

Door mensen die naar het Westen wouden gaan kwamen de economieën in beide delen in de problemen. Ze bedachten daarvoor de Duitse eenwording, maar er was een voorwaarde en dat was dat er democratische verkiezingen in Oost-Duitsland kwamen. De samenvoeging nam plaats in oktober 1990. Een probleem was wel dat veel mensen werkloos waren, daardoor gingen de belastingen omhoog voor de West-Duitse mensen. Dat deden ze omdat het herstel van de Oost-Duitse economie zoveel kostte.

REACTIES

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.