- Start
In augustus 1914 begon de eerste wereldoorlog. In zo’n 4 jaar vielen ruim 10 miljoen doden. Na afloop werden de verliezers gestraft. In Rusland brak er een revolutie uit. Nederland bleef als een van de weinige neutraal.
De moord op Frans Ferdinand
Op 28 juni 1914 werd in de hoofdstad van de provincie Bosnië in Oostenrijk de kroonprins Frans Ferdinand vermoord.
De 19-jarige Gavrilo Princip werd gearresteerd. Hij bleek met anderen deze aanslag te hebben beraamd. In Servië opgeleid door de terreurgroep de eenheid van de dood, ook wel de zwarte hand genoemd. Zij wilden een groot Servië waar Bosnië ook bij moest. Oostenrijk wou met de steun van Duitsland een lesje leren aan Servië, die werden gesteund door Rusland, Rusland had twintig jaar eerder een afspraak gemaakt om bij oorlog met de Fransen samen te werken tegen de Duitsers. 1 augustus werd de oorlog verklaard.
- 1.1 de moderne beleving van tijd
A het mooie tijdperk
De moderne Olympische spelen
1896 de eerste Olympische spelen van de moderne tijd waren begonnen. 8e eeuw v.C. elke vier jaar kwamen de beste Griekse atleten naar Olympia. 19e eeuw; de restanten van Olympia worden opgegraven. Pierre de Coubertin kwam op het idee om de spelen te herleven. De trein, stoomschip en de groeiende welvaart maakten het voor de bezoekers en sporters mogelijk om te komen. Het meten van tijd werd steeds belangrijker. De destijds uitgevonden stopwatch kon op 10e seconde meten.
La belle époque (1890-1914)
Na het gruwelen van de oorlog leek het een mooie tijdperk. De fransen noemden het la belle époque. Ook voor andere landen werd de tijd voor de oorlog een stuk mooier voorgesteld, dan wat het werkelijk was (geïdealiseerd). Vooruitgangsgeloof en optimisme overheersten en arbeiders kregen het stukken beter. Ze verdienden meer, hoefden minder land te werken en kregen beter te eten.
B omgaan met tijd
De klokken gelijk gezet
Net als vroeger werden klokkentorens afgestemd op de zonnewijzer. Hierdoor was er sprake van lokale tijden. De spoorwegen hadden voor hun diensten vaste vertrek- en aankomst tijden nodig. 1846 de Britten zetten als eerste de stationsklokken gelijk. De standaardtijd die ze namen was de tijd van Greenwich in Londen, ook wel de Greenwichtijd genoemd. Daar was sinds de 17e eeuw een sterrenwacht waar ze de tijd en plaats precies konden opmeten. Lokale tijden werden zo een nationale tijd. In de jaren die volgden gebeurde dat ook in andere landen. 1891 door het internationale treinverkeer groeide de behoefte aan internationale afstemming. De Europese landen deelden Europa op in 3 tijdzones. Rusland kreeg Oost-Europese tijd ( 2 uur voor op de Greenwich ), Duitsland kreeg de Midden-Europese tijd ( 1 uur voor op Greenwich ). Nederland ging ook over op Greenwichtijd. 1940 tijdens de bezetting voerde Duitsland de Midden-Europese tijd in Nederland.
- 1.2 de grote oorlog
A oorzaken van de eerste wereldoorlog
Zinloze massaslachting
1929 nadat de mensen zagen hoe het eruit zag na de oorlog op het slagveld, begonnen mensen de oorlog te zien als een zinloze massaslachting. De roman ‘im westen nichts neues’ was geschreven door de oorlogsveteraan Erich Maria Remarque.
Nationalisme en militarisme
De oorzaak van de oorlog had te maken met het sterk nationalisme. Rusland en Duitsland wouden meer macht en invloed. Frankrijk wou wraak voor de nederlaag in 1871. Frankrijk en Rusland hadden een geheime afspraak, als Duitsland Frankrijk/Rusland ging aanvallen, zou de ander Duitsland aanvallen. Groot-Brittannië wou Duitsland ook niet machtig hebben. De andere oorzaak van de oorlog was het militarisme. Moed, discipline en strijdlust stonden hoog in aanzien. De grote landen hadden een wapenwedloop, grote wapen voorraden voorbereid en opgebouwd. Duitsland vond de dood van Ferdinand een goede aanleiding om Rusland aan te vallen. De legerleiding van Duitsland had al jarenlang een plan klaarliggen, het schlieffenplan. Ze wilden via België Frankrijk binnenvallen, daarnaast wouden ze Frankrijk binnen 40 dagen verslaan en vervolgens wouden ze naar Rusland gaan. Snelheid was erg belangrijk, ze moesten namelijk eerder dan de ander zijn. 1914 de spanningen stegen, ze stegen zo erg dat er een mobilisatie werd besloten. De mensen waren vol met enthousiasme, en honderdduizend vrijwilligers meldden zich.
B het oorlogsverloop
De loopgravenoorlog
1914 Het Duitse leger trok België binnen. Britse troepen kwamen de Belgen te hulp, maar de Duitsers denderden door. De Duitsers trokken zich nadat de Fransen ze tegenhielden tientallen kilometers terug. Ze verschansten zich in loopgraven. 1916 de Britten vallen aan bij de rivier de somme. Ze liepen gelijk vast. Offensief pas na 4 maanden gestaakt. De Britten verloren 450 duizend man. Duitsers vallen aan bij Verdun. Zelfde resultaat. Het kostte 700 duizend Franse en Duitse soldaten het leven. 1917 het westfront lag muurvast. Sindsdien gebeurde er vrij weinig. De soldaten lagen in de loopgraven te wachten. Handen en voeten stierven af van de kou. Vanaf de Vlaamse kust tot de Zwitserse grens lag het front.
Andere fronten
De Duitsers wilden de tweefrontenoorlog voorkomen, maar ze kregen hem toch, het oosten vocht samen met Oostenrijk tegen Rusland. Met de tijd mee ontstonden er nog meer fronten en raakten er meerdere landen in de strijd. Turkije sloot zich aan bij de centralen ( Duitsland en Oostenrijk ) en Italië sloot zich aan bij de geallieerden. Het was een bloederige strijd. Turkije en Groot-Brittannië vochten een strijd uit rond de middellandse zee en in het Midden-Oosten.
Rusland en Duitsland stortten in
1917 Rusland stortte in aan het oosten. In december 1917 sloot Lenin, de nieuwe machthebber van Rusland, een wapenstilstand met Duitsland. Duitsland kon zo troepen naar Frankrijk verplaatsen. Sindsdien kwam er een beetje beweging in het front. Maar in hetzelfde jaar verklaarden Duitsland en de VS elkaar de oorlog. 1918 het front kwam in beweging. In 1916 & 1917 waren de tanks een nieuw wapen, maar ook die liepen vast in de loopgraven en kuilen door granaatinslagen. De Duitsers werden terug gedrongen. Op 11 november om 10.59 was het laatste Duitse schot. De Duitsers gaven zich over. In Duitsland brak overal oproer uit, de keizer vluchtte naar Nederland. De legerleiding stelde een nieuwe regering aan.
De samenvatting gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden
O.
O.
Hele goeie bedankt!
4 jaar geleden
AntwoordenS.
S.
Geen probleem!
4 jaar geleden