Hoofdstuk 5 Middeleeuwen

Samenvatting §5.1: Nomandiërs veroveren Engeland


Er waren in de Middeleeuwen 3 standen:

• De geestelijken

• De edel

• Derde stand (rest van de bevolking, vooral boeren)


1066: Na de dood van de Engelse koning Edward waren er 2 kandidaten:

• Engelse graaf Harold

• Nomadische hertog Willem


In de slag bij Hastings bleken de Fransen sterker dan de Engelsen en daardoor werd Willem (de veroveraar) koning van Engeland.


De belangrijkste Nomandiërs die Willem hadden geholpen in de strijd werden zijn vazallen en kregen een stuk land in leen (afgepakt van de Engelse adel) Een kleine Frans sprekende elite (= klein groepje belangrijke mensen) werden zo de baas in Engeland.



Het bestuur van Engeland werd goed geregeld: er kwam bv. een centrale rekenkamer om de Koninklijke belastingen te regelen.


Het bestuur werd gecentraliseerd. Daardoor kwamen er ook conflicten met de kerk en de adel, die vonden dat hun macht zo werd beperkt. Een conflict tussen de koning en de kerk over rechtbanken leidde bv. tot moord op aartsbisschop Thomas Becket. Na een conflict tussen koning en adel om de macht kwam er in 1215 de Magna Charta tot stand, waarin stond dat ook de koning zich aan de wet moest houden.










Samenvatting §5.2 : Vechten voor Frankrijk


In 1337 begon de Engelse koning Edward ІІІ de 100 jarige oorlog (tot 1453) tegen Frankrijk om 4 redenen:

• De Franse koning had een deel van Aquitanië (een leen van Edward) in beslag genomen

• Hij vond dat hij koning van Frankrijk mocht worden (hij was een kleinzoon van de vroegere koning)

• Hij was bezorgd om het voortbestaan van de handel met Vlaanderen en Aquitanië.

• De Franse koning steunde de Schotten (vijanden van de Engelsen)


De Engelsen behaalden steeds meer overwinningen o.a. omdat de Fransen vochten met dure ridders en de Engelsen met goed betaalde huurlingen. Steeds met gebied kwam in Engelse handen. Een eenvoudige boerenmeisje Jeanne D’arc beweerde toen dat ze goddelijke stemmen hoorde die haar vertelden hoe ze Frankrijk kon redden. Onder haar leiding kregen de Fransen steeds meer zelfvertrouwen en zo veroverden ze steeds meer gebied.

Toen de Engelsen hun belangrijke bondgenoot Bourgondië kwijtraakten werd de 100 jarige oorlog in Frans voordeel beslist.



Gevolgen van de oorlog:

• Engelse koning raakte zijn gebied in Frankrijk kwijt.

• Engelse koning vergrootten zijn grondgebied en macht.

• In beide landen nationaal gevoel versterkt.

• Economie van Frankrijk werd meer uitgeput dan die van Engeland.

• In Engeland kregen de adel en het parlement (toen de adviesraad van de koning met de belangrijkste edelen en geestelijken nu is het volksvertegenwoordiging) steeds meer macht.

• In Frankrijk kreeg de koning steeds meer macht en werd de vergadering van de 3 standen: de Staten-Generaal nauwelijks bijeen geroepen.






Samenvatting §5.3: Als een spin in het web


Karel VІІ (winnaar van 100 jarige oorlog) moest zijn macht nog delen met machtige hertogen bv. die van Bourgondië. Die wilde hij als machtsfactor uitschakelen en hij wilde van Frankrijk een eenheid maken door de volgende maatregelen:

• Het reorganiseren van de Koninklijke adviesraad.

• Het heffen van belastingen op zout en land.

• Het instellen van een staand leger.

• De koning mocht de bisschoppen benoemen



Zijn zoon Lodewijk XІ (met als bijnaam de spin) bevorderde de handel en ambachten in steden om steun te krijgen van rijke burgers.

Ook trad hij op tegen steden die te zelfstandig werden.

Lodewijk slaagde erin om de macht van de hertogen sterk te verminderen, met name die van zijn grootste vijand Bourgondië.

Lodewijk werd gesteund door een kleine kring met raadgevers, die hij goed beloonde (met land, een adellijke titel of een goed pensioen)


In Frankrijk ontstond een gevoel van saamhorigheid. Frankrijk was daardoor een nationale staat aan het worden. Hetzelfde gebeurde in meer of minder mate ook in andere landen van Europa.



Samenvatting §5.5: De kruistochten


Christelijke pelgrims maakten graag een bedevaart naar de heilige plaats Jeruzalem om daar te bidden bv. bij het graf van Jezus.

In de 11e eeuw werd een groot deel van het Midden-Oosten waaronder Jeruzalem veroverd door de Turks-Islamitische stam: De Seldsjoeken.

Deze waren niet zo vriendelijk tegenover Christelijke pelgrims en bedreigden het Byzantijnse rijk (de nieuwe naam voor het Oost-Romeinse rijk)


Daarom vroeg de Byzantijnse keizer de paus om hem te helpen in de strijd tegen de Seldsjoeken. De paus riep in 1095 de Europese christenen op om op kruistocht te gaan om de heilige stad Jeruzalem te bevrijden van de moslims. Als je daaraan meedeed zou je zeker in de hemel komen.


Iemand die op kruistocht ging is een kruisvaarder