De voorwaarden voor de Industriële Revolutie

1. De Engelse context • vraag afgewerkte producten toenemen door: bevolkingsexplosie + koloniale expansie • kolonisatie => toenemende welvaart middenklasse -> vraag luxeproducten • Engelse markt: samenhangend geheel: - gebrekkig transport - tolmuren  versnipperen alle ‘nationale’ economieën  verandering 18e eeuw door: - aanleg wegen en kanalen - 1820: trein!  verkeersinfrastructuur + verkeersmiddelen: economisch liberalisme (vrijhandel) smeedt massa extra potentiële consumenten -> samenhangende markt • aanbodzijde Engelse economie gestimuleerd door: - agrarische vernieuwingen -> minder arbeidskrachten maar meer voedsel + basis bevolkingsexplosie (= meer arbeidskrachten  door stijgende productiviteit minder nodig) • resultaat: arbeidsoverschot op platteland:  naar stad: enorme reserve goedkope arbeidskrachten voor beginnende industriëlen • grondstoffen: - Engeland = de koloniale grootmacht => uit kolonies: katoen, wol… aan zeer voordelige prijzen - uit eigen bodem: dankzij stoommachine: technisch mogelijk -> onbeperkt steenkool en ertsen • kapitaal: - kolonisatie -> bloeiende koloniale handel + kapitalistische mentaliteit: WINST! - handelsbanken & -compagnieën (East India Company): nodige kapitaal - nieuwe industriëlen: op kapitalistisch elan verder = ondernemen en winst • investeringen in gemechaniseerde industrie met fabrieken, nieuwe machines, enorme voorraden grondstoffen: immens kapitaal -> kapitaal bovendien dat anders dan voor de handel op lange termijn ter beschikking werd gesteld:  mobiliseren kapitaal: creëren naamloze vennootschappen & investeringsbanken  vlotter verkeer en vrijhandel: vlottere circulatie producten + arbeid, grondstoffen & kapitaal  Engeland = nationale markt vorm 2. Laisser faire, laisser passer • grondlegger economisch liberalisme: Adam Smith (-> arbeidsverdelingstheorie): - kind Verlichting: in naam vrijheid & rede -> mercantilisme - staten: geen mix invoerbeperkingen en steunverlening eigen nationale industrie beschermen - Vrijhandel => internationale arbeidsverdeling: elk land legt zich toe op productie specialiteiten => internationale handel + welvaart iedereen ten goede • einde inmenging staat in economisch leven + einde regelneverij ambachten: geen enkele instantie geoorloofd prijs, kwaliteit of kwantiteit productie te bepalen => ‘Laisser faire, laisser passer’ • mensen in productie toeleggen op bezigheden -> uitblinken • arbeidsverdeling of productiespecialisatie => producten ruilen: - prijzen zorgen voor evenwicht vraag en aanbod  Smith = verdediger (vrije) markteconomie • vrije onderneming ipv reglementering beroepen door ambachten: - privé-initiatief burgers = motor economie  ordewoord = vrije concurrentie - elk individu: eigenbelang nastreven => natie: grootst mogelijke welvaart - persoonlijk winstbejag: kosten anderen maar bijdragen algemeen belang - tegenstellingen opgelost door ‘Invisible Hand’ (= prijs- en marktmechanisme) • Smith: inzake economische rol staat: minder dogmatisch dan volgelingen -> ‘staat moet optreden waar privé-initiatief tekort schoot’ vb. infrastructuurwerken  liberale economische ideeën = enorme duw rug nieuwe industriëlen