Hoofdstuk 3, De Tweede wereldoorlog

Schema van Hoofdstuk 3. De tijd van wereldoorlogen: de Tweede Wereldoorlog

§3.1
1918: wapenstilstand, Duitsland had de Eerste Wereldoorlog verloren - Duitse keizer vluchtte naar Nederland - chaos in Duitsland - Duitse communisten probeerden de macht te grijpen - nieuwe grondwet in Weimar - Duitsland werd de Republiek van Weimar - de SPD vormde samen met twee andere partijen een regering - de regering kreeg de schuld van alle problemen (zoals Verdrag van Versailles) - in juni 1919 werd het verdrag ondertekend - Engeland, Frankrijk en de VS (de winnaars van WO I) bepaalden het verdrag:
· Duitsland moest de oorlogsschade in goud aan de winnaars betalen

· Duitsland moest gebieden aan andere landen afstaan
· Duitsland moest al zijn kolonies afstaan
· Duitsland mocht uit maximaal 100000 soldaten bestaan
· Er mochten geen Duitse soldaten worden gelegerd in het Rijnland
Duitsland tekende het verdrag met tegenzin - veel Duitsers waren het totaal niet met het verdrag eens - ze noemden het een Diktat
Duitsland vond de regering landverraders - door de herstelbetalingen verdiende Duitsland niets - 1923: Duitsland kon de herstelbetalingen niet meer betalen - de Fransen plunderen het Ruhrgebied - inflatie in Duitsland, Duitsers moesten miljoenen marken voor één brood - Hitler probeerde een staatgreep te plegen - Hitler kreeg 5 jaar gevangenisstraf - Duitsland kreeg financiële steun van de VS - 1929: wereldwijde Economische crisis
De VS wilde het geld dat ze aan Duitsland hadden geleend terug - Duitsland stortte in - de regering stelde niet veel meer voor, er waren veel kabinetscrisissen - Communisten en nationaal-socialisten vochten met elkaar om de macht - de communisten hadden vooral arbeiders als aanhangers - nationaal-socialisten hadden middenstanders, boeren en hoger personeel als aanhangers - zij geloofden niet in democratie, ze wilden Hitler - Hitler beloofde alles beter maken - 1929: steeds meer Duitsers stemden voor de nazi’s - de nazi’s gebruikten veel propaganda - 1933: er waren 3 ministers in een regering o.l.v. Hitler - 27 februari: de Rijksdag vloog in brand - de dader was een communist - Hitler liet een aantal communisten oppakken - 5 maart 1933: Bij de nieuwe verkiezingen stemde 44% voor de nazi’s - Hitler liet het parlement voor een machtigingswet tekenen - hij had bijna onbeperkte macht - hij verbood alle andere partijen - alleen de NSDAP (de partij van de nationaal-socialisten) bleef bestaan

§3.2
1933: uitbouw van de totalitaire staat - alles volgens Adolf Hitler - er kwam een ministerie voor propaganda o.l.v. Joseph Goebbels - politieke tegenstanders (vooral communisten) werden in concentratiekampen opgesloten - de nazi’s hadden alle controle:
· De jeugd moest bij nazi-organisaties - jongens werden daar militair voorbereid en meisjes werden voorbereid voor hun rol als huisvrouw - op school werden de vakken aangepast aan de nazi-ideeën
· Kunstenaars mochten alleen volgens de nazi-idealen kunst maken - al de andere kunst werd verboden (vooral dat van Joden) - ze moesten lid zijn van de Rijkscultuurkamer - 1933: er werden openbare boekverbrandingen door de nazi’s georganiseerd

· In plaats van de vakbonden kwam het Deutsche Arbeitsfront - dat was voor nadelig voor de arbeiders - nazi’s bepaalden de loon en waar de arbeiders moesten werken - er werden autowegen aangelegd en ze bouwden een oorlogsindustrie op
1924: Hitler schreef een boek over zijn ideeën over Joden in de gevangenis - in veel landen was er al Antisemitisme (Jodenhaat) - 1933: sommige Joden vertrokken uit Duitsland - 1935: de Neurenberger-wetten werden ingevoerd - rassenleer - nazi’s waren ook tegen zigeuners, homo’s en gehandicapten - een medewerker van de Duitse ambassade werd vermoord door een Jood - 1938: tijdens de Kristallnacht werden Joden en hun bezittingen aangevallen - Joden moesten 1 miljard mark aan de Duitse regering betalen - sommige Joden vluchtten naar het buitenland, ze konden hun bezittingen niet meenemen - niet veel landen lieten ze toe
Hitler zei het lidmaatschap op de Volkenbond op - hij voerde de dienstplicht in, legde autowegen aan en zette een machtige oorlogsindustrie op - er kwamen nauwelijks protesten tegen deze schending van het Vedrag van Versailles - de werkloosheid verdween - 1936: Duitse legers trokken het Rijnland binnen - 1938: Oostenrijk werd bij Duitsland gevoegd - de protesten van Engeland en Frankrijk werkten niet, ze deden verder niets - Hitler wilde het Sudetenland - Tsjechoslowakije weigerde - 1938: Conferentie van München waar Engeland, Duitsland, Italië en Frankrijk aanwezig waren - Italië was een bondgenoot van de nazi’s o.l.v. Mussolini - in ruil voor de belofte van vrede kreeg Hitler het Sudetenland - enkele maanden later bezette Hitler Tsjechië - akkoord met Stalin: de Sovjetunie mocht Oost-Polen binnenvallen - 1 september 1939: Hitler trok Polen binnen - Engeland en Frankrijk verklaarden de oorlog aan Hitler - het begin van de Tweede Wereldoorlog

§3.3
Op 9 mei kreeg Nederland een bericht (waarschuwing) van Berlijn - het werd niet serieus genomen - 10 mei 1940: Duitsland viel Nederland binnen - de verovering van Nederland schoot niet op - Duitsland bombardeerden Nederlandse steden - 14 mei: Duitsland bombardeerde Rotterdam - ze dreigden dat ze nog meer steden zouden bombardeerden - Nederland gaf zich over - de Nederlandse koningin en de regering vluchtten naar Engeland - Duitsland bezette ook Noorwegen, Denemarken, België, Frankrijk en Oost-Europese landen, behalve Engeland - Nederland kreeg een Duits bestuur o.l.v. Seyss Inquart - Duitsland probeerde Nederland zoveel mogelijk voor het Nationaal-Socialisme te winnen - dat lukte niet - 1941: alle politieke partijen, behalve de NSB, werden verboden - er waren weinig verzetsstrijders en veel NSB-ers - Als de Duitsers verzetsstrijders snapten werden ze naar concentratiekampen gestuurd of ze kregen de doodstraf
De jodenvervolging werd steeds grimmiger, bv. de ariërverklaring - Joden mochten niet in openbare gelegenheden, ze moesten verhuizen naar aparte wijken - 1941: de 1e groep mannen moesten naar een concentratiekamp - 1942: Duitse “totale vernietiging”, Joden uit Europa moesten naar Vernietigingskampen (die waren vooral in Polen) - Nederlanders moesten zich melden om zogenaamd naar arbeidskampen te gaan - via een doorgangskamp, Westerbork in Drente, werden ze naar kampen zoals Auschwitz en Treblinka gebracht - bij aankomst werden de meesten meteen vermoord of naar gaskamers gebracht - van de 140000 Joden hebben 104000 het niet overleeft - in Nederland zijn veel Joden weggevoerd omdat:
· De Nederlandse regering was gevlucht dus Nederland had een Duits bestuur
· Nederland had een goede burgerlijke stand dus de Duitsers konden de Joden makkelijk opsporen
· Vluchten was moeilijk. Onderduiken was wel mogelijk maar toen het verzet een goed opgezette organisatie was, waren veel Joden al weggevoerd. Het was moeilijk voldoende onderduikadressen te vinden, op verzet stonden zware straffen.
· Nederland was dichtbevolkt dus het had weinig moeilijk toegankelijke, bergachtige of bosrijke gebieden.
Nederland vergeet vaak dat de Sovjetunie een belangrijke rol speelde bij het verslaan van Duitsland - 1941: de Sovjetunie werd door Duitsland aangevallen - 1942/43: de Sovjetunie versloeg Duitsland bij Stangrad - dat was het begin van het einde van de nazilegers - april 1945: de Russen drongen Berlijn binnen - de oorlogsverklaring van de VS aan Duitsland - december 1941: een Japanse vloot (bondgenoot van Duitsland) viel de Amerikaanse marinehaven Pearl Harbour aan - Amerika moest zich bemoeien met de oorlog - 1944: een geallieerde vloot landde op de stranden van Normandië - begin september: de geallieerde legers stonden aan de Nederlandse grens - bij Arnhem landden er luchtlandingstropen - de aanval mislukte - herfst 1944: alleen Limburg, Brabant en Zeeland werden bevrijd - 1945: Noord-Nederland werd ook bevrijd - 1944/45: de Hongerwinter - de aanvoer van brandstof voor kachels was afgesneden - er was weinig voedsel - 5 mei 1945: de bevrijding van Nederland